Verkamaðurinn - 22.08.1952, Page 1

VERKflltlflÐURinn
XXXV. árg. Akureyri, föstudaginn 22. ágúst 1952 31. tbl.
Kaupið
VERKAMANNINN!
Auglýsið í
VERKAMANNINUM!
Stjórn Alþýðusambandsins sýnir innræti sitt:
Verða verkamenn á Akureyri útilokaðir frá vinnu
við Laxárvirkjunina framvegis ?
Stjórn A. S. í. tekur inn í sambandið „verkalýðsfélag“, sem lætur það
vera fyrsta verk sitt, að efna til illdeilna við nágrannafélag
V erkamannssöfnunin:
Nú er lokasóknin
Næstk. stmnudag er síöasti dagur söínunarinnar,
sem nú stendur yíir til styrktar Verkamanninum. —
Blaðinu ríður mikið á því að allir flokksmenn og vel-
unnarar þess leggi fram kraíta sína. Aídrei hafa hlöð
alþýðurmar haft stærra hlutverki að gegna en ein-
mitt nú.
GERUM ÞVÍ ÖFLUGT LOKAÁTAK NÚ UM
HELGINA.
Þau tíðindi spurðust út í sumar,
að stofnað hefði verið „verka-
lýðsfélag" í Suður-Þingeyjar-
sýslu, Verkalýðsfélag Þingey-
inga, eins og það heitir, og fyrir
skemmstu las maður í blöðum, að
stjóm Alþýðusambands íslands
hefði tekið félag þetta inn í sam-
bandið, sem og önnur sveitafélög,
sem að hennar forgöngu hafa
þotið upp víðs vegar um landið
sem gorkúlur á haug, jafnvel á
stöðum, þar sem því nœr enga
vegavinnu er að hafa árið um
kring, hvað þá aðra vinnu, og
ekki svo mikið sem trilla gerð út,
eins og á Vatnsnesi.
Nú er það löngu vitað mál, að
núverandi stjórn heildarsamtaka
íslenzks verkalýðs situr við völd
í fullri óþökk meiri hluta hins
starfandi verkafólks í landinu.
Stjórn ASÍ veit þetta líka ósköp
vel sjálf. Þess vegna grípur hún
til þess ráðs, að draga valdið yfir
heildarsamtökunum úr höndum
verkalýðsins í kaupstöðum og
kauptúnum, með því að stofna og
taka inn í sambandið „verkalýðs-
félög“ út um sveitir landsins,
hvort sem nokkra þá vinnu er að
hafa er geri slíka félagsstofnun
réttlætanlega. Með þessu er verið
að koma raunverulegri yfirstjóm
heildarsamtakanna í hendur
sveitafólks, sem hefur engan
þann skilning eða þá þekkingu til
Kaupgjaldsvísitalan
óbreytt næstu þrjá
mánuði
Kauplagsnefnd hefur í-eiknað
út vísitölu framfærslukostnaðar
í Reykjavík hinn 1. ágúst og
reyndist hún 157 stig, miðað við
grunntöluna 100 hinn 1. marz
1950. Kauplagsnefnd hefur einn-
ig reiknað út kaupgjaldsvísitölu
fyrir ágúst og reyndist hún 150
stig og er óbreytt. Helzt því sama
kaupgjald næstu þrjá mánuði. —
Ýmsar aðferðir hafa verið notað-
ar til að halda kaupgjaldsvísitöl-
unni óbreyttri, m. a. innflutn-
ingur á erlendum fóðurkartöfl-
um. Hvað myndi annars vísitalan
vera hér fyrir Akureyri, en eins
og kunnugt er hafa þessar bless-
uðu kartöflur verið seldar dýr-
ar hér en í Reykjavík.
að bera, sem nauðsynleg er til að
geta stjórnað verkalýðssambandi
af einhverju viti.
Fyrsta verk: Stofnað til illinda
við Verkamannafélagið á
Húsavík.
Þeim þingeysku sveitamönn-
um, sem létu hafa sig til stofnun-
ar „verkaýðsfélags“ þess, er að
ofan getur, hafa greinilega verið
lagðar nákvæmlega lífsreglurn-
ar um, hvemig þeim bæri að
hegða sér og að hverju félag
þeirra ætti framar öðru að vinna.
Fyrsta verk stjórnar þessa félags
var að rita Verkamannafélaginu
á Húsavík bréf, þar sem þeim
(Húsvikingum) er tilkynnt, að
hér eftir fái þeir enga vinnu á
félagssvæði hins nýja félags,
nema það geti ekki fullnægt eft-
irspum eftir vinnuafli.
Þess munu fá eða engin dæmi,
að félag, sem hefur leyft sér að
bera í heiti sínu orðið verkalýð-
ur, hafi hafið starf á þennan hátt,
að efna til illdeilna við nágranna-
félag sitt. En þetta er að sjálf-
sögðu að skapi atvinnurekend-
anna í stjóm ASÍ, sem auðvitað
eru stórhrifnir af því að geta á
þennan hátt útilokað hina raun-
verulegu verkamenn frá þeirri
vinnu, sem þeim ber.
Þegar þess aftui' á móti er gætt,
að í sláturhúsinu á Húsavík er
hehningur starfsfólksins haust
hvert sveitafólk, (sjálfsagt nú-
verandi félagar í hinu nýja
félagi) og að það hefur verið látið
óátalið af Verkamannafélaginu,
er framangreint bréf Verkalýðs-
félags Þingeyinga til Verka-
mannafélagsins á Húsavík vægast
sagt furðuleg ósvífni.
Frá sjónarmiði akureyrskra
verkamanna.
En hvaða ályktanir geta nú
verkamenn á Akureyri dregið af
framangreindum staðreyndum?
Fyrst og fremst þá, að „verka-
lýðsfélag“ þetta hyggst að sjálf-
sögðu að nota sinn forgangsrétt
til vinnu á sínu félagssvæði, en
það þýðir, að ekki einn einasti
verkamaður héðan úr bænum
fær vinnu næsta sumar né fram-
vegis við Laxárvirkjunina eða
aðrar framkvæmdir í sambandi
við hana, svo fremi hinu nýja
félagi takizt að skrapa saman
nægilega marga stórbændasyni
og smábændur til þessara starfa,
og ólíklegt er að það takizt ekki.
Þannig hefur núverandi stjórn
Alþýðusambands íslands, heild-
arsamtaka íslenzks verkalýðs,
tekizt að snúa hlutunum svo
ræiklega við, að einum helgasta
rétti verkalýðssamtakanna, for-
gangsréttinum til vinnu, sem tók
áratuga harða baráttu að ná, er
snúið gegn verkalýðnum sjálfum.
Er ekki mál til þess komið,
verkamenn, að veita þessari
stjórn lausn frá störfum?
Stefna atvinnurekendastjórnar
ASÍ í framkvæmd: Verkalýðs-
félög rekin, gerfifélög tekin
í sambandið.
Það, sem hér að framan segir,
varpar skæru ljósi yfir starfsað-
ferðir núverandi stjórnar ASÍ.
Hún hikar ekki við að reka úr
sambandinu eitt stærsta og
þroskaðasta verkalýðsfélag lands
ins, Iðju í Reykjavík, fyrir þær
„sakir“ að neita ófélagsbundnu
fólki um að taka þátt í kosning-
um í félaginu, hún hikar ekki við
að úrskurða mönnum, sem eru
starfandi í atvinnugreinum ann-
arra sambandsfélaga eða hættir
að stunda verkamannavinnu, full
félagsréttindi í Verkamanna-
félagi Akureyrarkaupstaðar, en
hún stofnar og tekur inn í sam-
bandið félög, sem vafamál er að
hafi innan sinna vébanda nokk-
urn starfandi verkamann, en er
til þess á fót komið, að útiloka
hinn raunverulega verkalýð frá
vinnu.
í þjónustu ríkisstjómar
afturhaldsins.
En það er ekki aðeins, að
stjóm Alþýðusambandsins sé
með þessu að gera tilraun til að
lafa áfram við völd í Alþýðusam-
bandinu. Hér kemur líka annað
til, ekki síður athyglisvert.
Svo sem kunnugt er, hefur
stjórn þessi ætíð átt mjög vingott
við þá ríkisstjórn svartasta aftur-
haldsins, sem nú fer með völd í
þessu landi og tekizt hefur með
mikilli elju og þrautseigju og
ómetanlegri aðstoð ameríska
sendilsins Benjamíns, að skapa
sennilega það mesta atvinnuleysi,
sem íslenzka þjóðin hefur komizt
í kynni við. Stofnun þessa
„verkalýðsfélags" í Suður-Þing-
eyjarsýslu er alveg sérstakt
drengskaparbragð í þágu ríkis-
stjórnarinnar, þar sem hjá því
getur ekki farið, ef þing ASl
samþykkir upptöku félagsins í
sambandið, að það þýði stóraukið
atvhmuleysi verkamanna á Ak-
ureyri og Húsavík.
Það er svei mér ekki furða, þó
að þessir herrar tali digurbarka-
lega um baráttu sína gegn at-
Fimmtudaginn 14. þ. m. hélt
hin unga, bráðgáfaða listakona,
Þórunn S. Tryggvason (Jóhanns-
dóttir) píanóhljómleika í Nýja-
Bíó. Hún hefir stundað nám af
kappi undanfarin ár við Konung-
lega Tónlistarháskólann í Lon-
don.
Það var fljótfundið, að hún
hefir ekki slegið slöku við síðasta
árið, því að henni hefir skilað svo
drjúgum áleiðis til fullkomnunar,
að það sætir undrum. Tæknin er
algjörlega örugg, leikni ótrúleg,
og það, sem er langbezt: furðu-
legur skilningur, sem ber vott
óvenjulegum þroska og innsæi
hins guðinnblásna listamanns,
eldlegt skap og svo fastmóíaður
persónuleiki, eins og hér væri á
ferð fullorðin listakona með
langan listaferil að baki. Eg veit
varla, hvað ég á að undrast mest,
af því sem ég heyrði á þessum
hljómleikum. Þó held ég, að ég
furði mig einna mest á skilningi
hennar á Beethoven, ekki vegna
þess, að hún léki Sónötu hans
bezt af viðfangsefnunum (hljóð-
færið brást henni, því það er ekki
gott), heldur vegna þess, að þar
var um lang-erfiðasta viðfangs-
efnið að ræða, ekki tæknilega,
heldur andlega langerfiðast. Fáir
píanóleikarar eru færir um að
túlka Beethoven fullkomlega,
fyrr en þeir eiga að baki langan
listaferil og mikla lífsreynslu.
Fyrsta tónverkið á hljómleik-
unum var Partita í B-dúr eftir J.
S. Bach. Gjörði Þórunn hinum
mikla meistara hin beztu skil, og
síðasta lagið í tónverkinú
(Gigue) flutti hún svo, að sér-
hverjum snillingi var það sam-
boðið.
vinnuleysinu (!!!), eða að þeir
þyrftu eftir slík frægðarverk að
skipa nefnd „til þess að rannsaka
og gera tillögur til úrbóta á árs-
tíðabundnu atvinnuleysi í kaup-
stöðum og kauptúnum lands-
Annar þáttur hljómleikanna
var Sónata í Es-dúr, op 31, nr. 3
eftir Beethoven, svo sem áður er
getið.
Næst voru þrjú lög. Etude op.
2, nr. 6 eftir Henselt, Impromtu í
f. moll eftir G. Faure og La
Cathédrale engloutie eftir C. De-
bussy. Síðasta lagið lýsir þjóð-
sögunni um kirkjuna, sem sökk
niður á hafsbotn, en kemur ör-
sjaldan upp sem snöggvast, svo
að heyra má kirkjuklukkurnar,
— í því lagi náði list Þórunnar
hæst. Ég held að enginn, sem
heyrði hana flytja þetta fagra og
áhrifamikla lag, geti nokkurn
tíma gleymt því. Henni virðist
einkar sýnt um að túlka verk
þessa mikla franska töframanns.
Fjórði þáttur hljómleikanna
voru tvö smálög eftir listakonuna
sjálfa: Scherzo í C og Etude í c-
moll, og Impression (Um þjóð-
söguna „Dansinn í Hruna“) eftir
föður hennar, Jóhann Tryggva-
son. Lög Þórunnar eru prýðilega
samin, fögur og smellin. Lag Jó-
hanns er svipmikið og einkenni-
legt, mjög í anda þjóðsögunnar.
Oll þessi lög voru snilldarvel
flutt.
Síðasti þáttur hljómleikanna
voru þrjú lög eftir Fr. Chopin,
hvert öðru betur leikin, enda
virðist Þórunni láta vel að túlka
list þessa volduga konungs slag-
hörpunnar.
Listakonimni var ágætlega
fagnað og hlaut fjölda blóma.
Varð hún að lokum að leika
aukalag.
Hið eina, sem skyggði á (annað
en það, að hljóðfærið var ekki
nógu gott), var það, að ekki var
(Framhald á 2. síðu).
Þórunn S. Iryggvason
píanósnillingur