Verkamaðurinn - 05.03.1954, Blaðsíða 3

Föstudaginn 5. marz 1954
VERKAMAÐURINN
5
, D. Beinal, pnSIessot: , jý^ „SkUgga SveÍn
Svarið við vetnissprengjunni Matthíasar í næstu vikii
Það þurfti vetnissprengju til
þess að svifta burtu því blekk-
ingarmoldviðri og þeirri leynd,
sem hulið hefur vísindalegar og
menningarlegar framfarir í Sov-
étríkjunum. f ræðu, sem Sterling
Cole fulltrúadeildarþingmaður
hélt fyrir félagsskapinn Ameri-
can Legion í Indianpolis 12. okt.
FYRRI GREIN
1953, gerði hann þýðingu vetnis-
sprengingarinnar í Sovétríkjun-
um að umtalsefni, aðeins 9 mán-
uðum eftir fyrstu sprenginguna í
Bandcuíkjunum við Enwetok. —
Hann lét á sér skilja áhyggjur yf-
ir þessari sönnun fyrir rússnesk-
um franaförum og kvað menn
ekki mega gera lítið úr henni.
„Horfumst í augu við staðreyndimar, mér virðist að við vanmet-
um Sovétríkin — eins og 1949, þegar fyrsta atomsprengja Stalins
kom okkur á óvart.. .. við værum aðeins að blekkja sjálfa okkur,
ef við drægjum þá ályktun að árangrar Sovétríkjanna væru ein-
göngu að kenna upplýsingum svikara. Atomáætlun Sovétríkjaima
er risavaxið fyrirtæki. Til þess að gera það að veruleika hefur
Kieml skipulagt hæfileika hinna fremstu vísindamanna, verkfræð-
inga og ráðamanna í Sovétríkjunum. Þar vinna nú fleiri að fram-
kvæmd atomáætlunarinnar en hjá okkur. Aðalatriðið er m. ö. o.
það, að Moskva hefur tekizt að ráða fram úr hinum flóknu vanda-
ínálum atom- og vetnisaflsins, vegna þess að sovétvísindamennirnir
cg verkfræðingarnir eru raunverulega mjög hæfir.... Ég segi þetta
með þungri áherzlu: ef starf okkar að vetnisaflinu mistekst, sem
ekki má og ekki þarf að koma fyrir, þá fer svo að Sovétéríkin geta
hæglega fiogið yfir okkur og það svo að um muni — eftir tiltölulega
stuttan tíma.“ (Times, 13. okt. 1953).
Ameríski kapítalisminn hefur
ástæðu til ótta, en sá ótti þarf
ekki að grípa aðra. Það sem er
hræðilegt er sú vitfirrta ákvörð-
un vaidhafanna í Bandaríkjim-
um að margfalda í blindni fram-
leiðsiuhraðann á vopni, sem næg-
ir til að eyöiieggja alia London í
einni svipan, og að reyna ekki að
leita samninga um bann gegn því,
eins og Sovétéríkin hafa stungið
upp á hvað eftir annað.
Fátið vegna tiikynningarinnar
um vetnissprenginguna í Sovét-
ríkjunum, getur á einn hátt haft
góð áhrif, þau að leiða athygli að
þróuninni í Sovetríkjunum, sem
er mikilvægari en nokkurt vopn.
Það eru þeir árangrar, sem þegar
hafa náðst þar í þróun og nýtingu
andlegra auðiegða þjóðarinnar
með vísindalegri menntun og
nýtingu vísindanna.
Þeir miklu tæknilegu yfirburð-
ir, sem heimsauðvaldið, og sér-
staklega ameríska auðvaldið,
höfðu fram yfir Rússland, hverfa
óðfluga, og það þrátt fyrir
hörmulega eyðileggingu í þrem
styrjöldum. Hér er um að ræða
þróun sem aðeins gat átt sér stað
í sósíaiistísku landi og mun í
stöðugt ríkara mæli koma fram í
tæknilegum og andlegum yfir-
burðum hinna sósíalistísku fram-
leiðsluhátta. í nútíma iðnaðarríki
er mikið framleiðslumagn ekki
háð vinnuafrekum og lágum
launum; það er komið imdir þeim
hraða sem á er hafður um nýt-
ingu vísindalegra árangra til
framleiðslu nýrra véla og tækja;
það er háð því, hve vel tekst að
framleiða betri vörur, með meiri
hraða og með minni efniseyðslu.
Því að það eru ekki þau löndin,
sem greiða lægst laun, sem hafa
lægstan framfærslukostnað.
Þvert á móti. Ekkert er dýrara
en fátækt, slæmt heilbrigðis-
ástand og vanþekking.
Til þess að ná tæknilegum yfir-
burðum þarf stóran hóp af
menntuðum vísindamönnum og
verkfræðingu.m, hóp sem er langt
um stærri en %% af vinnuafl-
inu eins og hér í Bretlandi og
jafnvel stærri en 1% eins og í
Bandaríkj unum. Til þess þarf
einnig verkamenn, sem meta vís-
indin og eru hæfir til að notfæra
sér þau við vinnu sína. Þrátt fyr-
ir allt hjal í sambandi við fram-
leiðsluskýrslumar geta þessi
skilyrði aldrei verið fyllilega fyr-
ir hendi í auðvaldsskipulagi. Þar
eru verkamanninum ekki sköpuð
nein aðstaða til að skilja vísinda-
legan grundvöll verka sinna og
þau laun, sem hann kynni að fá
fyrir umbætur, eru hlægileg og
eru oftast, séu þær viðurkenndar,
aðeins til þess að spilla vinnu-
skilyrðum hans og atvinnumögu-
leikum.
Á báðum þessum sviðum hefur
hagkerfi sósíalismans óumdeilan-
lega yfirburði. I sósíalistísku ríki
er æðri menntun ekki forréttindi
sem aðeins er ætiað einhverju úr-
vali: Þar er þess engin þörf að
tryggja menntun hinna ríku með
háum skólagjöldum og gæta þess
aðeins að láta nægan f jöida hinna
fátækari hljóta annars flokks
menntun, svo að yfirráð hinna
ríku séu úr hættu. Jafnframt hafa
verkamennimir alla möguleika á
og eru hvattir til að taka virkan
þátt í að bæta framleiðsluna.
Þessir yfirburðir eru ekki að-
eins kennisetningar, þeir eru
staðreynd í Sovétríkjunum og
koma fram í því að menntakerfiö
skapar sívaxandi flóðbylgju
ungra manna og kvenna, sem
hafa fremstu vísindi og tækni á
valdi sínu. Vegna þess hve langan
tíma það tekur að mennta kenn-
ara og stúdenta, er það ekki fyrr
en síðustu árin, að fyllilega koma
í ljós árangrarnir af áætluninni
um æðri tækni- og vísindamennt
un, en árangrarnir eru vissulega
greinilegir.
Leikfélag Akureyrar hef ur að j
undanfömu æft sjónleikinn Uti-
legumenn (Skugga-Svein) eftir
Matthías Jochumsson og er nú
ákveðið að frumsýningin verði
fimmtudaginn 11. marz næstk.
Leikstjóri er Jón Norðfjörð, en
leikendur eru ýmsir kunnustu
leikarar bæjarins og svo nokkrir
nýhðar.
Hlutverkin eru þessi: Sigurður í
Dal, Hólmgeir Pálmason, Ásta,
dóttir hans, Björg Baldvinsdóttir,
vinnuhjúin í Dal leika Valdimar
Jónsson (Jón’sterki), Sigurjóna
Jakobsdóttir (Gudda) og Guð-
mundur Ágústsson (Gvendur),
Lárentíus sýslumann leikur
Vignir Guðmundsson, Margréti
þjónustu hans leikur Matthildur
Sveinsdóttir, Hróbjart vinnu-
ínann leikur Jón Norðfjörð. Stú-
Eftirfarandi tölur sýna fjölda nemenda í æðri skólum, þeirra sem
leggja stimd á vísindi og tækni, þ. á. m. þeirra, sem stunda læknis-
fræiðleg efni og landbúnaðarvísindi:
Bretland Bandaríkin Sovétríkin
1938 28.000 1,0% 360.000 7,0% 390.000 3,2%
1947 43.000 1,6% 650.000 7,4% 710.000 4,7%
1952 49.000 1,9% 560.000 6,4% 960.000 6,2%
Þessar tölur sýna greinilega hve
hlutur sovétvísindanna og tækn-
innar hefur farið fram úr okkar
hlut síðustu 15 árin, bæði hlut-
fahslega og beint og hvernig
hann er nú einnig að fara fram úi
dentana leika Haukur Jakobsson
og Egill Jónasson. Kotunga leika
þeir Björn Sigmundsson og Jó-
hannes Jónasson, Galdra-Héðin
leikur Jón Ingimarsson. Útilegu-
mennina leika þessir: Skugga-
Sveinn, Eggert Ólafsson, Harald-
ur, Viihjálmur Árnason, Ög-
mundur, Jóhann Ögmundsson, og
Ketill, Tryggvi Kristjánsson.
Frumsýningargestir þurfa að
taka aðgöngumiða sína í Bókav.
Eddu þriðjudaginn 9. marz. Að-
göngumiðasala verður í Eddu
dagana fyrir leiksýningar kl. 2—
4 síðd. og er þess vænst að leik-
húsgestir taki sem flestir miða
sína á þeim tíma. Einnig verður
aðgöngumiðasala í leikhúsinu frá
kl. 6 leikdagana. Pantanir verða
teknar í síma 1906 á öðrum tím-
um.
SÍS hefir keypt 900 lesfa olíu-
flufningaskip til strandsiglinga
Bandaríkjunum hlutfallslega.
Bandaríkjamenn er nú að koma
auga á þessa athyglisverðu stað-
reynd. 1 Chemicai and Engineer-
jig News, 28. júní 1953, stendur
jetta:
„Sovétrússland nálgast Bandar. hröðum skrefum, hvað snertir
menntun vísindamanna og verkfræðinga; tala nemenda sem út-
skrifast af rússneskum tækniskólum er áætlað 35.000 á ári, en með-
altal í Bandaríkjunum er 25.000. Tölur sem gefnar voru upp nýlega
í Washington sýna, að samanlagt er talan 400.000 í Sovétríkjunum
en 650.000 í Bandaríkjunum.“
Þessar töulr er ekki fylhlega
unnt að bera saman við framan-
ritaða töflu, þar sem hún tekur
einnig til lækna og landbúnaðar-
fræðinga, auk vísindamanna og
verkfræðinga. En hvor talan sem
heldur er valin, er augljóst, að
visindin í Sovéétríkjunum eflast
með sívaxandi hraða. Eftir 20 ár
mun, ef ekki verða grundvallar-
breytingar í menntunarkerfi
auðvaldsríkjanna, ekki verða um
neinn samanburð að ræða. Og þá
mun afleiðingin ekki aðeins verða
geysilega hærra lífsstig, jafnt
efnalega sem andlega, heldur
einnig örugg vissa um enn stór-
stígari framfarir.
Samband íslenzka samvinnufél.
hefur fyrir nokkru fest kaup á
900 lesta olíuflutningaskipi og
verður það afhent í Reykjavík í
byrjun þess amánaðar. Skip þetta
verður notað til olíuflutninga
með ströndum fram og bætir úr
mjög brýnni þörf sem verið hef-
ur í auknum skipakosti við þá
flutninga.
Hið nýja skip er þriggja ára
gamalt og var keypt í Svíþjóð.
Það hefur 10 olíutanka og er bú-
ið fullkomnustu tækjum til sigl-
ingar og olíuflutninga. Skipið
heitir í Svíþjóð „Maud Reuter“
og er það nú í klössun í Gauta-
borg. Mun það leggja af stað það-
an um miðja næstu viku og sigla
til Reykjavíkur, þar sem það
verður afhent SÍS og fær
íslenzkt nafn.
Olíuflutningar með ströndum
fram hafa aukizt hröðum skref
um undanfarin ár, að því er
Hjörtur Hjartar, framkvæmda-
stjóri Skipadeildar SÍS skýrði
blaðinu frá. Hann kvað þau skip
sem til eru til slíkra flutnínga,
alls ekki geta annað þeim leng-
ur, og hefði þurft að taka leigu-
Úrvals hveiti:
GOLD MEDAL
PILSBURG BEST
HAFNARBÚÐIN H.F.
og útibú
skip til þess að létta undir flutn-
ingunum. Með því að samvinnu-
félög hafa í sínum höndum um
eða yfir helming allrar olíudreif-
ingar með ströndum fram, taldi
SÍS eðlilegast að leysa þetta að-
kallandi vandamál á þann hátt,
að samvinnumenn eignuðust
sjálfir skip, sem hentaði þessu
hlutverki.
(Fréttatilk. frá SÍS).
]
Til kaupendanna
A sl. ári sýndu ýmsir kaup-
endur blaðsins því það vinar-
bragð að greiða áskriftar-
gjaldið fyrirfram og með
hærra verði en tilskilið er (kr.
30,00). Margir greiddu blað-
ið með kr. 50,00 og nokkrir
með enn hærri upphæðum,
allt upp í kr. 400,00. — Þessa j
miklu vinsemd, sem létti j
verulega á útgáfu blaðsins,;
vill blaðið þakka og ekki sízt j
þann hug sem að baki býr til
þess málstaðar, sem blaðið
vill berjast fyrir.
Jafnframt vill blaðið minna
alla stuðningsmenn sína á
það, að fyrirframgreiðsla á
áskriftargjaldinu er því enn
mikill styrkur og vel þeginn.
Tekið er við áskriftargjöld-
um í skrifstofu blaðsins, Hafn
arstræti 88.
Góður gestur
Friðrik Ólafsson skákmeistari
Norðurlanda hefur dvalið hér í
bænum undanfarna daga ásamt
nokkrum öðrum nemendum úr
Menntaskólanum í Reykjavík,
sem eru í kynnisferð til Mennta-
skólans hér.
Síðastl. sunnudag tefidi Friðrik
samtímaskák við 39 skákmenn úr
Skákfél. Akureyrar og Mennta-
skólanum. Fóru ieikar svo að
Friðrik hlaut 36 vinninga. Tap-
aði hann aðeins 2 skákum og
gerði 2 jafntefli. Á mánudag
keppti Friðrik aftur við 10 sterk-
ustu skákmenn bæjarins,
klukkuskák. Hlaut hann 8 vinn-
inga í þeirri viðureign.
Eru sigrar Friðriks í þessum
keppnum einhevrjar þær glæsi-
legustu sem um getur og betri en
flestra eða allra crlendra skák-
snillinga er hingað hafa komið.
Vitamina-
blóð appelsínur
Epli
Sítrónur
HAFNARBÚÐIN H.F.
og útibú
&
„,
um
Sigfús Sigurhjartarson
Minningarspjöldin eru til
sölu í skrifstofu Sósíalistafé-
lags Akureyrar, Hafnarstr. 88.