Verkamaðurinn - 17.09.1954, Blaðsíða 2

2
VERKAMAÐURINN
Föstudaginn 17. sept. 1954
VERKflinflÐiiRinn
— VIKUBLAÐ —
Útgefandi:
Sósíalistafélag Akureyrar
Ritnefnd:
Björn Jónsson, ábyrgðar-
maður, Jakob Árnason,
Þórir Daníelsson.
Afgreiðsla: Hafnarstræti 88. —
Sími 1516. — Pósthólf 21.
Áskriftarverð 30 kr. árg.
Lausasöluverð 1 kr. eintakið.
Prentv. Odds Björnssonar h/f
Hvað verður um
ísland?
Bretar eru meðal stærstu og
voldugstu þjóða heims og jafn-
framt taldir íhaldssamir uin gaml
ar erfðir, menningu og venjur.
Vegna bandalags síns við Banda-
riki Norður-Ameríku hafa þeir
látið til leiðast að leyfa í landi
sínu nokkrar stöðvar fyrir flug-
her þessarar bandalagsþjóðar
sinnar Svo fámennar þó, að
naumast mundi svara til nema
nokkurra tuga, eða tæplega það,
í okkar landi, ef hin gamla við-
miðun við fólksfjölda væri við-
höfð. Þrátt fyrir fæð þessa liðs
eru stöðvar Bandaríkjamanna
vaxandi áhyggjuefni manna þar
í Iandi.Herstöðvarnardraga aðsér
skæjur, afbrotamenn og hvers
konar annað vanmetafólk, sem
finnur cðli sínu og háttum heim-
ili í samneytinu við hina erlendu
stríðsmenn. í nágrenni herstöðv-
anna þróast hvers konar spilling
og hinir alvarlegustu glæpir, sem
ofíast er unnt að rekja beint til
herstöðvanna, eru tíðir.
Ólíku er hér saman að jafna.
Stórþjóðinni brezku og einni
minnstu þjóð veraldar, okkur ís-
lendingum. Ef fámennt lið banda-
rískra hermanna er hættulegt
menningu og siðferði stórþjóð-
arinnar, hvað má þá segja inn
okkur. Hér er heldur ekki aðeins
um að ræða það, að siðferðilega
og menningarlega vanheilir menn
og konur sækist eftir santneyti
við hinn erlenda her. Þúsundir
manna og kvenna á öllum aldri,
ungir menn og ungar konur, á
mótunartímum unglingsára og
fuilorðinsaldurs, eru neyddir til,
af atvinnuástæðum, að ganga í
þjónustu hins erlenda liðs og hafa
við það náið samneyti. Margt af
þessu fólki stenzt vafalaust þá
andlegu og líkamlcgu raun, skoð-
ar hlutskipti sitt sem illa nauð-
syn og gætir meteaðar síns og
heiðurs. Engum getur þó dulizt
að ómenningaráhrif hemámsliðs-
ins þrýsta sér stöðugt dýpra inn í
raðir þessa fólks og þó einkum
ómótaðra unglinganna, sem sam-
neytir hermönnunum. Á þingi
Bandaríkjanna á sl. ári skýrði
einn þingmanna frá því, hve mörg
börn setuliðsmenn ættu í hinum
ýmsu löndum, þar sem Banda-
ríkjamenn hafa herstöðvar. Þing-
maðurinn taldi, að hér á íslandi
væru börn setuliðsmanna 3000.
Það er há tala miðað við fámenni
þjóðarinnar og á bak við þá tölu
búa ótaldar harmsögur ungra, ís-
lenzkra kvenna. Meðal verka-
manna og þjónustuliðs hersins er
jöldi ungra manna, sem aldrei
hafa fengið tækifæri til að vinna
öðrum en hinum erlenda her,
aldrei hafa fundið sig sem þátt-
takendur í uppbyggingar- eða
framleiðslustörfum sinnar eigin
þjóðar, en alizt upp við lítilmót-
leg þjónsstörf hjá „herraþjóð-
inni“. Þeim hefur verið ofaukið
við nytsamleg og þjóðnýt störf og
leiðin hefur legið til hinnar
bandarísku borgar á Reykjanes-
inu, á því aldursskeiði þegar þeir
hefðu getað skipað rúm sitt við
eðlileg störf sem fullgildir verka-
menn. Af þessum stofni er nú að
vaxa sístækkandi hópur ungra
manna, sem eru að glata meðvit-
undinni um það, að þeir séu brot
af bergi íslenzku þjóða’-innar og
heri ábyrgð á framtíð hennar og
lííi, menningu og sjálfstæði, en
sækja í öllu fyrirmyndir sínar til
bandarískrar menningar, eins og
hún birtist í sinni óhrjólegustu
mynd meðal stríðsþræia og stór-
borgaúrhraks þess, sem herliðinu
fylgir.
Þótt ekkert væri annað, sem
ógnaði þjóðinni í sambandi við
hernámið, en það, sem hér hefur
verið drepið á, væri það ærin
ástæða til þess að staldra við og
íhuga gaumgæfilega, hvort við
séum ekki á hraðri leið með að
leggja framtíð okkar Iitlu þjóðar
í óyfirstíganlega hættu. En því fer
víðs fjarri að svo sé. Oðrum og
enn geigvænlegri hættum er boð-
ið heim með áframhaldandi her-
námi landsins. Brjótizt heims-
styrjöld út, sem aliír vona og
biðja að ekki verði, er fyrir því
séð með staðsetningu órásar og
atomstöðva hér á landi að ísland
verður eitt gruggasta cg fyrstr
skotmarkið í slíkri styrjöld. Og
allir vita hvað það þýðir. Að ís-
ienzka þjóðin verður ekki til eft-
ir að land hennar hefur verið
hæft helsprengju. Gröf hennár
hefur verið innsigluð um aidur
og æfi.
Verði aftur á móti langvarandi
vopnaður friður, áframhald kald:
stríðsins, aukinn vopnabúnaður
stórveldanna, þrátefli um áhrifa-
svæði og herstöðvar, eru allar
líkur til eða full vissa að Banda-
ríkin leggi sívaxandi kapp á að
ná hér ævarandi yfirráðum, hem
aðarlega, fjárhagslega, stjóm-
málalega og menningarlega og
allar athafnir þeirra stefna að því
marki eins og sakir standa. Þegar
þetta er ritað berast þær fregnir
að Bandaríkjaþing hafi í ágúst-
mánuði sl. samþykkt aukafjár-
veitingu til hemaðarframkvæmd-
amia hér á landi að upphæð 364
millj. króna, ó yfirstandi fjór-
hagsári. Öllu þessu mikla fé á að
verja til þess að þenja út her-
stöðvarnar, stækka hina erlendu
höfuðborg Islands, kaupa fleiri og
fleiri íslendinga til þjónustu við
herliðið og gera fjárhagsafkomu
þjóðarinnar háðari hemaðar-
framkvæmdunum en nokkru
sinni áður. Og e. t. v. til þess að
byggja á Miðnesheiðinni eitt
stærsta forðabúr atomsprengja.
Þegar svo er komið, er leiðin
stutt til fullra stjómarfarslegra
yfirráða, fyrst með aðstoð inn-
lendra leppa og síðar án þeirrar
aðstoðar, ef svo þætti henta. Slík
þróun mundi einnig leiða til giöt-
unar þjóðemisins og tilveru þjóð-
arinnar.
Og hvað er okkur íslendingum
boðið í staðinn fyrir þær geig-
vænlegu hættur, sem hemámið
ieiðir af sér. HERNAÐARLEG
VERND, segja málpípur Banda-
ríkjanna, það er eina röksemdin
sem þeir reyna að bera ó borð
hvar sem þessi mál ber á góma.
En þessi röksemd reynist hálm-
strá eitt. Það er staðreynd, sem
enginn getur þokað, að það er
engin verad til í nútímastyrjöld.
Þótt hér væru milljónir banda-
rískra hermanna, búnar öllum
þeim hernaðartækjum sem vís-
indin þekkja fullkomnust, gæti
það ekki bjargað einu manns-
barni af íslcnzkuin þjóðinni frá
bráðri glötun, ef heimsstríð brýzt
út.
Það er lærdómsfullt fyrir okkur
Islcndinga að Norðurlandaþjóð-
irnar allar, aðrar en við, hafa ým-
ist haldið sér utan við
hemaðarsamtök öll (Svíþjóð og
Finnland) eða neitað með öllu
þrálátum eftirgangi um her-
stöðvar í Iöndum sínum (Dan-
mörk, Noregur). í þessari af-
stöðu inna norrænu frændþjóða
okkar felst það mat á „hervemd-
inni“, sem allir skyni bornir
menn hljóta að viðurkenna að er
í öllum atriðum rétt. Og dylst þó
engum, að væru alþýðuríkin í
austri slíkir meinvættir, sem her-
rámsmenn vilja vera láta, var
>eim mun brýnni þörf ó slíkri
iíernd gegn hugsanlegum árásum
>eiira en fslendingum.
Hvort sem við veltum hemám-
nu og öllum afleiðingum þess
'yrir okkur lengur eða skemur
verður niðurstaðan ætíð sú sama:
Við núverandi aðstæður er það
íættulegt mcnningu okkar og
jjálfstæði. Haldi því áfram ógnar
)að sjálfri tilveru okkar sem
þjóðar, hvort heldur sem friður
lelzt eða styrjöld brýzt út.
Þegar hemámið var samþykkt
if foringjum borgaraflokkanna
illra 1951 var þjóðin ekki spurð
•áða um hið örlagaríka mál, en
/andjárnað lið landsölumanna
beygði sig í duftið fyrir mætti
dollarans og rétti upp hendurnar
til þess að samþykkja óhæfuna.
Ekkert verður um það sagt með
fullri vissu, hvemig úrslit þjóð-
aratkvæðis hefðu orðið 1951, en
engum getur dulizt hvemig nú
mimdi fara — að yfirgnæfandi
meirihluti þjóðarinnar hefur nú
hlotið þá reynzlu af hernáminu
og dregið þær ályktanir af gangi
heimsmálanna síðustu árin, að
hann mundi hafna með öllu hinni |
erlendu hersetu og öllu sem
henni fylgir.
Undirskríftasöfnun síi, sem nú
er hafin, að tilhlutan manna úr
ýmsum stjórnmálaflokkum, um
uppsögn hernámssamningsins, er
tímabær tilraun til þess að sýna
innlendum stjórnarvöldum, her-
námsþjóðinni og öllitm heiminum
að íslenzka þjóðin vill halda
sjálfstæði sínu og menningu og
friði við allar þjóðir. Takizt hún
ve! getur hún markað tímamót í
hinni nýju sjálfstæðisbaráttu.
Orðið mikilvægur áfangi að því
marki að leysa þjóð okkar úr
þeim fjötrum, sem nú skera hana
að beini og fyrr en varir kunna að
verða svo fast reyrðir að frelsi
hennar, sjálfstæði og ntenningu,
að þeir verði seint eða aldrei
slitnir. Enginn fSLENDINGUR
ntá bregðast á slíkri örlaga-
stundu. Látum undirskriftasöfn-
unina 1954 verða það sem þjóð-
íundurinn var 1851. Létiun hin
stoltu orð þjóðfundarmannanna:
„Vér mótmælum allir“, hljóma
að nýju til komandi kynslóða frá
þeirri örlagastund, er við nú lif-
um.
Tómatarækt undir beru
lofti
Ingimar Sigurðsson, garðyrkju-
bóndi í Hveragerði hefur nú í
sumar gert tilraunir með nýja
tegund tómata, sem þola frost.
Setti hann plönturnar niður um
miðjan júní og eru þær orðn-
ar fullþroskaðar, þótt ekki
séu í gróðurhúsi.
Er þessi nýjung í matjurtarækt
hin athyglisverðasta og munu
margir hugsa gott til slíkrar rækt
unar eftir þá reynslu sem fengin
er af þessari tómatategund.
Skólatöskur
og Skjalatöskur
nýkomnar.
Bókaverzl. Edda h.f.
Simi 1334.
Starfsstúlkur
vantar :i Fjórðungssjúkra-
húsið. Upplýsingar hjá
yfirhjúkrunarkonunni.
um
Sigfús Sigurhjartarson
Minningarspjöldin eru til
sölu í skrifstofu Sósíalistafé-
lags Akureyrar, Hafnarstr. 88,
Bifreiðavörur
í miklu úrvali.
Lágt verð.
BÍLASALAN h.f.
Geislagötu 5.
Aluminium
Kostir þess eru margir.
Það er ódýrt.
Þakplötur fyrirliggjandi.
6, 7 og 8 feta.
Kr. 5.75 fetið.
EINNIG SAUMUR.
BÍLASALAN h.f.
Geislagötu 5.
Hjólbarðar
og slöngur
500-16
550-16
600-16
670-15
710-15
750-20
825-20
Aðrar stærðir
væntanlegar
með næstu skipum.
BÍLASALAN h.f.
Geislagötu 5.
fire$ton«
Bremsuborðar
I V
i fólksbila:
Ford, Mercury, Chevrolet,
Dodge, Playmouth,
Chrysler, Oldsmobile,
Pontiac, Kaiser, Hudson,
Jeppa.
/ vörubíla:
Ford og Chevrolet.
Einnig
bremsuborðar í rúllum,
11^x3/16,
L%x3/16,
21^x3/16,
5xi^,
6xi/2 tommu
ásamt hnoðum.
BÍLASALAN h.f.
Geislagiitu 5.