Verkamaðurinn - 01.10.1954, Blaðsíða 2

2
VERKAMAÐURINN
Föstudaginn 1. október 1954
VERKRHUlÐURinit
— vikublað —
Útgefandi:
Sósíalisttrfélag Akureyrar
Ritnefnd:
Björn Jónsson, ábyrgðar-
maður, Jakob Árnason,
Þórir Daníelsson.
Afgreiðsla: Hafnarstræti 88. —
Sími 1516. — Pósthólf 21.
Áskriftarverð 30 kr. árg.
Lausasöluverð 1 kr. eintakið.
Prentv. Odds Björnssonar h/f
Alþýðusambands-
kosningarnar
t máiefnayfirlýsingu þeirri, sem
alþýðuflokksmenn og sósíalistar
í verkalýðsfélögunum á Akur-
eyri sendu frá sér í byrjun fyrra
mánaðar, í tilefni af því að þeir
gerðu með sér bandalag um
kosningar til alþýðusambands-
þings, eru dregnar upp skýrar
h'nur um nærtækustu verkefni
fyrir samtaka verkalýðshreyf-
ingu: Bætt launakjör — útrýming
atvinnuleysis — raunhæfar að-
gerðir í húsnæðismálum — har-
átta gegn fólksflóttanum úr
bysgðum Norðurlands — lífvæn-
leg afkoma með 8 stunda vinnu-
degi — uppsögn hervamarsamn-
ingsins og fullt sjálfstæði þjóðar-
innar.
í fljótu bragði virðist það með
öllum ólíkindum að allir meðlim-
ir verkalýðssamtakanna geti ekki
orðið sammála um slíka stefnu og
fylgt fordæmi verkalýðsfélag-
anna hér og sameinast sem einn
maður um hana. Þó er það stað-
reynd, sem ekki lætur að sér
hæða} að sterk öfl vinna að því —
og sums staðar með nokkrum ár-
angri — að koma í veg fyrir að
komandi alþýðusambandsþing
verði fært um að bera þessa
stefnu fram til sigurs. Og það er
brýn nauðsyn fyrir alla vinnandi
menn að gera sér ljósa grein fyr-
ir því, hvers eðlis þau öfl eru og
hvers megi af þeim vænta.
Máltækið segir: „Segðu mér
hverjir eru vinir þínir og ég skal
segja þér hver þú ert.“ Það þarf
ekki lengi að leita til þess að
finna hverjir eru vinir sundrung-
araflanna. Það eru mennirnir sem
alltaf og æfinlega hafa barizt gegn
bættum launakjörum, mennimir
sem hafa skipulagt fólksflóttami
úr byggðum Norður- og Austur-
lands, mennimir sem hafa hrakið
alþýðuna í braggahreysi Rvíkur,
mennimir sem leiddu hemámið
yfir þjóðina, mennirnir sem börð-
ust fastast gegn 8 stunda vinnu-
deginum, mennimir sem velta sér
í gróðanum af niðurlægingu þjóð-
ar sinnar — mennimir sem gefa
út Morgunblaðið og Vísi. Það eru
vinir sundrungarinnar. Það eru
þeir sem fagna nú ákafast stund-
arsigri bitlingaklíkunnar í Al-
þýðúflokknum.
Alþýðusambandið telur nú hátt
á þriðja tug þúsunda vinnandi
manna. Engum blandast því hug-
Formósa hefir verið kínverskt land í 13 aldir
ur um að undir sterkri og sam-
hentri forustu er það sterkasta
samtakaheild, sem til er í land-
inu. Gegn henni er ekki hægt að
standa; ef hún sækir fram í einni
fylkingu. Þetta vita auðmennim-
ir, sem standa að málgögnum aft-
urhaldsins og þess vegna reka
þau upp ramakvein, þegar nokk-
ur hundruð verkamenn á Akur-
eyri ríða á vaðið og móta sam-
eiginlega stefnu sína á sinn ein-
falda og augljósa hátt. Þau vita
ofur vel að þegar verkamennirnir
gera sér ljóst, hvers samtök
þeirra eru megnug og kasta fyrir
borð allri beinni og óbeinni leið-
sögn afturhaldsins, þá hriktir í
þeim feisknu viðum, sem enn
styðja völd þeirra yfir örlögum
alþýðunnar og þjóðarinnar alírar.
Þær fregnir, sem nú þegar hafa
borizt af kosningunum til Al-
þýðusambandsþingsins, spá góðu
um úrslitin. Fyrsti stórsigur ein-
ingarinnar var unnin hér í verka-
lýðsfélögunum með allsherjar-
bandalagi verkalýðsflokkanna,
sem skotið hefur sundrungaröfl-
unum hér slílium skelk í bringu,
að þau þora sig hvergi að hræra.
Annar stórsigurinn vannst fyrsta
kosningadaginn í Félagi járniðn-
aðarmanna í Rvík, er listi samein
ingarmanna var kjörinn með yf-
irgnæfandi meirihluta atkvæða
og vikapilti og aðalfulltrúa
íhaldsins í stjóm ASf, Sigurjóni
Jónssyni, var algerlega hafnað
sem hæfum fulltrúa félagsins á
alþýðusambandsþingi og fleiri og
stærri sigrar munu á eftir fara.
Stundarsigur hægri klíkunnar
í Alþýðuflokknimi, sem á mál-
gögn ríkisstjórnarinnar að cinka-
vinum, getur á engan hátt orðið
til þess að hindra eða tefja sam-
einingu alþýðunnar. Samhent og
sterk verkalýðshreyfing er orðin
söguleg nauðsyn, sprottin af
knýjandi þörf alþýðunnar til þess
að hrista af sér klafa hrakandi
lífskjara og sækja fram í baráttu
sinni fyrir betri framtíð.
Ríkisstjórnin heyktist
á kaffihækkuninni
Þegar kaffiverðið var hækkað
nú í sumar upp í 60 kr. kg. svar-
aði það til 1,2 stiga hækkunar á
vísitölunni, en sem launþegar
áttu að þola bótalaust til 1. des.
næstkomandi.
Eins og margsannað hefur ver-
ið var verðhækkunin skýlaust
brot á samningum þeim sem
gerðir voru í des. 1952 og mót-
mæltu verkalýðssamtökin því
hækkuninni mjög harðlega.
Ríkisstjórnin hefur nú látið
undan þessum mótmælum og
ákyeðið að greiða niður verð á
kaffibirgðum þeim, sem til eru í
landinu, þannig, að útsöluverð
verði 45 kr. kg.
Kaffiverð er nú mjög lækkandi
á heimsmarkaðinum og því sýni-
legt að niðurgreiðsla þarf ekki að
koma til nema á þeim birgðum
sem nú eru til í landinu.
Um nokkurt skeið hefur athygli
manna um heim allan mjög beinzt
að eyjunni Taiwan (Formósu) og
nú líður vart sá dagur, án þess
hún komi við sögu í blöðum allra
landa.
Taiwan liggur í suðaustri frá
meginlandsströnd Asíu og hefur
irá alda öðli verið hluti af Kína.
„Á stjómarárum kaihuang,“
jtendur í fornum, kínverskum
’ræðum, „skipaði Sui-ættin hin-
rm hrausta herforingja, Chen
Lieng, að leggja undi sig 36 eyjar
■! Penghulietao." Taiwan var ein
-■essara eyja og kínverskur her,
andir stjórn Chen Leng og
Hang Chenchou, gekk þar á land
írið 610. Frá þeim tíma hefur eyj-
an verið byggð Kínverjum og
.tjórnað af þeim og hefur því ver-
ið kínverskt land í meira en 13
aldir.
En þrátt fyrir það hefur eyjan
jafnan vakið ágirnd erlendra her-
velda, sem hafa talið hana mjög
þægilegan stökk pall til innrásar
á meginland Asíu. Tanaka, einn
helzti höfundur japanska hernað-
arstefnimnar setti mjög traust sitt
á Taiwan sem fyrsta áfanga til að
leggja Kína að velli. Og þannig er
einnið litið á eyjuna af stjórn-
málamönnum Bandaríkjanna nú.
Fyrrum varð eyjan oft fyrir inn-
rásum. Um iangan aldur var hún
hernumin af Japönum, sem gerðu
hana að árásarvirki í innrásum á
Kína.
Á árum heimsstyrjaldarinnar
síðari lýstu vesturveldin því há-
tíðlega yfir að Taiwan yrði skil-
yrðislaust skilað aftur í hendur
Kína, og þegar Japanir biðu loks
ósigin: vonuðust eyjarskeggjar
fastlega eftir að land þeirra yrði
sameinað móðurlandinu.
En þessi löglegi réttur kín-
versku þjóðarinnar varð fljótt
einkisvirtur af heimsvaldasinn-
unura. Jafnskjótt og eyjan hafði
verið frelsuð undan yfirráðum
Japana var hún hemumin af
Bandaríkjunum. Með aðstoð og
beinni hemaðarlegri hjálp Banda
ríkjanna hrifsuðu hinar sigruðu
leyfar af her Chang Kaj-shek
yfirráðin á eyjunni, þegar þær
flúðu meginlandið.
Bandarísku heimsvaldasinnam-
ir hafa breytt Taiwan í bækistöð
fyrir árásir á Kínverja og aðrar
Asíuþjóðir. Sjóræningjar Chang-
Kaj-sheks, sem verndaðir eru af
sjöunda flota Bandaríkjanna gera
stöðugar árásír á kaupför Kín-
verja, Breta, ítala, Dana, Grikkja
og ýmsra annarra þjóða, og flug-
her þeirra gerir án afláts loftárás-
ir á friðsamlegar borgir og þorp
á strönd meginlandsins.
Af augljósum ástæðum geta
Kínverjar ekki þolað slíkar að-
farir. Þeir eru ákveðnir í að frelsa
Taiwan og fullkomna þannig það
sögulega hlutverk að sameina allt
land sitt „T,aiwan er óumdeilan-
lega kínverskt land og hemám
Bandaríkjanna þar verður alls
ekki þolað,“ sagði Chou En-lai,
forsætis- og utanríkisráðherra
Kína 11. ágúst sl., og sú yfirlýsing
á vafalaust stuðning allrar kín-
versku þjóðarinnar. í kjölfar
hennar voru haldnir fjöldafundir
um allt Kína og ályktunum frá
hvers konar samtökum, þingum
og borgarstjórnum rigndi yfir og
alls staðar var krafan sú sama um
frelsim Taiwan undan yfirráðum
hinnar gerspilltu klíku Changs
og Bandaríkjanna.
Þessi víðtæka hreyfing var m.
a. rædd í hinu mikilsmetna blaði
Kwangmingjihpao og þar var því
slegið föstu, að hinar 600 milljón-
ir Kínverja hefðu kveðið upp
sinn dóm og að valdadagar
Changs væru taldir.
Þessi lögmæta og réttmæta
krafa kínversku þjóðarinnar hef-
ur hlotið mjög víðtækan stuðning
hvaðanæfa um heim. Enska viku-
blaðið Peace News minnir t. d. á
Kairó-yfirlýsinguna, þar sem
stórveldin urðu ásátt um rétt
Kínverja til Taiwan og segir:
„Enginn vafi getur leikið á því,
að það var sameiginleg ákvörðun
Bandamanna að Formósa yrði af-
hent Kína þegar eftir uppgjöf
Japana. En með því að halda þar
herliði og nota eyjuna sem bæki-
stöð fyrir fjandsamlegar aðgerðir
gegn meginlandinu er Chang
Kaj-shek, studdur af Bandaríkj-
unum, alvarleg ögnm gegn lög-
legri stjórn Kína.“
Þjóðir Asíu, sem vita hvað það
þýðir að vera kúgaðar og auð-
mýktar af heimsvaldasinnum,
gera sér ljóst að tilraunir Banda-
ríkjanna til þess að skilja Taiwan
frá Kína eru ekkert annað en lög-
leysur og yfirgangur. Þær skilja
og styðja ákvarðanir Kínverja
um að endurheimta land sitt,
ekki sízt vegna þess að margar
þeirra eiga við lík viðfangsefni að
etja. Mikill meirihluti Asíuþjóða,
segir Times of India, skoðar Tai-
wan sem kínverskt landsvæði og
lítur á kröfur Pekngstjórnarinnai
um endurheimt hennar, sem jafn
löglegar og kröfur Indverja til
Goa (nýlendu Portúgala í Ind-
landi) og kröfur Indónesa til
Vestri Nýju Guineu.
Ráðamenn Bandaríkjanna eru
reiðubúnir til að beita hvers kon-
ar bolabrögðum til þess að rétt-
læta landrán sitt á Taiwan. Um
þessar mundir eru þeir að und-
irbúa aðra tilraun sína til þess að
beita Sameinuðu þjóðimum fyrir
sig í þessu efni. Áróður þeirra
gengur í þá átt að reyna að sann-
færa um, að það sé með öllu óvíst
hverjum eyjan raunverulega til-
heyri og þar til sú vitneskja sé
fengin eigi hún að vera undir
stjórn S. Þ. En slíkur áróður get-
ur ekki blekkt neinn.
Ef Taiwan væri sett undir stjórn
S. Þ., þýddi það að innanríkismál
Kínverja einna, væru gerð að al-
þjóðlegu deilumáli. Það mimdi
þýða að frelsun eyjarinnar yrði
gerð að tylliástæðu fyrir amer-
ísku heimsvaldasinnana til þess
að hleypa af heimsstyrjöld. Slíkt
má aldrei verða.
(Heimild: New Times).
hlíð næstk. sunnudag kl. 2 e. h. og
á Akureyri kl. 5 e. h og í Glerár-
þorpi kl. 8.30 e. h. — Séra Stefán
Eggetrsson messar.
Sumiudagaskóli Akureyrar-
kirkju hefst 10. okt. næstk.
Hjúskapur. 21. sept. sl. voru
gefin saman í hjónaband ur.gfrú
Þórhalla Davíðsdóttir, kennari,
og Sverrir Sigurður Markússon,
dýralækninemi. — Heimili þeirra
verður fyrst um sinn í Stokk-
hólmi. — 24. sept. voru gefin
saman í Akureyrarkirkju Vil-
helmína H. O. Hjaltalín og Jónas
Þórir Kristjánsson, bifreiðastjóri.
— Heimili þeirra verður að
Hafnarstræti 41. Akureyri. —
Séra Pétur Sigurgeirsson gaf
brúðhjónin saman.
Iðju-klúbburinn mun hefja
vetrarstarfsemi sína 1. október
næstk. Mun hún verða með svip-
uðu sniði og síðastliðinn vetur.
Spiluð verður félagsvist og dans
á eftir. Hinn vinsæli stjórnandi,
Þorleifur Þorleifsson, mun
stjórna spilunum. — Aðgangskort
verða seld fyrir hver 3 spilakvöld
í senn. — Ver,ðlaun verða veitt
fyrir hvert einstakt spilakvöld, en
auk þess skal athygli vakin á því,
að fyrir flesta slagi samanlagða á
vetrinum verða veitt sérstök
verðlaun, þ. e. flugfar Akureyri—
Reykjavík, báðar leiðir, og dval-
arkostnaður í viku í höfuðstaðn-
um. Félagsmenn, komið og kynn-
ist. Styrkið ykkar eigið félag! —
Nánar í auglýsingu á öðrum stað
í blaðinuí dag.
Hlutaveltu heldur Slysavaina-
deild kvenna sunnudaginn 3 okt.
næstk. kl. 4 e. h. Styðjið gott mál-
efni. Nefndin.
Hjónaefni. Ungfrú Ásdís Jó-
hannsdóttir frá Vestmannaeyjum
og Ingi Vignir Jónasson, verzlun-
arm. (Jónasar Tryggvasoonar).
Kuldaúlpur
á börn, unglinga og fullorðna.
Allar tegundir.
V efnaðarvönideild
XX X
NftNKIN

KHflKI