Verkamaðurinn - 10.06.1960, Blaðsíða 2

2
VERKAMAÐURINN
Föstudaginn 10. júní 1960
GÓÐIR GESTIR
Fulltrúar verkalýðshreyfingar
Tékkóslóvakíu heimsækja Island
Hér á landi hafa undanfarið
dvalist tveir fulltrúar frá verka-
lýðssambandi Tékkóslóvakíu
(ROH) í boði Alþýðusambands
Islands. Voru það þeir Ondrej
Meliska frá Bratislava, en hann á
sæti í miðstjórn ROH og er auk
þess einn af riturum slóvönsku
deildar þess, og Ladislav Zizka
frá Praha, starfsmaður sambands
flutningaverkamanna, en hann
hefur verið túlkw og leiðsögu-
maður þeirra íslendinga, sem far-
ið hafa til Tékkóslóvakíu í boði
ROH.
Til Akureyrar komu þeir félag-
ar sl. föstudag og dvöldu til
mánudags í boði verkalýðssam-
takanna í bænum. Skoðuðu þeir
helztu vinnustaði bæjarins, þar á
meðal Hraðfrystihús Ú. A. og
verksmiðjur SÍS, einnig fóru þeir
til Dalvíkur og austur í Mývatns-
sveit. Á sunnudagskvöldið héldu
stjórnir verkalýðsfélaganna þeim
kaffisamsæti í Alþýðuhúsinu.
Verkalýðshreyfingunni í hin-
um ýmsu löndum er það mjög
nauðsynlegt að efla gagnkvæma
kynningu á baráttu og daglegu
starfi, Gagnkvæmar heimsóknir
forystumanna verkalýðshreyfing-
arinnar og starfandi verkafólks
eru snar þáttur slíkrar kynning-
ar. Á þetta lagði O. Meliska
áherzlu á sunnudagskvöldið, svo
og þeir forystumenn verkalýðs-
hreyfingarinnar á Akureyri, sem
til máls tóku.
Á kaffikvöldinu flutti O. Mel-
iska greinargóða og allýtarlega
ræðu um þróunina í Tékkóslóva-
kíu og starfsemi verkalýðshreyf-
ingarinnar í landinu. Að sjálf-
LÉTBÆNDUR
byggja fyrir sig
Þorvaldur Guðmundsson er
maður nefndur, kaupmaður,
veitingamaður með meiru. Hann
hefur í hyggju að reisa í Reykja-
vík stórt hótel og hefur þegar
fengið lóð fyrir það. Ríkið ætlar
að kaupa af honum veitingahúsið
Lídó til að létta undir með fjár-
magn. Verðið verður án efa gott.
En nú hefur sá mæti maður
Þorvaldur rekið sig illa á efna-
hagsráðstafanirnar eins og fleiri,
og treystir sér ekki til að hefja
byggingu að svo stöddu. En mað-
urinn er úrræðagóður og dugleg-
ur að koma ár sinni fyrir borð.
Bændasamtökin eiga mikið stór-
hýsi í byggingu í Reykjavík, þar
sem meðal annars er gert ráð
fyrir fjolda gistiherbergja. Þetta
húsnæði hefur Þorvaldur nú tek-
ið á leigu fyrir hótelstarfsemi
sína. Bændur eru sem sagt búnir
að byggja hótelið fyrir Þorvald.
í staðinn mun hann sennilega
hýsa þá ekki síður en aðra, þegar
þeir heimsækja höfuðstaðinn, en
að sjálfsögðu verða þeir að borga
vel fyrir sig, svo að Þorvaldur
geti safnað einhverju í nýju
bygginguna.
sögðu er starfsemi verkalýðssam-
takanna þar í landi með allmikið
öðru sniði en hér hjá okkur. Þar
er höfuðverkefnið að auka fram-
leiðsluna og afköstin með bætt-
um vinnuaðferðum og aukinni
vélvæðingu, og geta á þann hátt
bætt lífskjörin með lækkuðu
verðlagi, hækkuðu kaupi og stytt
um vinnutíma. Þannig hefur
verðlag í landinu 9 sinnum verið
lækkað síðan 1953 og innan tíðar
verður vinnuvikan stytt úr 46
stundum í 42 og síðan 40.
Ondrej Meliska og Ladislav
Zizka. Myndin tekin við
Goðafoss.
O. Meliska sagðist ekki ætla að
fella neinn dóm um ástandið hér,
til þess hefði hann engan rétt, en
sér virtist að allmikið mætti auka
vélvæðingu og hefði hann haft
orð á þessu við einn forstjórann,
og hefði sá svarað: Hvað á þá
verkafólkið að gera?
Hér er drepið á einn stærsta og
afdrifaríkasta muninn, sem er á
skipulagi auðvaldsins og sósíal-
ismans. Sósíalisminn tryggir
ekki aðeins hverjum verkfærum
manni verk að vinna við þjóðnýt
störf, heldur og að allar framfar-
ir, bættar vinnuaðferðir og aukin
vélvæðing komi fólkinu til góða,
þar sem aftur á móti í auðvalds-
þjóðfélagi er sú hætta ávallt til
staðar að aukin vélvæðing skapi
aukið atvinnuleysi, og sú hefur
líka orðið raunin á í ýmsum auð-
valdslöndum, svo sem Bretlandi
og Bandaríkjunum.
Hvar sem þeir félagar, O.
Meliska og L. Zizka komu, var
þeim veitt athygli fyrir prúð-
mannlega og einkar alúðlega
framkomu. Verkalýðshreyfing-
unni hér er það mikill fengur að
fá heimsóknir svo ágætra full-
trúa verkalýðshreyfingar Tékkó-
slóvakíu. Vonandi eiga þau
kynni verkalýðshreyfingar beggja
landanna enn eftir að aukast,
báðum aðilum til gagns og
ánægju.
Afmæli. — Á mánudaginn, 13.
þ. m., verður frú Agnea Tryggva-
dóttir, Ránargötu 2, sextug. — Á
þriðjudaginn, 14. þ. m., verður
Júníus Jónsson, fyrrum bæjar-
verkstjóri, sjötíu og fimm ára.
VARASTÖÐ?
Blaðið fregnaði fyrir nokkru
síðan, að ákveðið hefði verið í
stjóm Laxárvirkjunarinnar að
koma upp dieselvarastöð fyrir
veitusvæði Laxárvirkjunar. —
Blaðið spurðist fyrir xun það hjá
rafveitustjóranum á Akureyri,
Knut Otterstedt, hvort þetta
væri rétt hermt. Hann kvað það
rétt, að stjórn Laxárvirkjunar
hefði ákveðið að kaupa varastöð,
ef góðar og hentugar vélar fengj-
ust á viðunandi verði, og fengin
væri ríkisábyrgð fyrir kaupun-
um. Frekari upplýsingar um
málið kvaðst hann ekki geta gef-
ið að svo stöddu, þar sem það
væri ennþá á athugunarstigi, en
Rafmagnsveitur ríkisins hefðu
tekið að sér að skoða þær vélar,
sem fáanlegar væru erlendis, og
hafa á hendi framkvæmd kaup-
anna, ef til kæmi. Um þessar
mundir væri verið að athuga
þær vélar, sem áður hafa verið
boðnar til kaups í Englandi, en
rafveitustjóra höfðu ekki borizt
fréttir af þeirri athugun.
NYRPRINS
ALLIR VITA, að innan Sjálf-
stæðisflokksins hefur lengi verið
háð þögul en hörð barátta um
það, hver erfa skuli foringjatign-
ina, þegar Ólafur Thors verður
að sleppa henni í hendur annarra,
sem trúlega verður áður en mjög
langt líður. Bjarni Benediktsson
og Gunnar Thoroddsen hafa báð-
ir talið sig réttborna krónprinsa,
en hvorugur viljað láta xmdan
fyrir hinum. Nú telja margir, að
þriðji krónprinsinn sé kominn í
spilið, Jóhann Hafstein. Er sagt
að hann telji sig hafa miklar von-
ir um að hljóta forystusætið
vegna þess, að þá losni flokkur-
inn við þann mikla vanda að
velja milli þeirra Bjarna og
Gunnars. En Gunnar er snjall og
veit hvað hann vill. Þess vegna
er talin mikil hætta á því, að
hann gerist aðalforingi Alþýðu-
flokksins, ef Sjálfstæðisflokkur-
inn verður ekki við óskum hans
og Iyftir honum á tindinn. Hann
hefur þess vegna mjög sterk tök
og miklar vonir. En aumingja
Bjarni, hans sól fer lækkandi, og
var hann þó um skeið talinn viss
að hreppa hnossið.
Nonnahúsið er opið almenningi
til sýnis allra sunnudaga frá kl.
2.30—4 e. h.
- Aðalfundur Kaupfél. Eyfirðinga
Framhald af 4. síðu.
6. Að vinna að frekari endur-
og umbótum á vefnaðarvörudeild
félagsins á Akureyri.
7. Að hefja undirbúning að
byggingu nýs útibús á Suður-
Brekku á Akureyri.
Umræður og samþykktir.
Ekki urðu miklar umræður um
skýrslu stjórnar eða fram-
kvæmdastjóra, og að svo miklu
leyti, sem umræður urðu, snerust
þær mest um veigalítil atriði. —
Ennþá minni urðu umræður um
framtíðarstarfsemi félagsins. —
Megnið af umræðutíma fundar-
manna fór í að ræða tvö mál. í
fyrsta lagi tillögu frá Hólmgeiri
Þorsteinssyni þess efnis, að reist
yrði líkan eða minnismerki um
Hallgrím Kristinsson. Voru allir,
sem til máls tóku, sammála um,
að þetta skyldi gert, en greindi
nokkuð á um fyrirkomulag og
formsatriði, og voru um þetta
fluttar ótrúlega margar ræður.
Var að lokum samþykkt, að líkan
eða minnismerki skyldi reist og
stjóm og framkvæmdastjóra fal-
ið að annast um framkvæmdir.
Ennfremur var samþykkt að
vinna að því, að gefin verði út
ævisaga Hallgríms. Hitt um-
ræðuefnið var hvort vínveitingar
skyldu upp teknar á Hótel KEA,
og verður nánar vikið að því.
Annars voru engar merkar eða
þýðingarmiklar samþykktir né
ályktanir gerðar. Helztar voru
þær, að samþykkt var að athuga
um, að sláturhúsið tæki að sér að
annast um flutning sláturfjár til
hússins á haustin og hefði á hendi
alla þá flutninga. Og svo var
samþykkt að gefa 25 þús. kr. í
orgelsjóð Akureyrarkirkju. Sú
samþykkt var gerð með 27 at-
kvæðum gegn 7.
Brennivínið
varð aðalhitamál fundarins. —
Stjórn félagsins hefur fyrir
nokkru síðan sótt um vínveit-
ingaleyfi fyrir hótelið, en nú kom
fram tillaga frá stjórn Akureyr-
ardeildar, þar sem lagt var til, að
stjórninni yrði falið að afturkalla
umsóknina og taka alls ekki upp
neinar vínveitingar á hótelinu.
Urðu um þetta snarpar umræður
og var fast sótt af beggja hálfu
og margir ræðuskörungar á báða
bóga. Fór í þær umræður mestur
hluti fundartímans síðdegis í
gær, og varð eigi tími til að taka
fleiri mál fyrir, þótt fundarmenn
hefðu óskað, en sá fundartími,
sem aðalfundum kaupfélagsins er
ætlaður, er mjög afmarkaður og
alltof takmarkaður.
En úrslit brennivínsmálsins
urðu þau, að þegar umræðum
loks lauk var samþykkt dagskrár
tillaga þess efnis, að málið væri
framkvæmdaatriði, sem stjórn og
framkvæmdastjóra bæri að ann-
ast um. Dagskrártillagan var
samþykkt með 68 atkv. gegn 55.
Var málið þar með úr sögunni, en
þess er rétt að geta, að á fuildin-
um lýstu allir stjórnarmennirnir
afstöðu sinni til málsins, og voru
3 fylgjandi því, að vínveitinga-
leyfi yrði fengið, Bernharð Stef-
ánsson, Eiður Guðmundsson og
Björn Jóhannsson, en 2 á móti,
Brynjólfur Sveinsson og Jón
Jónsson. Framkvæmdastjóri lýsti
einnig yfir stuðningi við þá fyrr-
nefndu. Má því víst telja, að
vínveitingaleyfið verði fengið og
hægt verði að fá vín með matn-
um á næsta aðalfundi KEA.
Kosningar.
Þeir Brynjólfur Sveinsson og
Björn Jóhannsson voru endur-
kosnir í stjórn kaupfélagsins til
þriggja ára, og Sigurður O.
Björnsson og Halldór Guðlaugs-
son endurkjömir varamenn. Ár-
mann Helgason var endurkjörinn
endurskoðandi til tveggja ára og
Garðar Halldórsson til vara. Þór-
arinn Björnsson var endurkjör-
inn í stjórn Menningarsjóðs KEA,
og varamenn í stjórn sjóðsins
kosnir Jóhannes Óli Sæmundsson
og Hjörtur Eldjárn.
Fulltrúar á aðalfund SÍS voru
kosnir: Jakob Frímannsson,
Brynjólfur Sveinsson, Ingimund-
ur Árnason, Björn Jóhannsson,
Jón Jónsson, Bernh. Stefánsson,
Hjörtur Eldjárn, Jónas Kristjáns-
son, Helgi Símonarson, Eiður
Guðmundsson, Stefán Halldórs-
son, Halldór Ásgeirsson, Ketill
Guðjónsson og Ármann Dal-
mannsson.

Messað í Akureyrarkirkju á
sunnudaginn kemur kl. 10.30 ár-
degis. Sjómannamessa. Sr. Birgir
Snæbjörnsson messar.
Um lóSahreinsun
Heilbrigðisnefndin minnir alla lóðahafa í bænum á,
að þeim ber að hreinsa lóðir sínar sérstaklega á vorin
og skal þessu lokið eigi síðar en 16. júní.
Sérstaklega er brýnt fyrir eigendum fjárhúsa og ann-
arra peningshúsa við háspennistöð og víðar í bænum
og ýmsum eigendum atvinnufyrirtækja að hreinsa lóðir
sínar nú þegar og ganga betur frá byggingu útihúsa
sinna.
Verði lóðirnar ekki hreinsaðar í tæka tíð getur
nefndin látið hreinsa þær á kostnað lóðahafa.
HEILBRIGÐISNEFNDIN.
Brúðkaup. Þann 4. júní voru
gefin saman í hjónaband ungfrú
Sigríður Gréta Þorsteinsdóttir og
Sigurgeir Angtantýsson bifvéla-
virkjanemi. Heimili þeirra er að
Eiðsvallagötu 24.
Þann 5. júní, hvítasunnudag,
voru gefin saman í hjónaband
ungfrú Ingibjörg Kolbrún Geirs-
dóttir og Jóhann Sveinn Hauks-
son sjómaður. Heimili þeirra er
að Þverholti 8.
Sama dag voru einnig gefin
saman í hjónaband ungfrú Hulda
Róselía Jóhannsdóttir og Jó-
hannes Óli Garðarsson kennari.
Heimili þeirra er í Vík í Mýrdal,
þar sem Jóhannes er kennari.
Frá Amtsbókasafninu. í sumar
verður safnið opið til útlána mið-
vikudaga kl. 4—7 e. h. Lesstofan
opin á sama tíma.