Verkamaðurinn - 29.10.1965, Blaðsíða 2

Reykur - óþefur
Hwenær fást nrbætnr?
Akureyringar þekkja víst allir
eldinn ódauðlega í Glerárgili.
Þeir eru orðnir svo vanir reykn-
um, sem af þeim eldi leggur, að
þeir taka naumast eftir honum,
en inniendir og erlendir ferða-
menn gera sér oftlega ferð upp
í gilið tii að athuga það, sem
þeir í fljótu bragði álíta að vera
muni forvitnilegt náttúrufyrir-
bæri, gufu- eða reykjarmökkur
úr iðrum jarðar. Þeir snúa und-
antekningárlaust vonsviknir tii
baka, en undrandi yfir sóða-
skap Akureyringa og því, hvern-
ig þeir í hugsunarleysi eyðileggi
fegurð hins tilkomumikla Gler-
árgils.
Og stundum, já, töluvert oft,
kemur það fyrir, að reykurinn í
gilinu minnir heimamenn sjálfa
óþyrmilega á tilveru sína. Það
gerist oft í vestanátt, þegar
stormurinn þeytir reyknum yfir
bæinn. Og það gerist oftast þó
á hinum fegurstu síðkvöldum
eða lognkyrrum morgnum, þeg-
ar Eyjafjörðurinn er sléttur sem
spegill og umhverfi Akureyrar
frá náttúrunnar hendi fegurra
en aðrar stundir, veður og um-
hverfi svo fagurt, að íbúar bæj-
arins vildu helzt að tíminn hætti
að líða, svo að þeir geti sem
lengst haidið í fegurðina. Þá
gerist það svo oft, að reykurinn
úr gilinu læðist með jörðinni
niður yfir bæinn alla leið til
sjávar og út yfir stilltan fjörð-
inn. Þá er fegurðin fljót að spill-
ast. Og ekki bætir það úr skák,
að reyknum fylgir enginn blóma-
ilmur, heldur hinn sterkasti
ódaunn af rotnandi og brenn-
andi matarleifum og úrgangi frá
verksmiðjum, verzlunum, vinnu-
stöðum ýmisskonar og heimil-
um bæjarins. Munu flestir sam-
mála urn, að sjaldan finni þeir
verri lykt.
En ódaunninn vekur líka for-
vitni fólks, og ýmsum verður
það á, að gera sér ferð upp í
gilið til að sjá með eigin aug-
um, hvernig útlits sé á þeim
stað, þar sem öll þessi vonda
lykt verður til. Það er enginn
vandi að finna staðinn, reykur-
inn segir til og eldarnir lýsa,
þega'r dimma tekur. Sé farið að
kvöldi dags, þegar dimmt er orð-
ið og ekið veginn, sem liggur
að eldunum, þá mætir augum
ökumanns, þegar hann ekur síð-
ustu hundrað metrana, einstæð
sjón. í birtunni af ljósunum
framundan bifreiðinni hleypur
hópur lifandi vera fram og aft-
ur á feiknaferð. Flestar taka þær
til fótanna fram af brúninni,
þar sem eldarnir loga, en sumar
leita þó í myrkrið bak við og til
hliðar við hið vélknúna farar-
tæki, þær hugrökkustu dvelja
áfram í birtunni, halda hinar
rólegustu áfram að leita sér að
gómsætum bita. Þetta eru rottur
bæj arins.
Serphaugarnlr í Glerárgili eru
og hafa um árabil verið Ijótur
blettur á Akureyrarbæ, og er
leitt til þess að vita, að bæjar-
Stjórnin skuli ekki fyrir löngu
hafa tekið í taumana og fundið
viðhlítandi leið til að eyða því
sorpi og rusli, sem til fellur í
bænum. Akureyri hefur löngum
verið talin einhver fegursti bær
landsins fyrir ýmsra hluta sakir,
og það þykir heimamönnum
jafnan gott að heyra, en sorp-
haugarnir eru landsfrægir orðnir
að endemum og meira en það.
Þeir mega jafnvel kallast heims-
frægir, svo margra landa fólk
hefur orðið til að skoða þetta
furðulega fyrirbæri.
Reykurinn, sem leggur frá
haugunum, er kannski skaðlaus,
en óþefurinn, sem fylgir, er ekki
til þess fallinn að létta skap
fólksins og það þarf stundum
mikið af ilmefnum til að drepa
niður fýluna, sem síast inn í
íbúðir manna.
Og svo er það rottugerið. Það
gæti orðið hættulegt. Enginn
vafi er á því, að sumt af þessum
leiðu kvikindum leggur stund-
um leið sína niður í bæinn. Og
kæmi harður vetur með frost-
hörkum og snjó, þá vitum við
ekki nema öll þessi ókræsilega
hjörð héldi fylktu liði inn í
Akureyrarbæ. Myndi þá mörg-
um þykja illa horfa.
Auk þess sem rottur eru alls
staðar til leiðinda og skemmdar-
vargar hinir verstu, geta þær
verið hættulegir sýklaberar.
Gætu því afleiðingar af fer;ðum
þeirra orðið hinar alvarlegustu,
ef næmur sjúkdómur kæmi upp
og sýklar leyndust í úrgangi, sem
á haugana væri fluttur. Það'eitt
út af fyrir sig ætti að vera næg
ástæða til þess, að ekki væri við
haldið uppeldisstöð fyrir kvik-
indi þessi í nágrenni bæjarins.
Einnig er nauðsyn að losa
- rottur
bæjarbúa við óþefinn af haug-
unum og reykinn, sem stundum
eyðileggur fegurð miðnætursól-
arinnar á sumarkvöldum. Auk
þess er það ekki verjandi að
spilla hinu fagra umhverfi Glerár-
gils með sorphaugum. Það ætti
að vera til yndisauka fyrir
heimamenn og ferðalanga að
reyka iheðfram þessu fagra gili
eða hvílast þar í graslaut á góð-
viðrisdegi, en nú fer þar enginn
um án þess að finna til skammar-
eða sektartilfinningar og sárra
leiðinda. Hér er nauðsyn úr að
bæta og ætti að vera stórvand-
ræðalaust. Sé vilji fyrir hendi er
áreiðanlega hægt að fjarlægja
sorp bæjarins og rusl með öðru
móti en að flytja það í hauga
og brenna á einum fegursta stað'
Qull
í
tn
Það er mál manna, að sjald-
an séu skapsmunir manna jafn
örir og í réttum. Um þetta fyr-
irbæri kvað sunnlenzkur upp-
gjafa bóndi:
Eg fyrir löngu búi brá,
en bændur vel ég þekki:
aldrei mega þeir sauðkind sjá
svo þeir tryllist ekki.
Við fámennir og smáir höfuin
oft gert okkur hlægilega með því
að sletta erlendum orðum, sem
oft eru meira og minna misskil-
in. Mætti færa mörg dæmi um
það. En hér er gömul saga:
Latínuskólapiltar að norðan
mættu manni nokkrum á leið
sinni um Borgarfjörð, rak hann
kýr á haga, og heilsaði norðan-
mönnum upp á danskan móð:
Gúmoren piltar. Þá kvað eiiin
skólapiltanna:
Hræðilegt er þá heimskur dóni
hyggst brúka erlent tungumál,
getinn í barlóm, flón af flóni,
fékk aldrei nema hálfa sál,
kvalinn var upp við kám og slor,
kann ekki að lesa Faðir vor.
En kúrekinn gat þá einnig
svarað fyrir sig, á íslenzku:
í bæjarlandinu. Það verður að
taka þennan leiða bikar frá bæj-
arbúum.
En bæjarstjórnin hefur verið
furðulega hugsunarlaus um þetta
mál. Oðru hvoru er þó ymprað
á því, en þá virðist sem þetta sé
feimnismál fyrir meirihluta bæj-
arstjórnarinnar og ekkert er að-
hafzt.
Nú er málið nýverið komið
fyr.ir bæjarstjórn að tilhlutan
Jóns Ingimarssonar bæjarfull-
trúa, sem sendi bæjarráði eftir-
farandi bréf snemma í þessum
mánuði:
„Leyji mér að gera þá tillögu
til bœjarráðs Akureyrar, að það
láti hið jyrsta athugun fara fram
á því, á hvern hátt sorpeyðing í
bœnum yrði bezt fyrir komið.
En þar til að varanleg lausn jœst
á þessu vandamáli, verði eftir-
lit með öskuhaugunum aukið,
Skrýtið er ei þó skólasmoginn
skiptingur tali hreinna mál.
Sönnum vísdómi framhjá
floginn,
fóðrar eitraða’ af stolti sál.
Kvikan andlegur kvelur hor,
kann, en les ekki Faðir vor.
Eyjólfur Þorgeirsson, sunn-
lenzkur maður, kom á bæ, þar
sem húsmóðir æddi um bæinn
og geisaði mjög. Hann kvað:
Inn um bæinn eins og skass
æðir þessi kona.
Fleiri hafa fætur og rass
en flika því ekki svona.
Strákur stal skötu frá Sigurði
í Jörfa, og fékk þetta:
Stal hér inötu, stór sem jötunn,
strákur grófur.
Beygði af götu, bölvaður skötu-
barðaþjófur.
Bóndi nokkur kærði útsvar
sitt og bar sig saman við Jón
nágranna sinn. Færði hann
margt til, m. a. að kona Jóns
væri duglegri en sín. Jón kom
svo kærunni í rím til endur-
gjalds:
og þess vandlega gœtt að óþef
og reyk leggi ekki frá haugstæð-
inu og rottueyðing verði gerð
þair með hæfilegu miUibili í
öryggisskyni vegna smithœttu.“
Við skulum vona, að bæjar-
ráð og bæjarstjórn sofni nú ekki
enn einu sinrii á verðinum, held-
ur taki þetta vandamál fastari
tökum en áður hefur verið gert
og leiti í fullri alvöru úrbóta á
því ófremdarástandi, sem ríkj-
andi er um sorpeyðingu í Akur-
eyrarkaupstað. Það er alveg víst,
að enginn verður til að kvarta
þó að ólyktin af haugunum
hverfi. En séu einhverjir svo
miklir rottuvinir, að þeir þoli
ekki að þeim sé útrýmt, þá er
réttast að þeir hinir sömu ali
rollurnar í búrum heima í íbúð-
um sínum. Rottur eru dýr, sem
ekki er réttlætanlegt að séu látin
ganga laus í hýbýlum manna
eða í nágrenni við þau.
Eg kenni það konunni minni,
að kemst ég í skuldir og basl.
Því hún er mér alónýt inni,
og eins er að hafa ’ana í drasl.
Otsvar mitt ætti að lækka
svo eðli mitt njóti sín.
En Jóns ætti heldur að hækka,
því lians kona er duglegri en
mín.
Oft ríður á miklu, að ókunn-
ugum sé sagt skýrt og glöggt til
vegar. Dæmi: „Þú ferð fyrst
beint héðan, þegar þú ert bú-
inn að fara krókinn, þá kemurðu
að melnum og svo ferðu fyrir
endan á melnum og inn með hon
um hérna megin og norður fyrir
suðurendann og yfir hann miðj-
an og út með honum hinu meg-
inn og suður fyrir norðurend-
ann — og þar er bærinn.“
Maður átti konu bænrækna í
meira lagi. Hann kvað:
Drottinn sinn biður hún Blíða
að bevara okkur og sig.
En nú er ’ann hættur að hlýða.
Hvað þá um börnin og mig?
Skráning:
atvinnulausra karla og kvenna
fer fram lögurn samkvæmt dagana 1.. 2. og 3. nóvember n.k.
i Vinnumiðlunarskrifstofu Akureyrar, Strandgötu 7, II. hæð.
Akureyri, 22. október 1965.
VINNUMIÐLUN AKUREYRAR
Símar 1-11-69 og 1-12-14
SHELL benzín og: olinr Opii til 25.50
^ _________ vio Eyjarjaroarbraut
2) Verkamaðurinn
Föstudagur 29. október 1965