Vínland - 01.10.1903, Síða 3

flestum nóg erflði, að skoða fáeinar svningardeild-
ir með athygli. -En um rafmagnið er alt öðru máli
að gegna; það vilja aliir sjá; og allur fjöldinn get-
ur liorft á rafmagnssvniugu tímunum saman, öld-
ungis liissa og skilningslaus; pað þreytir fáa en
hressir flesta, og er yfirhöfuð hiu bezta „skemtun
fyrir fólkið“.
Uafmagns svningin í Chicago þótti fyrirtak,
hún var þó enn meiri í Buifalo, en í St. Lóuis verð-
ur lnin þó langmest, sem dæma má af því, að fyrir
rafmagnssýniuguna í St. Ijouís er ætlað tvöfalt
meira rúm en til þess var haft á Chicago sýning-
unni.
• í heild sinni er talið að St. Louis sýningin
verði enn tignarlegri og tilKomumeiri en Chieago
sýningin. í St. Louis vantar reyndar það, sem
einna mest þótti prýða sýningarsvæðið í Cliicago,
sem var vatnið; en í stað þess er ýmislegt annað
frá náttúrunnar liendi, sern þessi sýniugarstaður
hefir fram yflr liinn. St. Louis Ueflrbúið um sýn-
ingu sína í afarmiklum skemtigarði, er Eorest
Park lieitir, vestanvert við borgina. Garður þessi
ereinn hinn langstærsti sinnar tegundar í Banda-
ríkjuuum, og að því leyti markverður, að mikill
hluti lians er alveg óbreyttur af maunavölduin, og
víða vaxinn viltum frumskógi, með háum liæðum
og djúpum giljadrögum,og þess vegna miklu svip-
meirienhið marflata láglendi á Michigan-vatns-
ströndinui. í samræmi við þetta landslag er ölluin
byggingum komið svo fyrirað livort eykur annars
fegur’*, og gerir útsýnið undravert. Vatni erveitt
iun á sýningarsvæðið, og togur smávötn og lækir
verða þar við.i, þó að mestu útbúið af manna liönd-
um. Eitt hið fegursta á sýningarsvæðinu verða
tilbúnirfussar, sem á kvöldin .ljóma í marglitum
geislum rafmagnsljósa, og auk þess verða þar raf-
magns gosbrunnar, sem engir munu gleyma, er eitt
ninn hafa súð þá á sýningu.
Bvggingar verða flestar livítar að lit, og yflr
liöfuð að ytra formi svipaðar byggiugum Chicago
sýi ingarinna’genda má með róttu segja að þess: sýn-
ing sé að mestu leyti ekki annað en aifkin og end-
urbætt útgáfa at' þeirri sýningu.
Sá annmarki lielir veriðhórvið allar stórsýn-
ingar að sýningargestir liafa þurft að borga marg-
falt verð fyria allar lífsnauðsynjar. Öll hótel og
gestgjafaliús liafa svo mikla aðsókn, að þau geta
liækkað verð á allri greiðasölu svo úr hófi keyrir,
og gestirnir verða að sætta sig við það. Þetta þótti
versta ineinið við Chicago sýninguna,og þykir lík-
legt að það verði ekki bctra í St. Louis, sem er
miklu minni borg en Chicago, og á því enu liægra
með að þröngva kosti gesta sinna, ex aðsóknin
verður ákaflega mikil ein3 og búist er við. Þetta
kom líka vel í ljós við vígslu sýningariniiar í vor.
Þá fyltust þar öll hótel, og bæjarbúar voru svo ó-
srífiiir í allri greiðasölu að til þess var tokið lengi
á eftir, og allir sem þar voru kvörtuðu sáran. Til
þess að ráða nokkra bót á þessu helir sýningarstjórn-
in tekið það til bragðs, að láta byggja afarmikið
hótel á sjálfum sýuingarstaðnum,og hefir það aldr-
ei áður verið gert á neii.ni sýliingu. IIóteliB er
eign sýningarstjórnarinnar, og að öllu leyti undir
umsjón hennarog ytirráðum. Það er þriggja lofta
liátt og bygt úr byggingarefni, er S'aff' lu itir, cins
og flestar sýningar-byggingarnár. Það stendur á
hárri hæð, þar sem svalast er á sýningarstaðnum,—
þvihitinn er oft mikill og næstum óþolandi um liá-
sumarið í St. Louis. I hótel'l þessu verða 2,300
svefnherbergi, og 0000 gestir geta komist þarfyrir.
En gert er ráð fyrir að bæta við bygginguna, ef
aðsókn verður svo mikil að þess þurfl. F^uir
minstu lierbergin eiga gestirnir að borga einn doll-
ar á dag, en fyrir hin sta;rstu með baði o. fl flmm
dollara á dag, fyrir tvo. Fyrir fæði og húsna ði
borga gestirnir frá $2,50 til $5 á dag,og er það miklu
ódýrara en vanalegt er á öðrum hótelum nálægt
sýuingarstöðum.
Díxvid R. Fre^ncis.
Það er rcttmæli að segja að Erancis, fyrrum
ríkisstjóri í .Missouri, hafl skap.ið hiua uiiklu sýn-
ingu í St. I.oi.is. Hann vnr frumkvöðull þess, að
St. Louis lóðst í það fyrirtækl, og lianii hetlr ráðið
öllu fyrirkomulagi og staðið fyriröilum útvegum
til sýuingarinnar. Hunn var næstam sjúlfkjörinu
forseti sýuiiigarstjói'uarinnar, og hcfir gcngt því
starfi með fiábærum álmga og dugnaði. llann hef-
ir líka orðið lieimsfrægur fyrir það starf; áður var
hann að ví»u taliun mostur liöfðingi í Jlissouri og
þó víðar væri leitcð, en þjóöfrægur varðhanu ekki
fyr en lianii varð forseti sýniugari' nar.
Eraucis cr fæddur i lCentucky í bæ, sem Iíicli-
mond keitir. Þar er líka William .1. Stone,sem nú
er Senator, fæddur og uppalinn. Þeir eru jafnaldr-
ar og hafa alla æli verið keppinautar, og oftast
sýnst sitt livorjum. Ættmenn Stone’s áttu marga
þræla, og veii.tu sunnanmönnum alt það lið er þeir
máttu í þrælastríðinu, en faðir Erancis hélt aldrei
þræla,og trúði á Heury Clay og kenningar hans um
jafnrítti svertingja og afnám þrælahaldsins. Stone
og Fraucis voru ekki nemalOára þegar þrælastríð-
ið liófst, og gátu því ekki tekið þátt í því sjálfir,og
skömmu síðar fluttu þeir háðir til Hissouri; Stone
settist þar að í bæ,scm Nevacla heitir og las þarlög,
og fékk brátt orð ásigsem duglegur málaflutnings-
maður, eu FraBcis fór til St. Louis og vann þar
nokkur ár hjá frænda sínum, sem var kaupmaðui,
en áðnr var liann útskrifaður af Washington há-
skólanum þar í borginni. Hann var djarfur og á-
ræðinn og liið mesta prúðmenni í allri umgengni
og liugljúfl livers manns er kiutist houum. Eftir
að hann byrjaði sjálfur að verzla varð hann brátt
einn af lielztu verzlunarmönnum þar í borginni,og
græddi mikið fó, þóaldrei hafl haun orðið stórrík-
ur, því hann er of ráðvandurog samvizkusamur til
að féfletta aðra, en með því lielir hann líkaáunnið
sór traust og vináttn flestra sem haun hefir átt við-
skifti við.
Fyrst framan af hafði hann engin afskifti af
pólitík.1881 kom liaim fyrst opinberlega fram sem
fylgismaður Clevelands við forsetakosninguna, og
árið eftir vildi svo til að Demokratar urðu ráða-
lausir við borgarstjórakosningar í 8t. Louis. Þeir
böfðu tvo menn i vali, sem báðir liöfðu svo jafna
flokksfylgi að hvorugur gat náð meiri hluta at-
kvæða. Var hundrað og fjörutíu sinnum gengið
til atkvæða árangurslaust, þá lagði einhver fund-
armanna það til, að ráðlegast væri að sleppa báð
um þeim er í kjöri voru og kjósa David Fraucis;
og áður en liálf klulckustund var liðin var Francis
kosinn með miklum meiri hluta. Hann þótti ágæt-
ur borgarstjóri, en þeim, sem liafa póiitiska at-
vinnu í St. Lonis þótti hann of fastheldinn á fé og
óréttvís i embættaveitingum; en eins og kunungt
er heflr þjófuaður verið daglegt brauð pólitíska
flokksins í St. Louis.
Ilann var borgarstjóri í tvö ár og var þá kos-
inn ríkisstjóri í Missouri með litlum atkvæðamun,
því stjórumálagörpum ríkisins þótti hann ekki góð-
ur gestur er þeir vissu hverjum vonbrigðnm félag-
ar þeirra í St. Louis höfðu orðið fyrir undir stjórn
hans þar, og þvi gerðu þeir livað þeir gátu til að'
aftra því að hann næði kosningu, og sú varð líka
raun á, að þeim þótti hnnn enn verri ríkisstjóri en
borgarst jóri, en allri alþýðu þótti stjórn hans góð.
Francis var eklci endurlcosinn ríkisstjóri,bæði vegna
þess, að lianu vildi ekki berjast um völdin, og svo
var líka Stone, forukunniogi hans, orðinn honum
ofjarl í pólitíkinnijOg liann var kosinn rikisstjóri í
Missouri þegar Francis lagði niðurvöldin. Síðan
liafa þeir engir vinir verið.
Þegar þjóðin ærðist yfir silfurmálinu (1896)
var Stone fyrstur manua til að hagnýta sér það.
Höfundur og fyrsti hvatamaður þeirrar stefnu var
Bland, sem síðan varkallaður „Silver Dick“; hann
var þá fuiltrúi fyrir Missouri á sambandsþinginu í
Washington, og Komst þar í nefnd, or sett var til
þess, að atliuga peningamint, mál og vogir o. s.frv.
Þá kom hanu fram með þá tillögu að gefa silfur-
dollarnum sitt forna gildi. Það var eiiis og lijarta
þjóðarinnar hefði verið snortið ineð töfrasprota.
Allir íóru að rífast um silfurdollarinn og Demó-
kratar gerðu hann að átrúnaðargoði síau me©
Bryan í broddi fylkingar. Stone var eiuu at' fyrstu
og fremstu leiðtogum Demókrata í silfurmálinu
og á því upphefð sína mest að þnlcka, cn Francis
var því andvigur og kvað það vera lélega pðlitík
og óhæfa fjárliagsfræði. Hann safnaði öllum gull-
demókrötum í Missouri undir sittmerki og gerðist
leiðtogi þeirra; liafði liann þarallmikinn flokk fyr-
ir að ráða, on þó miklu inintii en svo að liann gæti
vænt sér nokkurs sigurs í pólitík þar sem allur
fjöldi borgaranna var silftir-demókratar.
Um þetta leyti lagði Hoke Smith niður völdin,
innanríkismála ráðgjafi Clevelands, og þá valdi
Clevelalid, Francis til aö gegm pn embætti, en þá
voru ekki netna fáir mánuðir eftirtil næstu forseta
kosninga; liélt Francis embættinu þann tíma, en
þegar McKinley korn til valda 1896 fór Francis
heim aftur til St. Louis. Kr mælt að það liafi ver-
ið mest fyrir tillögur hans í kosningabaráttunni
það ár, að silfur mcun urðu undir í 8t. Louis, og
McKinley fékk þar meiri hluta atkvæða. Það veit
enginn livort Franeís greiddi sjálfur atkvæði með
MoKinley eða Palmer árið 1896, en vist er það, að
hanu lielir aldrei geflð Bryan atkvæði sitt.
Mikið hefir verið rætt um það, að láta Francis
koma fraca sem forsetaefni Demókrata við nætt i
kosningar, en hann heflr afsagt það með öll'u, fyrst
og fremst vegna þess, að hann iivorki vill né getur
slept hetidi af sýningunni,ogsvo vill liann ekki láta
fjandmenn sina fá tækifæri til að bera sér það á
brýn, að hann noti alþýðahylli þá, er hann hetír
aflað sér við sýningarstörfin, til þess að iiefja sig
til forsetatignar.' Það er líka víst að Stone, sem
uú liefir að lieita má öll pólitísk völd í Missouri,
mundi verða Francis mjög erliður í kosningum,og
Bryan, sem er svarinn óviuurhans, liefir nóg fylgi
meðal Demókrata til að koma Francis fyrir katt-
arnef í kosningarbaráttu, ef liann nú biði sig fram
sem forsetaefni Demókrata.