Vínland - 01.01.1907, Side 3

V í N L A N I).
83
arjarðir jieirra framleiða. Pað var helzta ætl-
unarvek dúmunnar að útvega bænduni lönd
til eignar; en hún kom hvorki f>ví né öðru í I
verk; hún eyddi tímanum í ófiarft rifrildi
þangað til keisarinn tók fyrir kverkar henni i
og sagði tilveru hennar lokið í bráðina. Síð-
an J>að gerðist hefir Stolypin og ráðaneyti;
hans útbýtt miklu landi meðal bænda. Hann ,
lætur selja peim stjórnarlönd jafnótt og þau i
losna úr höndum leiguliða, og rnargir aðals- i
menn hafa selt landeignir sínar petta haust,
af pví að peim hefir pótt tvísýnt hver hagur :
mvndi verða að halda í pær framvegis, slík j
óöld sem orðin er pari landi. Stolypin hefir j
keypt lönd peirra fyrir stjórnarfó og selur
pau svo bændum, fáeinar ekrur hverjum,með
eins íægum borgunarskilmálum og unt er.
Hann ætlar sór auðsjáanlega að útvega bænd-
um alt pað land, sem kostur er á, áður en
næsta dúma kemur saman, pví að með pví
móti getur hann aflaðsór og stjórninni peirr-
ar bændahylli, er pingið annars fengi fyrir
pann starfa.
Stolypin hefir einnig bætt kjör verka-
manna, að pví leyti er hann stytti vinnutima
allra peirra, er vinna i verksmiðjum, sem
stjórnin á,—■ en Kússastjórn á margar verk-
smiðjur — par unnu menn áður 12 kl.stundir
á dag, en nú hefir Stolypin stytt vinnutímann
um tvær kl.st., svo að nú vinna menn par 10
kl.st. á dag. - í mentamálum alpýðu hefir
hann verið umsvifamikill og ætlarað koma á
alpyðuskólum um alt land, og til pess, að
framkvæma pá fyrirætlun, gerirhann ráð fyr-
ir að stjórnin purfi að veita um 103 miljónir
dollara til kenslumála og skólastofnana næstu
prjú eða fjögur árin. — Auk pessahefir hann
nú látið semja fjölda mörg frumvörp til laga,
er hann ætlast til að lögð verði fyrir næstu
dúmu, og öll miða að pví, að auka frelsi og
jafnrétti peirra pjóðfélagsflokka, er harðast
hafa verið leiknir af einveldinu hingað til.
Kosningar til næstu dúmu fara fram 19,
feb. næstkomandi og pingið verður sett 1.
marz. Stjórnin, með Stolypin í broddifylk-
ingar, beitir öllum brögðum til, að koma í
veg fyrir, aðsósíalistar og aðrir ákafir æsinga-
menn verði kosnir í petta sinn til pings;
Stolypin trsystir ihaldsmönnum bezt til að
koma stjórnarfyrirkomulagi pjóðarinnar i rótt
horf, og vill pví fyrir hvern mun að peir verði
í meirihluta á næsta pingi. Hefir hann fund-
ið ymsa formgalla, lóttvæga mjög, til pess að
ónyta kjörgengi peirra manna, er voru leið-
togar sósíalistafloksins á hinu fyrra pingi.
Una peir hið versta við, en verða pó að láta
svo búið standa, því að enginn getur áfríað
úrslcurði ráðaneylis keisarans; par í landi er
enginn æðri dómari nema keisarinn sjálfur,
og í pessu er hann auðvitað alveg sampykk-
ur ráðaneyti sínu. Meðal peirra, er stjórnin
hefir dæmt ókjörgenga til næstu dúmu, 'er
Muromtseíf, einn hinn mesti stjórnvitningur
llússa og forseti liinnar fyrstu dúmu. Hann
pótti par ágætur forseti, og allir pingmenn
báru mikla virðingu fyrir honum. Hann hélt i
í skefjum öllum æsingamönnum á ping, að
svo miklu leyti sem hann hafði vald til, og
hann talaði ávalt virðulega um keisarann og
stjórn hans. En hins vegar fór hann ekki
dult með pað, að hann væri einvaldsstjórn al-
gerlega fráhverfur, og mælti fast fram með
pvi, að Rússland fengi pingbundna konungs-
stjórn með ráðaneyti, er hefði fullri ábyrgð að
svara pinginu, eins og nú er tilhagað á Eng-
landi. £>etta pótti stórhertogum Rússa lielzt
til djarílega mælt, pví að peir sáu að úti var
um völd þeirra, ef pessu yrði framgengt. Svo
pegar pingið var rofið, hugsuðu peir Muromt-
seff pegjandi pörfina. Hann var kennari við
háskólann í Moskow, og pað embætti var nú
tekið af honum. Hann var ritstjóri helzta
tímarits lögfræðinga, par í landi, og forseti í
lögfræðingafólagi ríkisins, hann var sviftur
peim stöðum báðum, og Sergius stórhertogi
hótaði að gera hann landrækan, ef hann hætti
ekki að ræða og rita um stjórnmál. En hann
sinti pvi ekki, og skömmu síðar var Sergius
drepinti svo að ekkert varð af pví að Muromt-
sefi: yrði útlægur ger. En pjóðin kunni að
meta kosti hans og störf, og fjögur hin stærstu
iðnaðar og verzlunarfélög Rússa gerðu hann
að málaflutningsmanni sínum, og Moskow-
búar kusu hann til bæjarfulltrúa par í borg-
inni. Af öllu pessu hefir hann tekjur engu
minni en hann áður fókk frá stjórninni, og
er í miklu meira áiiti hjá pjóð sinni eftir en
áður.
Svipuð pessu hefir meðferðin verið á
flestum öðrum meðlimum dúmunnar, peirra
er nokkuð hvað að. Á næsta þingi verða
íhaldsmenní meirihluta ef stjórnin fær nokkru
ráðið um kosningarnar. En verði byltinga-
menn nú aftur hlutskarpari, svo að peir verði
í meirihluta á næsta pingi, þá má telja víst að
keisarinn rjúfi pað ping eins oghið fyrra, og
pannig mun hann rjúfa hvort pingið á fætur
öðru, meðan byltingamenn og sósíalistar eru
imeirihluta. Keisarinn og ráðgjafar hans
eru fastráðnir í pví, að láta engu pingi til
setu boðið fyr en meirihlutinn verður íhalds-
rnenn og stjórnarsinnar.
Persar fá. Þingræði.
Persaland hefir lengi verið einvaldsríki.
Einvaldur sá, er par ræður öllu, er nefndur
,,Sjah“ eða fullu tignarnafni „Sjahinsjah“.
Hann hefir ótakmarkað vald yfir lífi og eign-
um allra pegna sinna, og má gera sem honum
sýnist við alla skapaða hiuti, lifandiog dauða,
í ríki sínu;hann hefirengum neinn reiknings-
skap að slanda gerða sinna, nema guði og
Múhammed, og engin lögbók, önnur en kór-
aninn, hefir neitt verulegt gildi haft í riki
hans hingað til. Hann hefir minna ríki og
færra fólk yfir að ráða en keisarar Rússa og
Kínverja, eða Tyrkjasoldán, en hann hefir
engu minna vald haft í riki sínu en liver
peirra, og livergi hefir öllum kreddum aust-
urlenzkrar oinvaldstignar verið meiri sómi
s^ndur til skams tíma, en á Persalandi.
Árið, sem leið, gerðust margir merkir
viðburðir í sögj pjóðanna, en merkastir alxra
voru pó peir, að prjú, meðal hinna elztu ein-
velda heimsins, hafa gefist upp og rymt sess
fyrir pingræði pjóðanna. Tvö peirra: Rúss-
land og Kínland, hafa lengi verið hin stærstu
og voldugustu einvaldsríki í heimi, en Persa-
land, pó pað sé smærra og fólksfærra, er p6
mikið riki og getur orðið voldugt með tím-
anum, pegar pjóðin mentast og lærir með
sjálfræði sitt að fara. Uessir viðburðir muna
jafnan halda á lofti árinu 19C6, sem merkis
ári í sögu mannkynsins.
Sjah Persanna, sá er nú situr par að völd-
um, heitir Muzaffar.ed-Din. Hann tók við
ríki árið 1896 af föðum sínum, er pá var myrt-
ur, er hann hafði setið 48 ár að völdum. Hann
var vitur maður og stjórnaði rílci sínu betur
en flestir forfeðurhanshöfðuáðurgert. Hann
framkvæmdi margt, sem tll framfara horfði,
og pað var eitt meðal annars, að hann lét her
sinn leggja niður gamlar og úreltar heræf-
ingar, en læra í pess stað vopnaburð og her-
aga siðaðra pjóða. Fökk hann rússneskan
hershöfðingja, Kosagowsky að nafni, til pess
að kenna her sínum nj?jan vopnaburð og koma
par á góðu skipulagi. Hegarhann varmyrt-
ur voru miklar viðsjár með mönnum par í
landi, og alt útlit fyrir að uppreist yrði hafin
pegar liinn nyi sjah tæki við völdum. En
Kosagowsky hafði herinn í hendi sér,og hafði
sterkar gætur á fjandmönnum stjórnarinnar,
svo að peir gátu engum brögðum beitt til að
steypa hinum unga sjali úr sessi, og síðan
hefir hann ríkt í friði og góðu gengi.
Árið, sem leið, kunngerði Muzaffar-ed-
Din pegnum sínum pann boðskap, að pjóðin
skyldi fá löggjafarping, og kosningarétt
skyldu allir karlmenn hafa, sem væru læsir
og skrifandi, ekki yngri en 30 né eldri en 70
ára. Embættismenn ríkisinsog peir, er sekir
hafa orðið um einhvern glæp, mega ekki at-
kvæði greiða. Ríkinu er skift í tólf kjör-
dæmi, og eru frá sex til nltján pingmenn
kosnir fyrir hvert peirra. Teheranfylkið er
kjördæmi með sérstökum réttindum, pví að í
pví fylki er höfuðborg ríkisins, og paðan
verða 60 fulltrúar sendir á ping. Alls verða
í fulltrúadeild pingsins 156 pingmenn.
Fyrstu pingmannakosningar fóru par
fram í júlimánuði árið sem leið. Atkvæða-
greiðsla var leynileg og næstum aþir, sem
kosningarétt höfðu greiddu atkvæði, pótti
pað undrum sæta hversu ríkan sjálfræðishug
sú pjóð, sena aldrei áður hefir sjálfráð verið,
syndi pá, er hún steig fyrsta skrefið á eigin
ábyrgð.
(Niðurlag i næsia blaði.)