Voröld - 03.12.1918, Blaðsíða 3

Winnipeg 3. desember, 1918. ■
VORÖLD
fib. S
Dulspekissetur
(Mysteries)
eftir Sig- Kristófer Pjetursson.
pað eru miklar líkur til þess, að dulspekisseuin
í fomöld liafi verið þær mentastofnanir mannkyns-
ins, sem frægastar má telja. Að minsta kosti er því
svo íarið, að það má heita, að alt til þessa liafi mestu
vitmenn veraldarinnar setið við fótskör þeirra
manna, sem útskrifuðust úr þessum háskólum forn-
manna, eða tóku hinar heilögu vígslur, sem k.dbð
var. Til dæmis má nefna þá spekingana Plató og
Pýþagóras, sem báðir voru “innvígðir.” Bnn þá
lesa meníamenn vorra tíma rit Platós og hlýða á það
sem haft er eftir pýþagóras, og þá getur ekki ánnað
•en furðað á öllum þeim fróðleik og sþeld, sem. þeir
fá skilið í kenningum þessara fornu spekinga.
pað eru miklar líkur til, að meiri eða minni du.T-
spekissetur bafi verið til í flestum, ef e'kki öUum,
menningarlöndum í fornöld. pað er að minsta kc-sti
kunnara en frá þurfi að segja, að þau voru +;'. í
Egyftalandi, Indiadöndum, Grikklandi, ítalíu (Kró-
tóna) og víðar. Elsta dulspekissetrið, sem sogur
fara af, var á Rafey (Electríaa, öðru nafni Samo-
þrakía.
Dulspekissetrin voru víðast hvar í hofum eð t
musterum, þar sem einhver guð eða guðir vuu
tignaðir. pó eru þess dæmi að þau voru ekki í
beinu sambandi við nein musteri, jafnvel þótt þau
muni ávalt hafa verið skoðuð með fram sem guð-
fræðis eða öllu heldur tnisp.ekisstofnanir.
Sá var meðal annars munurinn á dulspekisretr
unum í fornöld og hinum æðri mentastofnunum
vorra tíma, að ekki var nóg' að hafa að eins óflekleað
mannorð til þess að fá greiðan aðgang að hinni eftir-
sóknarverðu þekkingu, sem þau höfðu á boðstólum.
Siðferðisþroskinn yar þar fyrsta skilyrðið, enda ei a
sumir fomaldarvitringar þeirra annálaðir fyrir hin-
ar miklu og ströngu siðferðiskröfur sínar.
pá er nemandinn lagði út á þá braut, sein leiddi
til hinnar innri þekkingar, varð hann — að miusta
kosti í dulspekissetrum egyftsku—að skúldbinda
sig til: \
1. Að leitast aldrei við, né æskja, að hefna sín. þó
einhver gerði á hluta hans.
2. Að vera jafnan reiðubúinn að hætta lífi sínu fyr-
ir hvern vin eða óvin — sem hann sæi í iífs-
háska.
3. Að grafa liina dauðu-
4. Að heiðra föður sinn og móður.
5. Að bera jafnan virðingu fyrir aldurhningmun
mönnupi.
6. Að halda hlífiskildi yfir hinum minni máttar í
mannfélaginu.
7. Að hafa það jafnan hugfast, að hann átti dauð-
ann í vændum og upprisu í æðri og ævarandi
líkama.
Og það var gengið ríkt eftir að boðorð þessi
væru ekki brotin af nemendunum, og ýmsir siðferð-
isbrestír voru daúðasök, enda fengu hinir innvígðu
menn jafnan orð á sig fyrir það, að bera af öðrum í
því, sem vér mundum nú vilja kalla “kristilegar”
dygðir. Til dæmis segir Cieero: ‘Tlver sá maður,
sem tók vígslu í dulspekissetrunum, varð að lifa
djgðoðu líferni. Hann varð að vera sanngjarn,
trúlvndur, hófsamur, frjálslyndur hógvær og lítil-
látur. ” Siðferðiskröfumar voru að vísu stiH ’gar,
en það var líka til mildls að vin.ru,. Hin mikl.i þekk-
ing var í aðra hönd. Og það er ekki með öiiu
óhugsandi að hvín hafi verið að mun meiri en vér
fáum gert oss í hugarlnnd- Jamblichus segir meðal
annars í riti sínu um Pýþagóras:
“pað var síst að furða þótt Pýþagóras væri svo
vel heima í dulafla og goðmagnafræði að honum
væri innan handar að framkvæma mörg þau tákn og
undur, sem meginþorri manna fékk ekki skilið í, því
að hann hafði þegar dvalið í tuttugu og tvo vetur i
dulspekissetrunum egyftsku og' kynst dulaflafræð-
ingum frá Babylon. ”
En aðalmark og mið dulspekissetranna var auð-
vitað ekki að kenna mönnum tölc á hinum huldu
mögnum náttúrunnar, heldur, eins og Jamblichus
segir, að losa menn við allar ástríðukendar og illar
tilhneigingar með því að sýna þeim, en ekki að eins
segja, hvers konar afleiðingar þær hefðu í för með
sér, og útrýma öllum illum hugrenningum með hin-
um mikla helgiblæ, sem eins og hvíkli yfir öllu, sem
fram fór í sjálfum dulspekissetrunum. En þegar
því var lokið, voru nemendurnir leiddir í návist
“guðanna, ” þ. e. hinna voldugu vera, sem birtust
öðru hvoru í dulspekissetrunum; slíkar verur eru og
nefndar rneistarar, guðmenn o. s. frv. Og eftir því
sem sjá má á frá sögn nýplatoningsins Proklos, hefir
það ekki verið fátítt að nemendurnir yrðu fyrst í
stað nær blindaðir af ofurljóma þeim, er lagði af
hinum heilögu og voldugu verum, því að þeir sáu
stundum ekki annað en dýrðlegt ljós. En eftir því
sem þeir tóku æ meiri þroska í andlegum efnum og
fóru að venjast slíkum fyritbrigðum, sáu þeir að
ljósið tók á sig mannsmynd. pá fóru og nemend-
urnir að læra af sjálfum “guðunum” og urðu þá
fyrst hæfir til þess að verða öðrum mönnum leiðar-
Ijós í andlegum efnum eða|“kyndilberar,” eins og
þeir voru kallaðir í fornöld. Takmark það', sem
hve'r nemandi stefndi að, var að komast í hið óum-
ræðilega og órjúfanlega vitundarsamband við sjálf-
an guðdóminn.
pess ber sem se að gæta, að á bak við alt fjöl-
gyði fornmanna fól sig trúin á hinn eina og sanna
guð, höfund tilverunnar. “pað eitt er víst” segir
fræðimaðurinn Mead í hinu merka riti sínu, “Or-
pheus, ” að kenningin um hinn eina og sanna guð,
eða drottinn drottnanna, var ekki neitt séreinkenni
gyðingdómsins. Mentaðir “heiðingjar” höfðu jafn-
vel miklu háleitari hugmynd um hinn eina og sanna
guð en Gyðingar um þjóðarguð sinn Jahve. petta
er og skiljanlegt þegar þess er gætt, að hin ytri guð-
fræði hefir þá, eins og nú, orðið að laga sig eftir
hinum takmarkaða skilningi fjöldans. Hins vegar
var hinni háleitu hugmynd um höfund tilverunnar
ekki haldið að öðrum en þeim, sem voru færir um
að veita henni viðtoku í hinum ytri fræðum var
hún jafnan hjúpuð dularfullum eða torskildum og
tvíræðum ummælum. Pullnaðarskýring á þeim var
mönnum ekki gefin, fyr en eftir margra ára nám í
sjálfum dulspekissetrunUm, og þá sem innri (esoter-
isk) kenning. Vera má að þetta hafi verið hyggi-
lega gert af fornmönnum; því eins og allir vita
hefir hin ófullkomna skýring og skilningur á höf-
undi tilverunnar alið af- sér þetta sífeida stríð o^'
kúgun, sem, hefir fylgt ofsatrúarmönnum eins og
skugginn á öllum tímum; því að alt af hafa þeir
reynt að troða hinum einfeldnislegu hugmyndum
sínum um guð upp á alla aðra.”
Dulspekissetiún greindust aðallega í tvær deild-
ir, er nefndar voru hinar meiri og minni launhelgar
(mysteries). Hverri deild var svo aftur sldft í stig
eða bekki, sem vér muíidum kalla. Til dæmis hafa
menn það fyrir' satt, að spekingjiriim Pýþagóras
hafi sk.ift nemendum sínum í fjóra flokka. Voru
nýsveinar allir nefndir áhlýðendur. peir áttu að
temja sér þá torlærðu list að hugsa rétt og skipu-
lega og leggja á minnið alla þá fræðslú, sem þeim
var veitt. peir máttu ekki míela orð af vörum í
full tvö ár, aðrir segja fimm ár. pá er þeir höfðu
reynst hæfir til framhaldsnámS, gengu þeir yfir í hinn
næsta. flokk, er neíndur var hinir “sönnu nemend-
úr. ” priðji flokkurinn var nefndur hinir fullkomnu.
pað virðist ekki ósennilegt að svipuð flokkaskifting
hafi átt sér stað við hina fornkristnu launhelga-
fræðslu, eða hi-n svo nefndu ‘‘Jesúmysteria,’
fimm öldum síðar. pví sins og kunnugt er nefnir
Páll postuli þennan flokk í fyrra bréfinu til Kor-
intumanna , (2. kap. 6—7 v.), þar sem hann segir:
“En vér tölum speki. meðal hinna fullkomnu.”
Fjórði nemenda flokkur Pýþagóras var hinir svo
nefndu “reikningsspekingar” eða “tölvitringar, ”
því eins og kunnugt er kendi Pýþagóras að tölvísin
væri lykillinn að leyndardómum tilverum-ar.
pað er ærið margt sein bendir á það að fræðsh.-
sú, sem var að fá í hinum innri deildum dulspekis-
setranna, eða hinum. meiri launhelgum, hafi verið
ein og hin sama. Ilins vegar eru miklar líkur til,
eða jafnvel vissa fyrir því fengin, að kenslúaðferðir
þeirra, sérstaklega í hinum ytri deildum, hafi verið
sín með hverjum hætti. Má það meðal annars marka
á því, að sumir spekingar, eins og t. d. Pýþagóras,
stunduðu nám á fleiru en einu dulspekissetrió. Sag-
an segir, að þá er hann var kominn til vits og ára,
hafi hann yfirgefið ætt og óðul og farið til Egifta-
lands. par er sagt að liann Iiafi dvalið í tuttugu og
tvo vetur. Síðan ferðaðist hann til Indíalanda,
Persalands, Gyðingalands, og Kríteyjar, til þess að
kynna sér hina ytri og innri þekkingu og kensluað-
ferðir í öllum þes$um löndum, áður en hann stofnaði
hið fræga dulspekissetur sitt í Krotóna á ásunnan-
verðri Italíu, eða Grikklandi hinu milda, sem þá
var kallað.
Eins og áður er sagt fór dulspekis eða laun-
helgafræðslail venjulega fram í musterum eða helgi-
dómum og var þar af leiðandi í liöndum presta; að
minsta kosti var þessu þann veg farið í Indíalöndum,
Egiftalandi, Kakleu, Grikklandi og víðar. “pví
verður ekki neitað, segir Mad- H. P. Blavatsky, “að
æðstu stjórnendur dulspekissetranna í þessum lönd-
um voru prestar. Og það voru þeir, sem sömdu hin
ýmsu trúarákvæði eða kreddur fyrir fólkið.” En
“kuflinn einn gerir ekki manninn að munki,” segir
máltækið, og svo var um presta þessa, því sé óhætt
að henda reiður á samhljóða vitnisburði hinna fornu
rithöfunda, er það auðsætt, að egiftsku prestarnir
voru að minsta kosti ekki prestar eftir þeim mæK-
kvarða , sem vér leggjum á þá stétt manna hér í
álfu. peir áttu í raun og veru fátt sameiginlegt
með hinum svo nefndu stéttarbræðrum sínum í Norð-
urálfu nú á dögum.” Sama segir og franskur
fræðimaður einn og rithöfundur, Laurens að nafni.
Hann segir svo meðal annars:
nám á dulspekissetrinu í Helíopolis, mundi hinn fyr-
nefndi varla fá vakið eins undrun og eftirtekt, jafn-
vel komandi kynslóða, með siðfræði sinni, né hinn
síðarnefndi með hinni fádæma starðfræðisþekk-
ingu. ’ ’
pað orð hefur farið af hinum fornu vitringum,
sem stóðu fyrir dulspekissetrunum í fornöld, að þeir
hafi legið eins og ormar á águlli á hinni miklu þekk-
ingu sinni, svo að hún hafi aldrei getað orðið al-
menningseign. En er hugsanlegt að mikil þekking
geti nokkru sinni orðið almenningseign, fyr en mann-
kynið hefir tebið því meiri þroska í andlegum efn-
um? Og þegar öllu cr á botnin hvolft, er ekki ólík-
legt að aðaímunurinn á fornöld og' vorum tímum sé
sá, að nú eru þeir menn enn þá færri, sem eru þeim
vanda vaxnir að ráða hinum örðugustu vandamálum
þjóðanna farsællega til lykta, en í fornöld—á blóma-
öld dulspekissetranna. pá voru þekkingarskilyrð-
in ólíkt strangari, en þá var líka að öllum líkindum
betur valið til þeirra, sem fengu langáhrifa-mesta
valdið í hendur — þekkinguna. Nokkuð er það
að þá\óx óg dafnaði ekki annað eins illgresi á akri
þekkingarinnar og nú á tímúm. Og jafnvel þótt
eittlivað s‘é hæft í því að fornaldarfræðingar hafi
farið helst til dult með hina miklu þekldngu sína,
þá verður þó ekki með sanni sagt, að hún bæri þjóð-
unum engan ávöxt. pví auðvitað voru það þeir,
mestu vit- og mentamennirnir, sem þokuðu þjóðun-
um fram á leið, og það eru mestu vit- og menta-
mennirnir, sem sögur fara af í fornöld, er urðu
“máttugir til orða og verka,” sökum þess að þeir
fcngu andlegt uppeldi í þessum vermireitum hinnar
heilögu þekkingár—dulspekissetrunum. Dulspek-
issetrin máttu heita hjartastaðir hinnar fornu rnenn-
ingar, sem bar að ýmsu leyti, og meðál annars að
fróðleik, af menningu vorfa^tíma, sem nú má heita.
grá fyrir járnum.
Og það mun ekki ofmælt þó sagt sé að þjóðirnar
eigi engum mentastofnunum slnum meiravað þakká
en dulspekissetrunum í fornöld, því að inn í þau
111,1 liggja rætur allra liinna mestu vísindagreina, sem
hafa mest og best lyft mannsandanum upp á við, og
gert manninn að manni. par á öll guð- og guða-
fræði upptök sín. Inn í þeim stóð vagga stjörnu-
fræðinnar. Síðau á dögum Kopernikusar hefir að
vísu risið upp hvér stjörnufræðingurinn öðrum
I úieiri, en livorki honum né þeim hefði ]ió verið
j treystandi til að leggja undirstöðusteinana, sem
| lag’ðir voru 1 dulspekissetrunum austur í.Kaldeu um
það er og áður en sögur hófust. Dulspekissetrin
egyftsku hafa verið kölluð aðalheimkynni stærðfræð-
innar, og fram eftir öllum öldum var tölvísi Pýþa-
g'órqsar mestu vitmönnum sem leiðarljós í ýmsum
efnum- Til dæmis má geta þess, að eitt hið mesta
stærð- og stjarn-fræðilega afreksverkið, sem unnið
hefir verið, uppgötvun hins þrefalda Kepplers lög-
máls, var unnið af því að Jóhannes Kepplér aðhyltist
og' fór eftir tölvísi eða talnadulspeki Pýþagórasar.
Speldhgurinn Pýþagóras hefir og, eins og kunnugt
er, verið skoðaður sem höfundur hljðm- og- söng-
fræðinnar. Sama mætti segja um fjölda annara
fræðigreina; þær eiga rót sína að rekja til dulspekis-
setranna. pví þegar að er gáð er margt, sem bendir
á að fornmenn hafi þekt margar þær fræðigreinar,
-sem alment er álítið að séu nú alveg nýjar af nálinni.
Mætti t. d. nefna rafmagnsfræði. Nú er hún geng-
in í þjónustu iðnaðarins og verklegra framkvæmda';
áður sýnist Iiún hafa verið í þjónustu guðtignunar,
því það er sagt að ýmsir afburða guðsmenn liafi
kunnað þá list “að kalla eld af himni, ” það er að
segja: leiða eldingu ofan úr skýjunum.
ITÖLSK ÁST pýtt af “Jack.’
“Egiftsku prestarnir voru ekki fyrst og fremst
málsvarar eða talsmenn trúarinnar. pað er því
ekki allskostar rétt að nefna þá presta, þótt það sé
gert, og gefa með því í skyn, að þeir hafi verið eitt-
hvað áþekkir klerkum nú á tímum. Hinir
vígðu” og fjölfróðu prestar Fornegyfta gátu miklu
fremur heitið heimspekingar og vísindamenn en
réttir og sléttir prestar. ITinn egyftski klerkalýður
var í raun og veru aldrei annað en félagsskapur
hinna spakvitrustu manna þeirra tíma, sem héldu
hóp til þess að fá stjórnað þjóðinni sem best og
varna því, að hin æðri þekking félli í hendur óhlut-
vöndum mönnum, sem væru líklegir til þess að not.a
hana sér í hag eS öðrum til ills. ’ ’
Eins og kunnugt er voru þau mörg dulspekis-
setrin á Grikklandi í fornöld. En jafnvel þótt þau
hafi átt drýgstan þátt í að koma fótum undir hina
miklu og fögru menningu Forngrikkja, þá hlut þau
aldrei slíka frægð né komust í hálfkvisti við dul-
spekissetrin 1 Egyftalandi. pangað sóttu þVí mestu
mannsefni Grikkja og lærðu þar. Pýþagóras stund-
aði nám í hinú mikla musteri pebuborgar. Heim-
spekingurhm pales og Domokrítos lærðu á dulspek-
issetri Memfísebqrgar; löggjafarnir Lýkúrgos og
Sólon lærðu í musterinu í Sais- “Og' ef Plató og
Euklid,” segir Mad. H. P. B„ “hefðu ekki stundað
Milli hinna ítölsku Alpa fjalla, við hinn dökk-
græna flöt Lago Mjiores vatnsins bjó Maríetta. Hátt
upp í brekkunni stóð litla hvíta húsið hennar, í
skugga fíkju trjánna, vafið vínviði og prýtt með
blómum, en íegursta blóniið var Maríetta sjálf. Alt
það sem gefur suðurlanda stúlkunum töfrandi yndi
prýddi hana. Hrafnsvartir lokkar. liðuðust um
liáls og vanga lrennar, og augun svört og djúp, en
hörundið hvítt sem mjöll, og vaxtarlag sem dáleiddí
hvern þann mann sem sá hana. pað var því ekkert
mikið þó margir af piltunum beindu’skrefum sínum
upp brekkuna að litla gestgjafa húsinu sem móðir
hennar hafði sett upp, og sem þær nú lifðu af, því
liver sá sem keypti g'las af vína fékk í tilbót töfr-
andi augnaráð frá hinum gjafmildu augum Maríettu
Móðir hennar vissi vel hversvegna svo margir gestir
komu til húsa hennar, og’ hún vakti yfir- dóttir sinni
eins og' dýrmætum kjörgripi. Ætíð sá hún um að
litli g’imsteinninn liennar, Ijómaði í sínum fegursta
skrúða.
í hvítu girðingunni neðan við brekkuna bjó
Masolo, einsamall í litla, snotra húsinu sínu, sem
hann sjálfur varð að annast, því Masolo átti enga
móðir, og ckki heldur föður- Móður sinni mundi
hann varla eftir, og faðir hans hafði faristþar uppi
I fjöllunum fyrir einn eða annan vogaðan Englend-
ing'. Másolo hafði nú tekið við hinni hættulegu
átvinnu föður síns, sem fylgdar maður, og þegar ein-
hverjir ætluðu að leggja í ofdirfskufulla glæfraför
á fjöllin, þá var ætíð sent boð eftir Musolo neðan frá
fei'ðama'nna hótelinu. Og Musolo leið áúíð vel þar
uppi meðal hinnar hrikalegu náttúru, sem smásam-
an hafði mótað geðslag hans. Eins og hann hefði
eitthvað sameig'inlegt við þetta harða og kalda, sem
streymdi iit frá rökum liamraveggjunum.
En á kvöldin um sólarlagið þá sat Masolo oft
bak við girðinguna undir hinu græna vínviðarlaufi
og spilaði á mandólínið sitt. Og þá kom fyrir að
augu hans liðu eitthvað svo einkennilega, blíðlega
og’ ástúðlega yfir að heimili Maríettu.
Masolo, elskaði Maríettu, en það var bara hann
sjálfur sem vissi það. Einusinni hafði hann látið
orð falla um tilfinningar sínar. En hún lét sem
hún skildi það eldvi, og honúm fanst hann sjá háðs
drætti kring um varir hennar.
Nú þagði hahn, en hvert kvöld sat hann úti og'
strengir maiidólínsins lýstu tilfinningum hans hægl
og blítt.
Móðir Maríettu var dáin, og nú lifði Maríetta
alein.
pá var það dag' nokkurn að Masolo sá skraut
legan riddai’a heimsækja Maríettu. Hann kom d
hverjum degi og' síðast oft á dag, og þegar hann kom
stóð hún við gluggann og veifaði til hans vasa
klútnum og' roðnaði þegar hún sá hann. Eitt
kvöld sat Masolo á sínum vana stað, og framleiddi
af hljóðfærinú ]iess einlvennilega mjúku og þung-
lyndislegu tóna. pá sá hann hinumegin bak við
hinn upplýsta glugga, að riddarinn lagði handlegg-
inn um mittið á Maríettu og kysti hana.
En Masolo gekk upp í fjöllin að leita friðar.
En hann vissi hvað skeð var, að hin mikla móðir vor
náttúran, hafði krafist einnar fórnar, að fullþroskað
epli var fallið til jarðar-
pegar Masolo kom til baka var hann enn fá-
látari. Nú sat hann ekki oftar nndir vínviðnum
að spila. Bara einu sinni, löngu seinna, safliann
aftur þar niðri, og- þá heyrði hann barnsgrát þaðan
sár veikan og' aumkvunarlegan.
pað er hiargt sem má að veröldinni finna, og
það er nii eitt fyrir sig, að andlegar og verklegar
framkvæmdir ganga helst til skrykkjótt í henni. Og
ekkert stendur á stöðugu. Dulspekissetrin sýnast
liafa átt sér, eins og allt annað í heimi þessum, æsku-
þroska- ög elli-slceið, og þau liðu undir lok. — pau
tímabil eru til í sögu mannkynsins, að öllu, eða því .
nær öllu, sýnist fara aftur. pá magnast trúin á til-
veru hins illa. pá verður mörgum manni það hugg-
un, cf huggun sltyldi kalla, að taka undir með hinum
óþekta vonleysispostula, er bjó til málsháttinn:
“Heimur versnandi fer.” Ein hinna mestu vit-
manna vorra tíma hefir líkt framþróun mannkyns-
ins við aðfallið og hverri siðmenningu þess við öldu.
sem rís og hnígur svo “í drafnar skaut og—deyr.’þ
Og vera má að það sé bezta samlíkingin. Altaf
mun mannkyninu þoka í heild sinni nokkuð á leið,
þótt hægt fari- En menningaröldurnar eru auð-
sæjar. Vitið, sem hóf Fornegyfta til vegs og virð-
ingar og gerði þá um langt skeið að hinni friðsöm-
mn' ustu öndvegisþjóð, er sögur fara af, sýnist hafa sog-
ast út fyrir landsteina jarðneskrar tilveru, hve nær
sem aðsogið ber það aftur að landi. A eftir hirmi
egyftsku siðmenningu flæddi grísk-rómversk menn-
ingaralda yfir heiminn; en hún fór sömu leiðina. pá
reis menningaralda Norðurevrópuþjóða; en fyr
eða síðar lilýtur hún að sogast iit aftur eins og fyr-
irrennarar hennar. pví “alt, sem hefir upphaf
þrýtur. ’ ’ Og er það ekki sem vér heyrum þungan
brimgný berast til Vor, er gefur til kynna að hún
sé tekin að brotna?’’ En þeir sem glöggskygnastir
eru álíta sig sjá roða fyrir nýju menningartímabili,
sjá brágeisla hinnar upprennandi sólar varpa roða á
austurloftið. Og það er ekki ólíklegt að næ ;|:a
menningaralda beri að landi bækistöðvar hinnar
sönnu þekkingar, dulspekissetrin, sem svo mikil
blessun fylgdi fyr á tímum. Og vér höfum þeim mun
mei,ri ástæður til þess að vona það sem vér vitum, að
nú er unnið að endurreisn þeirra. Eitt er þegar
komið upp í Adyar á Indlandi og annað er að kom-
ast á fót í Krótóna í Suður-Kaliforníu.
(Ódinn).
pað kom kökkur í hálsinn á honum, og tár
hrundu af augum hans.
Eftir það kveld hélt Masolo sig mest í fjöllun-
um. En hann tók þó eftir, að það komu ekki eins
margir gestir á gestgjafahúsið til Maríettu sem fyr
—og hann skildi hvers vegna.
Einn dag sá hann Maríettu koma heim úr skóg-
inum með viðarbagga á bakinu. pá vissi hann
hvers vegna hann svo sjaldan hafði séð rjúka þar
yfir frá.
Masolo gekk til hennar dálítið feimin og ráða-
leysislegur. “Góðan daginn, Maríetta!!”
Maríetta leit upp, og honum fanst sem bregða
fyrir glampa af sjálfsásökun í djúpu augunum
hennar.
Masolo leit kring um sig, og sá að velmegun
átti þar ekkí heima lengur. “Get ég nokkuð hjálp-
að þér Maríetta? pú veist að eg á 1,500 líra sem
ég fékk eftir föður minn.”
“Nei, Masolo. Aldrei vil ég taka á móti nokk-
urri hjálp frá þinni hendi, sem ég svo skammarlega
hrinti frá mér. ’ ’
Eftir það hvarf Masolo um tíma- En þegar
hann kom aftur hafði hann komist að niðurstöðu
við sjálfan sig. 'Hann gekk yfir til Maríettu. "
pað var ervitt að fá orðin fram. En þau komu
þó: “Maríetta, viltu verða konan mín?”
Hún hallaði sér upp að brjósti hans og sagði:
“ Já, Masolo, ef þú enn þá kærir þig um mig.
Fjórum vikum seinna stóðu þau saman fyrir
altarinu í St. Josefs kirkjunni, með fámenna brúðar-
fylgd.
En á heimleiðinni tapaðist brúðguminn—hann
var á einn eða annan hátt horfinn—og þegar leitað
var að honum, fanst hann loksins upp í fjöllunum,
þar sem hip stórfelda náttúra leikur sinn hrikaleik;
þar sem beljandi straumkr og stórviðri hamast um
harða granít ldettana, og engin roðnar yfir ást eða
dauða.
Hann var kaldur og augun brostin, við hlið hans
lá skammbyssa, sem Jósep Garibaldi hafði gefið
honum til minningar um eina hættuförina. -
En þessir 1,500 lírar féllu til Maríettu.