Voröld - 04.02.1919, Side 6

Bls. 6
VORÖLD.
Winnipcg, 4. febrúar, 1919
Úr bréfum til Voraldar
Ileiöraði íitstjóri:
Leyfið mér að gera dálitla athugasemd við grein yðar sem birtist
í Voröld 14. janúar með fyrirsögninni “Theodore Roosevelt’’ par
segir þér. meðal annars “hitt er annað mál hvort hann var eins auð-
ugur að manngöfgi sem hann átti mikið af vilja, þreki, dugnaði og
kjarki. Allar hinar fínni tilfinningar sem einkenna göfugt sálarlíf
finst oss að hann hafi haft á lágu stígi.
pað er þetta sem eg vildi færa á annan veg, því hið gagnstæða
mun rétt vera.
Roosevelt var mjög mannúðarríkur maður og kemur manngöfgi
hans hvarvetna fram í bókinni “Theodore Roosevelt the Citizen’’ eftir
•Jacob Riis. Riis var öðrum færari að dæma um slíkt, bæði vegna
hans eigin framúrskarandi mannkosta, og svo vegna þess að líklega
hafa engir tveir menn barist eins drengilega baráttu 'þeirra bágstöddu,
með jafngóðum og greinilegum árangri, eins og þeir tveir. Mest
störfuðu þeir saman þegar Roosevelt var lögreglustjóri í New York,
og síðar meir þegar hann Var ríkisstjóri.
Sjálfur ætla eg að heimfæra aðeins eitt dæmi af fjölmörgum sem
koma mér til hugar, og sem eg hefi góðar heimildir fyrir.
Eins og menn muna eftir höfðaði Roosevelt meiðyrða mál gegn
ritstjóra cinum í Marquette, Mich. petta var 1913. Ritstjórinn hafði
borið það á Roosevelt að ákafi hans á ræðupallinum stafaði af ölæði.
Krafðist Roosevelt tíu þúsund dollara skaðabóta. Málið kom fyrir
héraðsrétt og stóð yfir í nærri viku. Báru vitni í því máli margir
nafntogaðir menn. Var það augljóst frá byrjun að lastmæli ritstjór-
ans höfðn ekki við neitt að styðjast og var hann dæmdur til að gjalda
fullar skaðabætur, og allan málskostnað. pegar dómur hafði verið
uppkveðinn bað Roosevelt sér hljóðs og mælti:
Glenboro, 25. jan. 1919
Dr. Sig. Júl. Jóhannesson
Kæri Ilerra:
par sem eg skrifa þér á anr.að
borð, þá get eg ekki látið vera ao
þakka þér fyrir Voröld, og sér á
parií fyrir jólablað htennar, og
sagðl og þegar eg var liúinn að
sagði eg þegar eg var búin að
lesa útlegginguna af foðirvorinu
að sumor prestarnir mundu meiga
hugsa sig um áður en þeir gerðu
betur, og álít eg að það blað væri
aö öllu leyti ljómandi vel fir garði
grrt.
Jæja, ekki skal eyða tíma í
marga gullhamra, heldur snúa að
öðru. Mér finst mjög leiðinleg
framkoma J. Bildfells gagnvart
Voröld og ritstjóra hennar; eg
þekki mannin lítið, hefi einu sinni
séð hann og átti við hann dálítið
erindi. Hann var í alla staði kur-
teis og kláraði erindi mitt vel;
einnig tók hann góðan þátt í fyrstu
Eg höfðaði ekki mál þetta í því skyni að efla f járhag minn, cn ! tilraun að koma á fót Eimskipafék
seinasti með að greiða það gjald;
væri þá vissa fengin fyrir því að
klæðnaður Voraldar minnar yrði
ekki af lakara tæginu næsta ár
hennar.
Með beztu nýjárs ósk til kaup-
enda og starfsmanna blaðsins.
Ármann Jónasson
petta bréf gleymdistð átti að
birtast fyr; höf afsaki.—Ritstj.
þessara skaðabóta krafðist eg aðeins vegna þess að samkvæmt lögun-
um hlaut eg að ákveða einhverja vissa upphæð til þess að fá lögfestu
í sókninni, málsókn þessa hóf eg í þeim eina tilgangi að sanna í eitt
skifti fyrir öll að ákærur ritstjóra þess sem er verjandi í máli þessu
eru með öllu staðhæfulausar. Eg afsala verjanda alla upphæðina,
sem mér hefir verið dæmd, og skal sjálfur borga allan minn eiginn
málskostnað. ’ ’
Drengilega gert, og er slíkt sjaldgæft að skaðabótum sé hafnað
að fengnum sigri.
Bamavinur mikill var Roosevelt. 1 síðustliðin tuttugu og
fimm ár gaf hann á jólum hverjum jólatréð til jólagleðinnar í skóla-
húsinu litla nálægt Sagamore Hill, en svo hét búgarður hans, og aldrei
lét hann neinar annir hamla sér frá því að vera þar sjálfur viðstaddur
til þess að útbýta gjöfunum meðal bamanna. Frá byrjun hungurs-
neyðarinnar í Belgíu hefir hann kostað uppeldi tuttugu Belgiskra
bamr.
Ávalt finst mér að framkbma manns gagnvart börnunum sé bezti
lykillinn að “karaktér” hans. Og víst er það, að þeir sem elska
bömin hafa ekki farið varhluta af dýrmætustu gjöfinni, sem er gott
og göfugt hjarta..
Og svo breyti eg um cfni og skal fræða lesendur mína á nokkru
öðru.
Roosevelt var talinn fjölfróðastur og fjöllestnastur maður í Am-
eríku. Um hann sagði Cliamp Clark, forseti neðri málstofu sambands
þingsins, ekki alls fyrir löngu: “Roosevelt veit meira um fleiri hlnti
en nokkur annar í Bandaríkjunum”
Eitthvað af íslendingasögunum hafði hann lesið, cn hvað margar
veit eg ekki. Hann getur þess í æfisögu sinni, að síðustu jólin sem
John Hay, hinn þjóðkunni ritari Lincolns, og'innanríkisráðgjafi undir
Roosevelt, lifði, hafi hann gefið sér “handrit af norrænni sögu eftir
William Morris” Eg tel það mjög líklegt að handritið sé ensk þýð-
ing af einni af fornsögunum.
Hann hafði mesta dálæti á Ileimskringlu Snorra Sturlussonar, og
í bréfi sem eg skrifaði honum fyrir 4-5 árum í tilefni af æfintýri nokk-
ra er átti sér stað hér í Norður Dak., á þeim tíma sem hann dvaldi hér,
spurði eg hann hvort hann hefði lesið Njálu. Hann svaraði bréfi
mínu um hæl, kvaðst hafa lesið Njálu, og segir hana hafa jafn mikið
.. bókmentalcgt sem sögulegt gildi. Svo bæt-ir hann við: “Eg befi
Mka æfinlega verið hugfanginn af sögunni af Oísla Súrssyni.”
peir eru víst teljandi hér í Amcríku sein bafa lesið sögumar
okkar.
Crafton, N. D. 24. jan. 1919.
liggert Erlendsson
Howardviíle, 9. jan. 1919 stjóri hennar hefir brotið þetta
Heiðruðu starfsmenn Voraldar: sannleiksgildi með því að láta öll-
(íleðilegt,, og um leið arðsamt, og um rétthugsandi kaupendum blaðs
ánægjulegt nýja árið 1919. j ins líka vel við sig, og veldur það
Eg þakka ykkur öllum fyrir ÞV1 að menn finna það út að hann
viðskiftin á umliðna árinu gagn- heíir lœrt blaða hermenskuna
vart blöðunum Sólöld og Voröld, heima, ÞV1 ljóst verður manni það
sem hvorutveggja hafa verið prýð að hann er jafnvígur á báðar hend
'isvel frágengin. Sérstaklega finn ur Þar halm heggur og leggur í
eg hvöt hjá mér og skyldu að senn a l,arl a^ halda og þar af
þakka opinberlega fyrir jóía núm- i leiðanai sneitt sig lijá bolabrögð-
erið tvöfalt. pað var stór jóla-jl,m Amenkumanna.
agi íslands, og hefir það eg veit
fylgst, þar altaf vel mcð og hefir
-mér áyalt fundist þeir meiri menn
sem fra byrjun hafa vel og drengi-
lega fylgst með því stóra nauð-
synja máli austur íslendinga. En
nú finst mér þessi maður sem eg
áður áleit góðan og drenglundað-
an mann, orðinn hreinasta ódreng-
ur gagnvart Voröld og rítstjóra og
finst mér mjög leiðinlcgt; eg skil
ekki livernig það fólk er gert sem
ekki sér í gegnum öll rit Dr. Sig.
Júl., að' hann vill öllu vel sem
minni máttar er, mönnum og mál-
leysingjum, eins vita allir að Vor-
öld er blað fólksins, n. 1. alþýðunn-
ar, og þó vill hra. Bildfell eyði-
leggja það, að eg held, einungis
fyrir að ritstjórinn vill segja fólk-
inu sannleikann viðvíkjandi sjórn-
málum. En látum þá ritst.jórana
rífast persónulega, og er það sann-
arlega nógu ilt; en að vilja eyði-
leggja blaðið yfirgengur alt. En
annars álít eg að rítstjórar ættu
að ræða mál sín með hógværð og
kurteisi, og cf þeim þætti annar-
livor eða báðir fara með öfgar, þá
ættu þeir að leiðrétta hvor annan
rneð rökfærslu, máli sínu til stuðn-
ings. Með því yrðu blöðin ábygg-
ilegri og vinsælli og ritstjórarnir í
meira áliti hjá öllu rétt hugsandi
fólki.
Vonandi lætur cnginn saniiur ís-
lendingur það spyrjast |ið hann
bregðist Voröld nú, heldur vinni
sem bezt að útbreiðslu hennar,
legg eg nú frá mér pennan, því eg
býst við að nóg sé komið af svo
góðu. (
En að endingu óska eg Voröld
og ritstjóra hennar til allrar lukku
í framtíðinni og áð þau geti yfir-
stígið allar þrautir scm á leið
þeirra verða seint og snemma, og
orðið landi og lýð til sem mestrar
blessunar.
Mi’s. Kr. Sigurðsson
Gimli, 28. jan. 1919.
Dr. Sig Júl. Jóhannesson
Iværi herra:
Um leið og eg sendi þér borgun
fyrir annan árgang Voraldar finst
mér eg vera skyldugur að þakka
þér fyrií- þennan árgang sem bú-
inn er sem mér finst yfirleitt góð-
ur, þegar maður tekur tillit til
allra ástæða, svo Ileimsk. og Lög-
berg þola þar engan samanburð.
Enda sagði eg Heimskringlu
upp í gær eftir að hafa keypt hana
hver maður eða kaupandi Vorald-
ar legði fram 50 cent, þá er eg viss
um að það kæmu inn nógir pening-
ar til að standast þann kostnað
sem af málinu leiðir , og í því
augnamiði legg eg hér inn einn
dollar sem eg bið útgefendurna að
þiggja.
Mér finst stundum, þegar eg
les “Voröld” og “Labor News”
að maður sjái “heiðari bjarma af
fegurri degi” fyrir verkamann-
mn, en svo þegar maður fær aðr-
ar eins fréttir eins og Free Press
flutti í gærkvöldi finst mér myrkr-
ið verða svo svart að elcki sjáist
í gegnum (nefnilega uppþotið í
Winnipeg) og þó eigum við íslend
ingar þá menn á meðal okkar sem
ekkert þykir að því annað en það
værí bara of lítið.
Nú hætti eg; með beztu óskum
til þín og Voraldar, er eg
Ó. Bjarnason,
Gimli
Amaranth 21. jan. 1919
Dr. Sig. Júl. Jóhannesson
Winnipeg
Kærí rítstjóri:
Einhver innri tilfinning skipar
mér, að hripa þér nokkrar línur
(iim leið og eg sendi tvo dollara
fyrir Voröld sem borgnn fyrir
næsta ár) og þakka þér af heilum
hug fyrir þitt mikla og góða starf,
fyrir okkur lítilmagnana á umlið-
nu ári, og vona eg að þú fáir í
framtíðinni að sjá ávöxt af verk-
um þínum; einnig er það ósk mín
og eg veit margra annara að Vor-
öld fái að njóta þín sem lengst.
Með innilegustu ámaðaróskum
til þín og starfsfólks Voraldar er
eg, þinn einl.
K. 0. Oddson
Árborg, 19. jan.
Kæri herra:
Fyrirgefðu hversu lítið eg hefi
getað gert fyrir blöðin Voröld og
Sólöld, og skildu það ekki þannig
að eg finni ekki sárt til þess. Eg
elska steínu þeirra blaða og virði,
og ekki getW þú getið því nærri
hversu mikill er fögnuðurinn þeg-
ar bömin fá Sólöld. Eg hefi ald-
rei séð þig né nokkurn ykkar rit-
stjóranna hér í landi, en þó finst
mér eg eigi þig að traustum og
trúum vini,- Ilvernig stendur á
þ\Tt Er það ekki glögg fullvissa
um að þú vinnur að hinu rétta
máli?
Kæra kveðju.
B. J. Tlanson.
Heilbrigði.
Eftir Sigurð Magnússon, laikni.
gjöf til mín, og að sjálfsögðu allra pað mætti margt telja ritstjóra - J5 - ega sfxan eír koni heiman
Islendinga sem bláðið kaupa. Sjá- Voraldar til bríðurs en bæði er það . frá tslandi 0 á þefm árum þótti
anlegt er það að það hefir tekið j að alhr vita hvað fjolhæfur hann |mér eins 0 fleirutn> vænt um
utgafufelag blaðsms mikla penm-ler, og svo efast eg um að eg feugi; biaðið> en það fór af fljótt þe
ga að gefa ut það numer blaðsms j vúm fynr það, þvi það yrði langt Baldwinson hætti; síðan hefir það
fertugasta og fimta ogsymr ljos- mal og að nokkru leyti oþarft; læt ekki yerið lesandi Logberg hefi
Jega hlyhug og vmsæld td kaup- eg her þvi staðar numið og óska aldrei ke pt. einlægt verið illa
enda þess, oskand, að sem flestir | honum somu gæfu og hann hefir|við þá kjik^ sem að }ienni hafa
gætu borgað það með þvi að senda j haft a orustuvelh lifsms. !staðið 0g mig furðaði á því þegar
blaðutgefendunum sem fyrst borg j Héðan úr bygðinni er a) t bæri- j þd fórst að vinna fyrir þá Lg
un fyrir næsta árgang. Rlaðið er jlegt að frétta. Allir heilbrigðir; háit að þið œttuð ekki samleið í
ungt og þart að sjalfsogðu að fa | tíðarfar hið yndælasta fram yfir neinu en eg býst við að þd hafir
sína borgun ryrirfram, cnda ágæt j jól, þíða á porláksdag, hörð frost! ekki ’þekt þá ' yið Gimlibúar
regla, það finn eg síðan að eg fórjtvo síðustu daga ársins og síðan! þekkjuin að minsta kosti Jón
að taka það fyrir, sem er langt í sunnan blindbylur þann sjöunda
síðan.
Eg viðurkenni það hér að mér
líkar Voröld ágætlega vel, því þó
að maður finni einstaka sandkorn
innan um þann aragrúa af gull-
komum, er það fráleitt takandi til
greina, því þegar eg var ungur
heyrði eg það sagt að enginn gæti
gert svo öllum líkaði, og hefi eg
mikið hugað og hugsað um þetta
orðtak bæði á félags og einstak-
linga verksviðum og engan fundið
og var þvf farinn að hugsa að
þetta orðtak styddist við fullkom-
inn sannleika.
En síðan að eg fór að lesa Vor-
öld hefir mér fundist annað. Rit-
með miklu frosti að morgm,
þann áttunda norðan rok, engu
minna, með talsverðri hríð og
frostlaust að heita mætti, rann
ef húsum og gluggum. öll
bænda vara í háu verði og alt
dýrt á móti, stríðsskattur á öllu
enn þá, þó stríðið sé löngu yfir.
Snjólítið svo varla er sleðafært á
landi, fiskiveiði með lélegasta
móti; margir safnað skuldum fyr-
-ifsp ‘ pi«q buubui 8o g.ioSjniiisij ji
andi að næsti vetur borgi þær í
fiski.
Eg sendi tvo dali með þessum
línum fyrir næsta árgang Vorald-
ar og óska um leið að eg sé sá
Vopna síðan hann var að byggja
bryggjuiia hér á Gimli, sem hann
gerði með sama mælikvarðá eins
og flest sem hann hefir bygt.
Hvernig stendur á því að mér
finst endilega að hann hljóti að
vera potturinn og pannan í öllum
þessum ofsóknum á móti þér? það
kemur líklega til af því að eg hefi
svo slæmt álit á manninum; en það
gjörir honum ekkert því hann er
æðsti embættismaður kirkjufélags-
ins samt.
En ekki ætti nú að verða erfitt
fyrir alla kaupendur “Voraldar”
að vinna þetta mál (ef peningar
geta unnið það) ef einlægnin og
samtökin væru nógu mikil, t. d.
VARNIR LÍKAMANS
Gerlamir hafa í rauninni engan
vegínn greiðan aðgang inn í lík-
amann. Gegnum hörundið kom-
ast þeir ekki, nema þar sé sár, og
er það fremur sjaldan, að slík
smitun eigi sér stað. Nærri því
sé eini vegur, sem þeim er opinn,
er nef og munnur, og þaðan geta
þeir komist beina leið ofan í lungu
eða ófan í garnir. Slímhúðir lík-
amans veita þó allmikla vörn, þó
eigi eins mikla og hörundið, en
margskonar sjúkdómar, svo sem
kvef og bólgur geta rutt þeim
braut, svo þeir eiga hægra með að
komast inn í vefi líkamans. Mynda
þeir þá sár eða bólgu á þessum
stöðum, eða þá þeir flytjast með
blóð- eða sogæðum lengra inn í
líkamann, t.d. til kirtla, nýrna,
beina liða, o. s. frv. pó nú gerJ-
arnir liafi komist til þessara staða,
þá á líkaminn enn öflug varnar-
meðul.
Algengasta tegund berklaveik-
innar er brjóstveikin, lungnatær-
ingin. Geta gerlarnir borist til
lungnanna úr loftinu með andar-
drættinum, eða frá öðrum stöðum
í líkamanum sjálfum eftir blóð eða j
sogæðum. Ber mönnum ekki sam- j
an um það, hvor leiðin sé algeng- j
ari.
Vér sltulum ,nú í stuttu máli at- j
huga hvað gerist, er gerlarnir taka [
til starfa einhverstaðar í líkaman- j
um. peir nærast af efnum líkam-1
ans, en aðalskaðsemi þeirra liggur j
í því, að þeir mynda eiturefni
(toxin), sem skaðvæn eða banvæn j
eru frumum líkamans, þeim sem j
þau ná til. Ef nú líkaminn gæti j
ekkert viðnám 'veitt, mundi svo |
fara, að gerlarnir ykust og marg-
földuðust, og að sama skapi ólyfj-
an þeirra. peir mundu leggja
undir" sig meira og meira svið,
gjöreitra líkamann og drepa hann
að lokum. En sem betur fer, er
lTkaminn ekki vamarlaus og vörn-
in í því fólgin, að blóðsókn verður
til hins sjúka staðar og hinar föstu
bandvefsfrumur, sem eru á þessum
stað, taka einnig að fjölga, og
mynda einskonar vamarhring
kringum staðinn, er gerir gerlun-
um örðugra fyrir að breiðast út.
Nú cr barist af kappi, og aðalvopn
líkamans er móteitrið (antitoxin-
ið), sem nú fer að myndast. Eru
það sennilega hvítu blóðkomin, er
það byrla. Móteitur samlagast
gcrlaeitrinu—gengur í efnasam-
band við það, og ónýtir hinar skað
legu verkanir þess. Er gerlarnir
þannig eru sviftir vopnum sínum,
eitrinu, sljófgast þeir eða deyja,
en þá koma hin hvítu blóðkom og
gleypa þá og “ eta” Era því hvítu
blóðkornin stundum nefnd átfrum
ur (fagocytar). pessi barátta
líkamans gengur þó ekki ætíð svo
greitt, og langan tíma tekur hún
venjulega, og er þá ýmist sókn eða
vörn, eða öllu heldur samtímis
Sókn eða vörn, eða öllu heldur
sókn eða vörn ax hálfu beggja
aðilja. Annars vegar drepur
gerlaeitrið hvitu blóðkcrnin og
aðrar frumur líkamans, hins vegar
drepur móteitrið og hvítu blóð-
komin gerlana. Við það myndast
gröftur og hefir hann því inni að
halda dauðar frumur og dauða og
lifandi gerla. Svo er ástatt með
uppganginn sem kemur frá berkla
veiku lunga, en venjulega er hann
blandinn slími frá lungna pípum,
barka g munni.
Nú getur auðvitað farið svo, að
gerlarnir beri hærri hlut og varn-
ir líkamans reynist ófullnægjandi,
og líkaminn á endanum orðið und-
ir í baráttunni, en á hinn bóginn,
jafnvel þó sjúkdómurinn hafi náð
töluverðri útbreiðslu, getur hann
þó á endanum læknast. pá vaxa
fram bandvefsfrumur á hinum
sjúka stað og fylla skaJ'ðið er varð
við bardagann. pað myndast ör.
Vér sáum áður að mikill meiri
hluti manna smitast af berkla-
veiki, en hins vegar vitum vér, að
aðeins minni hlutinn verður sjíik-
dómnurn að bráð. Berklaveiki
læknast oftast, og jafnvel oft og
einatt áður en hún kernur svo í
ljós, að um eiginlegan sjúkdóm er
að ræða. Hvemig stendur á þess-
mn mismun.?
Áður en eg Jeitast við að svara
þeirri spurningu, vil eg minnast á
citt mikilvægt atriði — að sam-
kvæmt nýjustu rannsóknum veitir
berklaveiki sem læknast, jafnvel
þó hún hafi verið á lágu stigi og
aldrei komið eiginlega fram, mikla
vörn móti endurnýjaðri smitun
utan að frá. Sem kunnugt er, á
svipað sér stað um aðra næma
sjúkdóma, svo sem mislinga, skar-
latssótt, taugaveiki og fleiri sóttir
peir sem einu sinni hafa fengið
þessa sjúkdóma, fá þá venjulega
ekki aftur. petta er að þakka
mótéitrinu, sem áður er nefnt. pað
myndast, mislinga-móteitur,’ skar-
lats-móteitur o.s. frv. petta mót-
eitur eyðist ekki þó sýkin sé um
garð gengin, en er í líkamanum
upp frá því, og er þegar til taks ef
samskonar sjúkdómsgerill ætlar
að hefja nýja árás. Maðurinn cr
orðinn ónæmur (immune) fyrir
sjúkdómnum.
Samskonar móteitur eða varnar-
efni ætla menn að myndist eftir
berUasmitun. En valt er þó að
treyste því, að þessi vörn sé ætíð
nægJeg, því ef til vill getur hún
revnst. ófullnægjandi, ef un< ákafa
og i.ikynjaða ofsýking er 'iN r:eða,
e'iJa geta ýmsir sjúkdómar, og
ý:nj.-Jegt það, er veiklað getoi* lík-
a: iaon, orðið þess valdandi, að
hfiiu- verði undir í baráttm 'u.
i Hins vegar má telja víst, að mjðg
, lítil hætta sé á því, að fullorðinr.
maður, sem smitast hefir einhverB
tíma áður, smitist að nýju.
Nú vitum vér, að ekkert er al-
gengara en að fullorðnir menn
verði berklaveikir. pau drög
liggja til þess, að venjulega hefh-
maðurinn smitast í barnæskn, þí
ekki kæmi sjúkdómurinn fram þá..
heldur mörgum árum síðar. “ Lue«
gnatæringin er enairinn á Íjóðk,
sem byrjað var að syngja við
vöggu barnsins,” sagði hinn frægí
þýzki læknir Behring. Gerlamir
hafa verið sem næst aðgjörðalaus
ir :rum saman, en hafa svo vaknaö
til nýs lífs, ef til vill af því, að eitt-
hvert lá hefir orðið á varnarmeð -
ulum líkamans, hvort sem því hafe.
valdið sjúkdómar, meðfædd eða
síðar tilkomin veiklun, of mikið
strit og erfiði, óholl vinna, drykkj
uskapur, ilt veiðurværi, meiðsli
eða einhverskonar skaðleg áhrif,
sem vér oft og einatt getum ekkl
gert oss grein fyrir. A1 kunnugl;
er, að berklaveiki kemur óft í ljós
eftir næma sjúkdóma, svo seir
mislinga.
petta er engan veginn svo að
skilja, að berklaveild geti ekM
brotist út á barnsárunum sjálfum
Síður en svo. Á fyrsta árina,
deyja t.d. fleiri úr berklaveiki es
á nokkru öðru aldursári. pau
börn, sem smitast á 1.—2. ári, sýkj
ast flest eftir fáar vikur eða mán
uði og deyja alloftast. pví eldri
sem börnin eru, því betur þola þae
sjúkdóminn.
Einnig hefir það afarmikið at'
segja hvort smitúnin hefir verið
mikil eða að eins óvei-uleg, Bf f.
d. barnið lifir í náinni sambúð við
tæringarveika sjúklinga, svo sere
foreldra og systkini, og ekki allrar
varúðar og þrifnaðar er gætt, þá
er það langsennilegast, að barnií?
verði sjúkt, annaðhvort á barns
aldri cða síðar.
Aftur á móti er það sennilegt aö
barnið sleppi, ef smitunin er ae
eins lítil og óveruleg (nema það
sé á 1. eða 2. árinu), og meira a®
segja, það cr sennilegt, að þessi
litla smitun geri líkaman ónæmari
fyrir smit.un síðarmeir. Vitaskulc.
er ekki hægt að draga nein glögg
takmörk milli “mikillar” og “lít
illar” smitunar.
1 stuttu máli: Hvort berkla-
veikin kemur fram eða ekki, er
komið undir því, hve mikil og á
köf smitunin hefir átt sér stað, og
hvort aðrir sjúkdómar, veiklur.
eða einhver skaðleg áhrif hafs
rutt veikinni braut.
KENNARA VANTAR
að Vestfold skóla nr. 805 fyrir átta
mánuði, frá 15. marz til 15. des. a?
ágúst mánuði undan skildum.
Tilboðum, er tilgreini mentastig
-g kaup, veitt móttaka af undirril
iðum, fram að 15. febr. n.k.
K. Stefansson, ritari
Vestfold, Man
KENNARA VANTAR
fvrir Wostside S. D. No. 1244; 9
mánaða kensla. Umsækjartdi verð
ur að bafa 2. stigs konnárapróí.
Tiiboð sem tiltaka kaup s'-ndist til
JOIIN GOODMAN
Box 79,‘ Leslie, Sask.
Voröld og Sólöld
Hérmeð birtist listi af útsölumönnum “Voraldar” í ýmsum bygð-
um íslendinga, og eru áskrifendur blaðanná “Sólöld” og “Voröld
vinsamlega beðnir að snúa sér til þeirra.
Vér munum bæta við þennan lista nöfnum fleiri góðra stuðning
manna vorra, áður en langt líður til að gera áskrifendum sem hægast
fyrir.
Gestur Oddleifsson...............Arborg, Man.
Hrólfur Sigurðsson....
G. 0. Einarson.........
J. P. ísdal............
S. Loptson.............
S. G. Johnson*.........
Jón Jónsson, frá Mýri..
0. Thorlacius..........
IJngfrú prúða Jackson..
Jón Einarson...-..’....
Tryggvi Ingjaldson ....
Sveinn Bjömsson........
J. J.. Anderson........
M. M. Magnusson........
E. F. Halldorsson......
T. F. Björnsson........
J. Olafson.............
Sveinn Johr.son.......
Jónas J. Hunford........
Grímur Laxdal..........
Gisli Johnson..........
Gísli Einarsson........
Clemens Jónason .......
...........Arnes, Man.
.........Bifrost, Man.
.........Blainc, Wash
..Churchbridge, Sask.
..Cypress River, Mau.
...........Dafoe, Sask.
.....Dolly Bay, Man.
. ........Elfros, Sask.
.....Foam Lake, Sask.
.........Framnes, Man.
...........Gimli, Man.
.......Glenboro, Man.
..........Hnausa, Man.
.......Kandaliar, Sask.
...... ,.i. Kristnes, SasT<.
..........Leslie, Sask.
..........Lundar, Man.
.....Markerville, Alta.
..........Mozart, Sask.
..The Narrows, Man.
.......Riverton, Man.
........ Selkirk, Man.
Snorri. Jónsson................ Tantallon, Sask.
Wm. Anderson, 1456 Argyle Place, Vancouver, B. C.
J. Ásg. J. Lindal, 3412 “S” St.....Victoria, B. C.
Bjöm I. Sigvaldason ................ Vidir, Man.
Finnbogi Hjalmarson.......... Winnipegosis, Man
Asgeir I. Blöndal..................Wynyard, Sask
i