Voröld - 29.04.1919, Blaðsíða 2

Bls. 2
70RÖLD.
Winnipeg', 29: apríJ, 1919
Bl
I
i
*
I
é
I
ó
I
i
i
I
c
I
c
I
ö
I
!
C
I
c
!
c
!
!
!
Í
C
I
c
c
I
c
I
c
I
I
í
Ol«M'*»0«»OMO«»()M()«»0«'0«»()B»OB»OB»()«»0«»0«»«»0«»()«»(MO
j Kafli úr mannkynssögunni j
Ó>-()«M’i)'«»(>«»»«»»()«»»(i»»’()»»'()^»i)«»»<)'«»»U'»»»()'*»»(i'<»»0'a»»()«»0’<»»()'^»()-a»-(a
pegar vér vorum við Lögberg þýddum vér
ræðu er Wilson Bandaríkjaforseti flutti og köll-
uðum bana_ ‘ ‘ Kafla úr Mannkynssögunni. ”
Hér birtist þýðing af öðru atriði sem að
voru áliti verðskuldar það nafn ekki síður.
Hvort hér sé um fagran eða ófagran kafla að
ræða látum vér lesendur Voraldar dæma sjálfa,
en sökum þess hversu mikið hefir verið rætt um
fyrirkomulag og lög rússneska lýðveldisins,
(Bolshevika stjórnarinnar) finst oss það bæði
réttlátt og upplýsandi að birta stjórnarskrána í-
heilu líki. Hún sýnir stefnuna. pessi stjórn-
arskrá birtist fyrst í enskri þýðingu í blaðinu
‘“Nation” 4. janúar, 1919; síðan í Labor News
um mánaðarmótin janúar og febrúar og í Tele-
gram 15 febr.
Stjórnarskrá
(grundvallarlög)
fyrir hið rússneska lýðveldi. Samþykt á 5.
alþjóðarþingi rússneska lýðveldisins
10. júlí, 1918
Yfirlýsing um rétt vrekafólks og hinna
undirokuðu (samþykt af hinu þriðja alþingi
rússnesku lýðstjórnarinnar í janúar, 1918) á-
samt grundvallarlögum lýðstjórnarinnar, sam-
þyktum af hinu fimta þingi, mynda eina sam-
eiginlega stjórnarskrá fyrir alt hið sameinaða
rússneska lýðveldi.
þessi grundvallarlög öðlast gildi þegar þau
eru birt í einni heild í lögbirtingariti allsherjar
framkvæmdarnefndar rússneska lýðveldisins.
Lögin skulu birt í öllum blöðum stjórnai'innar
og þar að auki fest upp fyrir almenningsaugum
í öllum stjómarstofnunum.
FYRSTI KAFLI.
að vinna í því skyni að afnema iðjuleysingja-
stéttina í mannfélaginu og koma á fót lifandi
allsherjar starfsemi meðal þjóðarinnar.
g. Til þess að tryggja framleiðendum öll
völd og í því skyni að koma í veg fyrir þá hættu
að þeir komist aftur til valda sem undirokað
hafa, þá er það ákveðið að allir sem að nyt-
samri vinnu starfa skuli vera vopnaðir og að
stofnaður sé her undir umsjón jafnaðarmanna
en vopnin tekin af stóreignamömiunum.
pRIÐJA GRElN
4. Með yfirlýsing um fullkominn ásétning
til þess að frelsa mannkynið úr heljarklóm auð-
valdsins og einveldisins, sem hefir veitt flóðöld-
um af blóði saklausra manna yfir jörðina í
þessu glæpsamlegasta stríði allra stríða, sam-
þykkir rússneska þjóðþingið einhuga þá stefnu
rússnesku lýðstjómarinnar að nema úr gildi
alla leynisamninga, að mynda allsherjar vei’ka-
manna og bænda félagsskap meðal hersveita
hinna ýmsu sti’íðsþjóða og að gera alt mögu-
legt í því skyni að koma á almennum friði á
þjóðstjórnarlegum grundvelli sem allra fyrst;
án nokkurra landvinninga eða skaðabóta, og
með þeim skilyrðum að hver þjóð ráði sínu eig-
in stjórnarfyrii’komulagi.
5. það er einnig' í þessu skyni að hið
þriðja allsherjar þjóðþing Rússa krefst þess að
tafarlaust sé bundinn endk á liina svívirðilegu
stefnu stóreignamannanna sem gjörir kúguram
það mögulegt meðal einstakraútvaldi’a þjóða að
hneppa í þrældómsbönd miljónir starfandi
manna í Asíu, í nýlendunum og í litlum löndum
yfirleitt.
6. Hið þriðja allsherjai’þing fagnar stefnu
fólksfulltrúanna, þar sem þeir lýsa því yfir að
hei’inn skuli kallaður heim frá Persíu, að Finn-
land skuli öðlast sjálfstæði, Armeníu veittur
réttur til þess að í’áða sínum eigin málmn.
I
1
Yfirlýsing um réttindi verkafólks og hinna
undirokuðu.
FYRSTA GREIN
1. því er liér með lýst yfir að Rússland er
lýðstjórnarland þar sem þeir einir geta verið
í stjóm sem vinna, svo sem daglaunamenn, her-
menn, iðnaðarmenn. Allar miðstjómir og öll
önnur völd skulu í höndum þessara flokka.
2. Rússneska lýðstjórnin er mynduð á
grundvelli frjálsra samtaka frjálsra þjóða, sem
sameining sérstalcra lýðstjórna.
i
w
8
i
ÖNNUR GREIN
3. Með það í huga sem grandvallarati’iði,
að afnema undirokun einnar stéttar af hálfu
annarar og eins einsaklings af hálfu annars;
að uppræta með öllu flokkaskiftingu þjóðar-
innar, að ráða niðurlögum ofríkismaima, að
stofna reglulegt jafnaðar fyi’irkomulag heima
fyrir og vinna að sigri jafnaðar stefnunnar í
öllum. löndum, ákveður hið þriðja allsherjar
þing rússneska lýðveldisins sem skipað er verka
mönnum, hermönnum og bændum, það sem her
segir:
a Til þess að koma í framkvæmd almenn-
ings eign á landi, er allur einstaklings eignar-
réttur á landi afnuminn og alt land er þjóðeign;
skal því skift milli bænda án nolckurrar borg-
unar til hinna fyrri eigenda, og skulu skiftin
fara eftir hæfileikum hvers eins til þess að
vinna landið.
b. Allir skógar, jarðarauðlegð, vötn sem
almenningur getur notað, ölláhöld hvort heldur
eru kvik eða dauð, fyrirmyndarbú og búnaðar-
fyrirtæki, skulu vera þjóðareign.
c. Sem fyrsta spor í þá átt að stjórnin taki
allar verksmiðjur, mylnur, námur, járnbrautir
og önnur framleiðslu og samgöngu eða flutn-
ingsfæri eru hér með stað fest þjóðeignarlög er
ákveði að verkafólk skuli stjórna fjármálum
ríkisins til þess að framleiðendumir tryggi sér
yfirráð yfir þeim sem hafa undirokað.
d. Með tilliti til alþjóða bánka- og fjár-
mála fyrirkomulags, hefir hið þriðja alþjóðar-
þing Rússa með höndum löggjöf er nemi úr
gildi skuldir sem stafa af lánum er keisara-
stjórnin tók með samþykki landeigenda og auð-
manna. Og stjói’nin treystir því að þeirri
stefnu verði hiklaust fylgt þaixgað til fullkom-
inn sigur er hlotinn af hálfu framleiðenda í al-
þjóða uppreist gegn þrælkun og kúgun af hendi
auðvaldsins.
e. Allir bankar skulu verða eign fram-
leiðenda (verkamanna og bænda); er það eitt
skilyrðanna fyrir frelsi vinnulýðsins undan því
oki sem auðvaldið leggur honum á háls.
f. J)að skal gert að skyldu hvers manns
FJÓRÐA GREIN
7. Hið þi’iðja allsherjarþing i’ússneska lýð
veldisins, sem skipað er verkamönnum, bændum ;
og hermönnum álítur að meðan * úrslita
hríðin stífntur yfir rnilli alþýðxxnar og kúg-
aranna eigi kúgaramir ekki að geta skip-
að neitt embætti í Jýðstjórnirmi. Stjórnvöldin
vei’ða að vera öll í höndum fi’amleiðendanna og
fulltrúa þeirra — verkamaixna, hermanna og
bændfulltrúa,-
8. 1 því skyixi að mynda samband allra
verkamannaflokka á Rússiandi, samband sem
sé algerlega frjálst og þess vegna enn þá áhrifa
meira og tryggara, leggur hið þriðja allsherjar
þing Rússa aðeins grundvallar reglur fyrir alls-
herjar lýðveldisstjóm, eix lætur það eftir bænd-
um og verkamönnum hverra sérstakra héraða
uð ákveða á fulltrúaþingum sínum hvort þeix’
telji það æskiiegt og áhvcm hátt, að taka þátt
í sambandsstjóminni og öðram sameiginlegum
málum alþjóðai’innar.
ANNAR KAFLI.
Almenn ákvæði stjómarskráariixnar fyrir alls-
herjar lýðveldi Rússlands.
FIMTA GREIN
9. Grundvallar atriði allsherjar stjóraar-
skrár rássneska lýðveldisins innibipdur í sér,
vegna þeirra breytinga sem á eru að komast, al-
ræði stjómanna í bæjum og héruðum og skulu
fulltrúar fólksins mynda eina allsherjarstjérn
fyrir alt landið í því skyni að afnema kúgun
eins manns af hendi annars eða einnar stéttar
af hendi annarar; og skal á þennan hátt hafið
jafnaðar fyrirkomulag, þar sem hvorki skal
vera flokkaskifting né einveldi í ríkisstjórn.
10. Rússneska lýðveldið er frjálst jafnaðar-
félag allra þeirra sem vinna í Rússlandi. Alt
vald sem lýðstjórnin hefir heyrir til öllu því
fólki sem að nytsömum störfum vinnur, bæði í
bæjum og sveitum.
11. Stjórnin í þeim héraðum þar sem fólk
hefur annað fyrirkomulag en nágrannar þess
er mismunandi að þjóðlegum einkennum, geta
sameinast í sjálfstjórnandi héruð, sem stjórnist
af héraðsþingi skipuðu fulltrúum fólksins og
framkvæmdamefndum þess. J)essi sjálfstjórn-
andi héruð taka þátt í allsherjar jafnaðarstjóm
Rússlands, sem hlutfallslegir sambandslimir.
12. Aðalvald allsherjar lýðstjórnarinnar
heyrir til allsherjar þinginu og á milli þinganna
er það í höndum allsherjar framkvæmdamefnd-
ar eða miðstjómar.
13. í því skyni að alþýðufólkið njóti fxill-
komins samvizkufrelsis, skal kirkjan vera að-
skilin frá ríkinu og skólamir frá kirkjunni, og
skal réttur bæði til þess að halda fram trúar-
M)«BI)«»I)«»»1)«»0«»()«»I><»»I)W0«
skoðunum og vinna á móti þeirn ákveðinn öllum
borgurum ríkisins.
14. |í því skyni að tryggja fólkinu mák
frelsi og ritfrelsi afnemur allsherjarstjóm rúss-
neska lýðveldisins þau höft sem hafa verið á
blöðum af hálfu auðvaldsins og fær í hendur
verkamönnum og bændum prentáhöld og tæki-
færi til þess að gefa út blöð, bækur, tímarit, o.s.
frv. og ábyrgist ókgypis útsendingu þeirra um
land alt.
15. 1 því skyni að tryggja alþýðunnx
frjálsa fundi býður allsherjax’stjórn rússneska
lýðveldisins samkvæmissali; sér um hita, Ijós og
alt sem til fundarhalda er nauðsynlegt.
16. Með því að allsherjarlýðstjóm Rússa
hefir gjörsamlega yfirbugað stjórnmálalegt og
fjárhagslegt vald stóreigna flokksins, og með
því að þannig er úr vegi rutt þeim steini er
hindraði samtakafrelsi og framkvæmdafrelsi
hins starfandi lýðs—verkamanna og bænda—
þá býður stjórnin verkamönnum og bændum
aðstoð efnalega og aðra í tilraunum þeirra til
samvinnu.
17. 1 þeim tilgangi að ábyrgjast fólkinu
sannan aðgang að þekking og mentun byrjar
allsherjar stjórn lýðveldisins tafax’laust á því að
veita fullkomna og ókeypis fi’æðslu.
18. Allsherjar lýðveldið rússneska telur
það heilaga skyldu hvers einasta borgara að
vinna og setur sér því orðtakið: “Sá sem ekki
vill virxna á heldur ekki mat að fá. ’ ’
19. I því skyni að varðveita sigur hinnar
rniklu stjórnarbyltingar verkamaxxna og bænda
viðurkennir allshex’jar lýðstjórnarríki Rúss-
lan ls 1 að sem skyldu allra borgara ríkisins að
vera rciðubúnir til varnar föðurlandi síixu und-
ix jafnaðarstjóm; þess vegna ákveður stjómin
allsherjar heræfingar. Sá heiður að Verxxda
stjórnarbyltingxuxa með vopnum er einungis
veittur þeim er vinna, en þeir sem ekki vinna
eru látnir bafa á hendi aði’ar hemaðarskyldxxr.
20. Vcgna þeirrar sameiningar sem er
rnilli vimiulýðs allra landa veitir allsherjarlýð-
veldi Rússlands fullkomin borgararéttindi öll-
um útlendingum sem í Rússlandi eru og teljast
til vinnulýðs og hafa nytsöm stöi’f með hönd-
xxm. Allsherjar lýðveldi Rússlands viðui’kenn-
ir einnig rétt lýðstjómar héraða til þess að
veita borgararétt slíkum útlendingxun án nokk-
urra margbrotinna lagakróka.
21. Allsherjar lýðveldi Rússlands býður
vernd sína öllum útlendingum senx þar leita
hælis eða þangað flýja xxndan trúai’bi’agðaleg-
um eða stjómarfarslegxxm ofsóknum.
22. Allsherjar .lýðve'ldi Rússlands viður-
' kennir fullkomið jafnrétti allra borgara án til-
lits til þjóðernis. Lýðveldið fordæmir og af-
nemur öll þjóðemis sérréttixxdi og allar ofsókn-
ir minnihluta þjóða og lýsir því yfir að slíkt
Ixomi í beina mótsögn við grundvallaratriði
samxarlegs lýðveldis.
23. AUsherjar lýðveldi Rxxsslands, sem
stjói’nast af öllu vinnandi fólki landsins, sviftir
aila einstklinga og alla flokka öllumréttiixdum
sem nota mætti til þess að hindra stjómarbylt-
ingu jafnaðarmanna.
30: A milli þinga eru æðstu völd þjóðar-
innar í höndum framkvæmdamefndar
stjórnarimxar.
J)RIÐJI KAFLI
Grundvallarlög lýðveldisins
A.—Skipulag miðstjómarinnar
SJÖUNDA GREIN
Framkvæmdárnefnd allsherjar miðstjómar
31. Fi’amkvæmdarnefnd allsherjar mið-
stjórnar myndar yfir löggjafavald, framkvæmd
arvald og stjómvald hins rússneska lýðveldis.
32. Framkvæmdarnefnd allsherjar mið-
stjórnarinnar lxefir umsjón með störfum lýð-
stjórnarinnar og öllunx stofnunum hennaríland
inu og hún lítur eftir lögum landsins og sér'um
framkvæmdii’ þeirra.
33. Framkvæmdarnefnd allsherjar mið-
stjórnarinnar yfirvegar allar tillögur sem fram
koma frá fuIltrúanefndUm fólksins eða frá ein-
stökum fulltrúum deildanna, og ræður fram-
kvæmdum í þeim efnum. Sömulelðis kemur
nefndin með eigin tillögur og ákvæði.
34. Framkvæmdarnefhd allsherjar mið-
stjórnarinnar kallar samaxx þjóðþihgið og legg-
ur hún þar fram slcýrslu yfir gerðir sínar og
gerir tillögur um landsmál yfirleitt.
35. Framkvæmdarnefnd allsherjar mið-
stjórnarinnar myndar nokkurskonar ráð með
fulltrúum fi’á fólkinu sem hefír á hendi aðal-
umsjón með málefnum lýðveldisins. Sömuleið-
is myndar nefndin deildir til þess að líta eftir
hinum ýmsu deildum og fi’amkvæmir hver ein-
stakur það sem nefndin í heild sinni felur hon-
um.
36. þeir sem skipa framkvæmdamefnd
allsherjar miðstjórnarinnar vinna í hinum ýmsu
deildum og framkvæmir hver einstakur það
sem nefndin í heild sinni felur honum.
ÁTTUNDA GREIN
' þ jóðfulltrúaráðið.
SJÖTTA GREIN
Allsherjarþing hinna rússnesku verkamanna,
bænda, kósakka og fulltrúa rauðu her-
deildarinnar.
24. Allsherjarþing lýðveldisins hefir æðsta
vald lýðstjórnarinnar á Rússlandi.
25. Allsherjarþing lýðveldisins er skipað
fulltrúum frá borgarstjómum (einum fulltrúa
fyrir 25,000 kjósendur) og fullti’úinn frá fylkja-
þingum lýðveldisins (einum fulltrúa fyrir
hverja 125,000 íbúa)
Athugasemd 1.—Sé fylkjaþing ekki kallað
saman áður en allsherjarþing lýðveldisins mæt-
ir skulu fulltrúar á allsherjar þingið sendir
beint frá héraðsþingum.
Athugasemd 2.—Séu miðhéraðs þing komin
saman áður en allsherjarþingið mætir skulu full
trúar á allsherjar þingið sendir af þeim.
26. Allsherjarþing lýðveldisins er kallað
saman af framkvæmdarnefnd allsherjar mið-
stjórnarinnar að minsta kosti tvisvar á ári.
27. Sérstakt allsherjarþing lýðstjómar-
innar er kallað saman af framkvæmdarnefnd
allsherjar miðstjómarinnar, þegar henni þurfa
þykir eða þegar héraðsstjóm æskir þess, í nafni
að minsta kosti eins þiðja hluta allrar þjóðar-
innar.
28. Allsherjarþing lýðveldisins kýs fram-
kvæmdamefnd allsherjar miðstjómar, sem ekki
sé skipuð fleiram en 200 manns.
29. Framkvæmdarnefnd allsherjar mið-
stjórnar ber fulla ábyrgð gjörða sinna fyrir alls
herjar þingi lýðveldisins.
37. J)jóðfulltrúaráðinu er falið á hendur að
fi’amkvæma þau atriðí sem miðstjórn allsherjar
lýðveldisins ákveður.
38. Til framkvæmda gefur lýðfulltrúaráð-
ið út yfii'lýsingar, ákvai’ðanii’ og fyrirskipanir,
og gerir alt nauðsynlegt til þess flýta öllum
stjórnarstöi’fum. >
39. J)jóðfulltrúaráðið tilkynnir tafarlaust
framkvæmdafnefnd miðstjói’narinnar allar til-
skipanir og ákvarðanir.
40. Framkvæmdarnefnd miðstjórnarinnar
hefir vald til þess að nema úr gildi, allar ákvarð
anir og öll fyx’irmæli þjóðfulltrúaráðsins.
41. Allar fyrirskipanir og ályktanir þjóð-
fulltrúaráðsins sem hafa stói’kostlega stjórn-
málaþýðingu koma fyrir framkvæmdamefnd
miðstjórnarinnar til íhugunar.
Athugasenxd:—Málefni sem þai’fnast tafar-
lausx-a framkvæmda getur þjóðfulltrúaráðið
afgreitt og framkvæmt beinlínis.
42. peir sem skipa þjóðfullti’úaráðið' eru
forstöðumenn hinna ýmsu deilda í stjórninni.
43. J)jóðfulltrúaráðið er skipað seytján
ráðherrum eða embættismönnxim. peir ei’U
þessir:
a—U tanríkisi’áðherra.
b. —Hermálaráðherra.
c. —Flotamálaráðherra.
d. —Innanríkisráðherra.
e. —Dómsmálai’áðherra
f. Yerkamálaráðherra.
g. Félagsvelfarðari'áðhei'ra.
h. —Mentamálaráðherra.
i. —Póstmálaráðherra.
j. pjóðmálaráðherra.
k. Fjármálaráðhei’ra.
l. Samgöngumálaráðherra.
m. ^—Búnaðarmálaráðherra.
n. —Verzlunar- og iðnaðai’málaráðherra.
o. —pjóðvistamálaráðherra.
p. —Ríkisstjómarráðherra.
q. Yfirfjármálaráðherra.
r. —Ileilbrigðismálaráðhci'ra.
44. Hver ráðhei’ra (fulltrúi) hefir með
sér nefnd manna og er forseti liennar sjálfur og
eru nefndai’menn skipaðir af allsherjarfulltrúa
nefnd.
45. Hver í’áðherra hefir rétt til þess að
skera úr málefnum sem tilheyra hans eigin deild
og skal hann skyldur að tilkynna úrskurð sinn
í hverju máli til deildarinnar. Ef nefndin er
honum ekki samdóma í einhverjum úrskurði
hans þá getur hún, án þess að hindra framgang
úrskurðarins, kvartað yfir honum við fram-
kvæmdamefnd þjóðarráðsins eða við allsheijar-
framkvæmdarnefndina.
Einstakir fulltrúar í nefndinni hafa einnig
sama rétt í þessu efni.
46. Lýðfulltrúaráðið ber fulla ábyrgð fyr
ir allsherjar stjórn lýðveldisins og allherjar-
framkvæmdamefndinni.
47. Lýðfulltrúamir (ráðherramir) og
nefndir þeirra bera fulla ábyrgð fyrir allsherj-
ar lýðfulltrúa ráðinu og fyrir framkvæmdar-
nefnd miðstjórnarinnar.
!
►«a