Voröld - 11.11.1919, Qupperneq 3

Winmpeg 11. nóvember, 1919
VOKÖLD.
Bls. 3
og kærleiksríkat'i en hún er nú víða, þá þarf enginn að kinoka sér við
að ganga með jafnaðarmönnnm að því, að rífa niður rotið og gallað
l'jóðfélagskerfi. Við megum ekki lárta blindast af fortölum þeirra
manna, sem líta á þjóðfélagsskipunina eins og náttúrulögmál, er eigi
sé unt að hrófla við. Öll sú félagsskipun, sem vér lifum undir, er
mannaverk. Mennirnir byggja félagskerfin smátt og smátt, auka við
þau og hlaða ofan á þau öld eftir öld, unz þeir að lokum eru búnir að
byggja svo lengi, hlaða svo hátt, að þeirn finst kerfið vera orðið nátit-
úrulömál, lífslögmál, sem ekki geti öðruvísi' verið. En það er mis-
sbi'lnmgur. Lífið hefir ekki sjálft bygt þjóðfélagshallirnar, sem nú
eru orðnar gróðrastíur allskonar misréttis og komnar að hruni. Menn
irnir hafa gert það. Og það er hægt að byggja öðruvísi, það hlýtur
að vera hægt, svo framarlega sem menningin á ekki öll að kafna í
grimd og hryðjuverkum. það verður ekki í þjóðfélagshreysunum,
.sem vér þekkjum nú, “sem sannleiki ríkir og jöfnuður býr”.
Við lifum það kannske ekki landið að sá,
því Langt er það eftir af vegi.
En heill sé þeim kappa ,sem) heilsa því má
og hvíla sín augu við tindana há,
þó það verði á deyjanda degi.”
peir sem ræða um jafnaðarmenskuna ganga altof oft fram hjá
sjálfri hugsjón jafnaðarstefmumar, rista annaðhvort eklvi nógu djúpt
til að sjá hana eða fá ofbirtu í augun við að horfa á hana. En það
er hætit. við því að jafnaðarstríðið verði köld og kærleikslaus mamm-
onsdýrkun, ef bjarmi hugsjónarinnar fær ekki að senda yl inn í hjörtu
mannanna. en ef hjarta, hugur og hönd fylgjast að við umbótastarf-
ið, þá skulum við ekki örvænta um neitt og ekki vera hrædd við neinar
byltingar.
Eg veit að margir brosa að þessum “Utopium”, þessum draum
um. Mönnum finsit, að þeir Ivomi lítið við þeim viðfangsefnum, sem
umbætur í félagsskipun nútímans leggja fyrir hugsahdi menn. En eg
svara þeim barameð orðum Rauschenbuch ’s: “Já — þið megið brosa.
Eg vil heldur sjá sólfagra landið í draumi en sjá það alls ekki. Eg
vil heldur leggja af stað til fyrirheitna landsins, þó eg viti að eg
muni deyja í eyðimörkinni, heldur en að halda afram að hnoða tígul-
steina fyrir Faraó, þó eg gíeti orðið umsjónamaður aumra þræla, og
þó eg fengi drjúgan skerf úr kjötkötlum Egyftalands.” — Já, eg vi)
heldur sjá hið fyrirlieitna í draumi heldur en að sjá það alls ekki.
Og þ’egar eg hefi komið auga á það, “þá heilsa eg með fögnuði vagn-
innm þeim, sem eitthvað í áttina líður”. Endir.
—Réftur—
Sorgir
i.
Ilimininn var heiðskír, en haustnóttin breiddist þögul yfir bústaði
mannanna og vafði alt í faðmi sínum, en faðmurinn var kaldur. Vatn-
ið og áin blöstu á móti haustnæturhimninum, en loftguðinn andaði
svo kalt að vatnið storknaði — varð að ís. pað hafði vanist sumar-
himninum og' hlýjunni og átti sér ekki ltulda von. En kuldinn
voru því svo mikil vonbrigði, að það faldi sig undir klakahjúp eins og
annssál sem hefir þráð ást og yl, en hlotið kulda og felur því sjálfa
sig fyrir heiminum upp frá því.------
--------Fjöldi fugla hafði synt á vatninu daginn áðuv og haldist
þar við um nóttina — ekki átt sér nokkurs ills von — þeir höfðu st.ung
ið höfðinu undir vængina og sofnað í sakleysi og fullu traus'ti. En
audi loftsins hafði ekki gætt þess þegar hann fór um vatnið að gera
þeim aðvart,, og þegar þeir vöknuðu voru fætur þeirra fastir í ísnum.
-----------En mennirnir s: m notið 1 cíðu s&’Iar hvíhlar í hlýj-
um húsum sáu þessa veiku bræður sína í nauðsum stadda og þeir
þyrptust þangað sem þeir voru fastir; ekki til þess að höggva klak-
ann frá fótum þeirra og veita þeim frelsi, heldur til ,þess að níðast
á þeim frostfjötruðum þar sem þeir gátu ekki neytt vængjanna.
þeir tóku sér barefli í hönd og börðu vesalingana 'til dauðs.
----------o-----------
Hvernig stendur á því?
Samuel Gompers lýst því yfir nýlega, að verkamannaórói sem
alstaðar ætti sér stað, stafaði af vínbanninu sem komið væri í öllum
löndum. Bindindis- og bannmenn hafa reiðst Gompers fyrir þetta
og telja það vott um. óvináttu hans til bannmálsins. þetta er að vissu
leyti rétt og að öðru leyti ekki. Gompers gerði þessa yfirlýsingu í
óvináttu skyni við bindindismálið, að oss finst; en á honum í þessu
sambandi sannast orð Jósefs: ‘ ‘ þér ætluðuð að gera mér ilt, en guð
sneri því til góðs.
Hvað er þessi svokallaði verkamannaórói? I-Iann er ekkert ann-
að en eðlilegur og heilbrigður vottur um vaknandi sál hins mikla
fjölda. Verkafólkið, alt alþýðufólk hefir vaknað itdl meðvitundar
um það, að ekki er alt með feldu. Og hvemig getur afnám áfengis-
sölunnar verið orsök þess? það er afarauðskilið. þegar verkamaður-
inn hafði lokið sínu langa dagsstarfi í liðinni tíð, fór hann venjulega
inn á freistingastaðina, drykkjuklúbbana og knæpuna eða hina rétt-
nefndu svínastíu. þar fékk hann sér glas af eitri og eyddi síðan kvöld
inu í heimskulegum og stefnulausum deilum, eða þeir deyfðu svo
huga sinn og heila, að þeir hlössuðusit niður í stól einhversstaðar úti
í homi og sváfu þar í nokkurskonar tilveruleysi. það er sannleikur
sem allir vita, að þannig var kvöldunum eytt hjá mörgum og næsti
dagur byrjaði með hugsunuinni um samskonar “sæln” að loknu verki
þannig liðu dagar, vikur, mánuðir og ár. En pólitísku verzlunar-
mennirnir voru vakandi; þeir mörkuðu menn eins og sauði og drógu
þá í vissa dilka á kosningadaginn, þar sem hver sauðurinn jarmaði
sitt atkvæði eins og hirðirinn skipaði fyrir. Fólkið var leitt í hugs-
unarleysi og gaf sér aldrei tíma né tækifæri til íhugaunar. Ef einstaka
maður kom fram og vildi vekja, þá var hann kallaður óeirðarseggur
og uppreistarmaður: “Hann æsir lýðinn”, var sagt. Og fólkinu þótti
gott að sofa og ilt að láta vekja sig, eins og öllum sem sofa vært
Og þess vegna var barátta hinna fáu vakandi vonlaus. Heilinn var
geymdur í eiítri; eitrið var svæfandi; svefninn var sætur eða fanst
vera það. Og pólitísku kaupmlennimir — sauðakaupmennirnir —
lifðu í reglulegri paradís.
En svo kom vínbannið; menn hættu að eyða kvöldum sínum og
l rístundum hjá eitursalanum; þeir fóra að tala saman; bera saman
ráð sín; þeir fóru að skilja það, að þeir vora sjálfir partur af þjóð-
líkamanum; þeir sáu það og fundu jafnvel til þess að eitthvað fór af-
iaga, eitthvað öðruvísi en það áitti að vera; og þeir héldu áfram að
grenslast eftir hvað að væri. þegar það var íundið kom næsta spum-
ingin og hún var þessi: Hvað er hægt eða mögulegt að gera til þess
að lagfæra þetta? Hvað get eg gert itil þess?
0 þeir ræddu málið hver við annan í frístundum sínum og þeir
komu sér samán um það, að breytginar væru óhjákvæmilegar. Óg
um leið bundust þeir fastmælum með það, að rífa niður til
grmma gamla húsið fúna og hálfhrnnda og byggja upp annað í stað-
inn nýtt og vandað. Breyta mannfélagsfyrirkomulaginu algerlega.
þetta er verkamannaóróinn svonefndi. Hann er ekkert annað en hin
gleðilegu tákn tímanna, sem sýna hina sameiginlegu sál fólks-
ins vaknandi og vaxandi síðan eiturflóðið — synaflóð vínsölumanna
þomaði.
|
Þegar þér
KOMUD til CANADA
Þér komuð hingað vegna þess að þér höfðuð
heyrt að þetta væri gott land, vœri gott að
. eiga heima og þar væri gott að vinna.
Nú vitið þér að þetta er gott land.
Þér vitið nú að tœkifœrin fyrir menn og
konur eru slík að ekki finnast önnur eins í
nokkru öðru landi. Þér vitið nú að í orðsins
fylsta skilningi er Canada land vonanna hverj-
um þeim er vinnur---Canada er land frelsisins.
þegær þér nú vitið þetta — og með því að þér vitið að Canada,
fóeturland yðar — er að selja sigurlánsverðbréf til þess að ljúka við
greiðslu þess kostnaðar, er þátttaka landsins í frelsisstríðinu hafði í
för með sfér, þá er skorað á yður að lána Canada peninga yðar með
því að kaupa sigurlánsverðbréf. 0g Canada væntir þess, að með
f jölda og stærð sigurlánsverðbréfa, sem þér kaupið, sýnið þér það
hversu fullkomlega þér metið þá blessun seim þér njótið með því að
geta átt heima í þeqsu mikla frelsislandi.
Minnist þess einnig', þeg-ar þér kaupið sigurlánsverðbréf, að þér
leggið í fullkomlega örugt fyrirtæki og arðberandu Allar auðsupp-
sprettur alls landsins, eru þar gefnar að veði.
Canada greiðir yður b/z% vöxtu þegar þér lánið peninga yðar,
og borgar þá að fullu á fimsn eða fimtán árum, eftir því sem þér æsk-
ið.
Sýnið hugarfar yðar og það að þér kunnið að meta hvað Canada
hefir gert fyrir yður, með því að kaupa sigurlánsverðbréf í öng stór-
um stíl og þér frekast megið.
KAUPID
SIGURLÁNSVERDBRÉF
OG PÁIÐ HÆRRI VEXTI AP PENINGUM YÐAR.
Gefið út af Oandieku Sigurláns-nefndinni 1 samráði við
Fjármálaráðherra Sambandstjómarinnar 1 Canada.
1 riL SÖLU
Mjólkur-bú rétt hjá Winnipeg með öllu tilheyranöi úthaldi; einnig byggingnm og landi, með imjög lágu verði. semjið við
Q. J L I Goodmundsson
Garry 2205 696 Simcoe stræti