Elding - 01.01.1901, Page 4

4
ELDING.
ból á þessu landi, sem varð höfuð-
staðurinn, en ekki Þingvellir.
I.
Það var fyrst eftir að komið var
fram á 18. öld að menn tóku alvar-
lega að hugsa um að koma á fót
kaupstöðum og stofna til höfuðstað-
ar á íslandi. En það var ekki
Reykjavík, sem mönnum varð fyrst
fyrir að nefna, þegar um þetta mál
var að ræða. Hugurinn stefndi í
alt aðrar áttir. Þannig hentu sum-
ir á Hafnarfjörð, t. d. Arni Magn-
ússon og Páll Vídalin, líklega mest
af því, að sá verzlunarstaður lá rótt
undir handarjaðrinum á stiftamt-
manninum, er sat _á Bessastöðum.
Aðrir slóu upp á Oddeyri, t. d. Jón
Jakobsson sýslumaður, faðir Jóns
Espólíns. Það var heldur varla við
að búast, að Reykjavík eða Hólmur-
inn, sem verzlunarstaðurinn þá var
kallaður, væri þar til nefndur, því
hans gætti frernur lítið sem verzlun-
arstaðar, og þjóðlífsstraumarnir höfðu
valið sér aðra farvegi. IÞað varupp-
haflega í raun og veru tilviljuninni
að þakka, að þessum verzlunarstað
óx svo fiskur um hrygg, að hann
síðar þótti svo sem sjálfkjörinn til
að vera höfuðstaður landsins.
I byrjun 18. aldar var það engin
tilkomumikil eða glæsileg sjón, sem
blasti við áhorfandanum er hann leit
ofan af Oskjuhlíð og niður til vík-
urinnar. Nokkur léleg bæjarhús og
óséleg kot til og frá á stangli nið-
ur við sjóinn og uppi i kvosinni, með
illa ræktuðum grasblettum umhverf-
is, var alt, sem þar gat að líta. Þess-
ir litlu gróðrarblettir voru umkringd-
ir af berum holtum, blásnum mel-
um og hálfgröfnum mýrum með mó-
hraukum til og frá. Niðri í kvos-
ínni, milli tjarnarinnar og sjávarins,
stóð bærinn Reykjavík með 8 hjá-
leigum í fylkingu umhverfis. Hjá-
leigurnar voru Landakot, Götuhús,
Grjóti, Melshús, Hjáleiga (nafnlaus,
heima við bæinn), Stöölakot, Skálholts-
kot og Hólakot. Grannbæirnir voru
Arnarhóll, með hjáleigunni Litla
Arnarhól, fyrir austan lækinn, og
Hllðarhús, með hjáleigunni Ananaust-
uui, og Sel fyrir vestan kvosina. Eyr-
ir Hlíðarhúsalandi lá Orfirisey eða
Effersey, er áður fyrri hafði verið á-
föst við land, en um þessar mundir
aðeins tengd við það um fjöru með
grandanum eins og nú. Þar stóðu
bæjarhús og 2 kot, og enn fremur
verzlunarhúsin, sem voru alt annað
en ásjáJeg. Höfðu þau endur fyrir
löngu verið flutt þangað úr hólma
þeim, er þau áður höfðu staðið, og
kallaður var Grandhólmi. Hann lá
milli Akureyjar og lands, en var nú
rofinn af sjávargangi fyrir löngasíð-
an og stóð ekki upp úr nema um
fjöru. Af hólma þessum dró verzl-
unarstaðurinn nafn. Höfnin eða skipa-
lagið hafði þá verið á víkinni, sem
er innilukt milii Eyðis á Seltjarnar-
nesi, Akureyjar og lands að innan-
verðu. Hefur þar varla getað verið
tryggilegt skipalægi í vestanáttum,
enda var nú búið að flytja það á
þann stað, sem nú er höfnin í Reykja-
vík. (Frh.).
Ur bænum.
Skarlatsóttin breiðist óðum út i
Reykjavík. I jólavikunni hafa bæði
börn og fullorðnir sýkst á nokkrum
stöðum í bænum, þar á meðal hjá
bæjarfógeta og Haldóri Jónssyni
bankagjaldkera. Eramfarafélagshúsið
er orðið fult af sjúklingum, og er
því eigi hægt lengur að einangra
sjúklingana nema heima í sjálfum í-
búðarhúsunum. Úr þessu er líklegt
að sóttin breiðist víðar út um bæ-
inn, þrátt fyrir allar ráðstafanir og
varúðarreglur.
Sjónleikar. í jólavikunni hefur
„Leikfélag Reykjavíkur11 leikið nýj-
an leik eftir þýzkan höfund, Her-
mann Sudermann. Leikurinn heitir
„Heimkoman11, og er bæði að efni
til og meðferð höf. á því einkar til-
Jtomumikill, enda hefur hann verið
leikinn víðsvegar um lönd og hver-
vetna þótt mikið til hans koma.
Hér hefur hann verið prýðisvel sótt-
ur það sem af er.
Aldamótagildi. Laugardagskvöldið
29. des. hélt Stúdentafélagið alda-
mótasumbl í sal þeim er „Glymjandi“
nefnist, í „Báru“-búð við Tjörnina.
Yoru þar saman komnir ýrnsir af
meðlimum félagsins bæði eldri og
yngri. Var fyrst snætt, en þar næst
drukkið kappsamlega full hinnar liðnu
aldar í dýrum veigum, Að öðru
leyti skemtu menn sér með söng og
ræðuhöldum. Var meðal annars
sungið nýtt gamankvæði eftir Einar
Benediktsson, er nefnist „Skarlatsvís-
ur“.
Aldamótahátíðarinnar verður ítar-
lega minst síðar.
Rithöfundar og bókáútgefendur, er
óska þess að nýrra rita sé getið í
blaðinu, verða að senda þau til rit-
stjórans.
Eendin
til manna út um lan.ci.
t>ar sem fleiri menn í sveit eða kaupstað
ætla sér að gjörast áskrifendur að blaðinu,
væri heppilegast að einn tæki að sér pöntun
blaðsins fyrir alla, og fær hann þá 20% af
andvirðinu í ómakslaun.
mörg ár þjáðist ég af taugaveikl-
Jjf un, höfuðsvima og hjartslætti,
var ég orðinn svo veikur, að ég lá
í rúminu samfleytt 22 vikur. Ég
leitaði ýmsra ráða, sem komu mér
að litlum notum. Ég reyndi Kína
og Brama, sem ekkert bættu mig.
Ég fékk mér því eftir læknis ráði
nokkur glös af I. Paul Liebes Malt-
extrakt með kína og járni, sem
kaupm. Björn Kristjánsson íReykja-
vík selur og brúkaði þau í röð.
Upp úr því fór mér dagbatnandi.
Ég vil því ráða mönnum til að nota
þetta lyf sem þjást af líkri veiklun
og þjáð hefur mig.
Móakoti i Reykjavík 29 des. 1900.
Jóhannes Sigurðsson.
r s < 1 < < < < ! » PáMltoizar i og margar fleiri tegundir kranza | fást fyrir lágt verð hjá frú | Steinunni Breim Lækjarg. 6.
■
í t * Dömukjóla, telpukjóla og drengjaföt saumar frú Steinunn Briem Lækjarg. 6. Allt eftir nýjustu tízku.
1 1 •
Ritstjóri og ábyrgðarmaður: Jón Jónsson, oaud. phil.
Fé! agsprentsmið.j an.