Vestri - 28.11.1903, Blaðsíða 2

14
VESTRÍ.
4- BL.
Jafnvel eptir að úranið hafði verið geyrat
8 mánuði í svarta myrkri varð ekki
annað sjeð, en að framleiðslumagn þess
væri jafnt og áður.
Tveim árum síðar var á tveim stöð-
um saintímis gjörð sú uppgötvun, — á
Þýzkalandi af G. C. Schmidt og í París
af hjónunum Curie—, að frumefnið >tór<
og sambönd þessi hefir líka eiginlegleika
til að bera. Þessa svonefndu tórgeisla
lagði líka af efnunum sjálfum, án þess
að þau áður hefðu sætt beinum ljósáhrif-
um. Hjer gat því ekki verið að ræða
um fostórvökva eða því um líkt. Við
nánari athuganir kom það í ljós, að ýms
náttúrleg úransambönd, t. d. úranit voru
langtum auðugri að geislum en sjálfur
frummálmurinnn. Nú kom hjónunum
Curie til hugar, að geislunarhæfilegleik-
inn væri að líkindum ekki fólginn í úr-
aninu sjálfu, heldur hlyti eitthvert nýtt,
alls endis óþekkt frumefr.i er væri gætt
þessum hæfilegleika, að vera í þeim úr-
ansamböndum, er fyrir koma í náttúr-
unni. Þetta nýja frumefni leituðust þau
nú við að leysa úr sambandinu. Uran-
itmoli úr Jóakimsdal var nú leyst upp í
sýrum og skilið í brennisteinsvatni. Málm-
arnir úran og tór hjeldust í uppleysing-
unni, en í dreggjunum fannst auk kop-
ars, blýs, bismuts, arsens og antimons,
óþekkt efni, er hafði mjög mikið geisla-
magn. Með ýmsum efnafræðislegum
brögðum heppnaðist loks að na öllum
þessum málmum úr dreggjunum nema
dálitlu af bismút. Og það sem þá var
eptir, hafði 400 sinnum meira geislamagn
en úranmálmurinn sjálfur. Hjónin þótt-
ust því hafa fundið nýtt frumefni, að lík-
indum skylt bismút, og þetta nýjafrum-
efni kölluðu þau polonium. En með ljós-
brotarannsóknum haia menn siðar kom-
ist að þeirri niðurstöðu, að frum#fni þetta,
sem þau lijeldu að væri, muni ekki vera
sjálfstætt efni. hitgeislaband þess inni-
heldur engar sjerkennilegar línur. Apt-
ur á móti er þetta eigi fullsannað um
annað frumefni, er þau hjón hafa sömu-
leiðis fundið í úraniti. Það er hið svo
nefnda radium (af radius = geisli), sem
svo mikið er rætt og ritað um um þess-
ar mundir. Það finnst saman við bari-
um og hefir sömu aðaleiginlegleika sem
það í efnafræðislegu tilliti. í radiums-
litgeislabandinu þykjast menn þo hafa
fundið línu, sem er ekki til í geislabandi
baríums, og þessi lína verður því greini-
legri sem radium samsetningin er ríkari
að geislum. Flestum efnafræðingum
kemur þó víst saman um að radium sje
ekki sjálfstætt frumefni. Að óyggjandi
niðurstöðu eru menn ekki enn komnir.
(Framh )
Frjettir úr ýmsum áttum.
—>o>---
Prestkosning
hefir nýlega faríð fram i Gaulverjarbæ-
arprestakalli; kosningu hlaut síra Einar
Pálsson á Hálsi í Fnjóskadal með 78 at-
kvæðum gegn einu.
Lausn frá prestskap
hefir síra Gísli Kjartansson í Mýrdals-
þingum sótt um sakir vanheilsu.
Útflutningur á lifandi fje
til Englands var all mikill í haust helzt
af Norðurlandi og gekk mjög vel. Höld
mjög góð á fjenu en eins og kunnugt
er hefir það opt viljað týna tölunni á
leiðinni. Má sjálfsagt þakka það bætt-
um útbúnaði skipanna og nákværoni með
hirðingu og fóðrun fjenaðarins á leið-
inni. ____
Fjárkláðalækningarnar.
Myklested dýralæknir og menn þeir
er hann hefir verið að kenna kláðalækn-
ingar hafa nú byrjað að starfa að út-
rýmingu fjárkláðans í Norður og Austur-
landi. 113 böðunarpottar úr kopar komu
frá Noregi með síðustu ferð >Egils< í
haust, til þess að kæfa maurinn í.
Að norðan.
Fskileysi hefir verið óvanalega mik-
ið á Eyjafirði í haust og síldarafli eng-
inn. Hafa bátaútgerðarmenn nú jafnvel
ekki fisk til matar Kaupmenn hafa
gengið hart eptir skuldum, og telja menn
það venju að þeir gangi harðast eptir
skuldunum í harðærum. Eptir miðjan f.
m. setti niður allmikinn snjó víða í Þing-
eyjarsýslu og í útsveitum Eyjafjarðar-
sýslu þó varð snjórinn ekki mjög mikill
í Svarfaðardal. í Skagafirði og Ilúnavatns
sýslu kom lítill sem enginn snjór, þess-
ari snjókomu tylgdi og allmikið frost.
í þessu áfalli tóku allir sauðfje sitt í
hús, en almennt var'því þó beitt, enda
var jörð víðast græn undir snjónum, því
frost voru lítil í haust. Með byrjun þ.
m. brá til suðvestan áttar og hefir verið
marahláka síðustu dagana og nú orðið
snjólaust í byggðum. (>Stefnir< 7. nóv.)
Maóur vard úti.
Friðrik bóndi á Húsum í Bíldudal
varð úti sunnudaginn 15. þ. m. Var
sendur með brjef frá Bíldudal og vest-
ur á Patreksfjörð, og fannst daginn ept-
ir látinn skammt frá húsunum á Geirs-
eyri. Hefir að líkindum orðið bráðkvadd-
ur eða fljótlega veikur, því veður var
ekki mjög hart. Friðrik sálugi var gipt-
ur maður og lætur eptir sig konu og börn.
Mannslát.
Páll Friðriksson, (Símonarsonar) áBildu-
dal er nýlega látinn; ungur maður og
efnilegur.
Úr bæaum og grenndinni.
-->Ö<—
Nýgipt
eru hjer í bænum Páll Jósúason sjóm.
og Arnfríður Þorkelsdóttir.
Nýtt leikfjelag
hefir nú verið stofnað hjer í bænum til
þess að skemmta bæjarbúum í vetur.
Ætlar það að bera niður á Skugasveini
og kvað vera farið að undirbúa æfing-
ar. í ráði er að það taki svo >Dreng-
urinn minn,< sem hefir gert svo ágæta
>lukku« í R.vík og eitthvað fleira.
Samtíningur.
Ilagfræðingunum telst svo til að á
mínútu hverri fæðist 70 börn á jörðinni,
en deyi aptur á móti 63 menn.
Grafari einn í Hollandi hjelt nýlega
70 ára afmæli sitt og gat þá hrósað
sjer af því að hann hefði grafið 80,000
manna.
Hár vex mikiu meir í birtu en
myrkri, einkum hefir sólskinið áhrif á
hárvöxtinn. Því hefir verið veitt eptir-
tekt, að á mönnum sem sitja stöðugt á
skrifstofum, vex hár og skegg mikið
meira á þeirri hliðinni, sem að gluggan-
um snýr.
Svefngras.
I nokkrum hjeruðum í Mexiko vex
gras sem hefir svefnverkundi áhrif á dýr.
Ef hestar jeta það sofna þeir venjulega
rjett strax standandi, en kýr og kindur
leggjast áður en þær sofna. Það hefir
opt komið fyrir að ferðamenn hafi áð
hestum sinum þar sem gras þetta vex.
Sje grasið svo þjett að hesturinn fái tíma
til að jeta inikið af grusinu sofnar hann,
og hafa ferðamenn í slíkum tilfellum
opt átt ervitt með að vekja hesta sína.
Dýrin vakna aptur sjálf að nokkrum
tíma liðnum og grasið virðist að öðru
leyti ekki hata nein slæm áhrif á þau.
Spurningar og svör.
Hvar fást fallegastir, bezt smíðaðir og
ódýrastir skór?
Hjá Jóhannesi Jenssyni á ísafirði.
Hvar íást bezt smíðuð stígvel og
ódýrust ?
Hjá Jóhannesi Jenssgni.
Hvar cr bezt að kaupa skó og stíg-
vjel úr allskonar fínum skinnum?
Hjá Jóhannesi Jenssgni.
Hvar fást laglegust, haldbezt, bezt
smíðuð og ódýrust vaðstígvjel?
Hjá Jóhannesi Jenssgni.
Hvar fær maður fljótast og beztgert
gert við skóna sína?
Hjá Jóhannesi Jenssgni.
Hvar fær n.aður beztan vaðstígvela-
áburð ?
Hjá Jóhannesi Jenssgni.
Hvar fær maður ódýrastar og bezt-
ar reimar, ágæta slcósvertu og sjálí-
blankandi svertu?
Það þarf ekki að því að spyrja.
Allt er til skósmíðis heyrir tæst hvergi
eins gott og ódýrt og:
Hjá Jóhannesi Jenssgni.
Ágæt hæg jörð
fæst til ábúðar
í næstkomandi fardögum með mjög góð-
um skilmálum — Lysthafendur snúi sjer
sem fyrst til Þorvaldar Jónssonar próf.
á ísafirði.