Vestri - 11.11.1911, Blaðsíða 3

45
VESTRI
í

mun heldur detta það í hug, að
stofnað hafi verið til ferða þessara
af einskærri föðurlandsást, heldur
mun hitt sannara að hluthöfum
>Thore< hafi iitist þær arðvæn
legar.
Um það verður ekkert sagt.
Bæði >Thore< og Sameinaða-
fél. hafa haft hér gufuskip í förum
af því að þau hafa álitið það
gröðavœnlegt.
Og ef >Thore< hefði ekki haft
gufuskip í förum hér við land,
þá er enginn vafi á því að eitt-
hvert annað félag hefði orðið til
þess að keppa við Sameinaðafél.
af því að Sameinaðafél. fullnægði
ekki flutningsþörfunum og því
mikill flutningur til handa öðrum
skipurn. Reynslan hefir sýnt:
þetta, og þótt >Thore< haítti
gufuskipaferðum mundi annað
félag þegar hefja nýjar ferðir.
Það getur því engan veginn
hvílt nein siðterðisleg skylda á
landinu til þess að iáta >There<
sitja fyrir gufuskipastyrknum,
nema því að einsað féiagið bjóði
betri eða að minsta kosti jafn
góðar ferðir og skip og önnur
félög.
En >T'hore< hefir fengið styrk
þenna, þótt bæði séu terðirnar
verri og flest skipiu ómöguleg
strandferðaskip.
Þetta hefir verið margsannað,
bæði af blöðunum og ekki síst
þeim, er ferðast hafa með skip
unum.
Og >Thore< hefir fengið ferð
irnar ekki til 2 ára. eins og Sam
einaðafél., heldur til 10 ára.
Af þessu stafar óánægjan: veni
ferðum og skipum og löngum
samningstíma.
Hér er því ekki að ræða um
ofsóknir af einum flokk, hér er
að ræða um óánægju allra flokka.
En þessi óánægja hefir minst
bitnað á >Thore<. — Það var
eðiiiegt að félagið sæti við þann
eldinn, sem best brynni. Óá-
nægjan hefir komið fram gegn
stjórn fyrverandi ráðherra B.
Jónssonar.
Sú stjórn gerði meginglappa
skotið. Hún samdi við >Thore<
og samningurinn var óhagkvæm-
ur og illa úr garði gerður.
Það er og svo að sjá, sem hr.
Tulinius muni renna grun í þetta,
að hann viti vel að samningur
þessi muni ekki hindra tilfinnan
lega sjálfræði >Thore< að því er
strandferðirnar snertir.
>Landar mínir munu fá að sjá
það, þegar áætlunin 1912 kemur
út, hvaða gagn >Lögrétta< og
hennar hótar hafa gert landinu.
— — — Auðvitað uppíyllum vér
nákvæmlcga allar skyldur vorar
eftir samningnum.<
Lngum hefir víst þótt ferðiruar
jaíngóðar eða betri, en stjórnar
blaðið þáverandi, >ísafold<, sagði
að þær ættu að vera.
En hr. Tulinius gefur þó í skyn
að Jítið muni þær batna. I9i2,úr
því <ið þakkirnar séu svona.
Hann sem allir aðrir virðist
vita að samningurinn sé götóttur
og þurfi því ekki að brjóta hann
þótt félagið kippi nokkuð að sér
hendinni.
Þetta er ro ára samningur.
Félagið getur samkvæmt bend-
íngu hr. Tuliniusar látið bollana
sína synda að miklu eftir eigin
geðþótta milli landa og umhverfis
landið.
Svona er samningur fyrverandi
ráðherra B. Jónssonar.
En það raá hr. Tulínius vita,
að sú yfirlýsing hefir verið gefin
af einum merkasta þingmanni
sjálfstæðisflokksins, sem þá var,
að hann mundi ekki hika við að
greiða atkvæði með því að
Thoresamningurinn yrði ónýttur
við fyrsfa tækifæri og að hann
áliti það heldur ekki ómögulegt.
Vonandi er að einhver bjargráð
finnist í þessu vandræða máli.
Það verður hlutverk komandi
þinga að finna þau.
Hörður.
Kröfur verkmanna.
(Eftir vorkaniaiin).
Oft hefir við þann t.óninn kveðið,
síðan menn sáu að verkmenn
í kauptúnum hér vildu ekki alis-
kostar þegjandi una því niðurlæg-
ingarástandi sem kjör þeirra hafa
skapað þeim, hjá þeim sem meira
þykjast mega sín i mannfélaginu,
að það væri hin mesta fásinna að
ætlast til stuðnings iöggjafarvalds*
ins í þeirn viðureign, ogaðkröfur
þeirra gætu eigi átt sér stað hér
sökum náttúru landsins.
Sérstaklega hafa ísfirðingar, sem
gengið hefir ilia með samtökin í
þessu sem öðru, oft fengið að
heyra þetta, ekki síst hjá hinum
háttv. þingmarni sínurn, sr. Sig.
Stefánssyni.
Með því að mál þetta er mjög
þýðingarmikið fyrir töluverðan hluta
landsmanna vildi ég fara um það
nokkrum orðum.
Sú mótbára er eigi ósenaileg, að
eigi sé rétt að gera kröfur þessar
að löggjafarmáli, sökum þess hve
verknsewi, eins og aðrir, eru skamt
á veg kornnir í samtökum, en hitt
nær engri átt, að krafa um alm.
vinnutíma hafi hvergi verið gerð
að löggjafarmáii og ber vott um
fávisku þeirra er halda slíku fram.
Má t. d. benda á að þing Eyja-
áiíunnar (Ástralíu) lögleiddi fyrir
fáum árum 8 stunda vinnutima,
og fleiri löggjafarvöld rnætti nefna,
sem oss væri engin vansómi að
fyigja í þessu efni.
En sökum þess hve mjög kröfur
þessar snerta hag ails þorra al-
mennings ætii að mega gera ráð
fyrir því, að löggjafarnir letu sér
ant urn að greiða úr kjörum þessa
hiuta þjóðarinnar, sem vitaniega á
við þröngan kost að búa, sérstakl.
ætti að mega ætlast til þess, að
fulltrúar þeirra héraða þar sem
mest kveður að slíku héldu því
fast fram, að eitthvað yrði gert
til umbóta. Og ef þeir sjá mörg
vandkvæði á að korna vinnutíma'
kröfunni í framkvæmd ættu þeir í
þess stað, ef þeir bera umhyggju
fyrir málinu, að bera fram nýjar
leiðir til stuðnings fyrir verkmenn.
Jeg ætla ekki að þessu sinni að
fara að ræða þær ieiðir erfyrir mér
vaka, þær hafa flestar verið nefndar
áður, en eg vildi með nokkrum
orðum minnast á þann mismun,
er iöggjafarvaldið gerir milli alþýð'
unnar, kjarna þjóðarinnar, og em-
bættismannanna:
Er þá fyrst að nefna hin alkunnu
eftirlaun.
(Framh.)
Róbinson Norðurlanda.
Eftir W. Frey.
II. kapítuli.
Húuorðið,
(Framh).
Kaupmaðurinn varð hálf vand-
ræðalegur á svipinn; en er hann
hafði hugsað sig um iitla stund,
lét hann sem ekkert væri um
að vera og sagði: „Eg sé að eg
hefi beðið ósigur, en samt sem
áður viðurkennir verslunarhúsið
Petrowitsh & Co. sig ekki komið
á höíuðið. Mér hefir hugkvæmst
nokkuð. Fú skalt ekki ganga að
eiga neinn næstu 2 ár og á þeim
tíma gefst stýrimanninum tækifæri
til þess að ryðja sér braut og
verða skipstjóri. Eftir því sem
mér er sagt ætl*r Samarov að
fara til Austunlndlands og ætla
ég að gefa honum kost á að biðja
þín þegar hann kemur aftur úr
þeirri feið. Þegar því að tveim
ár«m liðnum tveir skipstjórar
drepa á dyr hjá verslunarhúsinu
Petrowit ch & Co., skal þér gefast .
kostur á að taka hvern þeirra
sem þér geðjast betur að,
— en fari svo að annar þeina
sé þá ennþá aðeins stýrimaður
þá á ég að velja fyrir þína hönd.
Eruð þið ánsegð með þennan úr-
skurð ?“
Elskendurnir svöruðu sem einum
munni játandi og áttu full erfitt
með að leyna fögnuði sínum.
En kaupmaðurinn mælti, „Fari
nú hvert ykkar sína leið. Eg
hefi of lengi tafist við þetta og
vanrækt skyldu mína gagnvart
veislunarhúsinu Petiowitsch &Co.“
III. kapituli.
Á eyðieyju.
Langt norður í hafi þvi er
liggur að ströndum Noregs er
eyja ein. Nafnið á eyju þessari
eitt út af fyrir sig er nægilegt
til að fylla alla. sjómenn ótta og
skelíingu. Yfir eynni giúfir stöðug
þoka fúl og köld; sjávarrótið ólgar
umhverfis eyna bæði dag og nótt
og lemur klettana m*ð hrylliiegum
»79
gný. Jurtagróður er svo sem
enginn á eynni; alt er ber holt
og mosavaxnir flákar. Þar eru
engin dýr nema isbirnir hreyndýr
og refir, mórauðir og hvítir.
Fessi eyjá heit.ir Spitsbergen og
er eitt hið hryllilegasta land á
jörðunni. Að vetrinum má þar
heita að sé eilíf nótt. Eyjan er
þá umflotin af is og ekkert rífur
dauðuþögnina nema brakið og
’orestirnir í isnum. Allir jhlutir
stokkfrjósa og er tæplega hægt
að hugsa sér hve bitur kuldinn
þar getur 01 ðið. Stöðugt drauglegt
myrkur grúfir þar yfir öliu nema
þegar töfrabirta norðurljósanna og
hin nábleika tunglsbirta rýfur
myikrið. Fað er eius og náttúran
sjálf sé þar hnept og kúguð í
heljarklóm íssins ög vetrarhörk-
unnar.
Yið strendur þsssarar eyjar,
þessu réttnefuda ríki issins og
dauðans úir og grúir af selum og
rostungunr og í hafinu þar í kring
er fult af hvölum árið um kring.
í aprílmánuði árið 1744 lagði
rússneskt briggskip frá Archangel
til þessarar kuláalegu eyjar, til
veiða í höfunuin þar í kring. Tað
hafði haft hagstæðan byr alla leið
og var að 10 dögum liðnum komið
í námunda við Spitzbergen.
(Framli.)
ísafjörður og nágrenni.
Druknun, Síðastl. þriðjudags<
kvöld vildi það slys til á vélai'
bátnum „Guðmundi" (eign Guðm.
Sveinssonar kaupm. í Hnífsdal) að
formaðurinn, Ólafur Óiafsson hrökk
útbyrðis hér í Sundunum og
druknaði,
Ólafur sál. var sunnlenskur að
ætt, frekl. tvítugur að aldri og
hinn efnilegasti maður.
Botnvörpungar kváðu vera mjög
margir á fiskimiðunum hér úti
fyrir, og vantar illa „Yalinn<‘ til
að benda þeim á landhelgislínuna,
sem þeim kvað efia vera hætt við
að skjótast inn fyrir, — svona í
„ógáti líklega.
Tví miður er hæt.t við því, að
lítil not verði af þvi þó fiskihlaup
komi í Djúpið meðan þessi mikli
botnvörpungasægur er hér eftirlits"
iaus.
Væri það hið mesta nauðsynja-
raál, að fá hér örugga strandgæslu
fyrri hluta vetrar og seinni hluta
vors, því þá er botnvörpungasæg-
urinn mestur hér.
Ef ekkert er aðgert, má heita að
bjargræði manna hér sé í hers
höndum.
Næsta þing ætti að láta það
verða eitt af sínum fyrstu verkum
að kippa strandvörnuuum i betra
horf, að minsta kosti myndi al-
menningi fátt betur koma.