Skólablaðið - 01.10.1908, Blaðsíða 1

Annar árgangur.
18. b/að. Kcmur út tvisvar i mánuði. Koslar 2 kr. á ári. /Heykjaoík 1. okt. Auglýsingaverð: 1 kr. þuml. Afgr. Reykjavik. 1 /908.

Bújörð handa
kennurum.
Á það hefir verið drepið í »Skólablað-
inu«, að eitt ráðið til þess að bæta hag
barnakentiaranna væri það, að ætla þeim
bújörð eða dálitla grasnyt.
Ætlunin var sú, að einhver kennarinn,
eða þá annar sá er kunugur væri, tæki
þetta mál til athugunar. En enginn hef-
ir bært á sjer.
Ungir kennarar og einhleypir sækjast,
ef til vill, ekki svo mjög eftir jarðnæði;
þeir vilja leika Iausum hala þann tímann,
sem þeir eru ekki við kensluna. En svo
þegar þeim dettur í hug að festa ráð
sitt, sjá þeir brátt að lausamannalífið verð-
ur að taka enda, og reka sig á, að kenn-
aralaunin hrökkva ekki langt til að lifa af.
Þeir verða þá eitthvað að taka til
bragðs: annaðhvort hætta að vera kenn-
arar, eða reyna á einhvern hátt að bæta
sinn hag svo að þeir geti lifað sóma-
samlegu lífi.
Pá mun margur kennarinn hugsa sem
svo: Heldur vildi eg geta haldið skól-
anum mínum, ef eg gæti; hann er orð-
inn mjer kær. Heldur vildi eg geta feng-
ið dálítinn jarðarskika til að rækta, óg
búa mjer þar heimili með konu og börn-
um, heldur en flækjast landshornanna
millli til að leita mjer sumar-atvinnu.
En hann getur átt erfittt með að ná
sjer í hentngt jarðnæði, nema þá með
því móti að taka stóra jörð, sem hann
þarf þá að hafa sig allan við að búa á,
svo að kennarastarfið verður hjáverk;
hann missir áhugann á því, og verður
ónýtur.
t*etta þarf að varast, ef nokkur kost-
ur er- Kennarastarfið þarf að vera aðal-
áhugamál kennarans og svo að segja
eina vinna hans þann tíma sem skólinn
sténdur.
Pví virðist ekki eftirsóknarvert, að kenn-
arar hafi stórar jarðir til ábúðar, heldur
smærri jarðarafnot, þar sem þeir gætu
neytt krafta sinna að sumrinu, og fengið
nokkurn árangur vinnunnar til stuðnings
launum sínum.
)á, hve stórt má þá kennarajarðnæðið
vera? og hve stórt þarf það að vera svo
að nokkur styrkur sje að? Segjum:
nsegilegt til þess að halda eina kú,
og til þess að hafa garðrækt eftir
vild. Hugsum hann sem einyrkja.
Undir eins og kennarinn hefði slíkt
jarðnæði, gæti hann gert fleira sjer til
gamans og gagns. Hann gæti haft hænsna-
rækt, og hann gæti hugsað um skraut-
blóm og skóggræðslu við heimili sitt.
Á ofurlitlu jarnæði gæti kennarinn lif-
að áhyggjulitlu og unaðslegu lífi, og
heimili hans og smá-bú orðið öðrum
sveitungUm hans í ýmsu til fyrirmyndar,
ef vel væri á öllu haldið.
Eða hvernig mundu bændur líta á
þetta mál? Mundu þeir ekki sjá sjer og
sveitinni sinni hag í því að styðja að
því að kennarinn geti átt þar fast aðset-
ur í stað þess að vera þar eins og far-
fugl, sem kæmi aðeins til þess að sitja
yfir barnBkensIu að vetrinum, og væri
svo horfinn út í buskann á hverju vori?
Pað er ekki ofmargt um góða liðs-
menn í sveitum þessa lands. Kennar-
inn ætti að verða einn af bestu liðsmönn-
unum, en hann verður það svo bestað
hann sje búsetlur maður í sveitinni, eða
skólahjeraðinu sínu.
En eru ekki ófærir erfiðleikar á því,
að útvega öllum kennurum jarðarafuot?
Hvernig skyldi það vera! Nóg er land-
ið stórt, og hvergi of ræktað. En það
þarf að hugsa um þetta í tíma, og hafa
það í hyggju þegar jarðir losna. Auð-
vitað best að jarðnæði kennara sjeu á
skólasetrunum, eða mjög í nánd við
þau. Og í fræðsluhjeruðunum þar sem
smáskólahús eru, eða verða hentuglegast
sett.
Áhersla skal lögð á það, að kennarar
verði ekki stórbændur, heldur menn
sem kunni að fara svo með vallardag-
sláttuna að hún gefi arð, og vinni alt
að því sjálfir. Til þess þarf þekkingu.
Ekkert er hægra fyrir kennarana en að
afla sjer hennar.
Pað er götubreidd milli hins nýja
kennaraskóla og gróðrarreitanna í »Gróðr-
arstöðinni«.
c®
Hópkensla.
Það mun víðast hvar skiljast, hvað
með þessu orði er meint: að kenna hóp
barna í senn, í stað þess að kenna einu
og einu barni í senn.
A heimilum manna má koma því við
að kenna einu og einu barni — þar er
oft ekki uth meira að gera en eitt eða
tvö börn. En í skólunum er það ó-
mögulegt; þar verður að kenna heilum
hóp barna í einu; þar verður að vera
hópkensla.
Kennari, sem ékki kann tök á þeirri
kensluaðferð, getur tæplega unnið mikið
gágn við kensíu í skóla.
Misjafnt er það, hve hægt er að koma
hópkenslu við eftir því hver námsgrein-
in er. Engum vandkvæðum er það bund-
ið að segja héilum hóp barna sögu, svo
að öli hafi sörnu not af. Ekki er heldur
erfitt að kenna 20 — 30 bÖrnum landa-
fræði svo að kenslan komi hverju ein-
stöku barni vei að notum. Eins er um
náttúrufræðiskensluna. Það er als ekki
erfitt að kenna stórum hóp barna nátt-
úrusögu, dýrafræði og jurtafræði, nje
heldur eðlisfræði, eða efnafræði, — eink-
um með góðutn kensluáhöldum.
En málið vandast, þegar kemur til að
kenna sumar greinar móðurmálsinsog
jafnvel reikning. Pa heykjast sumir
kennarar alveg á hópkenslunni og telja
hana óframkvæmanlega.
Ekki er það hópkensla þó að öll börn-
in sjeu latin vera að vinnu í einu, t. d.
í skrift. Það er auðvitað hægðarleikur
að láta öll börnin í einu sitja við að
skrifa, hvað mörg sem væru; en það er
ekki kensla. Það er engin kensla í
skrift, að útbýta skrifbókum meðal barn-
anna, fá þeim í hendur blek og penna
og segja við þau: skrifið þið nú. Til
þess að gcra þetta þarf auðvitað engan
kennara.
En þegar til þess kemur að veita börn-
unum nauðsynlega leiðbeiningu eða til-
sögn við skriftarnámið, þá er það, sem
á reynir hvort kennarinn kann tök á því
að hver leiðbeining komi sem flestum
börnunum að notum, eða hvort hann
snýr máli sínu aðeins að einu barni í
einu.
Skriftarkenslan getur farið fram sem
hópkensla, fyrst framan af náminu og
lengi nokkuð fram eftir.
Réttritunárkenslan sömuleiðis. All-
ur undirbúuingurinn undir stýlagerðina,
eða hinar skriflegu æfingar, verður að
vera sameiginlegur fyrir hópinn, og er
vandkvæðalaust, þó að um mörg börn
sje að gera. Þegar kennarinn leiðrjettir
þær villur, sem komið hafa fyrir, eða
talar um þær við börnin, á hann og
hægt með að snúa máli sínu til þeirra allra.