Skólablaðið - 15.08.1909, Blaðsíða 2

66
asta streng er harpan ekki lengur sá
gæðagripur sem hún var áður.
Svo er því varið með heimilin, sem
missa unglingana í burtu. Gamlirfor-
eldrar, sem missa börnin sín frá sjer,
er þau eru komin á þroska árin, tapa
þeirri stoð úr heimihsbyggingunni er
þau alls ekki máttu án vera. Heimil-
iðverður eyðilegt og tómt. Æska og
elli — alvara og gleði á svo vel sam-
an, að hvorugt má annars án vera.
Og unglingarnir sem á burtu flytja
eignast ekkert verulegt heimili,
margir að minsta kosti, um lengri eða
skemmri tíma. Peir missa þann stuðn-
ing, sem gott heimili getur veitt, og
það oft einmitt á þeim árunum, er
þeir þurftu hans helst að njóta.
Mörg hús í kaupstöðum bera eng-
an heimilisblæ sökum þessað íbúarn-
ir standa svo langt hver fráöðrum. —
Pau eru bygð af strengjum sem ekki
er hægt að stilla saman.
Frh.
Vígður sundskáli við Reykjavík.
Ungmennafjelag Reykjavíkur hefir
gengist fyrir að koma upp sundskála
við Skerjafjörð; hann var víggður 1.
þessa mánaðar.
Hannes Havstein hjelt víxluræðuna.
Meðal annars segir hann þetta:
Hið gleðilegasta við þessa lengi eftir-
þráðusundskálastofnunerþaðtákn tím-
anna, aðþað eru æskumennirnir, ung-
mennin, sem hjer beitast fyrir það, að
koma verki egu fyrirtæki í fram-
kvæ md.Paðhefurekki vantaðað undan-
förnu, jafnvelaltsíðanfarið var verulega
að vinnaaðendurreisníslands, að æsku-
lýðurinn legði orð í belg; ungir menn
og ungra manna fjelög hafa dyggilega
tekið þátt í og jafnvel gengíð á und-
an í rítsmíðum, eggjunum, aðfinslum,
kröíum og skáldskap um feðranna
frægð og framtíðarvonir, yfir höfuð í
því, sem gert er með pennanum eða
munninum. En að æskumennirnir
spenni sig fyrir vagn framkvæmd-
anna og taki verklegan þátt í því,
að koma hugsjónunum út í lífið, það
er tiltölulega nýtt hjer, og það stend-
nr í þessu tilfelli í allra nánasta sam-
bandi við þann nýgræðing í þjóðlífi
voru, sem allra mest má styrkja von-
ina um framtíð íslands og íslendinga,
hinn vaxandi áhuga æskumannanna
á líkamlegum íþróttum, fimleikum og
hverskonar kappi í líkamlegri atgerfi.
Allir verða með þakklátum hug að
játa, að það er bæði mikið og gott
verk, sem unnið hefir verið í þjóð-
lífi íslands undanfarna áratugi, alt
síðan Jónas Hallgrímsson ogjón Sig-
urðsson, hver á sinn hátt, Ijetu gjalla
lúðurinn, sem enn ómar í eyrum vor-
um, til endurvakningar fornu frelsi,
tungu og þjóðerni, en hins vegar
dylst það ekki, að endurvakningin
hefur orðið nokkuð einhliða, helst
SKÓLABLAÐIÐ
----ip-----

W'
fifp—p
til mikið bókfræðileg og hugræn,
horfandi aftur á bak og fram í tím-
ann, en miður rjett fram fyrir fæt-
urna á sjer. Hið verklega og lík-
amlega hefur orðið á hakanum. Menn
hafa reynt að líkja eftir íorfeðrunum
í ýmsu, í málfylgi, í lögskýringum,
í kveðskap og orðfæri. En að í-
þróttum þeirra og líkamsatgjörfi höf-
um vjer aðeins dáðst, síður líkt eftir
því. Oss hefur þótt gott til þess að
vita, að vera eftirkomendur svo
vaskra manna, og látið þar við lenda.
Fyrst landi vor, Gunnar á Hlíðar-
enda, gat hlaupið hæð sína alvopn-
aður og Skarphjeðinn stokkið 12 áln-
ir ytir Markarfljót milli höfuðísa, þá
þurfum við ekki að hafa fyrir því
að virna þá frægðina landinu til
handa. Fyrst Kjartan samlandi vor
synti svo vel, að hann gat kaffært
Olaf konung Tryggvason sjálfan, þá
gerði minna til, þó við sykkjum eins
og steinar rjett við fjöruna. Það bar
á okkur sundfrægðarljóma frá forn-
öldinni samt. Endurminningadraum-
urinn hefir kómið í staðinn fyrir veru-
leikann og borið oss ofurliði. Á sama
hátt hafa framtíðardraumarnir og stór-
pólitíkin oft borið ofurliði nútímans
nauðsynjastörf til efnalegs sjálfstæðis
og verklegrar viðreisnar. Meðan hinar
og þessar hugsjónakreddur og kenn-
ingar hafa þróast og fest rætur meira
eða minna, hefur landið haldið áfram
að blása upp og skógarnir að upp-
rætast. Rjóðlíf vort hefur að þessu
leyti verið misvaxið, líkt eins og ung-
lingur með ofstórt höfuð, ogoflítinn
líkama. Slíkt er aldrei holt, enda
verður þess ekki dulist, að á síðari
tímum hefur brytt á ýmsum þjóðfje-
lagskvillum, öfgasýki í einu og öðru,
sem getur leitt til mikillar hættu. Úr
þessum misvexti á hinn nývaknaði
áhugi æskumannanna að bæta. Langt
frá því að rýra hugsjónirnar, hið and-
lega ogstórhuga, áþettaeinmitt að miða
því, að byggja upp hinn nauðsynleg-
að asta grundvöll undirþað, skapa hin
nauðsynlegu skilyrði fyrir sterkri fram-
þróun. Eins og likamsæfingarnar herða
og styrkja likama einstaklingsins, eins
á sú stefna að styrkja og efla þjóðina
í heild sinni, svo að, einnig að því
er þjóðlífið snertir, verði heilbrigð
sál í heilbrigðum líkama, og eftirfar-
andi kynslóð verði betri, sterkari, vitr-
ari og afkastameiri, heldur en sú, sem
nú lifir. F’etta tekur auðvitað tíma.
En þegar frá byrjun má læra margt
af líkamsíþróttinni, sem væri hollur
lærdómur fyrir vort opinbera líf.
Hver sá, sem keppir við aðra í
löngu hlaupi sundi eða glímu, kemst
brátt að raun um það, að kapp er
best með forsjá. Hann lærir það
fljótt, að sá sem vill sigra, hann má
ekki oftaka sig á neinu gönuskeiði
eða ofraun, heldur verður hann að
fara jafnt og beint og eiga nokkuð
eftir alla leið að markinu. Hann
sannfærist um, að gætni og hófsemi
í hvívetna, glögg skynjan á ástandinu,
sem er, snarræði tii þess að grípa
tækifærið og þrek og þol til að fylgja
sjer, er einasti vísi vegurinn til sigurs,
og lærir því að meta hvern unninn
sigur eftir því, hvernig hann er feng-
inn. En umfra alt — hann lærir, að
leikurinn á að vera það, sem Englend-
ingar nefna fair. Hann á að vera
heiðarlegur, undirhyggjulaus, háður í
einlægni, þannig, að keppinautarnir,
andstæðingarnir, geti tekist í hendur
bæði fyrir og eftir glímuna. Það
ættu þeir að muna.
Pað sem því gledur mig allra mest,
þegar eg lít á þennan nýbygða sund-
skála, — sem eg vona að verði sem
flestum til sem mtstrar ánægju, holl-
ustu og heilsubótar, — það er það
samband, sem hann stendur í við
hið vakandi sportlíf hjá hinni ungu
og uppvaxandi kynslóð, og á Ung-
mennafjelag Reykjavíkur hinar mestu
þakkir skilið fyrir þann sýnilega vott
um framkvænid og dáð, er þessi nýja
stefna vekur. Eg vil óska þess og
vona, að að þessi skáli verði almenn-
ingi að þeim notum, sem til er ætl-
ast, og frumkvöðlum og frömuðum
verksins til þess sóma, sem þeir eiga
skilið.
Að svo mæltu lýsi eg því yfir í
umboði stjórnarnefndar sunnfjelagsins
Grettis, að sundskálinn er opnaður
til afnota.
eftir
Jóhannes Friðlaugsson kennara.
„Mjer kendi móðir mitt að geyma
hjarta trútt þó heimur brygð-
ist; þaðan er mjer kominn
kraftur vináttu, ástin ótrauða
sem nijer aldrei deyr":
B. Gröndal.
Niðurl.
Fyrst framan af er sálarlíf barnanna
mjög einhliða. Og þau láta ekki í
|jós aðra tilfinningu en þá sem líkams-
þörfin krefur. En svo fara smá sam-
an að koma fleiri tilfinningar í Ijós.
Þær eru mismunandi og missterkar.
en það eru tilfinningarnar sem eiga
að vera aðal hjálp móðurinnar til þess
að ala vel upp börn sín og gjöra þau
að góðum mönnum. Þær verða að
athuga vel þær tilfinningar sem koma
í Ijós hjá börnunum, og veita því
eftirtekt hvernig þær eru og hvert
þær stefna, og ef þær verða varar við
eitthvað misjafnt hjá þeim, þá að reyna
að beina tilfinningunum í rjett horf,
og koma í veg fyrir að þærverðiein-
hliða eða í ósamræmi hver við aðra.
Ekkert er það sem hefur jafnmikil
áhrif á börnin sem náttúran. Er það
því mjög áríðandi að vekja eftirtékt og
athygli þeirra á því sem hún hefur að
bjóða. Að sýna þeim samræmi það
sem alstaðar ríkir í náttúrunni og leiða
þeim fyrir sjónir fegurð þá sem hún