Skólablaðið - 15.11.1909, Blaðsíða 3

' SKÓL'ABLAÐlfe)
að venju, fer til þess */2 mínúta. eða
T5VU.
En þau börnin sém gengu til skól-
ans á trjeskóm, geta ekki hbppað á
þeim í frímínútunum og ieikið sjer
eins og hin, sem t. d. hafa gúmmí-
-skó — og þau eru ekki eins Ijett á
sjer í trjeskónum eins og ef þau mætth
leika sjer á íslensku skónum sfnurn.
f*að verður áð hafa það! Leiká
Vhúnu þau sjer samt sem áður.

•skrifar Ágúst Bjarnason M. A. um í
»Lögrjettu« 27. f. m., og mun þeiHi
fjelagsskap innan skamms komið á fÖt
hjér í Rvík. Tilgangurinn er að menta-
menn bindist fjélagsskap um að fræða
hver annan með samræðum og fyrir-
lestrum um þær »ándlegu hreyffngar,
sem ávalt eru að ryðja sjer til rúms
í umhéiminum .... Nýjar skbðánir
eru að ryðja sjer til rúms á öllum
sviðum. Pað væri þannig ekki leið-
inlegt að kynnast ofurlítið hinuin nýju
stjarnfræðilegu skoðunum um upp-
runa heimsins, eða hinni nýju efnis-
kenningu, hinni svo nefndu rafeinda-
kenningu (elektrontheóríu), eða rann-
sóknum manna á hinum margvíslegu
geislategundum, er fundist hafa. Svo
eru ált af ryðja sjer til rúms nýjar
skoðanir á þróun jurta og dýra, aðrar
en Darwinskenningin, sem eru mjög
svo einkennilegar. Og eitthvað ættu
læknarnir að geta frætt oss um hver
á sínu sviði, eða þá almenns efnis,
t. d. um blóðvökvalækningarnar,
nýja meðferð sjúklinga o. fl. F*á eru
ýmsar nýjar skoðanir að koma fram
í andlegu fræðunum, bæði í þjóðfje-
lagsfræðinni, uppeldisfræði og sálar-
fræði. Og svo að eg minnist aðeins
á eitt, er virðist hafa laðað hugi margra
manna hjer í bæ að sjer, andatrúna,
þá mundi mörgum þykja gaman aö,
þótt ekki sjeu þeir trúaðir á kenning-
ar hennar, að heyra lýst helstu og
kynlegustu fyrirbrigðunum, er menn
hafa verið að fást við á því sviði. . . . «
Farskoli fyrir unglinga.
það þykir nýlunda að taia um farskóla
fyrir unglinga. Fræðslulögin gera ráð
fyrir farskola fyrir 10-14 ára börn.
En unglingakenslan er nú sem stend-
ur bundin við fasta skóla, sem eiga
að standa að minsta kosti 5 niánuði,
eftir þeim reglum, sem stjórnarráðið
hefur sett. Er þaö meðal annars skil-
yrði fyrir því að landsjóðsstyrkur fáist
til þessara skóla, — þó að út af hafi
verið brugðið.
En nú er að rísa upp jarskóli fyrir
unglinga í Svartaðardal nyrðra. Sá
heitir Snorri Sigjússon er það mál hefir
vakið, og ætlar að halda kenslunni
uppi, Tnéð góðra mánna tilstyrk. Hann
Úefur sótt mentun til Noregs og haft
kynni af líku skólahaldi á Finnlandi
og víðár.
Ekkert nýtt undir sólinni! Petta er
ekki, eins mikil nýlunda og sumir
kunna að hyggja. Fyrir 30 árum vár
haldið uppi farskóla fyrir unglinga í
Mývatnssveit, og þótti komá að goðu
haldi. Það var Jón Múla, sem það
starf hafði fyrst með höndum, bg síð-
an einn hans lðerisyeina Pjetúr Gáúíi
og þá Sigurður á Ysta-felli.
Ekki er oss kunnugt fyrir hverja
sök kensla þessi lagðist niður ífyrstu;
en um nokkurt árabil mun unglinga-
kensla hafa lagst niður í Mývatnssveit.
Nú er þar, eins og kunnugt er, ung-
lingaskólinn á Skútustöðum. Það ér
annar unglingaskóli SuðurBingeyinga,
en hinn er á Ljósavatni.
Skólinn á Skútustöðum er haldinn í
mjög myndarlegu fundahúsi, sem
hreppurinn hefur komið sjer upp.
Þar er og bókasafn Lestrarjjelags
Mývetninga-, um 1000 bindi. Það er
liðlega fimtugt, stofnað 1858. Áfimt-
ugs afmæli þess var á Skútustöðum
fjölmenn samkoma. Peir Mývetning-
ar munu hafa fundið það, að þeir eiga
Lestrarfjelagi sínu ýmislegt að þakka,
og því þótt hlýða að minnast afmæl-
isins.
Húsakynni Ljósavatns skólans eru
miklu sfður og aðbúnaður Ijelegur, og
Iítið um kensluáhöld. En þetta hvort-
tveggja er hugsáð um að bæta í haust.
Slíkir unglingaskólar sem þessir
þingeysku hafa ýmislegt til sínságæt-
is um fram farskóia; en alt af munu
þeir kosta meira, ef viðunanlega á að
búa þá úr garði að húsum og kenslu-
áhcÚdum. Hins gætir þó meira, áð
erfiðara er unglingunum að kosta sig
þar til heimavistar, heldur en ef kleift
er að ganga heiman og heim eða njóta
kenslunnar heima.
Hvað skyldi og vera móti því, að
unglinga-farskólar geti þrifist og gert
gagn, ef barna-farskólar eiga að geta
það? Eitt er víst: 15—18 ára fólk
ætti að vera harðfengara og tápmeira
til að sækja skóla nokkuð langa leið
en 10-14 ára börn. Svo er og hitt,
að eldri unglingar ættu að vera færari
um að afla sjer þekkingar af eigin
ramleik af bókum, með leiðbeiningu
farkennarans, en börn svo að segja
milli vita. Hafi kennarinn þaðlag, að
kenna víða, stuttan tíma í einu, og
koma aftur og aftur á sömu staðina,
þá má búast við meiri og betri und-
irbúningi af stálpuðum unglingum
þann tímann sem kennarinn er ekki
yfir þeim, heldur en af óþroskuðum
börnum, þar sem heimilin geta litla
aðstoð veitt. - En drýgstur mun
verða arðurinn af farskóiunum, hverj-
ir sem eru, ef kennarinn kemur oft á
sama kenslustaðinn, og heimtar heima-
vinnu af nemendunum þann tímann,
sem hann er burtu.
Sje kennarinn ráðinn — segjum tii
• 87
6 mánaða, og kenni á þrem stöðum
2 mánúöi í einú á hverjum stað, pá
er Hætt við áð börnin, eða ungling-
arnir, og heimilin íáti það dúga, leggi
árar í bát, þegar kennárinn fer, og
húgsi ekki meira urh nám þann vetur-
Itín. En áje hitt lagið haft, að kenna
stuttan tíma í einu á hverjum stað,
leiðbeina nemendúnum um nám á eig-
in hönd til undirbúnings undir næsta
kenslutíma, og koma þánnig á hvern
stað oft á vétri méð síutfú millibili,
þá néyðást Úðrnin og ungííHgáfhir fil
að halda náminu áfram allan veturinn,
og heimilin — þau sem eitthvað geta
fjett hjálparhönd, — hafa mikla
hvöt til að hjálpa, svo að nemendurn-
ir skili skammlaust því, sem kennar-
inn »setti þeim fyrir«.
Síi/rkur úr lan-hjóði
tit farskóla og farkennara 1908 — 9.
flimur-Skaftafcllssýsla«
1. Bæjarhreppur 45 kr. 2. Hofshr.
45 kr. 3. Nesjahr. 40 kr.
Uestur-Skaftafclls$ý»la«
4. Hörgsalndshr. 100 kr. 5. Kirkju-
bæjarhr. 30 kr. 6. Leiðvallahr. hinn
forni 30 kr. 7. Hvammshr. (Höfða-
brekkufræðsluhj.) 100 kr. 8. Eystri
Sólheima fræðsluhj. 100 kr.
Raitðárvallasýslat
9. Ásahr. 100 kr. 10. Holtahr. 105
kr. 11. Landmannahr. 200 kr. 12.
Rángárvallafræðsluhj. 70 kr. 13. Hvols-
hr. 45. kr. 14. Fljótshlíðarfr.hj. 60 kr.
15. Vesturlandeyjahr. 100 kr. 16. Au9t-
urlandeyjar 100 kr. 17. Vestur-Eyja-
fjallahr. 80 kr. 18. Austur-Eyjafjalla-
hr. 70 kr.
JÍrncssýsla«
19. Ölfushr. 100 kr. 20. Þingvalla
og Orafningsfr.hj. 70. kr. 21.Gríms-
neshr. 100 kr. 22. Biskupstungnahr.
55 kr. 23. Hrunamannahr. 150 kr.
24. Skeiðahr. 80 kr. 25 Villingaholts-
hr. 80 kr. 26. Gaulverjabæjarhr. 50
kr. 27. Hraúngerðishr. 40 kr. 28.
Sandvíkurhr. 80 kr. 29. Gnúpverjahr.
80 kr.
6ullbriitð« 0ð Hiósarsýsla:
30. Garðahr. 58 kr. 31. Mosfellshr.
51 kr. 32. Kjalarneshr. 20 kr.
Borðarfjardar oð tnýrasýsla«
33. Jóhanna Guðmundsdóttir (í 6
sóknum) 40 kr. 34. Reykholtsh. 48 kr.
35. Lárus Bjarnason (í 3 sóknum) 38
kr. 36. Andakílshr. 33 kr. 37. Leirár
og Melahr. 28 kr. 38. lnnri Akranes-
hr. 43 kr.
$neefc1l$ncssý$la«
39. Skógarstrandarhr. 132 kr. 40.
Helgafellssveit 33 kr. 41. Innri Neshr.
81 kr. 43. Gísli Jónsson (í 3 hrepp-
eppum) 48 kr. 43. Breiðuvíkurhr. 38
kr. 44. Staðarsveit 200 kr. 45. Míkla-
holtshr. 23 kr.
Dalasýsla.
46. Hörðudalshr. 100 kr. 47. Mið-
dalahr. 180 kr. 48. Haukadalsfr.hj.