Sovétvinurinn - 01.03.1933, Blaðsíða 7

SOVÉTVINURINN
7
Á viðreisnarárunum óx flokknum og
öreigastéttinni það hlutverk að neyta
allra krafta til þess „að bjarga og end-
urreisa þungavöruiðnaðinn“ (Lenin).
Það voru engin tök á því að leggja fram
eins mikið fé og vinnukraft og þurft
hefði, til þess að auka alþýðumenntun
að verulegum mun. Samt sem áðurvarð
talsvert ágengt í því að útrýma kunn-
áttuleysi fólksins í lestri og skrift. Á
16. þingi kommúnistaflokksins til-
kynnti Stalin, að 62,6% þjóðarinnar
væru orðin læs og skrifandi.
Á síðustu árum 5 ára áætlunarinnar
fór þessu starfi að miða verulega fram.
Skólar þeir, sem settír höfðu verið upp,
til þess að kenna ólæsu fólki að lesa
og skrifa, voru árið 1928—29 sóttir af
1648000 fulltíða mönnum. 1929—30
var þessi tala orðin 11300000, 1930—
31 24280000 og árið 1932 var hún 20
milljónir. Síðan 1920 hafa 65 milljónir
manna, gengið á þessa skóla. Á síðustu
4 árum hafa meira en 57 milljónir
manna lært að lesa og skrifa. Sam-
kvæmt opinberum skýrslum kunna nú
97%, allra íbúa Sovétlýðveldanna að
lesa og skrifa. Það má því í rauninni
segja, að kunnáttuleysinu í þessum efn-
um hafi þegar verið útrýmt.
Þetta er stórkostlegasti og þýðingar-
mesti sigur menningarbyltingarinnar.
Þýðingarmesti liðurinn í alþýðu-
fræðslu varrli éru barnaskólamir og
gagnfræðaskólarnir. Á keisaratímun-
um gengu 7800000 börn í slíka skóla.
Börn verkamanna og bænda gátu ekki
nærri því allt af sótt barnaskóla eða
kirkjuskóla í bæjunum, og rétttil þess
að ganga í gagnfræðaskóla höfðu þau
ekki. Á árum borgarastyrjaldarinnar
sóttu 9780000 böm sovétskólana svo
nefndu, og í byrjun fyrsta árs 5 ára á-
ætlunarinnar gengu rúmlega 12 mill-
jónir bama á bama- og gagnfræða-
skóla.
Á 16. flokksþinginu 1930 sagði Sta-
lin: „Það mikilverðasta, sem nú ligg-
ur fyrir, er að koma á almennri
skólaskyldu. Það mikilsverðasta, segi
eg, því að lögskipun almennrar skóla-
skyldu er úrslitaspor í menningarbylt-
ingu vorri“.
Þetta úrslitaspor hefir þegar verið
stigið. 16. flokksþingið lagði stefnulín-
umar fyrir lögleiðslu almennrar skóla-
skyldu. 'Nú, við lok fyrstu 5 ára áætlun-
arinnar, hefir þessu verið komið fram.
ÍSLENSK-RÚSSNESKA
VERSLUNARFÉLAGIÐ ‘V
UMBOÐSSALA - HEILDSALA.
SlMI 1493 — HAFNARSTRÆTI 5, SiMN: ÍSRÚV
UMBOÐ FYRIR:
UTANRÍKISVERSLUN
SOVÉTRÍKJANNA.
Um öll Sovétlýðveldin hefir verið kom-
ið á almennri skólaskyldu.
í nokkrum héruðum (Leningrad,
Svartmoldarhéraðinu, héruðunum
kringum Moskva og nokkrum öðrum)
er búið að koma á almennri 7 ára
skólaskyldu. Árið 1931—32 voru 22.8
milljónir bama á skólum vorum, og
við lok fyrstu 5 ára áætlunarinnar vom
þar 27.7 milljónir bama af verkalýðs-
stétt. Framkvæmdimar á sviði skóla-
málanna hafa farið fram úr áætlun-
inni. Þessi árangur sovétskólanna væri
alveg óhugsanlegur án vakandLum-
hyggju flokksins, stjómarinnar og alls
ríkisvalds öreiganna fyrir kennurum
og nemendum þeirra. Það nægir að
taka það fram, að meðalkaup kennara
hefir meira en þrefaldazt síðustu 4
árin.
Einn þýðingarmesti árangur bylting-
arinnar er afnám aldagamals réttleysis
og þrældóms kvenþjóðarinnar. Mikils-
verðasta tækið til þess að losa hinar
vinnandi konur við húsverkafarganið
og gefa þeim tækifæri til að taka virk-
an þátt i atvinnulegu og pólitísku lífi
þjóðarinnar, er hið þétta net stofnana,
sem reistar hafa verið fyrir óskóla-
skyld börn. Sovétlýðveldin eru eina
landið í heiminum, þar sem uppeldi
barna fram að skólaskyldualdri er tal-
ið vera hlutverk ríkisins. Á þessu sviði
eru afrek vor einstæð í allri mannkyns-
sögunni.
245000 börn voru alin upp í smá-
barnaskólunum árið 1920—21. Á fyrsta
ári 5 ára áætlunarinnar var þessi tala
orðin 453000, og við lok hennar voru
þarna 98Q0000 börn, framtíðarbyggj-
endur hins stéttlausa þjóðskipulags.
Ungbarnaheimilin og barnagarðarnir
eru nú orðin að öruggum allsherjar-
hlunnindum verkakvenna og samyrkju-
kvenna.
En menningarstarfsemin er ekki ein-
skorðuð við barna-, gagnfræða- og há-
skóla. 1931 voru í Sovétlýðveldunum
25760 lestrarsalir, 7920 verkamanna-
klúbbar, 7820 bændaklúbbar, 27000
bókasöfn, og allar þessar stofnanir
leysa af hendi stórkostlegt menningar-
starf.
Það er óravegur, sem farinn hefir
verið, en þó bíða ennþá stórkostleg
hlutverk úrlausnar. Með árangri þeim,
sem náðst hefir í almennri skólamennt-
un og í því að gera þjóðina læsa og
skrifandi, hefir verið lagður sá grund-
völlur, sem enginn mun framar megna
að leggja í eyði. Menningarbyltingin
er veruleiki vor, í henni lifum vér hug-
djörf, fagnandi lífi, lífi baráttu, starfs
og uppbyggingar. Og enn hugdjarfara,
fagnaðarríkara virðist líf vort, enn
skýrari og glæsilegri útlínur menning-
arbyltingarinnar, ef maður virðir það
%