Sovétvinurinn - 01.07.1934, Blaðsíða 13

(Sovótvimirinn]
Reglur
um lijúskap og skilnað í Sovétríkjunum.
[Eftirfarandi grein er tekin úr bókinni »Mæður og börn í Sovét-
ríkjunum«. Bók þeasi er glögg og skemmtileg lýsing á hinum stór-
kostlegu breytingum, er varð á kjörum rússnesku konunnar við
byltinguna. Fyrir byltinguna var rússneska konan, eins og kunnugt
er, réttlaus ambátt, sem þrælað var eins og vinnudýri í alla gról-
ustu slitvinnu, en algerlega meinaður aðgangur jafnvel að hinni ein-
földustu inenntun, enda var hún álitin lægri vera en karlmaðurinn.
Eftir byltinguna fékk konan fullkomið jafnrétti við karlmanninn,
og á hinum fáu árum, sem liðin eru síðan, hefir hún sannað það
til fulls, að hún er jafnréttisins verð — að hún er jafnoki manns-
ins. Ymsar af helztu trúnaðarstöðum Sovétríkjanna eru nú skipaðar
konum. »Mæður og börn« lýsir ungbarnaheimilunum og barna-
skólunum, sem hvorttveggja er ein hin mesta nýjung á sviði upp-
eldismálanna].
»1 Sovétríkjunum er stofnun hjónabands ekki
bundin neinum flóknum formskilyrðum; vígsla og
skilnaður hafa verið gerð svo einföld, sem framast
má verða. Til hjónabandsstofnunar |>arf aðeins að
gæta eftirfarandi skilyrða fyrir heilhrigði hinna verð-
andi hjóna og afkomenda þeirra:
1. Hjónaefnin verða hæði að hafa náð 18áraaldri;
sem þar að auki voru dreifðir um afar víðáttumikið
svæði. Tíbetskir töframenn og skottulæknar óðu
uppi, ollu ómetanlegum skaða með villimennsku
sinni og óhreinlæti og hreiddu ósjaldan sjálfir sótt-
irnar út með smitun. Heilbrigðisyfirvöld Ráðstjórn-
arríkjanna sneru sér strax að því, að koma upp
læknissetrum um a.llt landið. Nú er ekkert samyrkju-
hú, engin sveit svo, að þar sé ekki fastur læknir.
Búrjat-mongólski kommúnistaflokkurinn er sterk
og einhuga bolsévistisk baráttusveit. Hann hefir
öðlazt styrk sinn og samheldni í stöðugri haráttu
við stéttaróvinina, sem berjast eftir mætti gegn nýja
skipulaginu, gegn stefnu Lenins.
Sovét-Búrjatía er nú að byrja tímahil nýs, skap-
andi lífs. Þar er ný þjóð að alast upp. Lífshættir
allir taka gagrgerðum breytingum. Vinnsla kola,
tins, wolframs og gulls fer vaxandi. Vatnsmagn ánna
er vegið og mælt til undirbúnings voldugra afl-
stiiðva. Drög eru lögð að nýju þjóðveganeti um ger-
vallt landið.
Bænhúsin standa eftir auð og tóm sem hnipin
minnismerki liðins tíma. Þangað koma engir fram-
ar nema örfáir, gamlir menn. Trúarbrögðin eru að
kulna út. Fólkið licfir fengið annað þýðingarmeira
að fást við. Nú streymir það ekki lengur af öllum
landshornum til hinna trúarlegu hátíðahalda, held-
ur til sovétþingsins, til ráðstefnu samyrkjanna.
Kommúnistar eru að byggja upp nýja, frjálsa
Búrjatíu. (Sig. Guðmundsson þýddi úr USSR irn Bau).
þó hafa framkvæmdaráðstjórnir liinna ýmsu þjóð-
ríkja vald til að lækka aldurstakmark konunnar um
eitt ár, eftir því sem hinar staðhundnu aðstæður
segja til.
2. Hjónaefnin verða að skýra hvort öðru frá heil-
brigðishögum sínum. Samkvæmt sovétlögum er smit-
un kynsjúkdóms frá manni til manns og jafnvel vís-
vitandi hirðuleysi um smithættu við samræði talið
til glæpa og varðar allt að þriggja ára fangelsi.
3. Við skráningu hjónabandsins verða háðir aðilj-.
ar að gefa hvort öðru upp, hve oft þau hafa áður
verið gift. Þetta er nauðsynlegt vegna þess, að stofn-
un nýrrar fjölskyldu skapar nýjar skyldur, en upp-
hefur ekki skyldur fyrri hjónabanda um framfærslu
barna í ómegð eða undir vissum skilyrðum sjúkra
barna.
Hjónahöndin eru skráð á hjónabandsskrifstofum
héraðssovétanna.
Við skráninguna verða hjónaefnin að segja til
um, livaða fjölskyldunafn hvort um sig vill hera;
konan getur tekið nafn mannsins, en maðurinn g<‘t-
ur líka tekið sér nafn konunnar. Algengt er líka,
að hjónaefnin haldi hvort um sig sínu fyrra nafni.
í Sovétríkjunum fer skilnaðurinn fram án allra
auðmýkjandi formsskilyrða. Hann er skráður á hjú-
skaparskrifstofunni eftir umsókn hjónanna, og nægir
umsókn annars þeirra. í því tilfelli er hinum aðilj-
anum tilkynntur skilnaðurinn útkljáður frá hjúskap-
arskrifstofunni.
Persónuleg og fjárhagsleg skipti hjónanna byggist
á algerðu jafnrétti. Samkvæmt sovétlögunum nýtur
maðurinn engra forréttinda, engra sérhagsmuna fram
yfir konuna. Eignarréttardeilur eru leystar þannig:
Allar eignir annars hjúskaparaðila við stofnun hjóna-
hands verður óskiptanleg séreign. Allt, sem hjónin
hafa aflað í hjúskapnum, er eign þeirra heggja, jafnt
þó að konan hafi ekki haft neina sérstaka atvinnu,
heldur gegnt húsmóðurstörfum. Við réttarlega eigna-
skiptingu úrskurðar rétturinn allt af eftir hinum
raunverulegu aðstæðum og málavöxtum. Ef konan
hefir átt stærri þátt í öflun verðmætanna, eða á
fyrir hörnum að sjá, er henni dæmdur stærri hlut-
ur, stundum jafnvel allar eigurnar. Loks verður að
geta þess, að samkvæmt sovétlögunum hefir lijóna-
hand, sem af einhverjum ástæðum er ekki skráð,
en er þó raunverulegt, sömu réttarfarslegu skyldur
í för með sér eins og það væri skráð.
Otto Luihn: Sovjetunionen. Oplevelser ojj; inntrykk. Arbeider-
magasinets Forlag. Oslo J933. Þetta er bók, sem allir sovétvinir
ættu að kynna sér. Höfundurinn, hinn alkunni norski blaðamaður,
dvaldi í Ráðstjórnarríkjunum 1927- 1928 og ferðaðist síðan um
þar í liálft annað ár, 1931—1932. Bókin er mjög skemmtilega skrif-
uð og gefur skýr svör við mörgum spurningum, sem efst eru á
baugi viðvíkjandi nýhygging sósíalismans.
13
L