Alþýðublaðið - 07.09.1965, Page 7

ÚtvarpsræSa George IVSeany, forseta AlSiýðusambasids IISA
FRAMFARiR EDA MASKI
George Meany
AÐ ÞESSU SINNI ber hátíðisdag
amerísks verkalýðs upp á 6. dag
septembermánaðar, og fer hér á
eftir útvarpsræða George Meany,
forseta AFL-CIO, sem er Alþýðu-
samband Bandaríkjanna.
Á þessum verkalýðsdegi, fremur
en nokkru sinni fyrr, fela framtið-
arhorfur í Ameríku í sér sterkar
andstæðúr — andstæðurnar fram-
farir eða liáski.
Á þessu ári hafa Bandaríkin kom
ið til leiðar mestu þjóðfélagsum-
bótum, sem nökkru sinni hafa ver-
ið framkvæmdar á svo skömmum
tíma, og enn meira er í vændum.
En þessa sömu mánuði hefur yf-
irgangur kommi'mista i Vietnam sí-
aukizt, en sú þróun hefur orðið til
þess, að amerískar hersveitir hafa
neyðst til að skerast i leikinn, og
þetta býður heim hættunni á al-
geru stríði. Hér er háskinn á ferð-
inni.
Flestir Ameríkumenn — mikill
meirihluti þeirra — metur fram-
farirnar mikils. Þeir eiga hlut-
deild í þeim, og þeir bíða með eft-
irvæntingu og trúa á enn meiri
framfarir.
En ekki svipað því eins margir
gera sér fulla grein fyrir háskan-
um. Og of margir þeirra eru sér
ekki fullkomlega meðvitandi um
ástandið, eins og það í raun og
veru er. Þeir vita ekki hvernig það
skapaðist og skilja ekki eðli þess.
Þeir biðja um frið — sameiginlegt
takmark okkar allra — án þess að
gera sér ljóst, að semji ekki báðir
aðilar frið, verður annar að gefast
upp.
Vegna þessa víðtæka skilning§-
skorts ætla ég fyrst að ræða þessa
hiið á framtíðarhorfum Bandaríkj
anna.
Bandaríkin hófu ekki stríð í Ví-
etnam. Því var ekki komið af stað
af Suður-Vietnam. Einræðisstjórn
kommunista í Norður-Vietnam
kom því af stað með hvatningu og
eggjan frá kommúnistastjórn Kína.
Menn verða að minnast þess, að
Vietnam skiptist í tvennt, norður
og suður, með alþjóðasamkomu-
lagi, Genfarsamningnum frá 1954.
Skiptingunni var ætlað að vera til
bráðabirgða. Áformað var, að hún
yrði úr sögunni að ári liðnu, fyrir
tilstilli almennra kosninga, og
kysi Vietnam sér stjórn.
En kosningar fóru aldrei fram.
Kommúnistastjórnin í norðurhluta
landsins — eins og allar kommún-
istastjórnir — vildu ekki leyfa, að
gerðar yrðu ráðstafanir til þess að
frjálsar kosningar gætu átt sér
stað í landinu.
í stað þess hófu kommúnistar í
norðurliluta landsins þegar í stað
kúgunar-, innrásar- og ógnunar-
aðgerðir gegn suðurhlutanum.
Stjórn Suður-Vietnam bar fram
kvartanir við alþjóðaeftirlitsnefnd
ina, sem komið hafði verið á fót
samkvæmt Gcnfarsamkomulaginu,
og sjá átti um, að samningurinn
yrði haldinn. Nefndin gerði athug-
anir á umkvörtununum.
Það er athyglisvert að sjá, hvaða'
lönd eiga aðild að þessari nefnd.
Það voru þrjú lönd — Kanada, Pól-
land og Indland. Ég býst ekki við,
að nokkur geti borið á Bandaríkin,
að þau hafi getað stjórnað nefnd,
sem skipuð var fulltrúum frá þess-
um þrem þjóðum.
Hér á eftir fer það, sem nefndin
komst að við rannsókn sína, og tek
ég hér ummæli úr skýrslu nefndar-
innar:
„Fyrir hendi eru sannanir á, að
vopnað og óvopnað lið, hergögn
og skotfæri ósamt öðrum bjrgðum
hefur verið flutt frá norðursvæð-
inu til suðursvæðisins .... Nefnd-
in hefur einnig komizt að þeirri
niðurstöðu .... að þjóðfrelsisher
Vietnam — það er kommúnistaher
Norður-Vietnam — he’fur leyft, að
svæði í norðurhluta landsins væri
notað til þess að vekja, hvetja og
stuðla að háskalegri starfsemi í
suðurhluta landsins, sem ætlað er
að steypa stjórn suðurhlutans.
Þetta voru niðurstöður nefndar-
innar. Ekkert talar skýrara máli.
Og þessi sama þróun innrásar og
kúgunar hefur átt sér stað um tíu
ára skeið í sívaxandi mæli. Hin
stöðuga barátta gegn kúgun og
manndrápum skæruliðanna hefur
staðið gegn því, að hægt hafi verið
að koma á fót fastri stjórn í suður-
Vietnam. Þetta hefur hindrað ráð-
stafanir til að mæta aðkallandi
þörfum fólksins og hefur verið ógn
un við þjóðina um yfirvofandi
hrun, og að einræðisstjórn komm-
únista, sem fólkið óskar ekki eftir,
næði völdum.
Bandaríkin hafa blandað sér í
mál Vietnam af einni ástæðu —
og aðeins einni ástæðu. — Við gáf-
um S-Vietnam loforð um að hjálpa
því að halda frelsi sínu og rétti
samkVæmt Genfarsamningnum. Og
þetta erum við að gera.
Samt er til fólk í okkar heima-
landi, sem sakar Bandaríkin um yf-
irgang. Síðan hvenær hefur vernd
frumstæðustu mannréttinda verið
yfirgangur?
Þessi sami hópur, ófróður og
blekktur, spyr hvers vegna við sé-
um þátttakendur í þessari baráttu
— hvers vegna við þurfum að
skipta okkur af vörnum Suður-Vi-
etnam. Þetta fólk segir, að bardag-
arnir myndu hætta, ef við héldum
burt þaðan, og kæmist á „frið-
ur”, segja þeir.
Hvílík fjarstæða. Það var eng-
inn friðúr, þegar Hitler náði á sitt
vald Austurríki og Sudetalandi í
Tékkóslóvakíu. Það hefur ekki ver-
ið friður, þótt Stalín tæki Eystra-
saltsríkin, eða vegna þess að Krúst-
jov drekkti ungversku byltingunni
í blóðhafi.
Nei — sá ótryggi friður, sem
ríkt hefur síðustu tuttugu árin
hefur byggst á ákveðinni mót-
spyrnu frjálsra manna. Friður hef-
ur verið varðveittur vegna þess, að
ekki var látið undan í Grikklandi
eða í Vestur-Berlín, og með til-
finnanlegum fórnum og hreysti-
legri mótspyrnu í Suður-Kóreu.
Með ákveðinni afstöðu sinni bjarg-
aði John F. Kennedy friðnum, er
Kúbudeilan stóð sem hæst.
Gerum ráð fyrir, að við snerum
baki við frelsi — gerum ráð fyrir,
að við gengjum á bak orða okkar
— í Viet.nam. Gerum ráð fyrir, að
við yfirgæfum milljónir manna og
gæfum þær á vald kommúnisku
einræði — allt í nafni „friðar”.
Næsta skref yrði stigið um leið
— í Laos og Kambodiu, Thailandi
og Burma, Malaysíu og Singapore
— og óhjákvæmilega á Filipseyj-
um, sem eru hjartfólgnar Ameríku.
Hvernig myndi afstaða þessara
yfirlýstu friðarsinna verða þá? Ég
segi, að það minnsta, sem Ameríka
getur gert bæði fyrir málstað al-
þjóðasiðgæðis og sem ákveðin og
hagsýn þjóð, er að halda mörkum
frelsisins þar, sem þau eru nú, í
von um að með tíð og tíma muni
smitandi andi frelsisins breiðast
út meðal þeirra þjóða, sem nú eru
hnepptar í viðjar.
Látum þá, sem nú hrópa um
I frið, hvaSj sem hann kostar, — ang-
istarópið, sem færði fasismann nær
heimsyfirráðum — athuga hver
það er í heiminum í dag, sem talar
um réttlátan frið.
Það eru engar umræður um frið
í Hanoi eða Peking. Boð um skil
yrðislau^ar umræður við samninga
borðið, og óskir um að binda endi
á blóðsúthellingar, koma frá Banda
ríkjunum, og einlægast frá John-
son forseta.
Bandaríkin hafa lagt blessum
sína yfir þær friðarumleitanir, sem
gerðar hafa verið af sjálfboðafull-
trúum frá Sameinuðu þjóðunum,
Stóra Bretlandi og öðrum löndum.
En þeim liefur verið hafnað í höf-
uðborgum kommúnista.
Ég endurtek — séu ekki báðir
aðilar reiðubúnir til að semja frið,
verður annar að gefast upp. Gæf-
ist Ameríka upp, eða léti undan
síga og sneri baki við heilagri
skuldbindingu sinni í S-Vietnam,
myndi það verða fyrsta skrefið til
að gera allan heiminn að einu
fórnarbáli.
Slíkur háski myndi verða mik-
ið áhyggjuefni á hverjum tíma.
Það er sérstaklega ógæfulegt, þeg-
ar slíkur háski er yfirvofandi á
sama tíma og hin andstæðuhliðin
er annars vegar, sem ég minntist á
í upphafi — framfarirnar í Banda
ríkjunum, sem gefur svo mikil fyr-
irheit í amerískum lifnaðarhátt-
um fyrir þessa kynslóð og afkom-
endur okkar.
Útvarpstími minn leyfði ekki,
að ég telji upp allt, sem áunnizt
hefur á 89. þjóðþinginu þetta ár.
Ég ætla að minnast á fátt eitt.
Öll stig menntunar — frá barna-
skólastiginu — og reyndar undir-
búningsmenntun fyrir þá slcóla-
göngu þeim til handa, sem þurfa —
eru loks orðin eitt af verksviðum
sambandsstjórnarinnar. Útlit er
fyrir alla jafnt, nema hæfileika
bresti, geti brátt orðið að veru-
leika.
Læknishjálp fyrir aldrað fólk, á-
samt talsverðum úrbótum á öðr-
um sviðum almennra tryggingar-
mála, veitir nú ekkjum, munaðar-
levsingjum og öryrkjum nokkuð
örvggi, sem talandi er um.
Frumvarpið um jafnan kosninga
rétt — til viðbótar jafnréttislög-
unum frá 1964 — tryggir blökku-
mönnum sama rétt og öði’um þjóð-
félagsþegnum til að hafa áhrif í
þá átt, að allir öðlist jafnrétti og
fái sömu tækifæri.
Stríðið gegn fátæktinni — þjóð
arákvörðun um að einn fimmti
landsmanna komizt að minnsta
kosti á það stig að jaðri við þióð-
félagslega velmegun — er háð á
mörgum vígstöðvum.
Gegn vandamálum. sem lengi
hafa grafið um sig á þéttbýlustu
stöðunum, þar sem 70 af hundraði
Ameríkumanna búa, er nú unnið
með nýjum húsakosti, fólksflutn-
ingum og öðrum ráðstöfunum, og
verða þessi mál sameinuð undir
eina stjórnardeild.
Þetta eru aðeins fá atriði. En
fleiri þýðingarmiklar ráðstafanir
eru á döfinni:
Lágmarkslaun verða hækkuð við
milljónir manna, sem fara á mis
við launaöryggi, en það er óhjá-
kvæmilegt til þess að árangur ná-
ist í baráttunni við fátæktina —
en verst staddir á þeim vettvangi
eru þeir, sem hafa fulla vinnu en
svo ekki lífvænleg laun.
Atvinnuleysið er enn varanlegt
vandamál, þótt það hafi verið sí-
minnkandi og líkur séu til, að það
minnki enn töluvert fyrir tilstilli
frumvarpsins um almenn iðjuver.
Nú ætti að hefjast handa til að i’á
þá óhjákvæmilegu úrlausn, að
vinnuvikan verði 35 vinnustundir.
Atviunutrygging. hinn efnahags-
legi bjarghringur launþegans, verð
ur nú loks eftir langa bið að kotn-
ast í sitt raunverulega, upphaflega
horf með almennu lagakerfi, sem
kveður á um lágmarksatvinnu-
mögulelka.
Þjóðþingið ætti að samþykkia
fjölda frumvarpa, er fjölluðu um
vernd gegn því, að neytendur verci
fyrir alls kyns svikum og prettum
af hálfu tillitslausra kaupmanna.
í þessu eina efni hefur þjóðþingið
ekkert aðhafzt enn sem komið er.
Margt er enn eftir ógert varð-
andi menntamál, einkum æðri
menntun, en verður ei talið að
sinni.
I
Eitt varpar nokkrum skugga á
og er áhyggjuefni varðandi þessá
framvindu, þótt hún haldi samt á^
fram, en það er ógnunin frá er-
lendum atburðum.
En í víðtækari skilningi eru
framfarirnar í Bandaríkjunum
sterkasta vopnið, sem við getum
Framhald á 15. síðu
ALÞÝÐUBLAÐIÐ - 7. sept. 1965