Vísir - 19.02.1959, Blaðsíða 5

Fimmtudaginn 19. febrúar 1959
VlSIB
5
Skipshafnarinnar á Júlí
minnst á Alþingi.
Sameinað Alþingi kom saman komust i mikinn háska og voru
á venjulegum fundartíma í gær
til að minnast þeirra 30 sjó-
inanna, sem fórust með togaran-
um Júlí. Forseti Jón Páhnason,
flutti minningarræðu þá, er liér
fer á eftir, en að henni lokinni
vottuðu þingmenn samhryggð
sína með því að rísa úr sætum,
og fundum og þingstörftun af-
lýst.
Jón Pálmason komst svo að
orði:
1 dag komum við alþingis-
menn saman af óvenjulega
hörmulegu tilefni, því að nú er
talið vist, eftir viðtæka leit úr
lofti og á sjó i átta daga, að
botnvöruskipið Júlí frá Hafnar-
firði hafi farizt með allri áhöfn
á Nýfundnalandsmiðum í ofviðr.
inu þann 8. þ. m. Hafa þar horf-
ið í hafsins djúp 30 hraustir
menn úr liði okkar sjómanna-
stéttar.
i
Togarinn Júli var talinn eitt á ,
meðal ágætustu skipa í þeim j
flokki okkar fiskiskipaflota, sem ,
ber nafnið nýsköpunartogarar.
Hann var fullgerður á árinu
1947 og var 657 brúttósmálestir
að stærð, útbúinn fullkomnustu
öryggistækjum.
Islenzka þjóðin vill hafa frið
við aðra menn. Hún er friðsöm
þjóð. Þó á hún í árlegu stríði
vegna sinna örðugu atvinnuvega.
Það stríð er háð við hamfarir
náttúrunnar á sjó og landi:
ofsastorma, stórhriðar, þokur og
dimmviðri, hafís vatnsöfl og
annan háska. í þeirri baráttu
hafa margir íslendingar látið
lífið fyrr og siðar í hættulegum
ferðalögum í okkar illviðrasama
landi og á síðari árum ekki sízt í
viðskiptunum við okkar þýðing-
armestu samgöngutæki á landi,
sjó og í lofti og einnig okkar
nýjustu vinnuvélar.
En i fremstu víglínu okkar
‘lands stendur sjómannastéttin,
sem sækir bjargræði þjóðarinn-
ar í djúp hafsins við strendur
landsins og á fjarlægum fiski-
miðum. Hún getur á öllum tím-
um árs búizt við örðugu stríði
við ólgandi hafrót, enda þó okk-
ar veiðiskip hafi á síðari árum
orðið miklu stærri og fullkomn-
ari að öllum öryggisútbúnaði en
áður hefur þekkzt.
Það er líka svo, að nálega ár-
lega eru stærstu skörðin höggv
in í það víglið Islendinga, sem
á sjónum heyir baráttuna.
Undanfarna daga hef ég og
fleiri hugsað aftur í timann til
þess atburðar er gerðist 8. febr.
1925 þegar einhver ægilegasta
stórhríð, sem komið hefur á þess
ari öld skall á, fyrri hluta dags,
yfir allt Norður. og Vesturland.
1 þeim ósköpum fórust tveir
fullkomnustu togar, sem þjóðin
átti þá, vestur á Halamiðum.
Fórust með þeim 68 manns. Víðs
vegar á landinu varð þá mann-
fjón og miklir fjárskaðar.
Eg nefni þetta nú vegna
þeirra einkennilegu örlaga, að
saffla mánaðardaginn, þann 8.
febrúar 34 árum siðar, varð það
hörmulega- manntjón, sem veld-
ur okkur sorg.
Siðasta skeyti sem frá Júlí
barst heyrðist að kvöldi þann
8. þ. m. og allt bendir til, að
það sama kvöld hafi skipið far-
izt. Þá var ofviðrið mest 'og
mörg önnur íslenzku skipin
sum tæpt komin.
Alltaf síðan hefur skipsins
verið leitað af skipum og flug-
vélum og það með mikilli fórn-
fýsi og dugnaði. Ástvinir skips-
manna og þjóðin öll hefur eigi
viljað gefa upp síðasta vonar-
neistann þar til allt um þraut.
En nú virðist öll von úti um
það, að nokkur hafi bjargazt.
Leit flugvélanna og skipanna
hefur náð yfir 70 þúsund fersjó-
mílna svæði.
Á skipinu var 30 manna skips-
höfn, flest ungir menn og hraust
ir. Hinn yngsti þeirra var 16
ára en sá elzti 48 ára. Flestir
20—30 ára.
Af þessum mönnum voru 19
frá Reykjavík, 5 frá Hafnar-
firði og 6 frá öðrum stöðum á
landinu.
12 heimilisfeður voru í þessum
hóp og láta eftir sig konu og
börn. 39 börn samtals innan 15
ára aldurs eru föðurlaus eftir
þetta sorglega slys. Magir áttu
foreldra á lifi og er sumt af því
fólki einmana eftir.
Þann hörmulega atburð, sem
hér hefur orðið harmar þjóðin
öll.
Missir 30 hraustra manna er
mikið áfall. Við sem hér erum
saman komin kveðjum hinar
föllnu hetjur í nafni þjóðarinn-
ar með virðingu og þakklæti
fyrir mikið og gott ævistarf.
Minningarnar um þá og þann
atburð, að þeir féllu á vigvellin-
um, eru merkilegar. 1 sliku stór-
slysi felst mikil aðvörun fyrir
þá sem eftir lifa um alla þá fyr-
irhyggju, sem farmvegis er unnt
að viðhafa.
Við þökkum öllum þeim
mörgu innlendu og erlendu
mönnum, sem af fórnfýsi, hug-
rekki og atorku tóku þátt í hinni
víðtæku leit sem að skipinu var
gerð.
En fyrst og fremst, einkum
og sérstaklega viljum við í okk-
ar veikleika votta syrgjandi ást-
vinum hinna látnu manna ein-
læga samúð og dýpstu hluttekn-
eldrar og börn, eiginkonur, unn-
ustur, systkini, frændur og ann-
að venzlafólk á þar hiut að máli.
Við viljum biðja Guð vors
lands, Drottin allsherjar, sem
við tilbiðjum og trúum á, að
senda öllu hinu syrgjandi fólki
sinn styrk og veita því sína
vernd svo að það geti tekið hin-
um þungu örlögum, sem að
höndum hefur borið, með sálar-
ró og hugrekki. Og að öllu þessu
harmandi fólki verði fært að
hugga sig við minningarnar um
hinar horfnu hetjur og vonirnar
um það að fá síðar að hitta þessa
sína ástvini á landi lifenda.
Eg bið háttvirta alþingismenn
að taka undir min orð með því
ingu í þeirra sáru sorg. For- [ að rísa úr sætum.
Ovæntur skyndifundur
um Kýpur í gærkvöldi.
Orðrómur um, að Makarios sé
þrándur í götu samkomulags.
Fimtlur var haldinn á Kýpur
— ráðstef nttnni í gærkvöldi
þrátt fyrir tilkynningu um, að
enginn ftindur yrði ltaldinn fyrr
en í dag.
dag), vegna flugslyssins, er
tyrkneska Viscountflugvélin
fórst við Gatwick. Var gefið til
kynna í gærkvöldi, að brezka
stjórnin óskaði eftir þvi, að
I gærkvöldi var boðað til fund reynt væri að hraða málum, og
ar á Kýpurráðstefnunni og kom
það mönnum óvænt, þar sem
tilkynnt hafði verið í gærmorg-
un frá skrifstofu forsætisráð-
herra, að enginn fundur yrði
haldinn fyrr en í dag (fimmtu-
ná samkomulagi, ef unnt væri,
áður en þeir Harold Macmillan
og Selwyn Lloyd færu til
Moskvu, en burtför þeirra á
laugardagsmorgun verður ekki
frestað.
Fjárhagsáætlun bæjarins:
r
I fjárhagsáætlun þ. árs er gert ráð
fyrir nær 255 millj. kr. tekjum.
Rekstrargjöldin eru áætluð 213 millj. kr. og er
hæzti liöurinn til félagsmála, samt. nær 67 millj.
í frumvarpi því, sem nú skóla
liggur fyrir bæjarstjórn Reykja
víkur, að fjárhagsáætlun fyrir
Reykjavíkurbæ árið 1959 er
gert ráð fyrir 254.8 millj. kr.
tekjum og 213.5 millj. kr. út-
gjöldum.
Tekjumegin eru tekjuskatt-
ar langhæsti liðurinn, er nemá ar'
nær 230 millj. kr. Fasteigna-
gjöld eru áætluð 14.3 millj. kr.,
arður af fyrirtækjum 5.4 millj.
kr., arður af eignum 3.8 miilj.
kr., ýmsir skattar 1.1 millj. kr.
og ýmsar tekjur, aðallega
dráttarvextir, eru áætlaðar 350
þús. kr.
Gjaldamegin eru útgjöld til
félagsmála stærsti liðurinn,
samtals um 67 millj. kr. og í
þeim lið eru talin framlög til
hjúkrunar- og líknarstarfsemi,
barna- og vistheimila, framlög
til ýmiskonar lýðhjálpar, fé-
laga og starfsmanna, til vinnu-
miðlunar, framlög til sjóða, al-
mannatrygginga, framfærslu
og til ýmiskonar starfsemi.
Til gatna og holræsa fara
45.1 mill. kr., þar af til nýrra
gatna 14 mill. kr., til nýrra
holræsa annað eins, og til
gatnaviðhalds 9.4 mill. kr. Til
fræðslumála verður varið 26.2
millj. kr.. Eru þar með talin
framlög til barna- og gagn-
fræðaskóla svo og annarra
en auk þess til safna
bæjarins. Til hreinlætis og
heilbrigðismála 24.7 millj. kr.
Þar í innifalin framlög til
sjúkrahúsa, heilsuverndar og
annarrar heilbrigðisstarfsemi,
svo og til þrifnaðar eins og
gatnahreinsunar, sorphreinsun-
sorpeyðingarstöðvar, lóða-
hreinsunar og þess háttar. Til
stjórnar kaupstaðarins fara
13.8 millj. kr., til löggæzlu
12.8 millj. kr. og til lista,
íþrótta og útiveru 9.8 millj. kr.
f síðasttalda liðnum er áætlað
að vex-ja til Leikfélags Reykja-
víkur 70 þús. kr., til lúði-a-
sveita í bænum 70 þús. kr., til
Symfóníuhljómsveitarinnar
600 þús. kr., til íþrótta 3.4
millj. kr. og framlög í sam-
bandi við útiveru, m. a. í
skemmtigarða, leikvelli, Heið-
möi’k, Tjörnina, Skógræktarfé-
lagsins o. fl. samtals 5.5 millj.
króna.
Með frumvarpinu að fjárhags-
áætlun Reykjavíkur 1959 fylgir
svolátandi athugasemd:
„Við samningu frv. að fjár-
hagsáætlun fyrir árið 1959 voru
við úti-eikning á launum fastra
stai’fsmanna lögð til grundvallar
gi’unnlaun samkvæmt launasam
þykkt frá 1956, að viðbættum
5% skv. 1. 33/1958, um útflutn-
ingssjóð o. fl., og vei’ðlagsupp-
bót skv. vísitölu 202 stigum. Hins
vegar var ekki reiknað með 6%
og 9% grunnkaupshækkunum,
sem samþykktar voru i desem-
ber s.l. og giltu fi’á 1. sept. 1958.
Sams konar reglu var beitt við
útreikning á launum annarra
stai-fsmanna en þeiri’a, er taka
kaup samkvæmt kjarasamning-
um stéttarfélaga, nema annað
væri ákveðið í þeim samningum,
sbr. samning við Stéttarfélag
verkfræðinga.
Kaup þeirra stai’fsmanna, er
laun taka samkvæmt kjarasamn
ingum við stéttarfélög, var mið-
að við gildandi grunntaxta þeg-
ar frumvarpið var samið (nóv.
1958) og vei’ðlagsuppbót reiknuð
á þá skv. visitölu 202 stigum.
Þar sem nú hefur verið lög-
bundið að greiða verðlagsuppbót
á laun skv. vísitölu 175, færist
verðlagsuppbót á kaupgjaldsliði
áætlunarinnar niður um 13.4%
í 11 mánuðfeða 12,23% fyrir allt
árið 1959. Hins vegar hækka
liðirnir um þær grunnkaups-
hækkanii’, sem samþykktar haía
vei’ið eftir samningu áætlunai’-
innai’.
Um önnur útgjöld en kaup er
ekki unnt að beita jafn ákveð-
inni reglu og nú var lýst. Lækk-
anir á vöruverði verða að sjálf-
sögðu mismunandi, og , fer þvi
eftir mati og athugun á hvei’jum
einstökum gjaldlið, hversu mikil
lækkun er réttlætanleg af þess-
um ástæðum."
Orðrómur.
I gær var orðrómur um, a8>
Markarios erkibiskup stæði í
vegi fyrir samkomulagi. Ríkis-
stjórnir Bretlands, Grikklandíí
og Tyrklands hafa nú allar að-
hyllst samkomulag það, serny
kennt er við Zurizh, þar serrtt
grískir og tyrkneskir ráðherrar
náðu samkomulagi sín í milli un®
lausn málsins.
1 morgun var litið svo á, aði
samkomulagshorfur væru nokk-
uð reikular, en því væri ekki tilf
að dreifa, að allt væri komið I
strand.
Flugslysið.
Það hefur nú vei’ið tilkynnt, a®
rannsókn fari fram á flugslys-
inu við Gartwick. Leidd er at-
hygli að þvi, að i fyrstu fregn-
um hafi verið skýrt skakkt frá
staðreyndum. Flugvélinni hafí
verið beint til Gatwick vegna
þess, að vísu, að svai’ta þoka var
í London og grennd, en það sé
ekki rétt að veðurskilyrði 1
Gatwick hafi verið slæm, og er
fært fram því til sönnunar, að
flugvélar hafi lent þar rétt áður
en tyrkneska Viscountflugvéllri
fórst, og rétt á eftir.
Seinustu fregnir:
Búist er við, að forsætis-
ráðherrar Bretlands, Grikk-
lands og Tyrklands sitji fund
ráðstefnunnar í dag.
Talsmaður Markariosar kef
ur sagt að Iiann telji sana
koniulagshorfur mjög góðar,
Osannindum
mótmælt.
í Alþýðublaðinu í dag én
fyrstu síðu „frétt“ undir fyrir-
sögninni:
Tryggvi Ófeigsson
krefst skaðabóta.
Um efni þessarar greinar
skal tekið fram eftirfarandi:
1. Það er tilhæfulaust, að
Bæjarútgerð Reykjavkur
hafi vei’ið „kærð“ fyrir sjó-
dómi af eigendum Marz.
2. Það er einnig' tilhæfulaust,
að eigendur Mai’z hafi
krafizt skaðabóta af eig-
endum Þorkels mána, Bæj-
arútgerð Reykjavkur.
3. Það eru hrein ósannindi,
að skipstjóra b.v. Marz hafi
verið sagt upp stai'fi og
dylgjur um framburð hans
eru tilhæfulausar og í hæsta
máta ósmekklegar.
Bæði eigendur b.v. Marz og
b.v. Þorkels mána óskuðu hins
vegar eftir sjóprófi eins og
venjulegt og skylt er undir
slíkum kringumstæð'um.
Reykjavík, 18. febrúar 1959.
Tryggvi Ófeigsson.
Rétt:
Sigurgeir Pétursson.
skipstjóri.
Framangreint óskast birt í
Alþýðublaðinu hinn 19. febi’ú-
ar 1959.
___• — •
Marshall liggur
þungt haldinn.
George Marshall fyrrverandi
hershöfðingi og utanríkisráð-
herra Bandaríkjanna um skeið,
liggur þungt haldinn •* sjúkra-
húsi í Norður-Karolinafylki.
Hann hefur tvívegis fengið
aðkenningu af hjartabilun og
er r.ú vart líf hugað. Hann er
78 ára að aldri. j