Vísir - 06.07.1959, Qupperneq 4

VÍSIR
Mánudaginn 6. júlí 1959
LTOAME
i r
VÆKNI
[r unnt að hafa áhrif á
Amerísk nefnd leggur til að hafist
verði handa um rannsóknir,
r + /
Ottasf, að Hússar séu vel
á veg ktuunir.
Nefnd ein í Bandaríkjunum leiðir til þess að framleiða rign-
Iieitir Advisory Commitee on ingu.
veoyr
Weather Control (eða ráðgjaf-
arnefnd um veðurfarsstjórn).
Nefnd þessi hefur nú mælst
til þess við Eisenliower forseta,
að hann stuðli að því að flýtt
verði fyrir rannsóknum, sem
miða að því að finna leiðir tii j
þess að geta haft áhrif á eða
stjórnað veðurfarinu.
Áskoruninni fylgdi greinar-
gerð formanns nefndarinnar,
sem bendir m. a. á þá miklu
hættu, sem Bandaríkjunum og
vinaþjóðum þeirra geta stafað
af því ef Rússar verði á undan
að fintia leiðir til þess að stjórna
veðurfarinu í heiminum. Telur
formaðurinn að af þessu gæti
stafað enn meiri hætta en af
nokkurri atómsprengjuárás.
Nefnd þessi var sett á lagg-
irnar 1953 og átti að rannsaka
Arangurinn af starfi nefnd-
arinnar varð sá, að hún telur að
mögulegt sé að framkalla gervi-
rigningu með góðum árangri, en
rannsóknir hennar hafa m.' a.
leitt í ljós að unnt er að gera
! sér nokkra grein fyrir veður-
Ifarinu fram í tímann og hugs-
anlegt að hægt sé að hafa áhrif
á veðurfarið eða stjórna því að
nokkru.
Þá getur nefndin þess í
varandi þurrka á öðrum. Ligg-
ur í augum uppi að hér er um
hættulegt vopn að ræða ef í
óvinahöndum er. Ef hægt er að
breyta lítillega hitajafnvæginu
á milli sólar og jarðar er unnt
að hafa langvarandi áhrif á
veðurfarið. Veðurfarið er mik-
ið komið undir sólarorkunni.
Þessi orka kemur fram í ýmis.
konar elektrómagnetiskum
geislum og er álitið að hún
gangi í sambandi við mólikúl
vatns í gufuhvolfinu. Sólarork-
an geymist í jörðinni, lofti og
vatni. En nýjustu rannsóknir
sanna, að gufuhvolfið er eins
konar hitaorkuhreyfill, þar sem
sólarorkan breytist í hreyfingu:
vinda og öldur hafsins.
Mikið er undir því komið að
Umferðaöngþveiti í
Sítto'ir sirtvtisresfgos«r icfcnir
i nothstss.
Mannflutningakerfi Moskvu- | aðir, jafnvel allt að þrisvar
borgar verður aukið mjög og sinnum stærri. Almennings-
endurskipulagt á næstunni og vagnar verða aðallega notaðir
ráðstafanir gerðar til þess að
forðast umferðaröngþveiti, sem
er fyrirsjáanlegt ef bifreiðum
og öðrum ökutækjum á að
fjölga að ráði. Er það þegar
orðið tilfinnanlegt og umferðar
hnútar daglegur viðburður.
Engir strætisvagnar mega
fara.um götur miðbæjariins. —
til að flytja fólk til úthverfanna
og frá. Þá verða byggð ný út-
hverfi.
Aðaltilgangurinn með þess-
um ráðstöfunum er að auðvelda
ferðir manna um miðborgina,
flýta fyrir umferðinni og greiða
úr henni sem mest. Moskvu-
I
j menn hafa veitt þvi athygli hve
Fólksflutningar eiga að fara
fram neðanjarðar meira en
hingað til. Nýjar gerðir strætis-
vagna verða teknar í notkun,
stærri en þeir, sem nú eru not-
skýrslu sinni, að ástæða sé að geta fylgzt með því hve mikið
halda, að Rússar séu nokkuð á köfnunarefni er í loftinu. Það
veg komnir í rannsóknum sín hefur aukist mflög á seinni ára-
bruna í ofnum
h. Ef þetta efni
Bandaríkin smíða
ffjiígandi disk.
I sumar eða að minnsta kosti
þessu ári munu Bandaríkja-
veðurfar og sérstaklega að finna og flóða á einum stað en lang-;
um og tilraunum til að hafa á- tugum vegna
hrif á veðurfarið, en haldi öll- iðjuvera o. þ
um þeim s.kýrslum leyndum.
Bent er á, að þó ekki væri
um meiri áhrif að ræða á veð-
urfarið en að geta haft áhrif á
úrkomu, þá gæti það leitt til
storkostlegs tjóns. svo sem ems^ að efni þetta mundi enn siðui þessum fyrir^etlunum en nú
eykst mikið enn getur það leitt menn Ijúka við smíði á fyrsta
til þess að hitni í veðri meira fljúgandi diskinum og verður
en áður svo að líkja mætti því reynsluförin farin
vjð að við værum í gróðurhúsi. 'skamms.
Þetta mundi aftur leiða til þess j Mikil leynd hefur hvílt yfir
Frh. á bls. 1».
Ný aðferð Bandaríkjamanna
við að byggja stífiur \ gljúfrum.
Einhver stærsta bygginga- barmi gljúfursins — þúsundir
framkvæmd, sem nú hefur ver- verkamanna, 50 smálestir af
ið ráðizt í í Bandaríkjunum, er vélum og alls konar byggingar-
hin svonefnda Glen-gljúfra- j efnum, þar með taldar 35,000
stífia í Coloradofljóti í Ari- smálestir af stáli og fimm millj-
zonafylki. |ón kúbikfet af steinsteypu. Á
Byggingin er framlcvæmd á næstu tveimur árum verður
sérstæðan hátt, því að öil vinn- kaplaútbúnaður þessi notaður
an við smíði stíflunnar fer fram til þess að láta 24 smálestir af
frá fjórðungsmílu löngum vír- steinsteypu síga niður í gljúfrið
kapalútbúnaði, sem strengdur með fjögurra mínútna millibili
er milli 700 feta hárra kletta á nóttu sem degi.
sitt hvorum megin Glen-gjjúf-1 Kapallinn, sem notaður er,
urs. Allt sem með þarf til bygg- er ef til vill sterkari en nokk-
ingar stíflunnar, verður látið ur kapall, sem notaðu hefur
siga niður frá köðlunum, sem verið í sama tilgangi. Hann er i
strengdir eru milli klettanna á fjórit þumlungar i þvermál,
jer smíðinni það langt komið, að
hermálaráðuneytið mun svipta
hulunni af einhverntíma á
sveigjanlegur og yfirborðið er þessu ári.
slétí. Hann er samsettur af 312
einstökum harðstálþráðum, sem
undnir eru saman á gormlaga
hátt, þannig að við það mynd-
ast margföld lög umhverfis að-
alvírinn. Þessi viðamikli stál-
kapall er nógu sterkur til að
halda uppi 30 bifreiðum eða 100
smálestum af steinsteypu í einu.
Alls þurfti rúmlega 3,800 fet af
kaðlinum í þennan útbúnað.
Aðalhlutar þess? kapalútbún
aðar eru tvær ,,rennibrautir“,
og er hvor út af fyrir sig strengd um- ^á á hann að
milli tveggja turna, sem standa jky1'1' á sama stað í
á brautarteinum sitt hvorum
Séi'fræðingur einn, sem hef-
ur starfað við smiði á diskinum
fljúgandi hefur látið hafa það
eftir sér, að hér sé um stórkost-
lega nýjung að ræða svo að
annað eins hafi ekki sézt í flug-
vélaiðnaðinum.
Diskurinn á að geta farið svo
lágt að hann næstum strjúkist
við jörðina, geta smogið á milli
ti'jákróna og niður í dal-
verpi og á þann hátt orðið ó-
sýnilegur ratsjárstöðvai'vörð-
geta verið
loftinu og
farið til hliðar. Með diskinum
umferðarvandamálin geta orð-
ið erfið viðfangs ef nauðsyn-
legar ráðstafanir eru ekki gerð-
ar í tæka tíð.
Umferðarstjórnin stefnir að
því að geta vandræðalaust flutt
þær 10 milljónir manna, sem
daglega munu ferðast um borg-
ina og álítur að bezta lausnin
liggi í því að nota stærri og hrað
gengai'i flutningstæki. Á hinn
bóginn verði að takmarka
fjölda flutningatækjanna. —
Færri, stærri og hraðgengari
bílar séu bezta lausnin. Bráð-
lega vei'ða teknir í notkun 200
ínnan manna strætisvagnar. Þeir, sem
nú eru notaðir, flytja aðeins 65
manns, þar af verða 25 að
standa, en auðvitað tróða miklu
fleiri farþegár sér inn í vagn-
inn en rúm er fyrir. Hinir stóru
200 manna strætisvagnar eru
reyndar eins og tveir vagnar,
á liðamótum um miðjuna, tii
þess að geta betur beygt fyrir
horn. Fólk getur þó gengið á
milli vagnanna þar sem sveigj-
anleg göngubrú er á milli fram
og afturhlutans um liðamótin.
Inngöngudyr eru fjórar og út-
göngudyr þrjár og eru það efc-
illinn og afgi'eiðslumaðurinn,
sem stjórna hurðunum.
megin gljúfursins. Rennibraut-, vei'ður. hægt að flytja fjölda
ii'nar eru í mismunandi hæð, hermanna hvert sem er.
svo að ekki er hætta á árekstri, j Ekki er þó gert ráð fyrir að
þegar áhöld og annað er flutt diskurinn verði notaður til
til og látið síga niður á gljúfr- 1 geimferða. Þó fer hann eins
arbotn, og tuinarnir hreyfast hátt og hvaða flugvél sem er.
eftir brautarteinunum eftir því, Því er haldið stranglega leyndu
hvar hlutirnir eiga að koma hve hratt diskurinn getur farið.
Norðmenn og Pólverjar haí’i
samið um vöruskipti næstu
12 mánuði. Umsetning verð-
ur 33 millj. n. kr. á hvora
hlið.
Tuttugu blökkumenn voru
handteknir í úthverfi í Dur-
ban, S.-Afríku í gær. Lög-
reglan gerði upptæka nærrt
100.000 lítra af ólöglegu
áfengi (heimabruggruðu
öli).
Þessi teikning sýnir, hvernig notazt er við kapalbrautir við
j stíflugerðina í Colorado-fljóti.
niður. Lyfta úr vírneti flytur
byggingarverkamennina niður
í hið djúpa árglúfur og upp úr
því, og loks er fótgöngubrú úr
1 stálneti, sem. liggur yfir gljúfr-
ið.
Stí-flan verður 700 fet á hæð
og að baki hennar verður geysi-
mikið stöðuvatn, 256 fei'mílur
að stærð. Aðeins ein stífla í
Bandaríkjunum er hærri, Hoov
er-stíflan. Ástæðan fyrir því,
að lagt var í hinn mikla kostn-^
að við þennan loftkapalútbúnað
er sú, að hlutverk stíflunnar í
sambandi við efnahagslíf íbú-
anna í fylkjunum umhverfis
verður ákaflega mikilvægt. Hún
á að framleiða 900,000 kw. af
orku og nægilegt vatn til áveitu
og ræktunar á 110,000 fermíl-
um af þurru landsvæði í fimm
fylkóum í vesturhluta Banda-
ríkjanna. ■* ^
m ✓ , /W:
W V
Það er óvenjulegt að sjá slík farartæki hátt á lofti, en þessí-
vagn var látinn síga ofan á stífluna.