Vísir - 06.07.1959, Qupperneq 9

Mánudaginn 6. júlí 1959
VfSIR
9
nast demanta-
raatiB
ielt b Afrík^
©ftlr ára
Hann háí John Wiiliamson.
Og John Williamson vissi hvað
hann vildi. Kann vildi eignast
demanta. Þegar hann var 22ja
ára gamall lagði hann upp frá
Kanada í leitina. Hann fór til
Suður-Afríku, lands demant-
anna.
Hann var viss um að hann
mundi finna bá, en hann vissi
L'ka að þeirra var ekki að Jeita
í demantanátnunni, sem hann
vann í í Suður-Afríku — þeir,
sem hann gróf þar, voru ekki
honum ætlaðir. -Svo lagði hann
af stað í 4500 km. langt flakk,
alla leið til Tanganyika. Þá var^
hann 28 ára gamall. Hann fór
einn síns liðs. Eftir sex ára leit
fann hann það, sem hann leitaði
að.
Demantar voru allt hans líf.
Demantar voru hans einu vin-J
ir. Þeir gerðu hann ríkan, e. t.
v. ríkasta manninn á jörðinni.
Sóttist ekki
eftir munaði.
Hann bjó á eyðimörkinni —
hjá demöntunum sínum. Hann
átti enga skemmtisnekkju, enga
veðhlaupahesta, enga konu til
að hlaða demöntum sínum á, I
þótt hann ætti nóg af þeim. —
Kann girti eign sína með 17
km. löngum gaddavírsgirðing-
um.
Og svo dó hann nýlega, 51
árs gamall cg var grafinn hjá
demöntunum sínum innan
gaddavírsgirðingarinnar.
Hann var soriur timburkaup-
manns, af írsku bergi brotinn.
Kann hafði aðeins eitt áhuga-
mál: demanta. Hann hefði get-
að yfirfyllt markaðinn af dem-'
öntum úr hinni frægu Mwadui-
ítámu sinni. En hann hafði eng-
an áhuga fyrir þvi.
Hann bjó í námunni sinni,
klæddist hvern dag vinnufötum
sínum og gekk til vinnú sinnar
í námunni undir miðjarðar-'
baugnum. í kringum hann voru
starfsmenn hans. Þar í kring
var girðingin. Fyrir utan girð-
inguna voru blökkumennirnir!
af Wasakumaættbálknum. Hin-
um megin við hin djúpu höf
voru sérfræðingarnir, sem höfðu1
revnt að lækna hann af krabba-;
rneininu, sem hann fékk í kok-'
ið.
Það var ekkert, sem ónáðaði
hann eða dreifði huga hans,1
ekki einu sinni klúbburinn eða
kiúbbfélagarnir i bænum, sem
hafði risið í kringum námuna
hans. Og enginn gat nokkru
sinni gert sér grein fyrir, hve
niargar milljónir sterlingspunda
l'.ann ætti í demöntum.
E’ins og beinagrind.
' Svo fór hann allt í einu að
littast. Á sex mányðum léttist'
ha'nn svo mikið, að hann var að-'
eins orðinn skinn og bein. Enj
hann var samt ríkasti maðurinn
á jörðunni.
I>að va^ri hvorki satt né sann-
gjarnt að kalla hann nurlara.
Hann var gagntekinn, heltek-
inn þeirri ástríðu að eignast ds-
manta — að láta draum rætast.
Og draumurinn rættist. Hann j
varð mestur ailra demantasafn-
ara, átti mestu demantanámu,
sem nokkur einstakíingur hefur
nokkru sinni átt. Þetta hafði
skeð á þriðja, fjórða og fimmta
áratug þessarar aldar, og á
þeim sjötta héit hann enn áfram
að grafa demanta úr jörð. Hann
hafði náð takmarkinu, lengra
varð ekki komizt — og svo dó
hann.
Beztu ár hans voru árin sex,
þegar hann fláektist um eyði-
mörkina í leit sinni að demönt-
um. Þá dreymdi hann sína
drauma — draumana, sem rætt-
ust.
Ekki með fullu viti?
Hann hóf leitina í bænum
Dodomo. Þar var þá eitt hótel,
skrifstofur bæjaryfirvaldanna
og nokkrr skúrar með báru-
járnsþökum. Hann ræddi við
jarðfræðingana og landfræðing-
ana og rannsakaði landakortin
þeirra. Demaritar? Nei, það eru
engir demantar á þessu land-
svæði, sögðu þeir. Enginn hafði
fundið demanta þarna. Ekki
Bretarnir, ekki Þjóðverjarnir,
sem þegar höfðu leitað.
Þeir héldu að nann væri ekki
með öllum mjalla. Svo sneri
hann baki við Dodomo og jarð-
fræðingunum og landfræðing-
unum og lagði einn af stað í
leitina. I
Sumir ættbálkarnir kölluðu
hann „vítla’usa Bwana“. Hann
tók malaríu, blóðkreppusótt og
fleiri hitabeltissjúkdóma og sól-
in ætlaði að steikja hann lif-
andi. Þetta stóð í sex ár. Hung-
ur, þorsti, óstillandi kvalir hins
hvíta manns á eyðimörkinni
undir brennandi sól Afríku. En
hann gafst ekki upp. „Stund-
um,“ sagði hann við kunningja
sinn, Noel Monks, „stundum
hélt ég að ég væri brjálaður.“
ur hafi bcðið honum 5 milljónir
sterlingspunda fyrir námúna
hans cg það meira að segja áð-
ur en nokkur annár en hann
vissi hvers virði hún var. Það
var eitt af því fáa sem William-
son sagði frá. Hann gat alltaf
talað um demanta. En auðvitað
i
seldi hann ekki. Og hann reikn-
aði rétt. Það er talið, að það
liggi demantar fyrir 300 millj-i
ónir sterlingspunda í leirnum i
Mwadui-jiámunni og þar liggfa
nú einnig jarðneskar leifar
Johns Wilnamsonar.
Hvað verður um
auðæfin?
Brezka stjórnin mun nú taka
við rekstri námunnar að Willi-
amson látnum, Leynilegir samn
ingar hafa staðið yfir í sex mán
uði um hvað við tekur. Líklegt
er að brezka stjórnin og stjórn
Tanganyika taki við námunni.
Williamson hafði óskað þess, að
náman ásamt starfsmönnum
öllum kæmist undir brezka
stjórn, en ekki undir stjórn Suð
ur-Afríku.
7'
gegn einum -
Framh. af 3. síðu.
aðgerðarlaus. Maður verður
eitthvað svo pirraður . . . . “
„Þú ert orðinn bao fullorð-
inn, að þú átt nú. skilið að hvíia
þig. -Hvenær ertu fæddur?“
„Eg er fæddur 1888. Sjötíu
og tveggja áia bráðum. Já,
vist er máður orðinn fullorðinn.
Það dugar ekki að þræta fyrir
það, en það ef eins og maður
vilji ekki kannast við það . . .
G. K.
Bretar ®§ Baridaríkja-
Eíssan Iðggja ssnait.
Brezka iðnfyrirtækif British
Chemical Industri. ,td. og
bandarískt fyrirtæki 'a stofn-
að félag mcð 10 milíi pd. höf-
uðstól til að koma á lót fram-
leiðslu alumialumva -lings á
Bretlandi.
Er talið, að þegar hið fyrir-
hugaða fyrirtæki . cmst á
laggirnar, murii útfluttur alum-
iniumvarningur verða ný stoð
undir aukinn gull- og dollara-
forða Breta.
Atvinnuleysi fer enn minnk-
andi á Bretlandi, að því er haft
var eftir McLlodd verkamála-
ráðherra í gær. Nýjar skýrslur
um tölu vinnandi fólks og at-
vinnulauss eru væntanlegar þá
og þegar.
★ Fjórir Austur-Þjóðverjar
hafa verið dæmdir i fang-
elsi fyrir að dreifa andsov-
ézkum fregnmiðum.
Sc
annar
5Ö%
ur
■ - ejtir 1Je
eruí
SAGA KÚREKANNA.
☆
4) Nýlendurnar á vestur-
ströndinni uxu mjög liratt, og
armur Iaganna var svifaseinni
í snúningum. Það var einmitt
þessi staðreynd, sem gáíu ýms-
um afbrotamönnum kærkomið
tækifæri, eins og Billy the
Kid. Hann var skotiim til bana
21 árs að aldri, eftir að hafa
banað 21 manni með b.vssu
sinni. Hinir alræmdu Younger-
bræður, bankaræningjarnir
Dalton og aðrir léku lausum
hala á þessum tíma. Munn-
mælasögur hafa haldiö nöfmim
þeirra frá gleymsku. í fyrstu
tíð nautgriparæktarinnar náðu
járnbrautirnar ekki til meiri
liluta ræktunarsvæðanna. Til
þess að koma skepnunum til
næstu járnbrautarstöðvar, var
nauðsynlega að reka þær lang-,
ar leiðir. Þetta voru erfiðar
ferðir fyrir kúrekana. Þcir
urðu að þola bæði hörkufrost
og brennandi liita á sléttunum
til að koma nautgripunum á
áfagastað.-----
Járnhrautirnar teygðu sig ae
lengra til vesturs og„ styttú
jafnframt á vegarler.gd, sem
þurfti að reka nautahjarðirnar.
Þetta varð einnig til þess, að
nautgripirr.ir komust á mark-
aðinn í betra ásigkomulagi,
Þetta þýddi einnig að lögð var
meiri áherzla á að framleiða
betri tegundir nautpenings, þar
sem ekki þurfti að hugsa eins
mikið um þrautseigju dýranna,
er þau voru rekin íil slitrunar.
Þeir muna þjóðsöguna.
En indverskir kaupahéðnar
og svartir námuverkamenn
minnast hans. Sumir þeirra réð-
ust til hans, sem starfsmenn og
einn þeirra varð forstjóri hjá
honum. Þeir minnast þjóðsög-
unnar um brjálaða, hvíta mann
inn.
Káhhske er hún sönri sagan
um Williamson og bankastjór-
ann: Bankastjórinn hafði neit-
að honum um peningalán. Svo
kom hann dag nokkurn í bank-
ann. Opnaði lúkuna og sýndi
bankastjóranum handfylli af
demöntum og sagði: „Þér megið
loka viðskiptareikningi mín-
um.“ Svo kreppti hann saman
hnefann aftur og gekk út.
Williamson sagði aldrei þessa
sögu. Hann var fámáll.
Kannske er það líka satt, að
hinn mikli De Beers námahring-
5) Það varð snemma alsiða
hjá kúrekunum eftir erfiðan
dag, að skemmta sér við kenpni
í reiðmennsku og við að snara
kálí'a og naut. Upp úr þessu
uxu íþróttamót, sem kallast
„Rodeo“, og er mikið útbreidd
í Bandaríkjunum. Öil atriði í
vinnu kúrekans eru sýnd á
þessum mótum, svo og ýmsir
sérstakir atburðir. Hinir við-
kvæmnilegu kúrekasöngvar
eru sungnir um allan heim. í
ráun réttri er nautgriparæktin
sú sama í dag og áour fyrr
þrátt fyrir það, að bændur hafa
notfært sér nýjustu tækni nú-
tímans. Jeppar og vörubílar
eru riotaðir til margra hluta.
Litlar flugvélar sveima yfir
sléttunum til að leita að týnd-
um nauíum og reka saman.
Radiósamband milli sléttubúð-
aíma og býlisins útiloka marga
tímafreka ferðina. Þrátt fyrir
allar framfarir er kúrekinn sá
hinn sami í dag og áður fyrr.
Hann og hestur hans eru einí-
þá miðdepill nautgriparæktun-
arinnar í Bandaríkjunum. o.g
þótt bækur og kvikmyndir y
hafi gert hann öllu glæsliegH--
manntegund en hann í rauninfft^
er, þá er hið erfiða starf hans
ennþá jafn nauðsynlegt
(Endir).