Vísir - 17.10.1959, Page 9

Laugardaginn 17. október 1959
VlSIB
Ævintýri á 20. öldinni
Framh. af 4. síðu.
Tafmagn, sem aldrei brást, skól-
ar, góð og ábyggileg póst- og
símaþjónusta, góðir vegir og
fleira og fleira, sem þau sökn-
uðu nú sárt.
Það litla, sem Christensen
hafði lagt fyrir, var nú brátt
á þrotum. Læknishjálp var dýr
og þegar hann gat farið að
stauiast um, tóku þau sig upp
og fluttust til næsta fiskiþorps,
þar sem ódýrara var að búa.
Þau tóku sér far með járnbraut-
arlestinni og höfðu komið öll-
um eigum sínum fyrir í einu
kofforti. í klefa með þeim vin-
gjarnlegur, ungur Brasilíumað-
ur. Þegar þau stigu út úr lest-
inni í áfangastað, var ungi mað-
urinn svo vingjarnlegur að
bjóða þeim að halda á koffort-
inu, og þáðu þau það með
þökkum, þar sem Chrisensen
var enginn maður til að rogast
með hina þungu byrði. Skömmu
seinna sáu þau hvar ungi mað-
urinn með koffortið hvarf í
mannþröngina, og sáu hvorki
hann né koffortið eftir það.
Þarna stóðu þau nú uppi alls-
laus á götunni. í koffortinu var
aleigan, úr Christensens, öll
þeirra beztu föt — allt.
Þau áttu ekki annað eftir en
það, sem þau stóðu í.
Það var konan, sem hug-
hreysti mann sinn í það sinn
sem oftar.
En þarna í litla fiskimanna-
bænum kynntust þau nýrri hlið
á Brasilíumönnum. Þau voru
búin að tryggja sér kofa að búa
í. Það var skammt liðið á kvöld-
ið þegar barið var að dyrum
í nýju húsakynnunum. Nábú-
arnir höfðu fengið veður af ó-
happi því, sem hjónin höfðu
orðið fyrir. Úti fyrir stóð kona
með körfu á handleggnum. í
körftmni var fiskur. Önnur
kona sendi son sinn með hrís-
grjón og matarolíu og um morg-
uninn eftir kom þriðja send-
ingin. Það var kaffi og brauð.
Um hádegið var enn barið að
dyrum á kofanum. Þar var
kominn læknir. Einhver hafði
sent eftir lækninum í næsta bæ
— þau fengu aldrei að vita hver
það var.
í tvo mánuði stundaði lækn-
irinn Christensen af mestu kost-
gæfni og fékkst ekki til að taka
eyri fyrir. Mest allan mat fengu
hjónin gefins frá þorpsbúum og
þannig tókst þeim að draga
fram lífið, unz Christensen var
aftur orðinn vinnufær.
Upp frá því hefur Christen-
sen aldrei mátt heyra Brasilíu-
mönnum hallhælt. Þeir geta
verið harðsnúnir í viðskiptum,
segir hann, en þegar til kast-
anna kemur, hafa þeir hjartað
á réttum stað.
Um þær mundir, sem Chri-
stensen gat farið að vinna aft-
ur eftir veikindin, höfðu fimm
bátar bætzt við í danska fiski-
bátaflotann. Þeir höfðu samn-
ing við aðra niðursuðuverk-
smiðju, en það var sama sagan
þar. Áður en árið var liðið,
vildu allir mennirir fara heim
aftur. Það var þó hægara sagt
en gert, því að þeir áttu allir
mikið inni hjá niðursuðuverk-
smiðjunum. í Brasilíu hafa
Vinnuveitendur nefnilega þann
sið, að borga ógjarnan upp inn-
eignir viðskiptamanna sinna,
því að þá missa þeir tangar-
haldið á þeim.
Það var formaður á sænsk-
um báti, sem fyrstur missti þol-
inmæðina og fór án þess að fá
uppgert. Hann tapaði fleiri þús-
und krónum á vanskilum nið-
ursuðuverksmiéjunnar. Bátur
hans var mannaður Dönum, og
fylgdu þeir skipstjóra sínum,
þó að þeir yrðu að sjá á eftir
aurunum. Var nú lagt af stað
úr höfn einni suður í landi.
Óhjákvæmilegt var að taka
vatn einhversstaðar á leiðinni,
og urðu þeir að koma við í Ríó
þeirra erinda. Þar var báturinn
settur fastur. Tveir varðmenn
gráir fyrir járnum, komu um
borð til þess að tryggja það að
Svíinn stryki ekki á bátnum.
Tóku þeir hlut úr vélinni, svo
að hún- yrði ógangfær.
I Formaðurinn, sem var orð-
inn vanur því að umgangast
opinbera embættismenn í Bras-
ilíu, hugðist nú „orðna“ hlut-
unum að sið þarlendra. Tók
hann upp viskýflösku og hellti
duglega í glösin. Varðmennirn-
ir þáðu þessar góðgerðir með
þökkum, og varð nú brátt glatt
á hjalla, og fannst bátsverjum
vel horfa sitt mál. En áður en
varði, voru viskýbirgðirnar
þrotnar, án þess að tekizt hefði
að „orðna“ hlutunum. Létu
varðmenn nú illa yfir þunnum
„trakteringum“. Þið verðið þá
að ná í meira, sagði bátsfor-
maður og fékk þeim handfylli
af góðum og gildum brasilísk-
um peningum og það þá sækja
meira vín. Þeir létu ekki segja
sér það tvisvar og skunduðu í
land.
En hinir þorstlátu Brasilíu-
menn þekktu ekki til forsjálni
Norðurlandabúa og grunaði
ekki, að nægir varahlutir væru
til um borð.
Voru nú höfð skjót handtök,
nýr hlutur settur í vélina, í stað
hins, sem verðirnir höfðu tekið
með sér, og stefna tekin á haf
út. —
Jafnskjótt og það spurðist, að
báturinn væri allur á bak og
burt voru orrustuflugvélar og
tundurspillar sendir út að leita
hans. En suðurhafið er stórt
og báíurinn var lítill. Hinir
fráneygðu leitarmenn fundu
hann ekki.
| Allir hinir bátarnir urðu eft-
ir í Brasilíu og sjómennirnir
j tóku sér far heim með öðrum
farkostum. Þeir gátu ekki fellt
sig við þjóðhætti í Brasilíu, og
það hefur flestum Norðurlanda-
mönnum reynzt erfitt.
I Christensen er eini Norður-
landamaðurinn af fiskibátaflot-
anum, sem eftir varð. Hann
fluttist norður til Bahia, því að
hann kunni betur við negrana
þar heldur en fólkið suður frá.
Son sinn sendu Chrisensen-
hjónin heim til Danmerkur.
Christensen segist vinna sér
inn álíka mikið þarna í Bahia
eins og’ hann gerði heima í
Danmörku, en það er ódýrara
að lifa þarna sem hann býr nú.
Hann hefur getað lagt svolítið
fyrir og býr þó í litlu húsi, sem
hann á. Hann er í þjónustu ríks
manns, sem á bátinn, sem hann
rær á. Að vísu er hann skráður
matsveinn á bátinn, en ekki for-
maður. Þó er hann í rauninni
formaður á bátnum, en þannig
er mál með vexti, að enginn
getur fengið skipstjórnarrétt-
indi í Brasilíu nema hann sé
borinn þar og barnfæddur. Þess
vegna er hinn raunverulegi
kokkur skráður skipstjóri, og
skipstjórinn kokkur. Christen-
sen hendir gaman að þessu, og
ekki er kokkurinn síður ánægð-
ur þegar hann setur hina skraut-
legu skipstjórahúfu á sittsvarta
höfuð, þegar siglt er inn eða
út úr höfninni. Að vísu verður
hann að hafa Christesen hjá
sér við stýrið, því hann verður
að geta litið af því við og við
til að heilsa þeim, sem fram hjá
fara, því að hann vill að allir
þekki sig — skipstjórann sjálf-
an, aflakónginn í verstöðinni.
Það er stundum sóðalegt í
|lúkarnum eftir máltíðir. Kokk-
skipstjórinn býr að vísu til á-
gætis mat, en honum lætur illa
að þurfa að hreyfa sig mikið
eftir góða máltíð. Oft bölvaði
Christensen, þegar hann kom
niður og sá, að ekki hafði verið
tekið af borðinu hvað þá held
ur þvegin upp matarílátin og
borðbúnaðurinn,' en hann er
löngu hættur því og vill held-
ur vinna til að gera þessi nauð-
synjaverk sjálfur, en standa í
skömmum — það er hvort sem
er vita gagnslaust.
Nú tekur Christensen því sem
að höndum ber og lætur hverj-
um degi nægja sína þjáningu
að hætti viturra manna suður
þar. Það er ekki hægt að gera
Brasilíumenn að Dönum, held-
ur verða Danir að gerast Bras-
ilíumenn, ef þeir ætla að verða
gamlir í landinu því.
Loftpressur til leigu
Framkvæmi allskonar
múrbrot og sprengingar.
m
tSBatnköllaft
3Cojiieúng>
<§>tœkkuri
GEVAFOTOJ
J.ÆK3ARTORGI
Klöpp
Sími 2-45-86.
s.
annat' óoýar
L...
Dalai Lama
Alla daga sat Dalai Lama við
hið stranga nám. Hann lærði
ekki aðeins reglur hins flókna
trúarkerfis út í æsar heldur
einnig sögu þjóðar sinnar og
sögu mannkynsiins. — í þessum
stranga skóla þroskaðist hann
fljótt.....Þegar hann var 14
ára varð hann fær um að taka
skyldustörfin á herðar sínar.
Hann átti í löngum rökræðum
við hina fróðu munka, og að
þeim loknum stóðst hann prófið
og var þá talin hæfur til að
stjórna Tíbet. Hinn ungi Dalai
Lama var af öllum talinn vitur
og lærður og enginn efaðist um
hæfileika hans til að stjórna
landinu af viturleik....Tíbet
er einangrað lánd og í rauninni
fór það framhjá Tíbetbúum, að
kommúnistar höfðu tekið völd
í Kína. Það var ekki fyrr en ár-
ið 1950, þegar Kínverjar stóðu
með alvæpni við landamæri
Tíbet, að þeir áttuðu sig á því,
hvernig komið var. Tíbetar hafa
um aldaraðir verið frábitnir
hernaði og áður en þeir gátu
áttað sig og skipulagt varnir,
voru kommúnistar búnir að
taka landið herskildi.
'k
Jeq n;;æq essacj .legacj
höndum var Dalai Lama, sem
nú var orðinn 16 ára, veitt vald
til að gera það, sem honum
þótti nauðsynlegt til að bjarga
þjóðinni. Til þess að forða því
að stjórnin félli í hendur komm-
únistum tók hún það til ráða
að flýja land. Án nýtízku vopna
og mikils herafla var það von-
laust að verja landið gegn kín-
versku hermönnunum með ný-
tízku vopn frá Rússlandi, þar
sem þeir höfðu líka fengið her-
mennsku þjálfun. Hann hafnaði ‘
svo öllum tilmælum Kínverja
um að semja við þá. --- Svo
var það að lokum í maí 1951,
að kommúnistar komu með
samninga, sem Dalai Lama var
neyddur til að ganga að. Þeir
áttu að tryggja, að Kínverjar
hefðu engin afskipti af innan-
ríkismálum Tíbeta og Dalai
Lama átti eftir sem áður að
vera æðsti maður þjóðarinnar í
andlegum og veraldlegum efn-
um. Kína átti aðeins að stjórna
utanríkismálum Tíbets. Fulltrú-
ar Dalai Lama fóru til Peiping
til þess að undirrita samning-
inn.....Ekki leið á löngu þar
til Kínverjar brutu samninga á
Tíbetum. Þeir reyndu að svipta
Dalai Lama völdum og hneppa
þjóðina í fjötra. Þetta kom illa
við hina sjálfstæðu Tíbeta og
sem þeir hófu að mynda samtök
til að hrinda af sér fjötrum og
ófrelsi því, er kommúnistar
hnepptu þá í. Þjóðin hélt bar-
áttuþreki sínu þrátt fyrir ógn*
anir kommúnistanna.