Vísir - 19.10.1959, Qupperneq 3

3
Tinudagir.n 19. októ'uer 1959
V í S IB
Veiöar oy veiöiferöir
©
i
Pær bafa kostaB þrjú mannslíf á 70 áruis?,
en Siysln eru færri en vs5 mætti búas'.
Viðtal við Kristófer Ölafsson,
bónda í Kalmanstungu.
Það er í rauninni merkilegt, hvað fátt hefur orðið um slys
í veiðiferðum Borgfirðinga á Arnarvatnsheiði, því oft hefur
verið teflt á tæpasta vaðið og vafalaust hafa menn þagað yfir
sumum svaðilferð’.mum han<rað norður.
Eitthvað á þessa leið komst
Kristófer Ólafsson, bóndi í Kal-
mánstungu, að orði við frétta-
mánn Vísis um réttaleytið í
haust. Daginn áður hafði Kristó-
fer komið, ásamt dóttur sinni
rúmlega tvítugri, úr veiðiför af
heiðinni og lenti þá í hrakn-
ingum, þótt ekki hlytist slys af.
Fóru þau feðgin til veiða í vatni
þvíj sem Stóralón heitir, nokkru
eftir miðjan september í haust.
Þangað er um eða yfir 3ja
klukkustunda reið frá Kalmans*
tungu ef greitt er farið, Ekki
verður komizt þangað á bílum.
Við Stóralón er gamalt bát-
skrifli, lekur og úr sér geng-
inn, en þó notaður til veiðanna.
Á þessum báti fóru þau Kristó-
fer og dóttír hans að vitja neta,
sem áður var búið að leggja.
Veður var leiðinlegt, suðvestan
stormur með krapa og snjó-
hryðjum, og eftir að bátinn tók
að þyngja sökum hleðslu, gekk
illa og seint að róa honum til
iands.
Vegur dýpra —
dregur þyngra.
En vatnið er grunnt eins og
mörg önnur veiðivötn á Arnár-
vátnsheiði og það vissi Kristó-
íer. Því var það, að þegar hon-
um t'ók að leiðast þófið og þótti
róðurinn lítt ganga, hugðist
hann flýta fyrir ferðinni með
því að fara út úr bátnum og
draga hann til lands. Kristófer
er karlmenni að burðum, tví-
efldur og auk þess stór vexti,
svo að bæði gat hann vaðið
dýpra vatn en flestir aðrir og
auk þess dregið meiri þunga en
venjulegir menn.
Nú sóttist líka ferðin betur

t. T&*'. vr * :*xí
Kristófer.
en áður, en allt í einu kom þar
sem hola eða pyttur var í botn-
inum, Kristófer rann til og var
í þann veginn að missa jafn-
vægið þegar Ólöf dóttir hans —
sem sá að hverju stefndi —
greip til hans og gat varið hann
falli. Engu að siður blotnaði
Kristófer upp til axla og var
ekki þurr þráður á honum, þeg-
ar hann kom til lands. Ekki
hafði hann þurr föt til skipt-
anna, en fór úr sokkunum og
vatt þá og hellti úr stígvélun-
um. Þetta kom samt að litlu
gagni, því það rann jafnharðan
úr rennblautum fötunum niður
í stígvélin. — En sprett var úr (
spori á klárunum heim að Kal-
manstungu um kvöldið.
— Þetta gerði mér ekkert til, (
sagði Kristófer. — Þarna var j
engin hætta á ferðum, jafnvel(
þótt ég hefði kollsteypzt í vatn-
ið. Nær lá slysi á þessari sömu
fleytu á svokölluðu Úlfsvatni,
sem er annað stærsta vatnið á
Arnarvatnsheiði, um aldamótin
síðustu. Á þessu sést, að bátur-
inn er orðinn gamall.
Bátnum
hvolfdi.
— Hvernig vildi það til?
— Úlfsvatn er auk þess að
vera annað stærsta vatnið á
heiðinni einnig í röð þeirra
veiðisælustu. Þangað hefur því
oftar verið leitað til fanga held-
ur en í önnur vötn, sem Borg-
firðingar eiga veiði í. Og ein-
hverju sinni var það um alda-
mótin síðustu, að tveir menn
voru sendir til veiða í Úlfs-
vatni, vinnumaður frá Kalmans
tungu, Davíð Sigurðsson að
nafni, en hinn var Jóhann
Benjamínsson bóndi á Hallkels-
stöðum.
Ekki segir af ferðum þeirra
fyrr en kom norður á heiði. En
þegar þangað kom fóru þeir út
á vatn í garraveðri á þessari
litlu kænu og munaði minnstu
að sú ferð yrði þeirra síðasta i
þessu lífi. En happið elti þá
samt í öllu óláninu.
— Hvernig?
— Bátnum hvolfdi undir
þeim, ekki langt frá hólma, sem
er sunnanvert í vatninu og stóð
vindur á hólmann. Þótt Úlfs-
vatn sé ekki djúpt vatn, er það
þó óvætt með öllu og er í röð
hinna dýpri vatna á heiðinni.
Báðir voru þeir félagar ósyndir
og hvorugur náði niðri, þegar
óhappið vildi til. Jóhannes var
í skinnsokkum og svo vel hert
að, að vatn rann ekki niður í
þá, a. m. k. ekki fyrst í stað.
Þarna myndaðist því loft, sem
varð til þess að fæturnir leituðu
upp. Þá greip Jóhannes til þess
ráðs að busla með höndunum
til að reyna að halda höfðinu
upp úr vatninu, og með þess-
um hætti náði hann hólmanum
um síðir og komst þar í land.
Davíð, félagi Jóhannesar,
náði taki á bátnum og gat hald-
ið sér í hann unz bátinn rak
upp í hólmann.
— Hvernig komust þeir úr
hólmanum?
— Þarna sannaðist það, að ó-
feigum verður ekki í hel kom-
ið, því svo heppilega vildi til,
að árarnir rak líka upp í hólm-
ann. Og eftir að báðir menn-
irnir voru komnir þangað á-
samt farkosti og árum, var ekki
annað en róa til lands. Mun
það hafa gengið slysalaust. En
bátskænan er enn til og enn í
notkun eins og ég sagði áðan.
Sviplegt slys.
j — Hafa fleiri óhöpp orðið
við Úlfsvatn?
| -— Þess er skemmst að minn-
ast, að þar drukknuðu. tveir
ágætir Iivitsíðihgar, Bergþór i
bóndi í Fljótstungu og tengda-
sonur hans, fyrir fáum árum.
Það var sviplegt slys og sorg-
legt. Það skeði að vorlagi og
Kalmanstunga, er innsti bær í Borgarfjarðar-héraði. Þar hefur
löngum verið stórbýlt, en þó vafalaust aldrei sem nú. Landslag
er þar stórbrotið og jöklasýn með afbrigðum fögur.
til byggða á áætluðum tíma var
sent norður á heiði að hyggja
að þeim. Fannst báturinn þá
rekinn á hvoifi, en mennirnir
fundust hvergi. Þótti þá ‘ sýnt
hver örlögu þeirra hefðu orðið,
leiðangur var gerður út að leita
þeirra og fundust líkin þá í
vatninu. Enginn veit, hvernig
slys þetta bar að höndum, en
báturinn hefur legið óhreyfður
síðan. Veiði hefur heldur ekki
verið stunduð í vatninu eftir
þetta, a. m. k. ekki sem neinu
nemur.
— Hafa áður orðið slys í sam-
bandi við silungsveiðar á Arn-
arvatnsheiði?
— Miklu sjaldnar en ætla
mætti. Þessir bátar, sem eru við
heiðarvötnin, eru smákænur,
flestar afgamlar orðnar, lekar
og fúnar — sannkallaðar mann-
drápskollur. Ekkert má fyrir
þær koma svo þeim hvolfi ekki,
og það veit ég, að oft hefur ver-
ið teflt á tæpasta vaðið. Mér
þykir heldur ekki ósennilegt,
að ekki hafi heldur verið skýrt
(frá öllum atburðum, sem fyrir
komu. Menn hafa ekki viljað
vekja ugg og kvíða á heimilum
sínum og heldur kosið að þegja.
I
Mannraun
— manntjón.
En manntjón við veiðiferð á
Arnarvatnsheiði hefur ekki orð- j
ið í mannaminnum nema einu j
sinni áður. Það varð í Arnar-|
vatni hinu stóra, stærsta vatn-(
inu á Arnarvatnsheiði, vorið |
1890. Þá voru tveir menn send-(
ir til veiða norður að Arnar-(
vatni, annar héðan frá Kal-
manstungu, Jón Jónsson, upp-
eldissonur afa míns, og hinn frá j
Húsafelli, Ólafur Hannesson
frændi minn, báðir ungir menn
og vaskir.
— Er vitað, hvernig slys þetta
vildi til?
— Þeir fóru út á vatnið í
norðan bálviðri, sem brast á
skömmu eftir að þeir komu
norður á heiði. Báturinn, sem
þeir fóru á, var lítil og völt
fleyta. Bátnum hvolfdi undir
þeim alllangt frá landi og á svo
miklu dýpi, að þeir botnuðu
ekki. Báðir voru mennirnir ó-
syndir.
— Bjargaðist hvorugur?
— Jú, annar. Jón drukknaði,
en Ólafur komst af.
— Með hvaða hætti?
— Ólafur mun hafa sokkið,
ef til vill oftar en einu sinni,
en eitt sinn, er honum skaut
upp, náði hann til bátsins og
hélt í hann dauðahaldi, unz bát-
inn bar, löngu seinna, að landi.
Þá var Ólafur orðinn svo dof-
inn af kulda, að hann átti erfitt
með að komast upp á vatns-
bakkann. Skríða varð hann til
hestanna, því ekki var hann íær
til gangs sökum dofa í fótum.
Flagnaði bæði skinn og hold
frá beinum á þeirri ferð til hests
ins, og illa gekk að komast á
bak, en tókst þó um síðir.
Margra klukkustunda ferð
var til byggða, og að þessu
sinni harðviðri af norðri með
talsverðu frosti, en Ólafur hins
vegar gegnblautur og allur dof-
inn af kulda. Þótti það með ó-
líkindum, að hann skyldi hafa
komizt lifandi úr þessari raun.
Sagt var, að hann hafi orðið að
velta sér af baki, þegar hann
kom niður að Kalmanstungu.
Ólafur var lengi að jafna sig
eftir þessa ferð og lá rúmfastur
nokkrar vikur.
Vatnið í axlir.
Um önnur dauðaslys en þessi
Framh. á bls. 9.*
Þessi hrörlegi kofi er gamallt sæluhús við Arnarvatn stóra og
Ireitir því tígulegu nafni ,,Heiðskjálf“. Áður var þessi kofi í
þjóðbraut á meðan Grímstunguheiði og Arnarvatnsheiði voru Var Bergþór að veiða í afmæl-
fjölfarnar leiðir miííi Norður- og Suðurlands. Hin síðari ár isveizlu konu sinnar, sem stóð
veitti kofinn aðallega skjól veiðimönnum sem stunduðu veiðar á sjötugu er þetta var.
í Arnarvatni stóra. I Þegar mennirnir komu ekki
Gróðurlendi er mikið á Arnarvatnsheiði og útsýn þaðan er
mikil og fögur, einkum þó til Eiríksjökuls.