Vísir - 19.10.1959, Síða 9

VlSIB
Mánudaginn 19. október 1959
r
Veiðar á Arnarvatnsheiði
Framh. aí 3. sí?Su.
tvö vita menn ekki í sambandi
við veiðiferðir á Arnarvatns-
heiði, a. m. k. ekki á Borgfirð-
ingum eða Mýramönnum.
— En þú segir, að oft hafi
stappað nærri slysum í önnur
skipti.
— Eg held það að minnsta
kosti, 'þótt aldrei hafi farið í
hámæli né í annála fært. Sjálf
ur tei ég mig oft hafa komizt
i hættu og ekki vitað í augna-
blikinu, hvort bátinn myndi
bera að landi eða ekki. Stund-
um eru þessar fleytur sökkhlaðn
ar, bæði af netum og silungi,
og í minnstu vindgáru gjálpar
inn fyrir borðstokkana.
Um eina ferð afa míns, Stef-
áns í Kalmanstungu, heyrði ég,
þar sem talið var, að hann hafi
verið hætt kominn í veiðiför.
Það mun hafa verið á árunum
1870—80. Þá var hann í grasa-
og silungsveiðiför norður á Arn-
arvatnsheiði og fór á báti út á
eitt vatnanna þar. Hann ofhlóð
bátinn svo að hann sá ekkert
annað úrræði til þess að fleyta'
hónum í land heldur en að fara;
sjálfur út og draga bátinn til'
lands. Vatnið náði Stefáni í
axlir, en hann var manna hæst-
ur. Aðrir, honum lægri menn,
hefðu ekki getað leikið þetta
eftir.
Loðsilungur.
. — Eru vötnin á Tvídægru og
Arnarvatnsheiði annars ekki yf-
irleitt djúp?
— Nei, það er nú lánið, að
þau eru flest grunn, flest þeirra
meira að segja væð, og vafa-
laust hefur orðið færra um slys
á heiðinni af þeim sökum. En
leðja er í botninum á flestum
þeirra og erfitt að vaða þau.
Sum vötnin eru aftur á móti
djúp, eins og svokallað Kleppa-
vatn og Gunnarssonavatn. í því
síðarnefnda átti að hafa veiðzt
loðsilungur. Hann var eitraður
og varð veiðimönnum að bana.
Síðan hefur verið hin mesta ó-
trú á því vatni og menn hikað
við að veiða í því.
— Er veiði yfirleitt góð í vötn
unum?
— Misjöfn mjög, fer líka
nokkuð eftir stærð þeirra og
gróðri kringum þau. Stærstu
vötnin eru yfirleitt beztu veiði-
vötnin eins og Arnarvatn stóra
og Úlfsvatn. En jafnvel í hin-
um minni vötnum er stundum
afbragðs veiði, einkum, ef þau
hafa verið friðuð um nokkur ár
og ofveiði ekki stunduð í þeim.
Eg get sagt þér sem dæmi
úm veiði í einu meðalstóru
vatni, Reykjavatni, sem er aust-
arlega á leiðinni og liggur syðst
þeirra allra, að vorið 1923 veidd
um við bræður, Stefán og ég,
8 eða 9 hestburði af silungi í
vatninu, en ferðin tók alls 3
sólarhringa.
Einstæð
veiðiferð.
— Það hefur verið góð ferð.
— Já, og var meira að segja
farin í og með í öðrum tilgangi
heldur en að veiða. Þetta var
smalaferð um leið, en Kalmans-
tunga á land alla leið austur að
Langjökli norðan Eiríksjökuls
og það er um 70 kílómetrar að
heiman. Fé okkar leitar oft á
vorin inn með jöklum og aust-
ur í Fljótsdrög, sem liggja vest-
anvert við norðurenda Langjök-
uls. Við Stefán fórum aðallega
þeirra erinda að leita að fé og
að ómörkuðum lömbum á þessu
svæði, en sendum jafnframt
mann með lest austur að Reykja
vatni, því við ætluðum að veiða
silung um leið. Lestarmaðurinn
kom með fjóra hesta undir á-
burð og við veiddum á þá alla
eftir eina nótt. Þá sendum við
manninn niður með veiðina og
eftir fleiri hestum og vorum
búnir að veiða upp á þá aftur,
þegar hann kom til baka. Ferð-
in varaði í þrjá sólarhringa, en
þá lögðum við saman nótt og
dag og sváfum lítið sem ekki.
Þann tíma, sem við ekki vor-
um að veiðum, vorum við 1
smalamennsku.
— Er veiði jafnan stunduð
af mörgum bæjum?
— Ekki nú orðið. Héðan
sunnan heiðar er netaveiði hætt
að mestu, en þó aðeins borið
við af efstu bæjum byggð-
arinnar. En á meðan veiðin var
í algleymingi, eins og t. d. um
síðustu aldamót og þar á eftir,
var alltaf legið við á heiðinni
bæði haust og vor og veiði helzt
ekki hætt fyrr en búið var að
veiða á klyfjahestana, sem kom-
ið var með.
Stangaveiði
í stað neta.
— En stangaveiði?
— Hún hefur helzt verið
stunduð þar síðustu árin. Kaup-
staðabúar, einkum Reykvíking-
ar, leita oft fram á Arnarvatns-
heiði, bæði til veiða og eins til
að njóta öræfakyrrðar í hinni
einstæðu náttúrufegurð. Þarna
er náttúran ósnortin og fátt um
manninn, enda varla unnt að
koma við vélknúnum farartækj-
um um þetta land. Hestarnir
eina farartækið, sem um er að
ræða. En stangaveiði er víða á-
gæt, eins og t. d. í Reykjavatni,
Fiskivatni og Kleppavatni. í
því síðasttalda hef ég veitt hest-
burð af silungi á stöng á 2
klukkustundum. Veiddi á maðk.
En þá er þetta líka hætt að
vera sport.
Samtali okkar Kristófers í
Kalmanstungu er lokið. En þessi
sextuga borgfirzka kempa, sem
býr á stærstu og landmestu
jörð Borgarfjarðarhéraðs, hefur
frá mörgu fleiru að segja en
veiði, slysum og slarkferðum á
Arnarvatnsheiði. Hann ber Arn-
arvatnsheiði að vísu mjög fyrir
bi-jósti og öræfalönd öll, hvar
sem þau eru á landinu. Hann
telur, að ofbeit landsins sé í
aðsigi, en engin ein kynslóð eigi
rétt á slíku. Við verðum að
spyrna við fótum og hefja rækt-
un auðnarinnar í stórum stíl.
Skyld^n býður okkur að sigr-
ast á uppblæstrinum á nýjan
leik, sækja plöntur og fræ út
í heim og dreifa þeim og á-
burði úr flugvél yfir uppblást-
urssvæðin og auðnirnar. Þá mun
okkur vel vegna og ekkert þurfa
að óttast, þótt fénu í landinu
fjölgi.
Þ. J.
Bandarískir og kanadískir
sérfræðingar hafa til athug-
unar smíði kjarnorkuknúins
kafbáts fyrir Kanada.
f
Iþróttir úr öllum áttum
umkvörtun —
Frh. af 4. s.
um, þar sem þeir hefðu senni-
lega ekki dugað í mörg hlaup.
Verzlunin, sem skóna hafði,
taldi sig ekki geta endurgreitt
andvirðið né leiðrétt kaup-
in, og varð maðurinn að leita á
náðir Neytendasamtakanna til
þess að fá hlut sinn réttan. Þess
ir skór munu hafa kostað um
270 krónur.
Nú er það dýrt spaug að vera
að ,,experimenta“ á þennan hátt
með skó, sem engin reynsla er
fyrir. Sumir kunna að reynast
vel, aðrir ekki. — Hins vegar
er nú aðallega um að ræða
þýzka skó, af tveimur tegund-
um, Adidas og Puma. Þeir eru
viðurkenndir um allan heim, og
meira að segja Rússar telja þá
ómissandi.
Þessir skór fengust hér siðast
áður en yfirfærslugjaldið kom
til sögunnar. Kostuðu þeir á
sjötta hundrað krónur, og eru
nú gersamlega ókaupandi. Það
sem veldur því, er að gaddaskór
(og önnur áhöld til íþrótta)
munu vera í svokölluðum „lúx-
usflokki“. — Það má vera að
sumir telji íþróttaiðkanir „lúx-
us“, en varla er hægt að heim-
færa það upp á þá menn sem
æfa klukkustundum saman árið
um kring. Þegar þeir svo fara
að keppa á vorin, þá er ekki um
annað að ræða en að fá ein-
hvern til að kaupa skóna fyrir
sig erl., með ærinni fyrirhöfn
eða vera algerlega án þeirra og
notast þá .við skó sem kannske
dettá sundur eftir 2—3 vikur.
Svo hefur verið með þá skó sem
fengizt hafa hér í sumar, að
gaddarnir hafa ýmist viljað
brotna eða beyglast, (ef frátald
ir eru finnskir skór, sem seldust
upp snemma í vor). Sjá allir
menn hve dýrt spaug það er að
endurnýja kannske á nokkurra
vikna fresti skó sem kosta
hundruð króna.
Vonandi kemur að því, að
tollar verða felldir niður á þess-
um vörum, eða þá stillt svo í
hóf, að hin fámenni hópur
manna, sem reynir að halda
uppi orði íslands, þurfi ekki að
rýja sig inn að skinninu til þess
að ná í brúklega skó.
400 M. GRINDAHL. —
Framh. af 4. síðu.
er kannske í nokkurs konar
öldudal, svipað og 1956. En
hann mun hafa fullan hug á því
að standa sig næsta ár. Helztu
keppinautar Davis vestra eru
blökkumaðui’inn Josh Culbre-
ath, sem mun nú 28 ára, og ung-
ur maður að nafni Dick Ho-
ward. Á móti því, sem banda-
ríska frjálsíþróttaráðið gekkst
fyrir í sumar, vann Howard
Davis, sem aftur vann Culbre-
ath. En utan Bandaríkjanna
getur enginn ógnað Davis, nema
Potgieter. Þótt Culbreath sé all-
góður, er munur á honum og
Davis að jafnaði, enda mun
þekktasta afrek blökkumanns-
ins vera heimsmet það er hann
setti í 440 yarda grhl. árið 1957,
en það var 50.5 sek.
Þessir tveir menn, þ. e. Davis
og Potgieter, eru því sennileg-
ustu mennirnir til að bítast um
sætin í 400 m gr.hl. í Róm að
ári, en þó má ekki gleyma ein-
um manni, og það er Banda-
ríkjamaðurinn Edward Sout-
i hern, sem hlaut annað sætið í
Melbourne. Hann náði bezt 50.1
sek. það ár. Hins vegar hefur
hann aðallega fengizt við 400 m
hlaup síðan, og hefur náð ná-
lægt 46 sek. sléttum í sumar. Ef
til vill snýr hann sér aftur að
grindahlaupinu næsta ár, og
hver getur sagt nema hann
komist aftur á pall. Eini Ev-
rópumaðurinn, sem nokkuð
gæti látið að sér kveða í slikri
keppni, er Martin Lauer, en
hann mun ekki hafa neinn hug
á því, að því bezt er vitað.
7) Kommúnistum tókst ekki
að brjóta niður vilja Tíbeta
með hótunum og hófu þeir því
hermdarverkastarfsemi. I hér-
uðum sem lágu að landamær-
um Kína réðust þeir á bæi og
klaustur, brutu, brenndu og
stálu, myrtu munka og borg-
ara, tolr.u landið af bændum og
gerðu að samyrkjubúum að
rússneskri og kínverskri fyrir-
mynd. Tíbetar veittu mót-
spyrnu eins og þeir gátu og það
var ekki fyrr en 1959 að kom-
múnistar létu til skarar skríða.
Þeir gáfu Dalai Lama skipun
um að stöðva mótspyrnu fólks-
ins. Hann sagði: „Ef kínverskir
kommúnistar fara með hernaði
og drápum í Tíbet verður að
kæra hina seku og senda þá
heim til Kína.“ — Þetta líkaði
kommúnistum ekki og í marz
1959 skipuðu þeir Dalai Lama
að koma einum síns liðs til
bækistöðva sinna,------Með- (
an Dalai Lama og ráðgjafar
hans voru að íhuga hvað þeir
ættu til bragðs að taka, gerðu
kommúnistar loftárás á ' höll
Dalai Lama. Sprengjur sprungu
í hallargarðinum og sáu þeir
þá hvert stefndi. Var tekin á-
kvörðun að Dalai Lama skyldi
flýja land sitt.
8) Ráðgjafarnir vissu að ef
kommúnistar tækju Dalai
-Lama höndum væri Tíbet glat-
að. Þá gætu kommúnistar gefið
fyrirskipanir í nafni hans. Ef
hann færi á brott myndi hann
vera Tíbetum lifandi tákn og
von um frelsi. Það var með
trega að Dalai Lama yfirgaf
land sitt.----Hann hafði ætlað
sér að flýja úr. höllinni um
nótt, en um daginn gerði sand-
storm. Fóru allir í dulargerfi
og komust burt óséðir í sand-
bylnum sem huldi þá fyrir ó-
vinunum.---------Sandbylurinn
stóð ekki lengi, en nógu lengi
til þess að þeir komust frá höll-
inni. Kommúnistar urðu fljótt
varir við flóttann og sendu her-
lið og flugvélar til að leita
þeirra. Dalai Lama og fylgdar-
menn hans földu sig á sveita-
bæjum um daga en ferðuðust
um nætur.
(Niðurl.). j