Vísir - 02.12.1959, Blaðsíða 9

Miðvikudaginn 2. desember 1959
VlSII

Tannviðgerðir.
Tannskemmdir og varnir
gegn þeim.
Þeim aðferðum sem aðallega verið búið að uppgötva það og
®ru notaðar til vamar tann- notaðist við tannstöngla til að
skemmdum má skipta í fjóra fjarlæga matarleifar, sem sátu
flokka. . milli tannanna. Síðar var tann-
burstinn fundinn upp og var
Mataræði. í það mikil bót. Þó er það svo,
Það sem mestu ræður um á að aðeins ca. 13% barna á skóla
live háu stigi tannskemmdir aldri hreinsar tennurnar hér á
eru hjá hverjum og einum er landi og allar líkur eru fyrir
fæðan, sem neytt er. í þessu Þyí hlutfallið sé lítið hærra
sambandi er þó enean veginn újá fullorðnum. Tannhreinsun-
nóg að hugsa eingöngu um in er einn liðurinn í sjálfsögð-
fæðuna eftir að tennurnar eru um þrifnaði, og er mikilvægast
komnar udo í munninn, því að aö sofa með hreinan munn.
þær byrja að myndast í fóstrinu stönglar geta verið mjög gagn-
strax á öðrum mánuði. Er því legb’ til tannhreinsunar, en ó-
nauðsynlegt til þess að þær kostur við þá er þó, að þeir ná við þá og verði að draga þá úr !
tannskemmdir um 40—50%.
Miklu stórtækari aðferð er að,
bæta fluor í drykkjarvatnið
eða mjólkina í heilum bæjar-
félögum. Þetta hefur verið gert
með góðum árangri t. d. bæði í
Bandaríkjunum og Evrópu.
Við
simavmnu —
Framh. af 3. síðu. faðma frá okkur í hálfan mánuð
kvellisóttir. Sennilega hafa undanfarinn. Tjaldstaðurinn
sóttkveikjurnar ekki þolað veð- var skammt frá tjörn, en á
urhörkurnar þarna á fjöllunum. henni syntu tveir svanir. Þegar
Þegar við yfirgáfum þennan þeir sáu okkur félagana og
Mjög mikilvægt er að gert sé ^ stag, kvaddi hann okkur með heyrðu hávaðann, gazt þeim
strax við þær skemmdir, sem | rigningarsudda og leiðindum. ekki að þessum nýju gestum.
Þeir hófu sig til flugs og voru á
skammri stund horfnir út í
morgunblámann. En það voru
koma í tennurnar. Með því
móti má komast hjá því að Svanirnir
skemmdirnar berist til næstu fjýgu hávaðann.
tanna. Auk þess er auðveldaia, | Enginn þekkti tjaldstaðinn, ekki svanirnir einir, sem komu
sársaukaminna og ódýrara að en verkstjórinn huggaði okkur okkur. í gott skap. Mörg hundr-
gera við tennurnar meðan meg þy^ ag þar Væri yndislegt uð fjár lágu og dormuðu á flöt-
skemmdin er lítil. Mjög út- ^ um ag ]itast. Við skyldum að- unum og í brekkunum, en auk
breiddur misskilningur er það ems bíða sólar og bjartviðris. þeirra úði og grúði þarna af
meðal foreldra, að ekki borgi
sig að gera við barnatennur.
Barnajaxlarnir eiga að endast
til 11—12 ára aldurs. Fái þeir
verði rétt myndaðar og sterk- engan veginn til allra flata fyrr, er hætt við að ýmis óþæg-
ar, að bæði móðir og barn fái tannanna. Einnig geta þeir indi stafi af. Barnið getur ekki
allt frá unnhafi meðgöngutím- skaddað tannholdið séu þeir tuggið fæðuna nægilega, kjálk-
ans rétta fæðu, sem innihaldi notaðir harkalega. Að skola inn vex ekki eðlilega og getur
nauðsvnleg efni. Einnig er miög munninn með vatni eftir hverja orsakað tannskekkju fullorð-
nauðsynlegt að foreldrar temji máltíð, nota sumir til að koma instannanna. Þegar barnið er
sér sem beztar reglur um mat, í veg fyrir að matarleifar sitji 2—3 ára þarf að byrja að láta
því að þeir eru sú fyrirmynd, á tönnunum og hefur það gef- það bursta tennurnar og athuga
sem barnið hefur og mótast eft- izt vel. Notkun tannstöngla og þær. Of seint er að láta gera við
munnskoluii geta þó engan veg- skemmirnar þegar tannpína er
Við biðum hins fyrirheitna veð- vaðfuglum, aðallega spóa og
urs og loks var það einn laugar- heiðlóu, að ógleymdum kjóan-
dagsmorgun, að við vorum um — svöngum og sístelandi
r. vaktir klukkan hálfsex um frá hinum fuglunum, ef þeir
að skemmast án þess að gert sé morguninn með þeim gleðitíð- höfðu nælt sér í síli eða orm.
indum, að nú væri komin sól Hann hlýtur að hafa verið arg-
og sumar. Allir flýttu sér í spjar- asti fjandi hinna fuglanna, ó-
irnar og þustum út úr tjöldun- hræsið að tarna. — Náttúran er
um. Það stóð heima, úti var hið torskilin, en dásamleg þó. Það
fegursta veður, og sólinni heils- voru ekki símamennirnir einir,
uðum við með þrumandi fagn- sem urðu að berjast harðri bar-
arópi. Það var nú ekki alveg að áttu fyrir lífinu.
ástæðulausu, að við rýmkuðum
svolítið um tauminn á okkur, er
Sólin lætur
um og tannburstun, en er gagn-
leg, þegar ekki er hægt að
ir. Óhuesandi er að kenna börn-
um góða siði í þessum efnum,
nema þau sjái hina eldri fara
eftir þeim.
Hennilegast er að fæðan sé koma tannburstun við.
sem fjölbreyttust og innihaldi
sem minnstan sykur. Fyrir ut-
an fisk, kjöt. kartöflur og mjólk,
sem eru aðal fæðuteg. okkar
hér á landi, eru ýmsar aðrar,
sem hollar eru og nauðsvnleg-
ar, t.d. skyr, ostar, lifur, hiörtu,
gulrætur og annað grænmeti.
Neyzla harðfisks mun nú aftur
vera að aukast og er það vel,
því hann er bezt til þess fall-
inn komið að eins góðum not- komin í tennurnar, því að þá
er skemmdin í flestum tilfell-
um orðin of mikil til þess að
hægt sé að gera við hana án
mikillar aðgerðar og kostnað-
ar. Hver og einn ætti að hafa
fyrir reglu að fara til eftirlits
Fluor.
Þó að menn séu ekki á eitt
sáttir um hversu mikið notkun tvisvar á ári. Með því móti
fluors minnkar tannskemmdir, verða tannskemmirnar minni
er víst að fluor er mikilvægt í og aðgerðin ekki eins sársauka-
baráttunni gegn tannskemmd- mikil.
um. Aðallega hafa verið notað-1
ar tvær aðferðir við fluornotk- Forðist allan sykur í mat.
unina. Önnur er sú að pensla
tennurnar með fluorblöndu. ar.
við höfðum varla séð nema fáa
andstreymið gleymast.
Tnn af okkar fæðutegundum að Þetta er mjög seinleg aðferð og
hreinsa tennurnar og stvrkja
umhverfi þeirra. Góð regla er
að enda hveria kvöldmáltíð
með harðfisk. Gómsætastur er
harðfiskurinn óbarinn, því
hann missir mikið bragð við að
'geymast barinn.
Draga má úr tannskemmdum
með því að minnka notkun
sykurríkrar fæðu. Nauðsvnlegt
er því að venja barnið á sem
minnstan svkur allt frá ur>n-
'hafi. Svkrið matinn hiá siálf-
um yður og barninu sem allra
minnst.
Þær fæðutegundir sem h°1zt
ber að varast til að minnka
tannskemmdirnar eru sætar
hökur, lin brauð, sælgæti, gos-
drykkir og sykur. Verst er. ef
■þessar fæðutegundir fá að fest-
ast á milli tannanna eða í ó-
jöfnum, sem eru á yfirborði
þeirra. Eftir því sem svkurrík-
ar leifar fá að vera lengur í
munninum, því meiri verða
sýrurnar og tannskemmdirnar.
eigin, þótt félagið, sem heild j Sunnudagsmorguninn heils-
beri hinsvegar ábyrgð á skuld- aði okkur einnig með blíðu sól-
bindingum hennar. ! arbrosi. Við lauguðum okkur,
Starfsemi deildarinnar jókst þvoðum af okkur leppana og
smátt og smátt. Á 1. ári námu þurrkuðum. Deginum .var sann-
nýtryggingar rúmlega 1 millj. arlega ekki eytt í iðjuleysi. Að
króna, en s.l. starfsár, árið 1958, kvöldi vorum við aftur eins og
rúmlega 2 millj. og það sem af siðaðir menn. Ekki þarf nema
er þessu ári um 20 milljónir. einn eða tvo sólskinsdaga til
Samanlagt hafa nýtryggingar Þess að gera lífið bjart, ef vand-
numið um 193 millj. króna raeði og myrkur hafa sótt að
brúttó. | manni áður. Þá gleymist allt
Á næstu árum eftir stofnun andstreymi.
Hreinsið reglulega tennirn- (jeildarinnar yfirtók hún trygg-! Ekki minnist ég lengur nafns-
Látið athuga .tennurnar á
dýr, en virðist geta læknað hálfs árs fresti.
Líftryggingadeild Sjóvá
25 ára.
Fyrsta innSenda líftr. félagtð.
ingastofn nokkurra erlendra ms á þessum stað, en sjálfur hef
umboða. Fyrst árið 1937 ég gefið honum nafnið Fagra-
,,Thule“, var sá stofn rúml. 17 hlíð, enda átti það vel við.
milljónir, síðan félaganna Fagrahlíð var einn fegursti stað-
„Svea“ og „Trygg“ og síðast i urinn, sem ég leit á íslandi,
Líftryggingardeild Sjóvá-
tryggingarfélags íslands . var
stofnuð 1. descmber 1934 og er
því 25 ára um þessar mundir.
Með stofnun deildarinnar,
varð Sjóvá fyrsta innlenda líf-
tryggingafélagið og var þá
stígið stórt spor í þá átt að
flytja tryggingastarfsemina
inn í landið. Um aðdraganda að
stofnun deildarinnar er þetta
kunnugt. Á árinu 1933 eða
nokkru fyrr komst nokkur
hreyfing hér í bæ í þá átt að
Varast ber því að gefa börnum! stofna innlent líftryggingarfé-
oft aukabita, t. d. kökur eða kex,1 la§- 1 októbermártuði það ár
sem festast auðveldlega í tönn- komu nokkrir þekktir borgarar
unum og orsaka að stöðugt saman hér í bæ til að ræða
eru matarleifar á þeim. Góð bót j malið.
yrði, ef í stað þessara kökubita | Höfðu þeir flestir áður átt
væri gefinn harðfiskur hrá! me® ser funúi um málefni
gulrót eða annar slíkur matur.
Flestum börnum finnast bess-
ar fæðutegundir miög í?ng-5r.
þetta. Af eðlilegum ástæðum
var Brynjólfi Stefánssyni fram-
kvæmdastjóra Sjóvá falið að
„Danmark“, árið 1946. .Nam
tryggingastofn „Danmark“ um
sex milljónir króna.
Samanlagð'ur lítryggingaupp
hæðir í gildi námu 30. sept. s.l.
um 127 milljónir króna.
Samanlagðar iðgjaldatekjur
hafa numið um 47 milljónir.
Iðgjaldavarasjóðir eru nú tæp-
lega 35 milljónir og verðbréfa-
eign, sem stendur á móti skuld-
bindingum deildarinnar rúml.
42 milljónir.
★. Söngkonan Judy Garland
nema ef vera skyldi Mývatn og
Grímsstaðir. Hinir síðarnefndu
staðir voru stórfenglegri, en
Fagrahlíð fannst mér unaðs-
legri, en veðrið hefur sjálfsagt
valdið einhverju þar um. Veð-
ur var ágætt meðan við dvöld-
umst í Fögruhlíð, og við sótt-
um í okkur nýjan kjark til að
Ijúka verki okkar. Okkur hafði
verið úthlutað þremur hestum,
og þar sem ég var yngstur, féll
það í minn hlut að gæta þeirra.
Við höfðum bæði aktygi og reið-
ing og' notuðum þau eftir því
liggur um þessar mundir í sem við átti. Símastaurarmr
sjúkrahúsi. Þjáist hún af. lágu í hrúgum, 15—20 í hverj-
lifrarveiki. — Hún er 32 ára. um. ,
svo að telia má auðvelt að koma athuga möguleika á endur-
þessum sið á þeirra vegna.
Tannhreinsun.
Tannhreinsun er ekki síður
mikilvæg til að minnka tann-
skemmdirnar. Lönffu fvrir
Krists burð virðist fólk hafa
tryggingu erlendis. Vann Bryn-
jólfur áfram í samvinnu við
stjórn félagsins að undirbún-
ingi þessa máls og á stjórnar-
fundi 23. júní 1934 var lögð
fram tillaga til aðalfundar um
stofnun deildarinnar. Á aðal-
fundi 25. s. m. var svo endan-
lega samþykkt að stofna til
þessarar nýju tryggingarstarf-
semi og stjórn félagsins falið að
koma málinu í framkvæmd svo
fljótt sem auðið væri.
Við stofnun slíkrar starfsemi
þurfti1 eðlilega mikinn undir-
búning, en miðaði vel áfram.
Endurtryggingasamningar
voru gerðir í Danmörku og á-
kveðið að hefja starfsemina 1.
desember. Á Alþingi, sem þá
sat var komið fram frumvarp.
til laga um Líftryggingastofn-
un ríkisins með einkarétti til
líftrygginga, frá ársbyrjun
1936, sem gjört hefði ónýtt allt
það undirbúningsstarf sem fé-
lagið hafði leyst af hendi - Af
þeim sökum þótti rétt að hefja
starfsemina þá þegar. Frumv.
þetta náði ekki fram að ganga.
Við stofnun Líftrygginga-
deildarinnar var lagt til henn-
ar Vs hluti af hlutafé félagsins
og er svo enn, og svo kveðið á
að fjárhagur hennar skyldi, Sænskir cg danskir aðilar hafa bundizt samtokum um að
vera aðskilinn frá öðrum fjár- j koma á fót norrænum ballettflokki, sem sendur verði viða um
reiðum félagsins og ber hún 1 til sýninga. Hér sjást aðalkraftarnir í fyrirtækinu: Elsa Mari-l
ekki ábyrgð á öðrum skuld- anne von Rosen, sem er sænsk, og danski leikhusstjormn AllanJ
bindingum félagsins en sínuml Fridericia. Þess má og geta, að þau eru hjón. j