Vísir - 02.12.1959, Blaðsíða 11

Miðvikudaginn 2. desember 1959
*IRI A
i11 ", i , i;;
u
Fólk verður lifandi ■
frásögn Clausens.
BÓKAÞÁTTUR S Gefa þær sögur allgóða hug-
Oscar Clausen: Á fullri ferð. mynd um ástandið í peninga-
Endurminningar. Bókfells- málum landsmanna fyrir fyrra
útgáfan. — Rvík 1959. ! stríð, hversu erfitt var að út-
Á síðastliðnu ári sendi Oscar vega lánsfé eða ráðast í nýjar
Clausen frá sér endurmenn-' framkvæmdir á þeim tímum.
ingaþætti, er hann nefndi „Með Því næst segir höfundur frá
góðu fólki“, og sagði þar frá framboði sínu til aiþingis
ýmsu, sem á daga hans hafði haustið 1916, en þá munaði
drifið, einkum á æskuárum rninnstu, að hann felldi hinn
hans í Stykkishólmi og 1; rótgróna íhaldsþingmann Snæ-
Reykjavík. Var eg einn þeirra,; fellinga í kosningunum, en
sem gat þeirrar bókar lofsam- sprengilisti, sem komið var á
lega á prenti, og lét í Ijós ósk framfæri af stuðningsmönnum
um það, að höfundur léti þar þess gamla, bjargaði honum frá
ekki staðar numið, með því að
auðsætt virtist, að hann ætti
fleiri forvitnilegt í fórum sín-
um. Yfir bókinni var og ein-
kennilega hlýr og notalegur
blær, sem yljaði lesandanum
og vakti áhuga hans á að fá
meira að heyra. — Nú hefur
Oscar Clausen kvatt sér hljóðs
með annarri minningabók af
svipaðri stærð og með hinu
sama geðfellda yfirbragði sem
hin fyrri.
Nefnist hún „Á fullri ferð“,
og dvelst höfundur þar meir
við þroskaár sín og' ýmisskonar
störf, er hann hefur með hönd-
um haft, og afskipti af ýmsum
málum.
í fyrsta kafla bókarinnar seg-
ir höfundur frá því, er hann
var fyrst við verzlun, en þegar
Iiann var 15 ára gamall réðst
hann verzlunarmaður til Sæ-
mundar Halldórssonar í Stykk-
íshólmi. Sú ráðning varð hald-
betri en svo að tjaldað væri til
einnar nætur, eins og sagt er,
því að dvöl höfundar varð þar
hvorki lengri né skemmri en
15 ár. Þetta var á árunum
1902—1917. Var þá flest í hinu
gamla horfi um verzlunarhætti,
lifnaðarhætti fólks og lífskröf-
ur. Eru frásagnir höfundar af
því öllu stórfróðlegar bæði
fyrir eldri sem yngri. Eldra
fólkið rifjar upp gamlar end-
urminningar frá því, sem það
þekkti til í æsku, og getur nú
virt það fyrir sér í nýju ljósi,
en yngra fólkinu opnast í frá-
sögnum þessum nýr heimur,
sem þó virðist furðu fjarlægur
og ólíkur þeim, sem það lifir og
hrærist. í. í þessum kafla er að
finna mikils verð drög að þjóð-
háttalýsingu, að því er tekur
til verzlunar og viðskipta á
þessu tímabili. Og sama má
segja um næstu kafla bókar-
innar sem segir frá fjárkaupum
í Dölum en fjárkaup voru þá
einn þáttur, og raunar ekki
lítill, í verzlunarrekstri margra
kaupmanna. Var höfundur
skarð og Búlándshöfða. Segir
höfundúr frá kynnum sínum áf ,-
þeim óg ýmsum söguni. sem
þar hafa gerzt. En í kafla, sem
heitir „Mislynd örlög“, eru
raktir æviþættir nokkurra
karla og kvenna sem höfundur
þekkti vestra og töldust til
þeirra, sem borið höfðu skarð-
an hlut frá borði í lífinu. Síð-
asti kafli bókarinnar nefnist
„Tveir afreksmenn." Ritar höf-
undur þar um þá merkismenn
Thor Jensen og Emil Nielsen
fiamkvæmdastjóra Eimskipa-
félags íslands og tilfæi'ir m. a.
sogur af þeim, sem sýna ljós-
lega mannslund þeirra og
drengskap í skiptum við ná-
ungann.
Eins og fram kemur af þessu
lauslega yfirliti um efni bók-
ai'innar, er hér ekki um ævi-
sögu höfundar að ræða í eigin-
legum skiiningi, ~ heldur um
siálfstæða þætti/ þar sem höf-
undur kemur þó meira eða
minna við sögu, og allir erú
þessir þættir auðvitað sagðir
frá hans sjónarmiði, mönnum
og málefnúm lýst frá hans
eigin bæjardyrum. Útsýnið
þaðan er bjart og hlýlegt, og í
því ljósi sjá lesendur með hon-
um liðna tima og lýða ferðir
og una sér vel í þeim félags-
skap.
Bókin er prýdd mörgum
myndum og snyrtilega út gef-
in eins oð aðrar bækur Bók-
fellsútgáfunnar, sem leggur
sýnilega alúð við að vanda bæði
falli. „Það urðu mér engin von-
brigði að ná ekki kosningu,“
segir höfundur. „Og bezt held
eg^ að hafi verið, að svona fþr,
að „pólitíkin náði ekki neinum
tökum á mér.“
Kaflinn um spítalamállð' í
Stykkishólmi er hinn fróðleg-
asti, og mun ýmislegt, sem þar
er sagt um tildrög þess, á fárra
viti. Hafði höfundur mikla
milligöngu um það mál við
kaþólska trúboðið í Landakoti
og átti persónulega drjúgan
þátt í því að samningar tókust
um það, að kaþólskir tóku að
sér að reisa spítalann. Segir
höfundur skemmtilega og skil-
merkilega frá kynnum sínum
við Meúienberg biskup, presta
og nunnur í Landakoti.
Sérstakur kafli fjallar um til efnis og útgerðar á bókum
tvo^nafnkunna og hættulega sínum.
staði á Snæfellsnesi, Kerlingar- 1 Guðni Jónsson.

í *
Fennaslóðir
í ritinu „Pennaslóðir“, sem
Hlaðbúð gefur út, eru ellefu
stuttar sögur, eftir íslenzkar
skáldkonur, ;sem .sumar .eru
löngu .þjóðkunnar, en .aðrar
eru „nýjar meðal rithöfunda
og flestum kunnar“.
Skáldkonurnar eru: Stein-
unn Eyjólfsdóttir, Líney Jó-
hannesdóttir, Valborg Bents-
dóttir, Rósa B. Blöndals, Vil-
borg Dagbjartsdóttir, Arnfríð-
ur Jónatansdóttir, Guðfinna
Þorsteinsdóttir, Sigríður Ein-
ars frá Munaðarnesi, Steingerð
ur Guðmundsdóttir, Halldóra
B. Björnsdóttir og Oddný Guð-
mundsdóttir.
Útgáfan er einkar snotur og
lesendur munu kunna vel að
meta í riti sem þessu, að í við-
auka er sagt nokkuð frá öllum
skáldkonunum. Hver vill ekki ’
vita einhver deili á þeim höf-
tj undum, er menn komast í
f járkaupaferðum fyrir verzlun- | kvnni við? — Ritstjóri er Hall-
ina í mörg ár bæði um Dali og dóra B. Biörnsdóttir og segir
Snæfellsnes, kynntist þá mörgu j hún i eftirmála, sem hún kallar
ágætu bændafólki og batt við j „Fáen orð að auki“, að sér hafi
það vináttu. Verður margt af verið það mikið ánægjuefni, að
því fólki furðu lifandi í frá-
sögn höfundar, en velvild hans
og skilningur á kjörum þess
gerir myndir hans af því hlý-
legar og geðþekkar.
Þá víkur höfundur sér að
öðrum efnum. í kaflanum
„Sláttuferðir og víxlasögur“,
segir hann frá nokkrum at-
vikum úr reynslu sinni og fleiri
mann ' a.r viðbrögðum banka-
stjói’ántta gömlu, er menn gerð-
ust, sv.o-djai'fir að. biðja þá um
smáíánieða: að fkáupa ■: vixU. -
komast að raun um hversu við-
fangsefni höfundanna voru
fiölbrevtt og óskyld. Hún seg-
ir annars í unnhafi, að sér hafi
verið ljúft að verða við tilmæl-
um um að taka saman bók með
m'tverkum íslenkra kvenna.
,.Var það bæði vegna bess, að
mér var bá orðið kunnugt um.
að bær eiga margar ritverk ’
fórum sínum, sem vel þola að
slá' dagsins ljðs, og einnig það \
að íslenzkar koour eru flesta-
svs blédrægar, að .þeim‘ finnsf ‘
ógerningur að eiga sjálfar
frumkvæði að útgáfu verka
sinna. Það verður að draga þau
upp úr skúffunum hjá þeim, ef
þau hafa þá ekki lent í rusla-
körfunni."
Ennfremur segir hún: Allt er
þetta tómstundavinna höfunda,
sem flestar eru húsmæður fyrst
og fremst og oft jafnframt for-
sjármenn heimila og barna.“
Þessi útgáfa verðskuldar at-
hygli almennings og vinsældir.
Sögurnar eru vel ritaðar og
smekkvísi eitt af því, sem ein-
kennir þær allar, og gott til
þess að vita á þessum tíma, að
smekkvísin skuli í heiðri höfð.
Vonandi verður bókinni svo vel
tekið, að hinum ungu í hópn-
um verði það til hvatningar, að
skrifa meira, þrátt fyrir annir
og eril. lífsins. — 1.
• • </.*« •./.*#«>/•
Stúika óskast
IHHOilLL
QudGdAA&aJí 3
Sími 16908.
Sendið vinum yðar erlendis jþessa
fallegu myndabók af landi o|/ þjóð.
Nýjar myndir, betri — fallegri.
Fæst í næstu bókabúð.
1
I

Höfum vélar í hverskonar skurðgröft, ámokstur
og hífingar.
VÉLALEIGAN H. F.
Sími 18459.
EIGINMENN
Sparið eiginkonunum fyrirhöfn.
Látið okkur sjá um skyrtuþvottinn.
Fljót afgreiðsla.
Fullkomnar vélar.
Festar á tölur.
Plast umbúðir.
Sækjum sendum.
Þvottalaugin F LIB BIN N
Baldursgötu 12. Sími 14360.
KONi Höggdeyfar
Þessir viðurkenndu stillanlegu höggdeyfar fást venjulegai
hjá okkur í margar gerðir bifreiða.
Útvegum KONI höggdeyfa í allar gerðir bifreiða.
SMYRILL, Húsi Sameinaða. — Sími 1-22-60.
VESTFilZKAR ÆTTIR
ARNARDALSÆTT
fgreiðsla Lnugavegi 43 B og VíiHmel 23.
Z&SÍ.WLaá Éi