Vísir - 23.12.1959, Blaðsíða 7

Miðvikudaginn 23. desember 1959
VÍSIR
7
Mörg hundruð svör bárust
með ráðningu á jólakrossgátu
Vísis, sem birtist í jólablaðinu,
og var stöðugur straumur bréfa
með ráðningum á skrifstofu
blaðsins. Allflestar ráðningarn-
ar voru réttar, en margar þó,
sem í voru ein eða tvær villur,
en það nægði til þess að þær
komust ekki í úrslit.
f gærmorgun var svo dregið
um það, hver skyldi hljóta verð
launin. Upp kornu þrjú nöfn,
og hlaut fyrstu verðlaun Heið-
ar Marteinsson, Hraunteig 26,
Reykjavík, önnur verðlaun
Guðlaug Magnúsdóttir, Jaðri,
Höfnum, Gullbringusvslu, og
þriðju verðlaun Jafet Ólafsson,
Mévahlíð 14, Reykjavík.
Mörgum er ef til vill dálítil
forvitni á því að hitta þau að
máli, sem verðlaunin hlutu, og
„heyra í þeim hljóðið“, ekki
vegna þess að þau muni í vand-
ræðum með að koma aurunum
fyrir kattarnef núna fyrir jól-
in, heldur máske frekar spyrja
þau dálítið um leikni þeirra í
krossgáturáðningu, og hvort
ekki megi eitthvað af þeim
læra, því víst er að þó sumir
fussi og sveii þegar á krossgát-
ur er minnzt, þá eru þær þó að
mörgu leyti bjálfandi fvrir hug
ann, og stuðla að aukinni leikni
í málinu og meirí orðaforða.
Þess vegna var það, að ég hugð-
ist ræða við þetta hamingju-
sama fólk.
Auðvitað byrjaði viðtalsferð-
in á því að hitta Heiðar, sem
vann hin glæsilegu fyrstu verð-
laun. Mér var sagt að hann
ynni hjá SÍS í Austurstræti. og
þess vegria var það að ég labb-
aði af stað niður Bankastræti
áleiðis þangað.
Eg hafði varla sefið mér tóm
til að fara nokkuð niðúr í bæ-
inn þessa dagana, og var þess
vegna ekki farinn að venjast
jólaösinni í miðbænum. Eg
varð að snúa mér frá vinstri til
hægri, stanza og ganga til hlið-
ar, smeygia mér á ská milli ;
kerlinga, karla, barna og gam-
almanna. allir með pakka off '
pinlda í fanginu, tevmandi j
krakka. ýmist hágrátandi eða
galandi — Mamma, kauptu
harida mér bíl —.
Eg var því orðinn hálf þreytt
ur á látunum. þegar ég var
kominn niður Bakarabrekkuna,
og hugðist hvíla mig andartak
með því að skreppa inn á pylsu-
barinn þar og fá mér smánær-
ingarbita. Ekki tók þar betra-
við. Þar varð ég.að troða mér
innan um skvísur og gæja,
pæjur og froska, etandi tuggu-
gúmmí og pulsur, drekkandi
hyrnupiss og kók og kjaftandi '
látlaust. út um vinstra munn-
vikið. Eitt af því fyrst.a, sem
ég gat greint i öúu masinu var
há og skerandi rödd, sem hróp-
aði skýrt og greinilega: — Eg ,
ætla að fá eina pilsu með
simmedi. — Eina pilsu me ;
simmedi. —- Röddin kom frá á
að giska sev ára snáða. sem
stóð við afereiðsluborðið og
teygði hendina uop á bað, og
héit krampakenndu taki utan .
um tikall.
,,Já, bíddu rólegur vinur.
Það kemur bráðlega að því.“
„Já.“ — „Eina pilsu me
simmedi.“ -
Og loks kom að því að dreng-
úrinn fékk afgreiðslu. Um það
bil,. sem afgreiðsluskvísan ætl-
aði að fara að rétta honum
óskagripinn, heyrðist ámátlegt
sírennuvæl fyrir utan og allir
þustu út að glugga. Snáðinn
gleymdi alveg pylsunni og
smeygði sér milli fótanna á
fólkinu út að glugga. Það væri
aldeilis óhæfa að láta slökkvi-
liðið þeysast framhjá án þess
að horfa á það spana í gegn um
I umferðina.
Eg hélt áfram niður í SÍS.
Hgiðar Marteinsson vinnur í
kjallaranum á lagernum. Mér
var vísað út í bakdyragang, og
þar tróðst ég framhjá kössum
og pökkum þar til kom að nið-
urgangi. Þar hinkraði ég við
þangað til Heiðar kom upp.
„Jæja, þai- kom að því að ég
; hafði heppnina með mér.“
„Gerirðu þetta oft?“
„Þetta? Já, senda krossgátur,
meinarðu. O-nei, ekki hef ég
gert mikið af því, og þó .... “
Eg var í Vestmannaeyjum, og
jvar þar á sjónum. Það gefur
manni engan frítíma til áhuga-
' mála.“
„Ertu þá Vestmannaeying-
ur?“
„Nei, Reykvíkingur í húð og
hár, en fór til Vm. til að stunda
sjóinn.“
„Háseti?"
„Nei. Stýrimaður. Hef 120
tonna réttindi.
„Og nú ætlar þú alveg að
hætta því, eða hvað? Er ekki
mikið meira upp úr því að
hafa en þessu?“
„Jú, það er nú ekki sambæri-
legt. Eg var samt orðinn hálf-
þrej'ttur á sjónum.“
„Ertu kannske að læra eitt-
hvað meira hérna?“
„Já. Eg er.nú að lesa. Hvern-
ig sem það fer.“
„Hvað lestu?“
ungs og myndarlegs sjómanns.
En svo fór samt. Þar hitti hún
hann Jón. Jón Borgarsson fullu
nafni, og þau felldu hugi sam-
an. Þau voru síðan pússuð í það
heilaga, og eiga nú sex ára son.
„Og hvernig kunnið þér við
yður þarna syðra?“
„Alveg prýðilega. Það er ó-
sköp svipað umhorfs hérna
núna, eins og þegar ég kom hér
fyrst. Nú er nóg að gera í síld-
inni, og allir vinna í henni, sem
vettlingi valda.“
„Glímið þér oft við ltrossgát-
ur?“
„Já, það geri ég. Eg hef raun-
ar tvisvar unnið verðlaun áð-
ur. . . .“
—v—
„Halló!“
„Já, halló!“
„Er þetta í Mávahlíð 14?“
,, J a.
fii.i .
©gj kruss
66
Krossgáiur «« ..piilsur mcA sinimedí*

Heiðar Marteinsson hefur
lítinn frítíma.
„Þú hefur að sjálfsögðu á-
nægju af að ráða þær?“
„Já, mér þykir gaman að þvi.
Maður hefur bara aldrei tíma
til neins. Það er svo sjaldan að
maður hefur frístundir til að
sinna áhugamálum, nema þá
helzt upp á síðkastið.“
„Nú, er það alveg öfugt hjá
þér. Þú virðist hafa minna að
gera núna í jólaösinni?“
„Já. Ja, eg á nú ekki bein-
línis við það. Eg hef sko verið
í annari vinnu, og þar var ekki
fyrir að fara frítímanum."
„Hvers konar atvinna var
það?“
„Eg hef verið á sjónum und-
anfarið.“
„Nú. Þú ert þá nýbyrjaður
hér?“
„Jár ég er ekki búinn að vera
hérna nema í nokkrar vikur.
I „Eg veit ekki hvort maður á
að vera að nefna það opinber-
lega, ef það skyidi svo ekki
heppnast. Eg er í loftsiglinga-
fræði.“
„A-ha. Tilvonandi flugmað-
ur?“
„Það er ómögulegt að reikna
það út. Við skulum vona það.“
„Ert þú ekki fjölskyldumað-
ur?“
„Jú. Það er að segja ég er
giftur, en barnlaus."
„Svo við vendum kvæði okk-
ar í kross og ræðum dálitið um
krossgátur. Ertu með dellu?“
„Nei, ég er ekki með dellu,"
segir Heiðar og hló við, „en ég
hef gaman af að ráðá þær, og
geri það alltaf, þegar ég næ í
þær. Þær eru þjálfandi fyrir
hugann, og hvílandi. Annars
hefur maður svo lítinn tíma í
svoleiðis útúrdúra,"
„Nei, ég skil það mætavel,
þegar þú ert búinn að segja
mér um þína hagi. Það fer að
sjálfsögðu mikill tími í nám-
ið . . “
„Já. Annars var hún frekar
auðveld, þessi.“
j „Eg reikna með að aurarnir
fyrir gátuna fari beint í jóla-
giafir, þótt upphæðin sé ekki
há?“
„Já, þú mátt bóka það . .. . “
’
Önnur verðlaun voru suður
í Höfnum, svo ég varð að not-
ast við símann til að tala þang-
að.
j Guðlaug Magnúsdóttir er 24
ára húsfreyja í Höfnum. Hún
fór þangað frá Reykjavík fyrir
nokkrum árum siðan, til að
' stunda þar vinnu eins og fleira
fólk. Ekki grunaði hana þá, að
þar biðu hennar örlög í mynd
Jaffi býður öllum gleðileg jól.
„Er Jafet Ólafsson heima?“
„Hann Jaífi? Já, augnablik."
— Jaffi! Jaffi! J-A-F-F-I!
Síminn! —
„Halló!“
„Er það Jafet Ólafsson?“
„Já.“
„Þú hefur unnið þriðju verð-
laun í krossgátukeppninni.“
„Já.“
„Hvað ertu gamall, Jaffi?“
„Átta ára.“
„Finnst þér ekki gott að fá
hundrað kail til að kaupa jóla-
gjafir fyrir?“
„Jú.“
„Hlakkarðu ekki til jólanna?“
„Jú.“
„Ertu oft að ráða krossgát-
ur?“
„Sjaldan.“
„Áttu systir?“
„Bróðir. 15 ára.“
„Komdu nú niður á af-
greiðslu Vísis, Jaffi minn, og
náðu þér í hundrað kallinn, svo
þú getir farið að kaupa jóla-
gjafir fyrir hann.“
„Já. Bless.“
„Bless, Jaffi.“
„Heyrðu!“ I
„Já.“ i
„Gleðileg jól.“
„Gleðileg jól, Jaffi.“
ÞGrstelnn sýs!uma5ur —
ÍFrh. af bls 7t
menningarhlutverki. Hann hef-
ur ekki aðeins fengizt við þýð-
ingar erlendra snilldarverka
og skrifað ágætar fræðibækur, •
heldur hefur hann unnið ís-
lenzkri menningu það gagn að
forða frá glötun ýmsum göml-
um skræðum, sem flestum
fannst litt um í æsku hans og
uppvaxtarárum, en síðar kom-
ið í ljós að af þeim skræðum
sumum hverjum voru naumast
til önnur eintök í landinu. —
Kom svo að Þorsteinn eignaðist
verðmætara bókasafn.heldur en
nú mun vera í eign nokkurs ís-
lenzks manns annars. Eru í
safni hans svo verðmætir hlut-
ir, að ráðamenn þJjóðarirlnar
ættu ekki að skoða hug sinn um
að kaupa það og geyma, sem
eins konar varasjóð Landsbóka-
safnsins.
Að lokum þetta: Þorsteinn er
sjálfur hafsjór af fróðleik og
megi honum endast aldur til að
skrá sagnir og minningar sem
ella færu I glatkistuna.
_______ Þ J- i
ísi. myndðlstarsýningln
í Póllandi.
Islenzk myndlistarsýnlng var
| opnuð £ Karká í Póllandi 5.
nóvember sl. Hafa nú borizt
! umsagnir blaða þar í borg um
sýninguna.
I „Gazeta Krakowska“ segir
L. Przybylski m.a.: „Við höf-
um til þessa varla vitað neitt
um íslenzka málaralist. Við
gátum aðeins átt von á að finna
þar ýmis einkenni svipuð þeim,
er við höfum vanizt í skandi-
navískri list, sem við köllum .
svo, (sænskri og norskri). Það-
sem eg á við, er annars vegar
symbolisminn og expression-
isminn hjá Munch og hinsvegar
naturilismi Vigelands (runninn
af rótum dulhyggju).
En íslenzka sýningin leiddi
einmitt hið gagnstæða r ljós, og
kom það mjög á óvænt. í stað
þess að finna einkenni þau, sem
áður getur, stóðum við and-
spænis þróttmikilli málaralist,
er fer sínar eigin brautir og
þótt undarlegt megi virðast,
mjög svipaðar þeim, sem við
þekkjum úr okkar list.“
Guðlaugur Davíðsson,
múrarameistari, Gretdsgötu
33 B, er fimmtugur í dag.