Vísir - 20.01.1960, Blaðsíða 9

Miðvikudaginn 20. janúar 1961
VÍSIB
f
„Ja þessir islendingar“.
Vinsamleg grein í bresku blaði
eftir Leonard ihorpe.
Vsarlí® útsk.nl-
ir.
’ Eg ræddi við kunni.igja
niinn á dögunum um fiskskort-
irin, og hann þrástagaðist á
orðunum „íslenzkir lúsablesa/“.
Ætla mætti, að öll okkar vand-
ræði eigi rót sína að rekja til
þess, sem íslendingar hafa að-
hafzt síðatsa áratuginn. A. m. k.
var þessi kunningi minn á
þeirri skoðun. En þó að eg segi
sjálfur frá, er það einn hlutur,
scm eg hefi lært á meira en
60 ára ævi, það er að vera sann-
gjarn, og því þykir mér um-
mæli kunningja míns hrein
fjarstæða, sem kemur ekki
h.eim við söguna
. Til þess að setja sig í spor ís-
lgndinga, skilja aðstöðu þeirra
og afstöðu, verða menn að
rifja upp eina eða tvær stað-
reyndir úr fortíðinni. Hin fyrri
er sú, að síðan eg fyrst hitti
fulltrúa togaraeigenda hefi • eg
gert mér Ijóst, að rauði þráður-
inn í stefnu þeirra og sem þeir
hafa síðan fylgt dyggilega var
með ráðum og dáð að útiloka
allar landanir á erlendum afla
í þessu landi. Og það var hægt
að fara í hrossakaup með þetta
við aðrar greinir fiskiðnaðarins
og fá aðstoð þeirra til að koma
1 veg fyrir landanir á erlend-
um afla, og reynt að telja öllum
trú um, að þeir geti alveg full-
nægt fiskþörf landsmanna.
Fáum árum áður en Island
gerði fyrstu tilraun sína með
að færa út fiskveiðitakmörkin,
sigldi norska stjórnin í kjöl-
farið og gerði síkt hið sama.
Norðmenn voru búnir að fá
meira en nóg af því, að útlend-
ingar fiskuðu upp í landstein-
um og ákváðu því að friða flóa
og firði. Eg segi hvorki, að
þetta hafi verið rétt né rangt,
einungis tilgreini eg þetta sem
staðreynd. Viðbrögðin við þess-
ari kröfu Noregs voru meira
eða minna hin sömu og við
þeirri, sem íslendingar settu
síðar fram. Þær áttu að þýða
algert hrun fyrir fiskveiði-
hagsmuni okkar o. s. frv., o. s.
frv. Lengra nær samanburður-
inn ekki. Sem kunnugt er, kvað
Alþjóðadómstóllinn í Haag
upp þann dóm, að Norgeur væri
í sínum fulla rétti.
Nú kem eg að títt nefndum
„íslenzkum lúsablesum". Þeir
ákváðu 1950 að færa út fisk-
veiðitakmörk sín. Þeir lögðu til,
að ekki aðeins öðrum löndum
skyldi bannað að veiða innan
þeirra, heldur og þeirra eigin
fiskimönnum. Þeir kváðust
gera þetta af nauðsyn til að
friða fiskinn inn tíma, svo að
ekki gengi á stofninn. Iivort
sem rök þessi voru borin fram
af heiiindum eða ekki, þá
hljómuðu þau allsennilega. Til
þess að komast að hinu sanna,
ef hægt væri, var fiskveiði-
ráðunaut íslenzka sendiherrans
boðið til viðræðna við okkur.
Seinna kom einnig formaður
togaraeigenda, sem skýrði frá
þeirra sjónarmiði. Félag okkar
heimtaði, að hinni íslenzku
deilu yrði vísað til aiþjóðadóm-
stólsins, en landssambandið
stakk þeirri ákvörðun undir
stól. Landi okkar og ríkisstjórn
til ævarandi skammar var þessi
leið ekki vahn, en með þögn-
inni leyfði stjónrin togaraeig-
endum að láta togarana valsa
að viid í landhelgi vinapjóðar
í litlu landi. Togaraeigendurnir
(í okkar nafni, gleymið því
ekki!) sögðu íslendingum „ann-
aðhvort að afurkalla hin nýju
íisKveiðitakmörk eða við leyf-
um ykkur ekki að landa nein-
um liski hér í landi“.
Svo liðu stundir fram og
togaraeigendur börðust gegn
ríkisstjórn íslands. Og enda
þótt stjórnarskipti yrðu hér,
vai ð ekki breyting á. En þar eð
sjávarútvegurinn er aðaltekju-
lind íslands, varð það að leita
markaða annars staðar, sem sé
í Rússlandi og Þýzkalandi. Við
höfum verið þeir afglapar að
gera ísland að hálfgildings
fylgiríki kommúnistaríkjanna.
íslandi leyfist ekki að selja fisk
hér, og þess vegna eyðir það
ekki þeningum hér. Það er að
nokkru óháð brezkum markaði
og segir Bretlandi að „fara til
fjandans“. Og engum er um að
kenna nema einhverjum þröng-
sýnum löndum okkar.
í því að eg er að rita þetta
greinarkorn sé eg í blöðum, að
þessi fríverzlunarlönd Evrópu
hafa gert með sér samkomulag
þar sem m. a. er gert ráð fyrir
að um 24 þús. tonn af fiski verði
flutt inn árlega frá Norður-!
löndum. Og enn á ný heyrist
barlómur frá fiskiðnaði okkar.
Þetta á að þýða rothögg, gjald-
þrot o. s. frv. Við höfum heyrt'
þetta allt áður. Ef blöffin fara
rétt með. hljóðar samkomulag-
ið upp á frosinn fisk. Og það
er þeim mun tilfinnanlegra hér,
að frysting fisks hér í landi og
öðrum fiskveiðilöndum er allt
að því glæpsamlegur hlutur.
Það ber tvennt til. Fjarlægðir
frá fiskveiðihöfunum eru til-
tölulega svo litlar, aff' hver hús-
freyja hér í landi ætti heimt-
ingu á að fá ferskan fisk á
matborðið. Og í öðru lagi er
sáralítið af fiski þeim, sem hér
er landað af fjarlægum miðum,
nógu ferskt til þess að fara í
frystingu. Eini frysti fiskurir.n,
sem eg hefi borðað hér í Brad-
'ford og mátti heita vel ætu ■,
var á stríðsárunum, þegar við
fengum frystan ísl. þorsk,
og mér skilst, að hann hafi far-
ið í frost daginn eftir að hann
jvar veiddur.
j Að svo mæltu býð eg öllum
góðar stundir.
Leonard Thorpe.
(Úr blaðinu „Flying Times“
í Bradford).
Nýr forsætisráðherra hefir ’
tekið við völdum í Andra-ríki á
Indlandi.
Heitir maður þessi Sanjevia,
og er þetta merkilegt fyrir þá
sök, að hann er af lægstu stétt
landsins, hinum útskúfuðu, sem
löngum hafa verið alveg rétt-
lausir.
Mesti hvirfilvindur í 40
ár á Nýju Suðureyjum.
Bær á /,Paí,adssar"-ey þár S rúsfusia — 100
af 500 hústim uppistandandí.
Lenin átti þá
Rolls-Royce.
Bolls-Royce bílnum sem
Lenin átti var um daginn ekið
yfir Itauða torgið í Moskvu að
Lenin safninu.
Bíllinn var á verkstæði til
smáviðgerðar. Bílaviðgerðar-
menn söpðu að Rollsinn væri i
fyrsta flokks ásigkomulagi.
Nokkru fyrir áramótin fór
hvirfilvindur yfir Nýju Suður-
eyjar (The New Hebrides) á
Kyrrahafi, en þessi klasi „para-
dísareyja“ er á sjöunda hundr-
að km. á lengd, en íbúar alls að-
eins um 5.700. Mestu tjóni olli
hvirfilvindurinn, er hann fór
með nærri 200 km. hraða yfir
hafnarbæinn Vola sunnarlega í
eyjaklasanum.
Norðlægari eyjarnar sluppu
að mestu, en í Vola voru uppi-
standandi aðeins 100 af 500
byggingum, og 2000 menn
heimilislausir, — en þótt furðu-
eru 1145 áibúðir í smíðuan
liér auk annara húsa.
eru öll steinsteypt nema
Á árinu srm leið var fulllok- Þau
ið við byggingu 140 íbúðar- sjö.
húsa í Reylsjavík auk stækkun-
ar 32 eldri íbúðarhúsa. Sam-
tals cru íbúðimar 740 að tölu
í þessum húsum.
Auk íbúðarhúsa var byggt
talsvert af öðrum húsum svo
sem iðnaðar- og verksmiðjuhús,
legast sé varð ekki manntjóra'
af völdum hvh-filvindsins.
Eyjaklasinn liggur um 1600)
km. til austurs frá Ástralíu &g
var lítið vitað um það, sem.
gerðist, fyrr en fréttaritara,®
fóru þangað loftleiðis um ára-
mótin. Þeir segja, að þetta sé
mesti hvirfilvindur, sem komí?5
hafi á eyjunum í 40 ár. Þegaí,
hvirfilvindurinn var farinn h,já
kom úrhellisrigning og mikið
sjávarflóð, svo að flæddi yfir
allan bæjarhlutann, þar sem
mest tjón hafði orðið. Ömurlegt
var um að litast. Tré hafði slit-
ið upp með rótum, eða brotna#.
ljósastaurar úr stáli svignað,
hús þaklaus eða alveg í rústunæ
o. s. frv. Presbyterian-kirkjaöL
hrundi og þak fauk af frönsktt,
sjúkrahúsi, en hið brezka slapp.
(Bretar og Frakkar fara meffi
stjórn á Nýju Suðureyjum).
Þótt einkennilegt kunni að virð
ast voru uppistandandi næiTÍ
óhreyfð fjölda mörg léleg hús
og gömul, en traustari hús meS
nútímasniði í rústum. Við eir.a
götu voru öll hús í rústum,
nema eitt — og var ekki eirn
rúða brotin í því. j
Fjarað var út, þegar blaða,-
mennirnir ösluðu þarna ur.n
götur, þar sem dauðir fiskaA
verzlunar- og skrifstofuhús, sem sjórinn hafði skolað á Iand5
Samkvæmt yfirlili byggingar
fulltrúans í Reykjavík er lang-
mest byggt af 4 herbergja íbúð-
um eða 258 ,talsins. Þar næst1
koma 5 herbergja íbúðir 160,
þriggja herbergja íbúðir 145,
tveggja herbergja 89, sex her-
bergja 57, eins herbergis 24,
jsamkomuhús, skólar, bílskúrar,
biðskýli, geymslur og fleira.
fjöldi allra þessara bygginga
! 47.447.0 fei’metrum, og 404.600
rúmmetrum.
Nú eru í smiðum, aulc stói'-
hýsa svo sem Bæjarsjúkrahúss-
ins, Búnaðarfélagshússins. kvik-
myndahúss Háskóla íslands,
sjö heibergja 6 og ein átta her- stækkunar Landspítalans og
bergja íbúð. Auk þessa voru
byggð 72 einstök hei'bergi.
Landakotsspítala, 1145 íbúðir
og eru rúmlega 490 þeirra fok-
íbúða.rhúsin sem lokið var. heldar eða meira.
við á árinu em langflest 2ja j Meðalstærð íbúffar, sem
hæða, eða 86 talsins, 40 eru byggð var á árinu var um 356
einnar hæðar, 3 þriggja hæða, 8 rúmmetrar, en var árið áður
fjögurra hæða og 3 átta hæða. um 358 rúmmetrar.
lágu í hrönnum.
Stytting fBcrskyldrt
li|á Hönnm.
Danska stiórnin hefur tckiS)
ákvörðun um að stytta her-
skyldutímann. I
Hann á að verða 12 mánuðiE:
í stað 16. — Þetta á að verða
án þess að varnir verði veikt-
ar. Er miðað við, að þær vertSÍ
eins öflugar og Nota geri krc?-
ur til.
ast saman.
Japanar hafa áhyggjur af því
hvað paníanir á nýsmíðum
skipa hafa dregizt saman.
Á sl. ári bættust aðeins við
pantanir, sem námu 340 þús.
lestum, samanborið við 700,000,
sem hefffd þurft að vera. Um
áramót námu pantanir 2.6 millj.
lesta, sem samsvarar 18 mán-
aða starfi.
I Háixan á vegunum lún pessar munair uregur u a ser, og tryggingateíogin veröa helduri
betur vör við hana c* mega blæða. Ljósmynd arinn lagði land undir foí a dögunum og ía
vélina tilbúna. Honum varð vel til fanga. En hann gafst fljótlega upp. Ilann var varla biunm
að taka mynd af einum bíl stórskemmdum, þcgar hann rakst á annan kommn i ldessu og
i þarmig koll af kolli. Hann fékk scm sagt meira en nóg — og hér cr einn dálítið „puntaöur . -*