Vísir - 15.06.1960, Qupperneq 7

Miðvikudaginn 15. júní 1960
VÍSIR
7
Hvers vegna þessar
varnarræbttr, Sigurður?
Fulltrúi kommúnista í útbiutunarnefnd
listamannalauna í sjálfheldu.
! is í neinni listgrein, og að út-
hlutunarkerfi listamannalauna,
eins og það tíðkast hér, eigi sér
áreiðanlega hvergi hliðstæðu
meðal menningarþjóða. Hann
segir síðan um úthlutunarnefnd-
ina:
„Það þarf því engan að undra,
þótt þessi hæstiréttur í listum
á fslandi hafi nú slegið öll sín
fyrri met í aulaskap með því
að ganga vísvitandi framhjá öll-
um listamönnum vinsælustu
Sigurður Guðmundsson Þjóð- ir hafa ýmist verið látnir sitja listgreinar þjóðarinnar, leik-
viljaritstjóri, fulltrúi kommún- kyrrir, eða fleygt út á vixl. listarinnar, og telji þá ekki
ista í úthlutunai'nefnd lista- Þessi vinnubrögð eru til þess launa verða — ekki einn ein-
mannalauna, hefur einn tekið að fallin, að vekja hjá almenningi asta marin!“
sér varnarskrif fyrir nefndina þá trú, að rithöfundar komm-j ... .
, , . , .,,1 Af þeim tilvitnunum sem her
í sambandi við gerræði það, er umsta hljoti að vera svo miklu , . , , _
, , I . . ... eru birtar ma ljost vera, að það
hun hefur beitt marga mætustu. mein og betn skald en himr, ,. . . Tr, . ,
, . ,„ . _ I , ,, . eru fleiri en Visir, sem komið
hstamenn þjoðannnar við sið- og er þetta einn þattunn í skipu , , , . •
,,,, hafa auga a það ofremdar-
—------ logðu almenningsaliti, sem , , , „ . ,,,,,,
, , ., , , astand, sem rikir i uthlutun
kommumstar hafa latið uthlut- , , , , ,,,
„ , , listamannalauna, og hvern þatt
unarnefnd listarmannalauna , , . ,
, „ , _ , ,, kommumstar hafa att í þvi, að
hjalpa ser til að skapa. Og þetta ,,, , . . ....
, , , . „ gera uthlutunma jafnovmsæla
liefur gert meira, en að rugla . ,,,,,, , . .
, . , , , . og orettJata og raun ber vitm.
hma almennu lesendur. Meira
Frímerkjaleyndardómurinn:
Þóknun, segir sá danski.
Enginn veit um rit af hans hálfu um
frímerkjarannsókmr hans.
ustu úthlutun.
Atliugasemdir þær, sem Vísir
hefur undanfarið gert við störf
nefndarinnar, hafa orðið Sig-
urði tilefni nolrkurra lang-
hunda, þar sem innlegg hans íi
málið — að persónulegu hnútu-
kasti í ristjóra Vísis undan-
skildu — er einkum fólgið í því,
að segja rithöfundarnir sjálfir
eru sumir farnir að trúa því,
að til þess að ná hinni einu
sönnu fullkomnun í skáldskap,
Og Sigurður Guðmundsson
sér þetta líka, engu síður en aðr-
ir. Og hann er orðinn hræddur
við sin eigin spor og fingraför.
að færa sönnur á það, að eigin-|ver8i þeir að vera kommúnist. fess veSna e^ur hann nu allt,
lega hafi kommúnistar hvergi! un skáldi sem vilja ná kapp a að telja monnum tru um,
nærri komið úthlutuninni, þeir hátt j list sinni ganga því á að hann hafi hverg! nærn kom-l
hafi þar engu ráðið fyrr né síð- mála hjá kommúnistum _ og lð> að «°narimð h«ns hafi
ar, og nú hafi „flestar - ef ekki | h]jóta fyrir það upphefð úthlut, ^nskis matt sm.
Ilav4< tillficfnv hoirra xroriS _
allar“ tillögur þeirra verið!
felldar, eins og Sigurður kemst
að orði í einni grein sinni.
Það er annars einkennilegt
kapp, sem Sigurður leggur á
það, að reyna að sanna áhrifa-
leysi sitt í þessari nefnd. Það
er varla einleikið. Gæti þetta
kannski vitnað um slæma sam-
vizku? Og svo mikill öðlingur
er. Sigui'ður nú orðinn í garð
samnefndarmanna sinna, að
'hann tekur svari þeirra —
breiðir væng sinn yfir þá, og
tekur sárt til þeirra, rétt eins og
unarnefndar.“
Þetta er lítilmannleg afstaða,
j en þó raunar í fullu samræmi
Ævar R. Kvaran leikari, seg- við eðli og innræti kommúnista.
ir úthlutunarnefnd eiga það eitt
sameiginlegt, að mega sín einsk-
X.
Vill nú þjóðin hlusta
enn?
Þegar Helgi Hjörvar las út- — hún var raunveruleiki —
varpssöguna Bör Börsson, eftir út til hinna mörgu tugþúsunda,1
þetta væru börnin hans. Hann þjóðkunna norska skáldið Johan' sem hrópandi ráfa víðs vegar
skyldi þó ekki eiga einhverjum
þeirra nokkuð að þakka?
En þó að fulltrúi kommúnista
reyni þannig í hverri blaða-
greininni af annarri að þvo
Jrendur sínar, og haldi því fram
að hans hafi að engu gætt í út-
hlutunarnefndinni, virðast lista-
mennirnir sjálfir vita betur.
í Tímanum í gær svara
nokkrir listamenn spurningu
blaðsins um slroðun þeirra á út-
Jilutun skálda og listamanna-
Jauna, og koma þar m. a. fram
Jnjög líkar skoðanir og Vísir
Jiefur haldið fram undanfarið.
Kristmann Guðmundsson
skáld, segir m. a.:
..Kommúnistar hafa um langt
skeið verið einráðir um úthlut-
un listamannalauna. .... Enda
þótt kommúnistar hafi að nafn-
Falkberget, mátti heita að mik- § með frosin tár á vanga.
ill hluti þjóðarinnar gleymdi
næstum að draga andann til
þess að missa ekki af neinu orði.
Undirritaður mun hafa verið þjóðfélagið um miskunn og
einn af þeim fáu, sem ekki hjálp.
hlustuðu. Græðgi fólsins í sög- Lausbeizluðu
Margt ag þessum fjölda eru
eiginkonur og börn drylikju-
mannanna, og þau sárbæna
meinvættirnir
una var vel til þess fallin ao tveir, Loki og Fenrisúlfurinn,
vekja einhvers staðar andúð. | er drykkjuskapurinn og allar |
Vill nú íslenzlta þjóðin gefa ( hans skelfilegu afleiðingar.'
eirts vel gaum að nokkrum j Fullyrða má að þeir hafi skekkt
setningum, sem hér verða sagð- mannfélagsbygginguna.
ar eftir skáldið, eins og sög-
unni? Til þess væri full ástæða.
Það kann að reynast ofurefli
að leggja Loka og Fenrisúlfinn
Snemma í febrúar sl. komu algerlega að velli, en allt sem ’
templarar í Noregi á miklu unnt er verður að gerast til að
vetrarmóti í Röros. Bær þessi hefta vald þeirra yfir mönnum.,
er í Suður-Þrándheimsamti og Slík bjargráð mundu forða
er í rúmri sex hundruð metra milljónum manan frá lífi í ó-
liæð yfir sjávarmál. Norðmenn! gæfu og vannvirðu.
lralla hann því oft Bergstaden. Já IOGT mótið í Fjallabæn-
Til þessa vetrarmóts Itomu um var vissulega Breiðabliks-
inu til aðeins einn mann í um 150 templarar víðs vegar að mót, fullt af trú, von og kær-
nefndinni, liefur þeim alltaf í Noregi og jafnvel frá Sviþjóð. leika, andríkt og fágað menn-
tekizt að ráða þar magni at- Þar voru meðal annarra þekkt- ingarmót, langt frarn yfir liið
kvæða, því fulltrúar hinna ir menn, þjóðkunnir forustu- venjulega.“
flokkanna hafa ýmist verið menn, rithöfundar, alþingis- Þannig skrifar ritliöfundur-
laumukommar eða rolur. Og menn og annarra stétta. Þar var inn og skáldið, Johan Falk-
með valdi sínu yfir þessari út- einnig skáldið Johan Falk- berget. Væri óskandi að þessi
hlutun liafa kommúnistar haft berget. Hann skrifaði svo rit- orð hans gætu orðið okkur öll-
í höndum öflugt vopn, sem ó- stjóra norska Góðtemplara- um efni til gaumgæfilegrar í-
spart hefur verið notað til að blaðsins, Einari Döhl, á þessa hugunar. Hann er þó aðeins
Jokka og hræða Jistamenn til leið: j einn hinna mörgu mannvina og
fylgis við þá og til að koma j „Vetrarmót IOGT í fjalla- frægra manna víðs vegar um
frarn hefndum á þeim, er á móti bænum minnti á Breiðabliks- heim, sem hrópað hafa til þjóð-
hafa staðið." j mótin, sem fyrir tveim manns- anna aðvörunarorð varðandi
í svipaðan streng tekur Ing- öldi'um sameinaði hugi fjölda áfengisbölið. Þjóð okkar er á
ólfur Ki’istjánsson, rithöfund- manna til eflingar fi'elsisást og hálli braut í þessum efnum og
í tilefni af fréttum í dag-
blöðunum um frímerkjamálið
svokallaða, má gefa eftirfar-
andi upplýsingar:
1. Svo sem áður er kunnugt,
fór í vetur fram réttarrannsókn
út af hvarfi nokkurra verð-
mæti'a frímerkja úr birgðum
póstsins. Jafnframt fram-
kvæmdi ríkisendurskoðunin
heildartalningu á birgðum og
lauk lienni.
Málið út af nefndu fi'ímerkja-
hvarfi hefur undanfarið verið
til athugunar í dómsmálaráðu-
neytinu og er búist við fyrir-
mælum um málshöfðun innan
skamms.
2. Fi’ekari í'annsókn mun nú
vera að hefjast hjá sakadóm-
ara á svonefndum Heklufrí-
merkjum (35 aui’a frímei'ki,
yfirstimpluð með 3 aur.), þar
sem upplýst hefur verið, að
yfirpi-entanir á þeim höfðu far-
ið fram utan aðildar póstmála-
stofunnar.
3. í nokkrum blöðum hefur
undanfai'ið verið vakin athygli
á því, að fyrir nærri tveim ára-
tugum fékk danskur verkfræð-'
ingur afhent gegn kvittun á
póstmálastofunni talsvert magn
af frímerkjum af sérstakri út-
gáfu (1904), og hefur ekki skil-1
að þeim aftur, en hefur hins- j
vega boðið þau til sölu nýlega
fyrir mjög hátt verð. Kvittun
hans er gerð á sama hátt og
annarra, er hafa fengið frí-
merki að láni og skilað þeim I
aftur. H ún hefir ekki haft árit-
un póst. og símamálastjóra
eins og fáein frímerki, sem um
svipað leyti voru afhent sem
viðurkenning fyi'ir sérstölt
störf fyrir póstinn o. þl., þar á
meðal til hlutaðeigandi verk-
fi'æðings. Samkvæmt umsögn
fyrrverandi póst- og símamála-
stjóra áttu fyrrnefnd frímerki
að vera lánuð, þótt það væri
ekki tekið fi'am í kvittuninni.
Hinsvegar hefur nú komið
fram, að verkfræðingurinn tel-
ur umrædd frímerki öll hafa
verið veitt honum sem þóknun
fyrir rannsóknarstörf hans á
íslenzkum frímerkjum, og að
hann lxafi afhent póstmálastof-
unni vélritað hefti (70 bls.) .
um rannsóknir sínar. Hinsveg-1
ar man enginn á póstmálastof-
Eísenhower —
ur, en liann segir m. a.:
„Það virðist hafa verið mark-
viss þi'óun undanfarin ár, að
festa sem flesta kommúnista í
þjóðarmennt í anda Werge- þyrfti vissulega að gæta sín,
lands,, Björnsons, Vinjes, Ole , þótt ekki væi'i nema vegna upp-
Vigs og A. Reitans. j vaxandi kynslóðar, sem á að
Frá þessu templaramóti gæta fjöreggs þjóðarinnar á
öruggum úthlutunai'flokkum og i streymdi birta og ylur út í hina komandi dögum.
hækka þá í launum, meðan aðr- i dimmu og köldu vei'aldai'nótt,
Pétur Sigurðsson.
unni eftir að hafa orðið var
við slíkt rit.
Ríkisendurskoðunin hefur að
unndanföinu haft þetta mál til
athugunar í samráði við póst-
og símamálastjórnina, og bar
greinargei'ð verkfræðingsins og
hultaðeigandi póstmanna ekki
saman. Skýi'sla um málið er nú.
komin til dómsmálaráðuneytis-
ins til nánari ákvörðunar um
meðfei'ð þess.
Þau frímerki, sem um er að
ræða, voru prentuð 1904 I litlu
upplagi og í sérstökum tilgangi
(fyrir alþjóða-póstmálastofnun-
ina), en voru aldrei seld eða
afhent til notkunar fyrir burð-
argjald. Upplagið var heldur
meira en alþjóða-stofnunin.
þarfnaðist og var afgangurinn
sendur hingað. Þar sem þessi
merki voru ekki seld almenn-
ingi, hafa þau ekki verið birt
með verði í verðskrám frí-
mei'kjasala.
Hefur til þessa vei'ið ókunn-
ugt um verðmæti þeirra, og er
söluverð það, sem verkfræðing-
urinn ki-efst, fyrstu opinberu
tölur þar að lútandi, en ekki
er kunnugt, hvort nokkur sala
hefur enn farið fram á þv£
verði. Annars er það alkunn-
ugt, að frímerki, sem kostuðu
fáeina aura fyi'ir nokkrum ára-
tugum, hafa orðið stórverðmæt:
síðar vegna eftirspurnar frí-
merkjasafnara. Á þeim tíma, er
umrædd merki voru lánuð..
munu yfii'menn nóstmálanna
eltki hafa talið. að um 'ærulegr
verðmæti væri pð ræða. þar
sem ekki var krafist tryggingar
fyrir láninu, eins og annars er
gert i slíkum tilfellum. Hitt er
svo annað mál, að fai’ist, hefur
fyrir að ganga eftir skilum á
þessu láni fyrir Jöngu.
Reykjavík, 13. júní 1960
Hrifning á baH-
ettinum.
Ballettinn í Listahátíð Þjóð-
leikhússins var frumsýndur í
gærkvöldi og vakti feikihrifn-
ingu.
Fyrst voru sýndir smáballett
ar og þættir úr ballettum, en.
aðalsýningin var ballettimr
„Fröken Julie“ efir Birgit Cul-
bei'g, byggður á samnefndu
leikriti eftir August Strindberg.
Er skemmst af að segja, að hér
er um að ræða sérstætt lista-
verk, og ætlaði fagnaðarlátum.
áhorfenda se.int að linna. Var
dansfólkið, höfundur og hljóm-
sveitarstjóri klöppuð fram á
sviðið hvað eftir annað að sýn-
ingu lokinni og blómvöndum.
í’igndi yfir. Þetta var fágætur
listviðburður.
Framh. af 1' .-.íðu.
verkalýðsfélaganna hefur fall
ist á að halda komu Eisenhow-
ers aðgreindi’i frá stjórnmála-
deilum.
Sáttmólinn.
Utani'íkisnefnd öldunga-
deildar Bandaríkjaþings stað-
festi í gær varnasáttmála Jap-
ans og Bandarikjanna, og sagði
formaður hennar, Fullbright, að
hann vænti þess að hann yrði
tekin fyrir í öldungadeildinni
á rnorgun og að deildin stað-
festi lxann. Allir sáttmálar, sem j í kvöld kl. 8,30 fer fram
leikur í 1. deild íslandsmótsins
í knattspyi’nu. Keppa þá KR og
fram. — Leikurinn fer fram 4
Laugardalsvellinum.
KR og Fram keppa
í kvöld.
fyrir deildina eru Jagðir til
staðfestingar, vei'ða fá % at-
kvæða til löglegrar staðfest-
ingar.