Vísir - 19.05.1961, Blaðsíða 6

6
VlSIB
Föstudaginn 19. maí 1961
VISIR

DAGBLAÐ
Útgefan*: BLAÐAlJTGÁFAN VtSIR H.F.
Vísir kemur út 300 daga á ári, 12 blaðsíður daglega.
Ritstjórar: Hersteinn Pálsson og Girnnar G. Schram.
Ritstjómarskrifstofur eru að Laugavegi 27, en aðrar
skrifstofur að Ingólfsstræti 3.
Ritstjórnarskrifstofumar eru opnar frá kl. 8,30—18,00.
Aðrar skrifstofur frá kl. 9,00—18,00.
Afgreiðsla: Ingólfsstræti 3, opin frá kl. 9,00—19,00.
Sími: 11660 (fímm línur).
Vísir kostar kr. 30,00 í áskrift á mánuði.
Félagsprentsmiðjan h.f. — Edda h.f.
Kafbátar og þjóðlygi.
Yfirlýsing bandariska flotaforingjans R. L. Dennison
um vamir Islands hefir valdð mikla og verðskuldaða
athygli. Flotaforinginn, sem er yfirmaður Atlantshafs-
flota NATO, vék að því sem oft áður hefir verið greint
frá, að Island er ómissandi hlekkur í vamarkeðju Norður
Atlantshafsins.
Annað sagði hann einnig, sem allir virðast vita nema
kommúnistar, að hlutleysi er hugtak, sem heyrir fortíðinni
til. Það er ekki lengur hægt að vera hlutlaus í styrjöld,
allra sizt fyrir þjóð, sem byggir jafn hemaðarlega mildl-
vægt land og Island. Eins og Hannes Pétursson skáld vék
að í ágætri grein í Morgunblaðinu í gær þá má það furðu
sæta ef kommúnistum sjálfum er ekki ljóst að hlutleysið
er engin vöm og úrelt hugtak. Þeir hrópa á hlutleysi ein-
ungis vegna þess að sem góðir kommúnistar vilja þeir að
landið sé opið svo það megi verða gert að rússneskri herstöð
á einni nóttu, ef Sovétríkin kynnu að telja 6ér hag í því.
Shk sauðargæru-pólitík er ekki líkleg til þess að blekkja
þjóðina, enda mátti sjá það í Keflavíkurgöngunni, jafnt
sem á háðungarfundinum við Stjómarráðið, að í hópi
„hemámsandstæðinga“ em þeir velflestir sem flokkskír-
teinið bera upp á yasann.
Ein er sú spuming, sem „hemámsandstæðingar“ hafa
aldrei svarað þótt þeir láti sem þeir beri frelsi og sjálf-
stæði þjóðarinnar mjög fyrir brjósti: hvort ekki sé hálfu
líklegra að jafn hemaðarlega mikilvægt land og Island
verði vígvöllur ef það er óvarið agn, auðunnið þeim hem-
aðaraðilanum, sem fyrri verður til komunnar. Reynsla síð-
ustu styrjaldar sýndi ótvirætt, að árásarmaðurinn hikar,
þegar hann veit að andstæðingurinn er við öllu búinn.
Heimsókn flotaforingjans er um enn annað merkileg.
Iíoma hans og yfirlýsing hefir orðið til þess, sem reyndar
telst nú ekki lengur til tíðinda, að opinbera ósannindi Þjóð-
viljans. Það fróma blað hafði sagt öllu landsfólldnu að hú
ætti að koma upp kafbátastöð í Hvalfirði og skjóta þaðan
Polaris eldflaugum, væntanlega i austmátt. Auðvitað hefir
þetta aldrei komið til greina og flotaforinginn gaf um það
skýr svör.
Islenzk tunga geymir orðið þjóðlygi. Það er stórt orð
og sterkrar merkingar, en það er ekki ofmælt að skrif
Þjóðviljans í pólitík em þjóðlygi. Sögur eru spunnar upp,
sem ekki er flugufótur fyrir, menn em rúnir mannorðinu
án jæss að hafa nokkuð til saka unnið. Þannig er ícomið
])ví blaði, sem ber nafn hins vandaða málgagns Skúla
Thoroddsen. Það er ekki heiðarlegt baráttutæki í viðsýnni
landsmálabaráttu, svo sem blað Skúla var, heldur málgagn
Jjjóðlyginnar. Það er hvort tveggja í senn: soramark á
íslenzkri menningu og sorglegur vottur um það hve austan-
trúin fær svipt gegna menn skynseminni.
Jarðýtumenning.
Castro hefir boðist til að láta fangana frá innrásardög-
unum lausa úr dyflissunni ef Bandaríkin afhenda honum
500 jarðýtur. Þessi furðulega kaupmennska minnir á til-
boð nazistanna, sem ekki var tekið, að framselja eina
milljón gyðinga fyrir tíu þúsund vörubifreiðir. Hér er sama
virðingarleysið fyrir mannslífinu á ferðinni; í hinni kúb-
önsku byltingu er einstaklingurinn metinn sem gjaldmiðill
á vinnuvélamarkaðnum.
En meðal annarra orða, hve skyldi Castro sjálfur vera
margra jarðýta virði?
Veðursæld og vesturhæ-
ingar í höfuðhorg Evrúpu
Hér var fyrir nokkru í
stuttu orlofi eini íslenzki
starfsmaðurinn hjá Evrópu-
ráðinu í Strassborg, Pétur
Guðfinnsson, sem þar hefir
starfað í tæp sex ár. Frétta-
maður Vísis hitti hann að
máli skömmu áður en hann
hélt aftur utan og leitaði
viðlal
dagsin§
frétta af dvöl hans og starfi
í Strassborg.
— í hverju er starf þitt
fólgið?
— Eg vinn í deild þeirri,
sem annast starfsmannahald
Evrópuráðsins, bæði ráðn-
ingar, tilfærslur og stöðu-
hækkanir og fjallar um vel-
ferð starfsliðsins almennt.
Alls eru um 400 manns að
staðaldri við stofnunina, en
á þingum er öðru eins bætt
við af lausafólki. Helmingur
starfsliðsins eru útlendingar
í landinu, sem þeir dveljast
í, og þarf að hjálpa þeim við
að leysa margvísleg vanda-
mál í sambandi við dvöl þess
og aðlögun í landinu.
— Á hvaða sviðum starfar
Evrópuráðið helzt?
— Ráðið hefir látið marg-
vísleg mál til sín taka, svo
sem félagsmál, efnahagsmál,
lögfræðileg málefni, flótta-
mannamál, sveitastjórnar-
mál og síðast en ekki sízt
mannréttindamál og menn-
ingarmál.
— Eru einhverjir íslenzkir
stúdentar við nám í Strass-
borg?
— Nei, eg veit ekki til
þess, að þar hafi nokkru
sinni verið við nám íslenzk-
ur stúdent, utan einn guð-
fræðinemi hluta úr vetri. Þó
að hásólinn þar sé gömul og
virðuleg stofmm ogveiti hina
ágætustu menntun í mörg-
um greinum, þá er það nú
svo, að flestir íslenzkir stú-
dentar, sem til Frakklands
halda, fara til Parísar í
Svartaskóla. Þar var eg fyrst
við nám í frönsku og bók-
menntum, en svo fór eg til
Grenoble og lauk námi í
stjómvísindum við háskól-
ann þar.
íslenzkum stúdentum
fækkar nú heldur í Frakk-
landí, og kemur tvennt til
að eg held: Mörgum er
tungumálið þrándur í götu
— og svo er tíltoíulega dýrt
að vera í Frakklandí, sér-
staklega í París. En eg held,
að enginn sjái eftir að nema
við franska háskóla. f Strass-
borg eru 6000—7000 stú-
dentar. Þar er höfuðstöð ger-
manskra fræða í Þýzkalandi
Kennarinn í forngermönsku
er prófessor Charier, sem
alltaf hefir haft mikinn
áhuga á íslenzku. Aukadokt-
orsritgerð hans fjallaði um
kenningar í íslenzkum fom-
kvæðum. Stúdentum hans
þykir nóg mn, hve mikla
áherzlu hann leggur á ís-
lenzku í kennslu sinni.
— Það væri fróðlegt að
heyra eitthvað um borgina
og Alsace-héraðið — og um
fólkið þar, sem hefir verið
bitbein tveggja stórvelda á
liðnum tímum.
— Já, héraðið hefir mátt
muna tvenna tímana og
fleira þó. Hið opinbera nafn
þess og borgarinnar hefir
ýmist verið á frönsku eða
þýzku, Alsace eða Elsass,,
Strasbourg eða Strassburg,
eftir því hvoru ríkinu það
laut. Nafn borgarinnar er
ævafomt, þýðir víst Strætis-
borg eftir hinum miklu veg-
fslendingar í heimsókn hjá Evrópuráðinu í Strassbourg:
Hálfdán Sveinsson bæjarstjóri á Akranesi, Gunnar Thor-
oddsen fjármálaráðherra (þá borgarstjóri í Reykjavík), og
Jónas Guðmundsson, framkvæmdastjóri Sambands ísl.
sveitarfélaga. T. h. er Pétur Guðfinnsson að segja frá störf-
um ráðsins.
Pétur Guðfinnsson.
um, sem Ágústus keisari í
Róm lét leggja á þessum
slóðum. Borgin hefir sér-
stöðu meðal franskra borga
svo sem að líkum lætur.
Þeir eru ekki mikið fyrir
nýungar í byggingarstíl,
fastheldnir á gamla stílinn,
vilja ekki eyðileggja sam-
ræmið, sem ríkt hefir um
aldir. Sé hús byggt í gömlu
borginni, er það haft í stíl
við þau, sem fyrir eru. Það
minnir mig reyndar á það,
sem gerðist nýlega í París,
er stórhýsi var rifið og ann-
að byggt í staðinn. Það var
svo sem allt nýtízkulegra
og þægilegra að innan en hið
gamla. En framhlið nýja
hússins var hlaðin með sama
hætti og gamla húsið og með
múrsteinum úr þvi, svo að
eiginlega var ekki hægt sjá
sj að utan, að þar væri kom-
ið nýtt hús.
Strassborg er vinaleg borg
og veðursæld er þar með af-
brigðum. Skjólið skapast af
því, að hún er í kvos milli
tveggja fjallgarða. Hún er
fjórða mesta hafnarborg
Frakklands, þótt einkenni-
legt virðist. Frægust bygg-
ing í borginni er dómkirkj-
an með 142 m háum turni.
Byrjað var að byggja hana
á 11. öld og stóð smíðin fram
á þá 15. Þessi turnháa gotn-
neskja kirkja er reyndar
ekki aðeins höfuðprýði borg-
arinnar, heldur eins konar
verndartákn hennar. Lista-
verkin, sem skreyta hana
að utan og innan fá margan
listunnandann til að gleyma
stað og stund. Húsin í gömlu
hverfunum eru með risi og
göturnar liðast allavega um
borgina.
— Hvað er helzt um at-
vinnuvegina að segja?
— í Strassborg sjálfri eru
stundaðar flestar tegundir
iðnaðar, svo sem málmiðn-
aður, efnaionaður, sútun og
Framh. á 9. síðu.