Vísir - 20.05.1961, Blaðsíða 9

Laugardaginn 20. maí 1961
VfSIR
9
Ausehwitz er í Póllandi,
50 km vestan við Krakóv.
Þjóðverjar hersátu þetta
þorp frá því í sept. 1939 þar
til í janúar 1945. Þarna settu
þcir á stofn ýmiskonar verk
smiðjur, meðal annars her-
gagnaverksmiðju.
En stórfeldasti „iðnaður“
Þjóðverja á þessum stað var
Hiturgasið. Var það notað til
þess að drepa með fanga,
einkum þá; sem lítt, eða
ekki voru vinnufærir. Er
fangarnir höfðu verið kæfð-
ir með eiturgasi, voru lík
þeirra brennd >' hinum
miklu líkbrennsluofnum
Ausehwitz var gereyðing-
arstöð (Vernichtungslager).
f fyrstu voru Pólverjar ein-
göngu myrtir þarna. En síð-
ar fólk úr ýmsum þeim lönd
um er Þjóðverjar höfðu her
numið. í líkbrennsluofnun-
um var hægt að brenna 12
þús. manns á sólarhring.
Það er álitið að 4 milljónir
manna hafi verið drepnar í
Auschwitz-fangabúðxmum.
Fáir komust lifandi frá
þessum hryllilega stað. Hér
fer á eftir frásögn pólskrar
stúlku xun veruna í þessum
illræmdu fangabúðum
Ég var þrettán ára þegar
stríðið skall á. Átti ég heima
hjá foreldrum mínum. Faðir
minn var listamaður. Við
bjuggum í litlu þorpi, 80 km.
frá Warszawa. Ég átti tvö syst-
kini, og voru þau yngri en ég.
Okkur leið vel þar til stríðið
hófst, og Þjóðverjar hernámu
staðinn.
Ég sá þá taka Gyðingabörn,
slá þeim við húsmúra svo höf-
uðin brotnuðu og heilinn spýtt-
ist út um allt. Einu sinni sá ég
þýzka konu rífa nýfætt barn í
sundur. En hryllilegast var þó
að sjá fjölda smábarna grafin
lifandi. Þau voru látin í fjölda
grafir í kirkjugarðinum. Börn-
in voru afarhrædd, grétu og
æptu hástöfum.
Strok- og afleið-
ingar þess.
Fullorðna fólkið var rekið
saman í hópa og flutt til Gyð-
ingahverfisins í Nowe Miasto,
sem er 70 km. suðvestur frá
Warzawa. Þarna var fólkið lát-
ið vinna ýmsa vinnu. Fæðið
var svo lélegt að mörgum lá
við hordauða.
í Nowe ÍMiasto komst ég í
fyrsta sinn í lífsháska. Einum
félaga minna tókst að flýja úr
vinnunni. Við vorum öll, félag-
ar hans, þrettán að tölu, tekin
og yfirheyrð. Ekkert okkar
sagði frá því í hvaða átt, félagi
okkar hefði flúið. Vorum við
þá barin heiftarlega til þess að
pína okkur til sagna. Þýzki
varðstjórinn hótaði að láta
skjóta okkur, Er búið var að
skjóta átta úr hópnum kom til-
kynning um að óskað væri eft-
ir varðstjóranum til viðtals í
síma. Hann fór. Er hann kom
aftur, eftir dálitla stund, var
hann mjög gláður í bragði.
Kona hans hafði talað við hann
í síma og sagt, að hvorki hún
né börnin hefðu særst né beð-
ið tjón við hinar miklu loftá-
rásir, sem gerðar höfðu verið á
heimkynni þeirra.
Flutt í flýti til
Auschwitz.
Ég greip tækifærið og grát-
bað aftur um að lífi mínu yrði
þyrmt. Nú bar sú beiðni árang-
ur þó að henni hefði áður ver-
ið neitað. Þjóðverjinn sagði að
ég mætti lífi halda. Þá sagði ég:
„Ég vil ekki þiggja lífgjöfina,
nema allir fái grið. Þeir hafa
ekkert illt aðhafst frekar en
ég“.
Þjóðverjinn svaraði: „Jæja,
farið þið þá öll til fjandans“.
Urðum við fegin lífgjöfinni.
Er ég ’hafði dvalið tvö ár í
Nowe Miasto kom skipun um,
að allir yrðu í flýti fluttir til
Auschwitz, án nokkurs farang-
urs. Við vorum flutt með járn-
brautarlest. Þegar lestin stað-
næmdist á stöðinni, var fólk-
inu skipt í tvö flokka. í öðrum
þeirra voru konur og karlar frá
fimmtán til fjörutíu ára. í hin
um voru börn og gamalmenni.
Þeim var skipað að fara upp í
stóra bíla. Þjóðverjar viðhöfðu
mikla hræsni og spurðu um
heilsufar hinna vesælustu með
mikilli híuttekningu.
Ég var 15 ára, og var því í
fyrri flokknum. í honum voru
einnig foreldrar mínir. Systir
mín, er var 13 ára, og bróðir
minn, sem var 12 ára, grétu og
vildu ekki fara frá mömmu.
Hún fór þá í bílinn til þeirra.
Enginn sá þau framar. Þau
voru flutt beina leið í gasklef-
ana.
Þeir drukku vatn
úr pollum.
Þetta var einn af fyrstu Gyð
ingahópunum er fluttir voru til
Auschwitz.
Er hér var komið voru þarna
fyrir í fangabúðunum svonefnd
ir „ariar“. Margir þeirra voru
Þjóðverjar. Og meðal þeirra
hreinræktaðir glæpamenn.
Hin mesta óreiða ríkti í
fangabúðunum. Við, Gyðingar,
fengum ekki að komast að hin-
um fáu brunndælum, sem
þarna voru. Við þjáðumst svo
af þorsta, að við lögðumst nið-
ur og drukkum óhreint rign-
ingarvatn úr pollum er mynd-
uðust. Af þessu fengum við
blóðsótt.
Föt, skartgripir, peningar og
allt, sem nokkurs virði var, var
af okkur tekið. Hárið var rak-
að af okkur. Við vorum látnar
klæðast treyjum og síðbuxum
er Rússar höfðu átt.
Svo við þekktumst, ef við
gerðum flóttatilraunir, var önn
ur ermin höfð ranghverf. Erm-
arnar báru því ekki sama lit.
Númer kom
í stað nafns.
Á bak og brjóst treyjunnar,
og buxnaskálmarnar, höfðu
verið saumaðir stórir krossar,
hvítir eða rauðir. Hafði verið
klippt efnið undan krossunum.
Kvenfangarnir höfðu eina flík
sem nærföt. Var það sloppur.
Á fótunum höfðum við tréskó.
Enga sokka fengum við né höf-
uðföt. Númer var flúrað. á
vinstri handlegg. Voru allir
nefndir eftir því, er á þá var
yrt. Ég hafði næstum gleymt
því að ég átti mitt eigin nafn.
Um nætur sváfum við fjórar
saman í bás, sem var hálfur
annar metri á breidd. Þegar
ekki hafðist undan að fækka
fólkinu nógu ört, en margir
bættust við, voru 10 látnir sofa
í fjögurra manna rúmi. Við
lágum á hliðinni, tilihelminga
til fætis.
Maturinn var þessit Á morgn
ana gerfikaffi, allslaust,v en á
kvöldin hálfur lítri af kálsúpu
og ein brauðsneið.
Átu allt, sem
að kjafti kom.
En þessum skammti var ekki
úthlutað réttlátlega. Kaffið var
borið í 20 lítra fötum eða ílát-
um. Þau voru sett inn til fang-
anna. Urðu þeir að ná því sjálf
ir í lítil ílát, er þeim voru feng-
in. Varð mikill troðningur, og
stundum illindi og áflog um-
hverfis kaffiílátin. Þeir veik-
byggðari fengu oft ekkert. Á
sama hátt fór fram -skömmtun
súpunnar. Fangarnir fengu
aldrei tækifæri til þess að þvo
matarílát sín. Einstöku sinnum
náðu þeir í ofurlítið vatn til að
þvo sér úr. Einu sinni sá ég
10 konur þvo sér úr sgma vatni
er var í lítilli skál.
Við vorum svo hungruð að
við átum gras og trjábörk. En
þorstinn var verri en sulturinn.
Við skiptum með ánægju á
brauðsneiðinni okkar og ofur-
litlu af fúlu vatni.
Vinnan, sem unnin var, var
að minnsta kosti í upphafi al-
gerlega gagnslaus. Við vorum
látin grafa djúpár gryfjur og
skurði í frosinn jarðveginn. Er
því var lokið var okkur skip-
að að fylla þetta aftur, og grafa
nýjar gryfjur og skurði. Okkur
var sagt.að hamast við verkið.
Umsjónarmennirnir bæði karl
ar og konur, börðu okkur oft á
bakið, og siguðu stundum
grimmum hundum á okkur til
þess að pína okkur áfram við
vinnuna. Ég var tvisvar bitinn
af hundum. í fyrra skiptið í
lærið, en í síðara skiptið í öxl-
ina,
Sultur og ofþreyta
til hjálpar.
Við vorum einnig látin rífa
hús, sem flytja átti burt. Karl-
ar og konur voru ekki látin
vinna saman. Kynin voru alger
lega aðskilin, í fangabúðum
þéssum.
Við útivinnu fékk enginn að
gegna nauðþurftum sínum
nema á hinum stutta hvíldar-
tíma um miðjan daginn.
Þeir, sem þjáðust af blóðsótt
gátu ekki komist hjá því að
gera allt á sig. Föt þeirra urðu
því mjög óhrein, og ólykt mik-
il af þeim. Var ógeðslegt að
sofa við hlið þessara vesalinga.
Til þess að aftra því að konur
fengju tíðir, var bróm látið í
kaffið og súpuna, sem þær
neyttu.
Sultur og ofþreyta komu
þarna einnig til hjálpar. Ég
dvaldi fleiri ár í fangabúðum
og fékk aldrei tíðir. Sama máli
gegndi um aðra kvenfanga. En
eftir að ég hafði dvalið mánuð
í Svíþjóð var þetta komið í lag.
„Liðskönnun“
gerð við og við.
Allt af komu nýir fangar.
Með suma var farið beint í
gasklefana. Oft var tekið af
þeim, sem fyrir voru, til þess
að rýma fyrir hraustari að-
komumönnum, er áttu aS halda
lífi um tíma. Þjóðverjar nefndu
þetta „liðkönnun" er þeir voru
að velja fanga til lífláts. Stimd
um fór þetta fram með vin-
semd. Umsjónarkonan benti að
eins á þær sem átti að taka.
Oftast voru þær stúlkur
teknar, sem veiklulegar voru
útlits. En það þurfti ekki að
dvelja lengi í Auschwitz til
þess að fá Ijótt yfirbragð. —
Frænka mín, mjög þrekmikil,
blómleg og heilsugóð, var eftir
hálfs mánaðar dvöl á þessum
stað, svo afturfararleg, að tæp-
lega var hægt að þekkja hana.
Alloft skemmtu umsjónar-
konurnar sér við það að spyrja
nýkomnar konur, að því hvort
þær fyndu til nokkurs heilsu-
brests eða vildu komast í
sjúkrahús. Margar réttu þá
upp höndina til samþykkis.
Þær vissu ekki, að í Auschwitz
var ekkert sjúkrahús, né lækn-
ar handa Gyðingum, Þær, sem
höfðu rétt upp höndina, voru
látnar í rauðakross-bifreiðir og
fluttar til gasklefanna.
Lenti á líka-
Hrúgununi.
Einn daginn kom röðin að
mér. Ég veiktist. Auk þess
hafði ég verið barin illa í höf-
uðið. Ég missti meðvitund fram
an við skála nr. 25. Þar var
hinum dauðadæmdu saman
safnað. Þýzk umsjónarkona
tók mig og fleygði mér hjá
hrúgu af líkum, er brenna átti.
Hún hafði álitið mig' dauða.
Þarna lá ég til kvölds. Skyndi-
lega vaknaði sterk lífslöngun
hjá mér. Ég skreið í myrkrinu,
á fjórum fótum í einhvern af-
kima. Þar lá ég tvo sólarhringa
innan um rusl og skít.
\Um þetta leyti var afskapleg
ur fjöldi fanga fluttur til Aus-
witz, og enginn hafði þá fast-
an bústað. Fangar sváfu þar,
sem þeim sýndist, í það og það
skiptið. Ég hafði ekki verið
nema sex vikur í fangabúðun-
um er hér var komið.
Af þessum ástæðum saknaði
mín enginn nema faðir minn,
og það vakti því ekki athygli
er ég kom aftur í dagsljósið.
Þegar lengra leið hefði þetta
verið óhugsandi.
En pabbi varð þess vísari að
ég hafði horfið.
Framh. á 11. síða
Háspcnntur rafstraumur var í girðingunni um í'angabúðirnai
til að hindra flótta.