Vísir - 19.01.1962, Síða 4

4
V í S I R
Föstudagur 19. janúar 19,62
DÍESELVÉLAR
mínir íluttu frá Grímstungu
að Kornsá í Vatnsdal 1899
og keypti faðir minn Þá jörð
nokkrum árum síðar. Á
Kornsá hef ég svo átt heima
alla tíð síðan. Við systkinin
vorum 5 og erum enn 4 á
lífi.
— Hvað um uppvöxt þinn
og æsku?
— Minning æskuáranna
er jafnan björt og hlý í huga
mínum, heimili mitt gott og
velmegandi og fjölmennt
einkum eftir að foreldrar
mínir fluttu að Kornsá í
næsta nágrenni við hið glæsi
lega og fjölmenna heimili,
Undirfell, þar sem Hjörleif-
ur Einarsson prófastur og
kona hans Björg Einarsd.
bjuggu þá. Á þessum tveim
ur heimilum voru oft um og
yfir 20 manns, hvoru fyrir
sig og minnsta kosti helm-
að hverfa út úr lífi íslenzku
þjóðarinnar. Haustið 1906
settist ég svo í kennaradeild
Flensborgarskólans og tók
þaðan próf árið 1907, fór þá
heim en var við verzlunar-
störf og kennslu á Blöndu-
ósi næsta vetur eftir. Árið
1908 settist ég svo fyrir fullt
og fast að á Kornsá og tók
við bústjórn hjá föður mín-
um sem þá bjó stóru búi á
Kornsá, en sem þá varð líka
í annað sinn kosinn á þing
Árið 1914 gifti ég mig Ölmu
Jóhannsdóttur frá Blönduósi
og byrjaði þá búskap á
nokkrum hluta Kornsár og
geri ráð fyrir að honum
muni nú ljúka á næstunni.
— Hvað hefurðu svo áð
öðru leyti gert?
— Ja, það er nú hvorki
margt né mikið. Næstu árin
eftir skólaárið tók ég mik-
f smfði
tryggfp
DEUTZ dfesef-
Vélonncfc!
limboðsmenn: H.F. HAMAR, Reykjavík
Hefur lifað
þróunar tímabi
í DAG á kunnur óðalsbóndi
úr Húnaþingi, Runólfur
Björnsson á Kornsá í Vatns-
dal, 75 ára afmæli. Runólf-
ur hefur frá því fyrir jól
verið sér til lækninga hér í
Reykjavík, en er nú nýkom-
inn af sjúkrahúsi, liress og
kátur að vanda og kann frá
mörgu að segja.
f tilefni dagsins bað Vísir
Runólf að segja lesendum
blaðsins eitt og annað úr
langri og athafnasamri ævi,
en Runólfur hefur tekið mik
inn og virkan þátt í allskon-
ar félagslífi í sveit sinni og
sýslu.
— Eigum við ekki að
byrja á því að rekja upp-
runa þinn og ætt.
— Ég er fæddur í Gríms-
tungu í Vatnsdal 19. jan.
1887. Foreldrar mínir voru
þau hjónin Björn Sigfússon,
alþm., síðar lengi hreppstj.
og umboðsm. þjóðjarða í
Húnaþingi. Föðurafi minn,
séra Sigfús, síðast prestur að
Undirfelli í Vatnsdal Jóns-
son frá Reykjahlíð í Mý-
vatnssveit. Föðuramma mín
var Sigríður dóttir Björns
Auðunarsonar Blöndal
sýslumanns í Hvammi í
Vatnsdal.
Móðir mín var Ingunn
Jónsdóttir Jónssonar kamm-
eráðs á Melum í Hrútafirði.
Móðuramma mín var Sigur-
laug Jónsdóttir frá Helga-
vatni í Vatnsdal. Foreldrar
ingurinn börn og æskufólk
og niður í dalnum voru þá
fjölmenn velmegandi heim-
ili, enda var oft glatt á
hjalla á tunglskinsbjörtum
vetrarkvöldum, þegar unga
fólkið brá sér á skauta á
Kornsárengjum eða Vatns-
dalsá, eða þegar stigið var
á bak gæðinganna og hleypt
eftir ísnum að vetrum eða
að sumrinu þegar kannski
30 ungmenni fóru saman í
,,reiðtúr“ til einhvers fallegs
staðar. Einn vetur man ég
eftir 11 hestum á járnum á
Kornsá. Þar var um að ræða
dráttarhesta, góðhesta til
eldis og tamninga og hestar,
sem heimilismenn áttu aðrir
en faðir minn, sem sjálfur
átti venjulega 3 gæðinga.
Á þessum dögum var svo
algengt að halda 2—3
skemmtisamkomur yfir árið,
þar var mikið sungið, oft
flutt ein ræða og svo dansað.
Vín naumast eða alls ekki
um hönd haft.
— Fékkstu tækifæri til að
stunda nám á æskudögum?
— Já, ég flaug úr hreiðr
inu 1906, lauk námi við bún
aðarskólann á Hólum. Sum
arið eftir var ég í gróðrar
stöðinni á Akureyri. Lærði
ég þar að vinna með hest-
um, sem alla tíð síðan hefur
verið ríkur þáttur í lífi mínu
og mér er nokkur hryggð í
huga yfir að sjá „þarfasta
þjóninn“ að miklu leyti vera
Runólfur Björnsson á Kornsá.
inn þátt í félags- og skemmt-
analífi j mínu héraði. Má
segja að ég þótti hlutgengur
í þeim íþróttum sem þá voru
stundaðar, fyrst og fremst í
íslenzkri glímu og svo knatt
spyrnu. Sat í hreppsnefnd
Áshrepps 3 áratugi og all-
mörg ár oddviti, í skatta-
nefnd, sóknarnefnd o. fl. í
stjórn Kaupfélags Húnvetn-
inga/full 40 ár og nær helm
ing þess tíma formaður fél-
agsstjórnar. Verkstjóri við
Sláturfélag A-Húnv. í 25 ár.
Átti nokkurn þátt í stofnun
fyrstu rafveitunnar fyrir
Blönduós og í stjórn þess fyr
irtækis mörg ár. Þá hef ég
verið form. skólanefndar
Húsmæðraskólans á Blöndu-
ósi síðan 1944. Umboðsmaður
Brunabótafélags íslands síð-
an 1936 og sitt af hverju
mætti fleira til búa en hér
skal staðar numið.
— Það hefur sem sé
margt borið á góma í lífi
þínu og starfi.
— Ég tel að ég sé búinn
að lifa 3 tímabil. Fyrsta,
fram um fyrri heimsstyrjöld
þegar mest allt erfiðið hvíldi
á mannsorkunni. Annað
, timabilið sem að miklu leyti
stóð fram undir lok síðari
heimsstyrjaldar, þegar mik-
ið af versta erfiðinu færðist
yfir á hestinn — jarðyrkju-
verkfærin, heyvinnuvélar o.
fl. Og svo síðasta tímabilið
þegar aflvélarnar í æ ríkari
mæli eru að taka meginhluta
erfiðisins yfir á sig. Þetta
má teljast’hraðfara þróun á
rúmlega hálfri öld.
— Hvað geturðu sagt mér
frekar um framfarirnar á
þessum árum?
— Fyrir siðustu aldamót
var nokkuð farið að hefjast
handa um jarðabætur og
fyrsti vísir að hlöðubygging-
um í Vatnsdal. Þá voru elda
vélarnar og olíulamparnir
óðum að ryðja sér til rúms,
kerrur og skilvindur að
byrja að koma á nokkur
heimili. Árið 1903 var svo
byggt rjómabú við Korns-
ána, en það stóð ekki lengi,
féll niður 1906 þegar fráfær-
urnar lögðust niður. Eitt
dæmi vil ég tilfæra sem
nokkuð sýnir hvað mikil
Frh. á 10. síðu.