Vísir - 19.01.1962, Blaðsíða 10

)
Það eru ekki allir sem eiga sína eigin niynt, karlinn!
Það er ekki ósennilegt,
að íslendingar fái að sjá
japanskan veiðiflota á síld-
armiðunum fyrir norðan
land eða austan á sumri
komanda.
Norska blaðið Fiskaren, sem
fylgist vel með tíðindum af
fiskveiðum um heim allan, birt-
ir að minnsta kosti frétt um
Framh. af 4. síðu.
hagsbót var að stofnun
rjómabúsins fyrir Vatnsdal-
inn. Roskinn og gildur bóndi
sagði þá við mig, ég held i
réttunum 1905: „Mér þótti
nú smjörpeningarnir koma
sér vel fyrir mig, því með
þeim gat ég borgað kaupa-
fólki mínu kaup sitt, en það
mun hafa verið 1 karlmaður
og 2 stúlkur“. Á þessu tíma
bili og þeirri framfaravið-
leitni sem þá átti sér stað,
held ég að mest hafi borið á
Hjörleifi prófasti á Undir-
felli og Bii-ni Sigfússyni,
fyrst í Grímstungu og síðar
á Kornsá, en fljótlega bætt-
ust ýmsir mætir menn í hóp-
inn.
Skömmu eftir síðustu alda
mót fóru 3 efnilegir bænda-
synir úr Húnaþingi til Nor-
egs til verknáms. Þessir
menn voru: Jónatan J. Lín-
dal Holtastöðum, Magnús
Jónsson Sveinsstöðum og
Magnús Þorláksson Vestur-
hópshólum, síðar stórbóndi
á Blikastöðum. Með þéssum
mönnum barst svo andblær
framfara og nýjunga í hér-
aðið. Jónatan á Holtastöðum
tók að byggja vandað stein-
steypuhús það fyrsta í hér-
aðinu þegar frá er talið lítið
steinsteypt hús á Blönduósi,
sem þá var nýbyggt af Zóp
haníasi Hjálmssyni. Held
það hafi verið 1908—10
Björn á Kornsá byggði
fyrsta steinsteyptu hlöðuna
1912 og var um skeið kölluð
stórahlaða. tók 700 hesta.
Bezt gæti ég trúað, að árið
1915 hefði verið eitthvert
bezta ár, sem yfir bændur
hefði komið hér á landi,
minnsta kosti í Húnaþjng'i.
Þá hækkuðu afurðir mjög í
verði. Ég þekkti nokkra
stærri bændur sem gátu
greitt að mestu og sumir al-
veg ársúttekt sína í kaup-
stað með ullinni einni.
Á þessum öðrum tug ald-
arinnar var hart vor 1914,
1916—1918 frostaveturinn,
og 1920. Svo þegar leið á
þriðja tuginn gekk mikil
vakningaralda yfir, bæði
frekar gott árferði og póli-
tísk i’akningaralda, og menn
þetta nú fyrir nokkru og hefir
hana eftir „Frivakten", sem er
félagsblað eins stærsta útgerð-
arfélags heirns, J. Lauritzsens,
og fréttin er engan veginn ótrú-
leg, því að Japanir hafa t. d.
haft verksmiðjuskip með fjölda
veiðiskipa í Barentshafi og
veiðar mundu sennilega vera
enn hagstæðari hér að sumar-
lagi, ef eitthvað er um síld.
hófust handa að rækta og
byggja.
En Adam var ekki lengi
í Paradís. Árið 1930 skall
heimskreppan yfir. Fjölmarg
ir fengu ekki risið undir
skuldaböggum. Svo þegar
hér fór að rofa til steyptist i
yfir Húnavatnssýslu mæði-
veikin 1936—1937, sem svo
var þung í skauti að margir
bændur þurftu allt að 40
gimbrarlömb til að viðhalda
100 ám og gekk þá mjög á
sauðfjárstofn bænda. Mik-
ið happ tel ég að hafizt var
handa 1917 um byggingu
mjólkursamlags, sem veru-
legan þátt átti í að rétta fjár-
hag bænda við. Alger £jár-
skipti fóru svo fram 1948.
Upp úr því tel ég svo að
efnahagur og öll afkoma
bænda í þessu héraði hafi
mjög blómgazt fram á þenn-
an dag.
— Hvað hafa svo síðustu
árin borið í skauti sínu?
— Upp úr 1946 fara stór-
virku fækin til jarðvinnslu að
berast hingað sem margfalda
ræktunina á nokkrum árum,
og alhliða uppbygging jókst.
Það bezta, sem mér virðist
blasa við auganu, er að í
hverri sveit þessa góða hér-
aðs eru margir ungir og mið-
aldra dugnaðarbændur, sem
bera höfuðið hátt.
— Hverju er nú öll þessi
mikla velgengni að þakka?
Hverju svarar þú um það?
— Mínu góða héraði og
dugmikla fólki, sem þar býr.
Og ef ég ætti að nefna ein-
staklinga myndi ég fyrst
nefna Jón Pálmason frá
Akri, sem með einlægni og
dugnaði hefur stutt flest
framfaramál sýslunnar í 3
áratugi. Þá Hafstein Pét-
ursson frá Gunnsteinsstöð-
um, sem um svipað árabil
hefur með einstökum þol-
gæðum stutt fyrst og fremst
búnaðarframkvæmdir hér-
aðsins. Og enn nefni ég
kaupfélagsstjórana Jón S.
Baldurs og Ólaf Sverrisson
með öruggri forustu sam-
vinnufélaganna 2 síðustu
áratugi.
í lok þessa rabbs langar
lesta verksmiðjuskip muni
verða að ræða, og sé venja
Japana að hafa 20—25 veiði-
skip til að moka aflanum í
slíka fljótancli verksmiðju,
en sérstök skip hafa það
verkefni eitt að flytja flot-
anum vistir, vatn, olíu og
aðrar nauðsynjar og sigla
síðan til Japans með fisk-
mjölið og lýsið, sem fram-
leitt er.
í þessari fregn Fiskaren er
bent á, að fiskveiðar Japana
hafi aukizt úr tveim í meira en
sex milljónir lesta á ári frá
stríðslokum og byggist aukning-
I in meðal annars á því, að þeir
i vili ekki fyrir sér að leita á mið
handan hnattarins eða vera að
heiman ár í senn, en slíkt sé
j ekki til neins að bjóða mönn-
um af öðru þjóðerni.
Að endingu má geta þess, að
á slíku 10.000 lesta verksmiðju-
skipi eru venjulega 3—400
menn, en á hverju veiðiskipi
10—12 menn.
mig að biðja þig að koma á
framfæri í heiðruðu blaði
þinu góðri kveðju og miklu
þakklæti frá mér til Lands-
spítalans, læki|á®joj|jit'fiá fyrst
og fremst prófessors Snorra
Hallgrímssonar og hjúkrun-
arliðsins fyrir alla þá góðu
aðhlynningu sem ég nú fyr-
ir skömmu, naut þar, er ég
gekk undir allmikinn upp-
skurð skömmu fyrir síðustu
jól. Einnig góðri kveðju til
þeirra úr sjúklingahópi, er
ég kynntist þar og ýmsir
i með meiri eða minni bót
meina sinna, og nú eru farnir
þaðan, og ekki síður til
hinna, sem enn dvelja á
spítalanum.
Kongó -
Framh af !). síðu.
sýndi þá röggsemi sem þurfti
til að buga Tsjombe.
í haust gerðist það svo, að
yfirmaður herliðsins í Aust-
urfylkinu, Lundula að nafn,
gekk í lið með miðstjórninni.
Lundula þessi hafði þó áður
verið liðsmaður Lumumba og
í fóstbræðralagi við Gizenga.
Um síðustu helgi sendi
miðstjórnin í Lepold-
ville fyrirmæli til Lundula
hershöfðingja um að hand-
taka skilnaðarmanninn Gi-
zenga. Lundula sendi 500
manna herflokk til bústaðar
Gizenga í Stanleyville, sem
stundum hefir verið kallað-
ur Litla Kreml. Þar sló í
sfuttan bardaga, sem sagt
er að 17 menn hafi fallið í.
Sá Gizenga þá að þýðingar-
laust var að veita frekari
Helmingurinn
heimingurinn
Þessa dagana má sjá
kempulegan mann ganga
um bæinn, skartlegan í
klæðaburði og glaðlegan í
fasi. í barmi ber bann silf-
urfesti eina mikla eins og
dannebrogsmenn, blóðtöku-
menn og hundahreinsunar-
menn gengu með hér í
gamla daga. í festinni hang-
ir mikil spesía, forgyllt.
Þetta er engin venjuleg
spesía, heldur heill Selsvarar
dalur, útgefinn og sleginn af
Pétri Hoffmann Salómons-
syni íslandströlli. Dalurinn
er sleginn til minningar um
eina mestu fólkorrustu, sem
háð hefir verið í Reykjavík.
Stóð hún á stríðsárunum og
lagði Pétur þá einn síns liðs
og berhentur minnst tíu
Breta, eftir því sem sögur
herma. Annarsvegar á daln-
um er andlitsmynd Péturs í
mótspyrnu. Var hann hand-
tekinn og mun nú ætlunin
að senda hann til Leopold-
ville, þar sem hann verður
látinn svara til' saká vegna
skilnaðarhreyfingarinnar.
Allt eru þetta mikilvægir
áfangar í áttina til samein-
ingar Kongó. Unnið er nú að
því að koma aftur á fót í
Leopoldville þingræðis-
stjórn með því að kveðja
þjóðþingið aftur saman og
reyna myndun þjóðstjórnar
á breiðum grundvelli.
T> íkisstjórnin 1 Leopold-
ville sem nú situr undir
forsæti Adula er talin hæg-
fara stjórn, sem vill leita
samstarfs við vestrænar
metnaður,
ágirnd.
silfur, eir eða gull en hins-
vegar krókaspjót mikið. Nú
eru þessir merku dalir fal-
boðnir af kempunni sjálfri
en hann mun eini maðurinn
hér á landi sem á sína eigin
mynt. Kostar silfurdalurinn
150 krónur en eirdalurinn
50 krónur. Úr gulli kostar
hann 2.700 krónur. Einnig
fæst raritet þetta emalerað
og er þá nokkru dýrara.
— Helmingurinn er metn-
aður, helmingurinn ágirnd,
sagði Péiur, er hann leit ný-
lega inn á ritstjórn Vísis og
dró Selsvarardalinn úr pússi
sínum. Þeir eru komnir á er-
lendan markað, mikið seldir
í henni Ameríkunni og mér
er sagt af sannferðugum
mönnum að þeir séu þar
auglýstir . í blöðum, svo þið
megið hafa það eftir.
þjóðir og myndi aldrei ger-
ast leppur hvítra manna með
sama hætti og Tsjombe.
Forsætisráðherrann Gyrille
Adula er einn af fáum
menntamönnum Kongó og er
talinn gáfaður maður og
frjálslyndur. Það er talið, áð
hann muni nú, þegar landið
hefir verið sameinað, heldur
reyna að fara samningaleið-
ina að andstæðingum sínum
og ef til vill muni hann þá
fallast á að fylkin í landinu
fái nokkra sjálfstjórn og
koma þannig fram til móts
við óskir einstakra héraða.
Slíkt er viðfangsefni hinna
innfæddu sjálfra, en ekki
hinna hvítu landnema.
Þorsteinn Thoiarensen.
Fiskaren segir að ca 10 'pús.
Viðtal dagsins —