Vísir - 29.01.1962, Blaðsíða 9

Mánudagur 29. janúar 1962
V í S I R
etur sálnaflutningur
átt sér staö?
| smáblaði einu í bænum
Iserlohn í Þýzkalandi
birtist þann 7. júní 1848
einkennileg tilkynning
frá nafngreindum manni.
Tilkynningin er á þessa
leið: — Eg heyri það úr
ýmsum áttum að því sé hald-
ið fram, að eg hafi spáð því
og dreift þeim orðrómi, sem
gengur hér í bænum, að
mikil morð og blóðsúthell-
ingar muni verða hér á næsta
uppstigningardegi. Eg lýsi
því hérmeð yfir, að eg hefi
aldrei haldið þessu fram og
heiti hverjum þeim háum
fundarlaunum sem geta bent
mér á þá, sem bera þetta út,
svo eg geti leitað réttar míns
gagnvart þeim. Undirritað
Lips, leiguekill í Letmathe.
Þessi tilkynning virðist
ekki merkileg. Hún er til enn
í geymdum eintökum af blaði
þessu í bókasöfnum svo eng-
ar brigður verða bornar á
hana og hún er eitt einkenni-
legasta dæmið í dulrænum
fræðum, — því að það er
staðreynd að ári síðar, — á
næsta uppstigningardegi —
þann 17. maí 1849 réðist
prússneskur herflokkur inn í
bæinn Iserlohn til að bæla
niður leifar febrúarbylting-
arinnar þar. í þeim aðgerð-
um létu 42 menn lífið í borg-
inni.
Þetta er aðeins ein af ótelj-
andi mörgum sögum og sögn-
um, sem geymast með hverri
þjóð og vitna um forspár og
fyrirboða. Verður nú rætt
nokkru nánar um þessi und-
arlegu atvik, sem ekki er
hægt að bera brigður á að
gerast. Það getur menn varla
greint á um, — um hi«tt geta
verið skipta skoðanir, hvern-
ig þau gerist, hvaða kraftar
séu þarna að verki.
það má nefna frægt dæmi
austan úr Rússlandi, sem
mörg vitni voru að. Þar var
um að ræða sýn hins rúss-
neska greifa Karasnovich, en
hann lézt fyrir nokkrum ár-
um í París.
Atburður sá gerðist austur
í Pétursborg 1881 á hirðdans-
leik. Karasnovich greifi var
þá 21 árs liðsforingi og var
hann að dansa við unnustu
sína, hina tvítugu Maríu
Lykovskaya. En allt í einu
sleit hann sig frá unnustu
sinni, náfölnaði og hljóp eins
og óður maður út úr dans-
salnum.
Undarleg framkoma hans
vakti svo mikla athygli, að
dansinn stöðvaðist. Hópur
ungra manna, með bræður
Maríu í fararbroddi, veitti
honum eftirför og náði
honum úti í garðinum, sem
tunglið lýsti upp. Þar sagði
Karasnovich þeim hvað hefði
komið fyrir og var honum
mikið niðri fyrir. Hann
kvaðst allt í einu hafa séð
á enni unnustu sinnar svart-
an kross, en samkvæmt
gömlum sögnum í fjölskyldu
hans, þýddi slíkur kross að
stúlkan myndi láta lifið inn-
an sólarhrings.
Og svo varð sem merkið
spáði. Daginn eftir var María
á skautum á ísnum á Neva-
fljóti. Hún varð þá fyrir því
óhappi að falla niður í vök
og drukknaði hún fyrir aug-
unum á skyldfólki sínu og
unnusta.
arfull fyrirbæri og kom
ýmislegt undarlegt fyrir
hann. Hann fann m. a. á sér
dauða vinar síns, skáldsins
Schillers.
Það gerðist með þeim
hætti, að hann var að skrifa
Schiller bréfspjald með ný-
ársóskum. Er Goethe hafði
ritað spjaldið, las hann það
yfir, og varð þess þá vís, að
hann hafði ritað á það „Síð-
asti nýársdagurinn". Hann
varð óttasleginn, reif spjald-
ið í sundur og fleygði því í
körfuna. Síðan skrifaði hann
annað spjald, en fann að
hann hafði undarlega til-
hneigingu til að skrifa þessa
sömu setningu með sömu
villunni. Hann sagði frú von
Stein frá þessu og gat þess,
að á þessu ári myndi annað-
hvort hann sjálfur eða Schil-
ler deyja. Hvorugur var þá
neitt heilsuveill, — en þann
9. maí sama árs andaðist
Schiller.
Goethe hafði fengið aðra
vitrun um dánardægur
það er staðfest af vitnum
og skráðum dagbókum,
að þegar Napóleon dvaldist
í útlegð á eynni Elbu við ít-
alíu hafi hann allt í einu sagt
viðstöddum að á þeirri
stundu væri Jósefína, fyrr-
verandi kona hans að deyja.
Það kom síðar í ljós, að þetta
var hárrétt. Jósefína dó ná-
kvæmlega á þeirri stundu
sem keisarinn tilgreindi.
Jjýzka stórskáldið Goethe
var um margt óvenjuleg-
ur maður. Hann trúði á dul-
sjálfs sín. Öllum vinum og
náum kunningjum Goethes
var kunnugt um það, að
hann leit á 22. marz sem
einn mikilvægasta dag árs-
ins í lífi sínu. Hann taldi
hann ógæfudag og var ætíð
mjög kvíðafullur, þegar
hann gekk í garð, en er hann
var liðinn varð honum létt-
ara. Þessi hræðsla við 22.
marz var stór liður í lífi
Goethes. Það var því ein-
kennileg tilviljun að Goethe
andaðist einmitt þann 22.
marz 1832.
Þýzka stórskáldið Goethe taldi 22. marz örlagaríkasta
dag sinn. Á þeim degi andaðist hann að lokum.
Robert Schumann, hið heimskunna þýzka tónskáld, var á
valdi draums síns.
Qft birtast mönnum forspár
í draumum og stundum
er þá eins og menn geti upp-
lifað örlög sín í drauminum,
en allt getur þetta orðið með
ýmsum hætti, stundum er
eins og engu verði um þokað,
í öðrum er eins og sjálf
sýnin hafi ómótstæðileg
áhrif á menn og neyði menn
jafnvel til að framfylgja
henni. Og enn eru þess nokk-
ur dæmi, að forspár hafa að-
varað menn, svo þeir gátu
forðast þá atburðarás, sem
þeir höfðu séð í draumsýn
og jafnvel bjargað lífi sínu
og annarra.
Meðal þeirra atvika, sem
komu fyrir Goethe má nefna
að hann dreymdi að hann
sæi sjálfan sig á ferðalagi á
hestbaki eftir sérkennilegum
þröngum dal. Hann sá sjálf-
an sig klæddan í einkennileg
föt og sá þetta allt mjög
skýrt. Áratugir liðu, en þá
gerðist það allt í einu og réði
tilviljun þar öilu, að Goethe
upplifði sinn gamla draum
nákvæmlega eins og hami
hafði borið fyrir hann.
jjýzka tónskáldið heims-
fræga Robert Schumann
er hinsvegar dæmi um mann,
sem varð gripinn af draumi
og losnaði ekki undan áhrif-
mætti draumsins fyrr en
hann hafði framkvæmt hann.
Schumann skrifaði eigin-
konu sinni Klöru Wieck
þessa frásögn 28. nóvember
1837: — Mig dreymdi að eg
gengi fram hjá djúpu vatni;
allt í einu fann eg að eg gat
ekki ráðið við mig, eg tók
giftingarhringinn af fingri
mér og kastaði honum í
vatnið, — síðan fann eg til
ómótstæðilegrar löngunar
til að varpa mér í vatnið á
eftir.
Árin liðu og Robert Sshu-
mann þjáðist stöðugt af ótta
um að hann myndi drukkna.
Það var ekki fyrr en 17 ár-
um síðar, að hann var á
gangi á bakka Rínar-fljóts.
Þá greip hann allt í einu æði,
hann tók giftingarhring sinn,
kastaði honum í fljótið og
steypti sjálfum sér á eftir.
En hann drukknaði ekki, —
honum var bjargað og síðan
fluttur á geðveikrahæli.
Svissneski sálarrannsókna-
maðurinn Ringger segir að
þetta sé glöggt dæmi um það,
að hinn gamli draumur hafi
beinlínis náð valdi á Schu-
mann við það að hann var í
sömu stöðu og í drauminum,
við hið djúpa vatn.
Qr. Jaffé í Svisslandi getur
um dæmi þar sem sviss-
neskur eimreiðarstjóri fyllt-
ist allt í einu svo ægilegri
óttatilfinningu, að hún nálg-
aðist æði og stöðvaði hann
jámbrautarlestina, sem hann
stjómaði. Er hann hafði
numið staðar, var fhrið að
athuga teinana fyrir fram-
an og kom þá í ljós, að
skemmdarverkamaður hafði
losað bolta, sem héldu tein-
unum niðri svo mikil hætta
hafði verið yfirvofandi.
Einnig segir þar frá manni
nokkrum í Sviss, sem var að
aka langleið að næturlagi.
Allt í einu fannst honum
sem móðir hans væri komin
til hans í bílinn (en hún var
sofandi heima hjá sér) og
fannst honum sem hún vildi
grípa hönd hans og færa
hana að handhemlinum.
Manninum fannst þetta und-
arlegt og hemlaði bifreiðina.
Er hann hafði numið staðar
vai’ð hann var við einhverja
hrúgu rétt fyrir framan bif-
Framhaíd á bls. 10.
* l tí' I J" ■ * I'