Vísir - 03.02.1962, Qupperneq 9

Laugardagur 3. febrúar 1962
V 1 S I B
ff
vera hvafveiöikofar
Þetta eru rústir fimm húsa.
Þær standa á miðri eynni,
sem er umkringd sæbörðum
klettum. Mingan-eyja er
ágætt sýnishorn um land
sem hefir risið úr sæ, en
jarðfræðingar telja að land-
ið á þessum slóðum hafi ris-
ið nokkra metra síðustu þús-
und árin. Þetta verður mað-
ur að hafa í huga, ef draga
á ályktanir varðandi vík-
ingatímana, að sjó’rinn stóð
þá nokkru hærra en hann
gerir nú.
En því miður komumst
við að því að rústirnar á
Minganeyju eru ekki nor-
rænar. Þær líkjast fremur
Eskimóahúsum, en eg hall-
ast þó helzt að því, að þetta
séu rústir af kofum hval-
veiðimanna, þar sem þeir
bræddu hvalspik fyrir nokkr-
um öldum, þegar hvalveiðar
voru mikið stundaðar í Kan-
ada.
íbúarnir í Havre St. Pier-
re flykkjast niður að Halten
og þegar þeir heyra að við
séum að leita að fornminjum,
koma þeir til okkar með
margskonar muni, sem þeir
hafa fundið: verkfæri úr
steini, hnífa og sköfur úr
kvarsi og tinnu. Þeir hafa
fundið marga af þessum
munum, er þeir voru að
stinga upp garðana. Allt eru
þetta Indíánamunir. Líklega
hafa Indíánabúðir staðið við
ána. En mörgum samtölun-
um lýkur með því að sagt er
við okkur: „Ef þið viljið fá
að heyra gamlar sögur og
sagnir, þá ættuð þið að tala
við Hector Vigneau."
Hector Vigneau reynist
vera hæglátur maður á átt-
ræðisaldri. Hann er ekki
einni maðurinn í fjölskyld-
unni, sem hefir varið ævi
sinni í að skrá sögu þessarar
strandar. Faðir hans hafði
sama áhugamálið og einn
verðmætasti ættargripurinn
er dagbækuV, sem faðir hans
P. Vigneau skráði, en þar er
safnað saman ógrynni
skemmtilegra og gagnlegra
upplýsinga um fólkið, skip-
in, sjávarháskana, um fisk-
veiðar, selveiðar og loðdýra-
veiðar. Dagbækur hans eru
rauninni einstæð saga þess-
arar strandar, sem annars er
4. grein
HeEge Ingstad
eins og éyða á landabréfi
sagnfræðinganna. Þessi ó-
menntaði fiskimaður hlýtur
að hafa verið mjög gáfaður
maður, skarpskyggn og með
frábæra frásagnargáfu, og
vekur það strax traust á
sögnum hans.
Blóðbaðið á
Anticosti.
Sagnir P. Vigneaus fjalla
ekki aðeins um hversdags-
lega hluti. Þar er líka hroll-
vekjandi saga sem hann kall
ar „Blóðbaðið á Anticosti".
Það er ein hryllilegasta saga
sem eg hefi lesið. Hún lýsir
skipstrandi og skipverja sem
át félaga sína.
Mann hryllir við þessari
sögu, ekki aðeins vegna
þess að hún minnir okkur á,
að það hlýtur að hafa verið
oft á umliðnum öldum, að
menn hafa lagt sér til munns
Indíánarnir voru tortryggnir og illilegir.
í þorpinu Natashqwan hittum við prestinn séra Fortin. Hann vísaði okkur veginn á
mótorhjólinu sína. Það var einkennileg sjón að sjá hann í prestskyrtli sínum og vind-
blússu.
mannaket í neyð og bjargar-
skorti, heldur og af því, að
þessi saga lýsir óvenjulegu
grimmdaræði. Sagan er í
stuttu máli á þessa leið:
Það var á sumardegi
snemma á 19. öld sem skip
eitt sigldi inn á vík við Anti-
costi eyju. Áhöfnin sá skips-
flak strandað í fjörunni og
lítið hús sem hafði verið
reist í skógarrjóðri á strönd-
inni. Skipstjórinn og nokkr-
ir af áhöfninni fóru í land.
Þeir sáu engan lifandi mann
á st^ái, en þegar þeir gengu
inn í kofann var aðkoman
hörmuleg. Þar Tágu leifar 18
karla og kvenna, sem höfðu
verið drepin, eða réttara sagt
slátrað. Þau höfðu verið
limuð í sundur og hlutarnir
settir í kös eins og til að
geyma ketið. Yfir slokknuð-
um eldi var stór pottur full-
ur af keti.
í hliðarherbergi var ann-
ar ketpottur. Við hlið hans
lá risavaxinn Múlatti. Hann
var dauður, hafði etið sig til
bana. Hann hefir ekki verið
einn um þessi hermdarverk.
Þeir hljóta að hafa verið
fleiri í byrjun, samsæris-
mennirnir, en hann hefir
síðan losað sig við hina.
Prestur á
mótOrhjóli.
Það var sólskin þegar
Halten nálgaðist fljótið og
þorpið Natashkwan (Bjarn-
ará).Himinninn var heiðskír,
en þó það væri sumar, var
veðrið svalt. Um nóttina
hafði snjór fallið á fjöllin í
norðri. Þannig vorum við
minntir á það, að Lárens-
flói er á mörkum heimskauts
svæðisins.
Tveir ungir og myndar-
legir prestar tóku hjartan-
lega á móti okkur í Natash-
kwan, þeir síra Ropier og
síra Fortin. Þeir vinna ekki
aðeins að prestverkum held-
ur veita þeir íbúunum á
þessum slóðum margskonar
þjónustu og hjálp. Á sumr-
in ferðast þeir á vélbáti og
mótorhjóli, að vetrinum á
hundasleða.
Hálftíma leið frá Natash-
kwan eru Indíá'nabúðir. Við
fengum lánaðan vörubíl
þorpsins og héldum af stað
með síra Fortin fyrir leið-
sögumann og túlk. Þarna er
enginn hlaðinn vegur, aðeins
rudd slóð. Síra Fortin fór á
undan bílnum á mótorhjóli
sínu. Hann virtist aka létti-
lega en sýndi þó mikla
leikni og það var skrýtin
sjón að sjá hann á mótor-
hjólinu í svartri prests-
skikkju sinni, en utan yfir í
íþróttamannslegri vind-
blússu.
Indíánarnir hér voru allt
öðru vísi en þeir, sem við
höfðum áður hitt i Mingan.
Þeir voru svo innilokaðir og
Framhald á bls. 10.