Vísir - 29.04.1963, Qupperneq 6

18
V í S IR . Mánudagur 29. apríl 196£.
inimiiiinrwiii'iimiii iiH«ai#mwBi«iaBBEraiaMiá
i^óðir landsfundarmenn, konur
og karlar. Ég vil við þetta
tækifæri ræða lítillega um nokk-
ur atvinnumál. Skal þá fyrst
minnzt á landbúnaðarmálin. Á
kjörtímabilinu hafa nokkur lög
verið sett. landbúnaðinum til
hagsbóta. Má þar nefna lög um
breytingu á framleiðsluráðslögun-
um, lög um Stofnlánadeild land-
búnaðarins, lög um lausaskuldir
bænda, lög um hækkun bygg-
ingarstyrta til íbúðarhúsa í sveit-
um, 1961, lög um hækkaðan jarð-
wektarstyrk til þeirra býla, sem
hafa túnstærð undir 15 ha og
hækkun á byggingarstyrk til í-
búðarhúsa f sveitum upp í 50
þús. krónur, lög um bændaskóla.
Oft hefur verið rætt um hina
geysilegu þýðingu fyrir landbún-
aðinn að hafa fengið sölutrygg-
ingu á allri framleiðslunni með
breytingu á framleiðsluráðslögun-
um í árslok 1959.
Umbætur í
verðlagsmálum.
Skal því ekki farið nánar út
í það að þessu sinni, en geta má
þess, að bændur fengu aldrei áð-
ur umsamið sex manna nefndar
verð og létu Framsóknarmenn
sér það vel líka á meðan þeir
voru í ríkisstjórn. Það er sann-
færing mín, að bændur hefði
ekki fengið þessa tryggingu, ef
Framsóknarmenn hefðu farið með
málið áfram. Mætti draga fram
mörg sönnunargögn fyrir þvf að
Framsóknarmönnum datt ekki í
hug að opna ríkiskassann í því
skyni að yfirtaka hallann af út-
fluttum landbúnaðarvörum, sem
bændur höfðu sjálfir borið um
margra ára skeið. Á búnaðar-
þingi 1958 var mikið rætt um
þann halla, sem bændur bæru
af þeim vörum, sem út væru
fluttar, en í stað þess að minnast
á ábyrgð á þessum vörum ræddu
Framsóknarmenn mest um það,
hvemig draga mætti úr fram-
leiðslunni. Það virtist vera eina
bjargráðið, sem Framsóknarmenn
sáu landbúnaðinum til handa á
búnaðarþingi 1958. Að bændur
geta nú fengið hækkun á afurða-
verðinu ársfjórðungslega, er einn-
ig mikil lagfæring frá því sem áð-
ur var, þegar ekki var unnt að
breyta verðlaginu nema einu sinni
á ári eða í byrjun verðlagsársins.
Hækkun landbúnaðaravara 1.
marz s.l. færir bændum 10 millj.
kr. tekjuauka til 1. sept. n. k.
Eins og alþjóð veit, voru búnað-
arsjóðirnir gjaldþrota, þegar
Framsókn fór frá völdum. Með
yfirfærslugjaldinu 1958 var graf-
ið undan sjóðunum, þar sem þeir
skulduðu hundruð milljóna er-
lendis. Engar ráðstafanir reyndi
Framsókn að gera sjóðunum til
bjargar. Lagt var til í fjárlaga-
frumvarpi, sem Eysteinn lagði
fram haustið 1958, að búnað^r-
sjóðirnir skyldu á árinu 1959 fá
fjórar milljónir króna frá rikis-
sjóði eins og þeir höfðu fengið
mörg undanfarin ár. Þegar núver-
andi rlkisstjóm var mynduð, var
ákveðið að koma lánasjóðum at-
vinnuveganna á traustan grund-
völl.
Sterk stofnun.
Með lögum um Stofnlánadeild
landbúnaðarins hefur Iandbúnað-
inum verið tryggð lánastofnun,
sem getur veitt aukin lán ,til fram
kvæmda f landbúnaðinum. Fram-
sóknarmenn hafa barizt gegn end
urreisn búnaðarsjóðanna vegna
þess að þeir segja að bændum
sé gert að greiða til deildarinnar
1% af búyorum. Á móti því
gjaldi, sem bændur greiða, koma
3.50 kr. gegn hverri einni krónu,
sem bændur leggja fram. Neyt-
endur borga talsvert í þessu
skyni og hafa ekki talið það eft-
ir. Með því að tryggja Stofnlána-
deildinni fasta tekjustofna, verður
bændur gegn þvl, sem ekki hef-
ur tekizt.
Aukin fyrirgreiðsla.
Á árinu 1961 var styrkur til
Ibúðarhúsa I sveitum hækkaður
úr 25 þúsundum I 40 þúsund og
styrkurinn látinn ná til flestra
íbúðarhúsa, sem I sveitum voru
byggð, en áður hafði styrkur að
eiris verið veittur til nýbýla. Á s.
Ingólfur Jónsson landbúnaðarráðherra flytur ræðu sína.
d'eildin sterk stofnun, sem veitir
stöðugt meira fjármagni í land-
búnaðinn. Eftir fá ár hefur deild-
in af eigin fé til útlána 100
millj. króna árlega. Eftir 10—12
ár mun deildin hafa 150 millj.
króna árlega til útlána af eigin
fé og eiga í höfuðstól um 500
millj. króna. Ef landbúnaðurinn
hefði búið við þessi lög s.l. 15
ár, væri ekki að ræða um fjár-
magnsskort 1 landbúnaðinum. Það
er ekki slæmt að fá skammir
fyrir mál eins og þetta, sem mun
1. þingi'var styrkurinn hækkaður
upp í 50 þús. krónur og ákveðið
að aukinn ræktunarstyrkur skyldi
veittur á túnstærð upp að 15 ha,
með sama hætti og áður gilti um
10 ha túnstærð. Er enginn vafi
á að þetta ýtir undir ræktun og
mun áður en langt um líður vera
talið sjálfsagt að hækka þetta
mark upp I 20—25 ha. Jarðrækt-
arlögin hafa verið 1 endurskoðun.
Skipuð var nefnd á s.l. hausti,
til þess að endurskoða frum-
varp, sem milliþinganefnd búnað-
verði sett. Á s.l. ári voru sam-
þykkt lög um lausaskuldir bænda.
Gefin voru út veðdeildarbréf til
20 ára með 7% vöxtum. Bænd-
um var gert mögulegt að breyta
lausaskuldum, sem höfðu safnast
fyrir á undanförnum árum, sér-
staklega á árunum 1957 og 1958,
í 20 ára lán. Margir bændur not-
færðu sér þennan möguleika og
munu nærri 66 millj. króna hafa
verið veittar með þessum hætti
úr Veðdeild Búnaðarbankans.
Tryggt var að veðdeildarbréfin
yrðu tekin affallalaust, svo telja
má að lánskjörin séu hagstæð
fyrir bændur. Að lausaskuldir
söfnuðust var vitanlega vegna
þess að stofnlánasjóðir landbún-
aðarins höfðu allt of lítið fé til
umráða og gátu ekki lánað nema
brot af kostnaði við framkvæmd-
imar. Eftirleiðis mun þetta breyt-
ast og hefur þegar breytzt að
verulegu leyti með því að lánin
hafa verið hækkuð stórlega og
nú er lánað út á fleira en áður
var, s. s. dráttarvélar.
Framsóknarmenn ræða oft um
afurðamál landbúnaðariris og
hafa talið að landbúnaðurinn
byggi við lakari kjör en sjávar-
útvegurinn. Þar sem þetta mál
hefur oft verið rætt, er ekki á-
stæða til að gera því skil hér,
en segja má enn, það sem sagt
hefur verið áður, að landbúnaður-
inn fær 55% lánað út á afurðir I
Seðlabankanum, eins og sjávar-
útvegurinn. Auk þess fær land-
búnaðurinn fyrirframlán út á
dilka, eins og að undanfömu.
Metingur Framsóknar við sjávar-
útveginn er í samræmi við það,
sem þeir tala oft um f sveitum
landsins að sjávarútvegurinn fái
jafnvel meira fjármagn en hann
hefur þörf fyrir.
Lög um bændaskóla voru sam-
þykkt á siðasta þingi. Milliþinga-
nefnd samdi fmmvarpið og var
það sniðið eftir því sem breyttir
búnaðarhættir krefjast. Verður
sérstaklega lögð áherzla á
kennslu I meðferð véla og annað,
sem bóndinn þarf sérstaklega að
þekkja f sambandi við nútíma
búskap. Segja má að búskapur á
nútfma vísu sé orðinn vísinda-
grein og þvf óhjákvæmilegt að
bændur lesi mikið og kynni sér
þær nýjungar, sem koma til
greina. Mikil framleiðsluaukning
og bústofnsaukning hefur verið
í landbúnaðinum síðustu þrjú ár-
in. Er það ánægjuleg þróun og
horfir vissulega f rétta átt. Rækt-
unin hefur einnig verið mikil eða
nærri fjögur þúsund ha. á ári.
Áburðarnotkun fer stöðugt vax-
andi vegna aukinnar ræktunar.
Landsfundarræða Ingólfs Jóns-
sonar landbúnaðarráðherra
í náinni framtið verða talið eitt
af þvl bezta, sem fyrir landbún-
aðinn hefur verið gert. En þann-
ið hefur það Iöngum verið, að
góðu málin fá ekki sízt andstöðu
I byrjun og hvað Stofnlánadeild
landbúnaðarins snertir, hafa for-
ystumenn Framsóknar reynt að
gera rnálið pólitlskt og magna
arþings hafði samið. Stjórnskip-
aða nefndin hefur nú um þessar
mundir lokið störfum og gert
ýmsar breytingar á jarðræktar-
lagafrumvarpinu og sniðið það
við breytta búnaðarhætti. Má
ætla að frumvarp þetta verði að
lögum á næsta þingi, enda brýn
þörf á að ný lög til jarðræktar
Áburðarverksmiðjan
stækkuð.
Áburðarverksmiðjan er allt of
litil og hafa verið gerðar ráðstaf-
anir til undirbúnings á þvf að
auka afköst hennar um 50%, þann
ig að hún gæti framleitt árlega
allt að 36 þús. tonn af köfnunar-
efnisáburði. Gert er ráð fyrir að
á þessu ári verði notkun á köfn-
unarefnisáburði 26—28 þús.
tonn. Það eru ekki mörg ár síðan
að notkunin var innan við 20 þús.
tonn. Unnið er stöðugt að aukinni
sandrækt og sandgræðslu. Hefur
á undanförnum árum verið dreift
áburði úr flugvél og gefið góða
raun. Á þessu ári munu væntan-
lega verða notaðar tvær flugvél-
ar til þess að dreifa áburði á
afréttarlönd og auðnir til þess að
flýta fyrir uppgræðslunni .Unnið
er að skógræktarmálum af aukn-
um krafti og hefir samkvæmt
áætlun, sem gerð hefur verið um
skógrækt, verið ákveðið að planta
minnst iy2 millj. plantna árlega.
Vonandi verður skógræktin árang
ursrfk og til þess að bæta landið
og afkomu þjóðarinnar, þótt sfðar
verði. Um kornrækt hefir talsvert
verið rætt og ritað og oft af litlum
skilningi eða þekkingu. Ríkiss-
tjómin hefur gert ráðstafanir til
þess að tilraunastarfsemin við
komrækt verði aukin, en það er
skilyrði til þess að kornrækt verði
tekin almennt upp í landinu, að
ræktað verði afbrigði, sem hentar
okkar stutta sumri og takmark-
aða hitastigi.
Það telja sérfræðingar mögu-
legt að gera og þvf er ástæða til
að ætla að kornræktin verði tekin
upp sem atvinnugrein, þegar tíma
bært þykir. í Gunnarsholti hefir
verið sett á stofn fóður- og fræ-
ræktarstöð, þar sem umfangsmikl
ar tilraunir eru um ræktun á gras
fræi, korni og fleiru, sem að rækt-
un lýtur. Gert er ráð fyrir að þar
verði komið upp heykögglagerð,
eins og nú er algengt erlendis. Er
komi blandað saman við heyið og
þjappað I köggla, þannig að í flutn
ingi verður fóðrið í þessu formi
helmingi fyrirferðarminna en vél-
bundið hey. Eru miklar vonir
bundnar við starfsemina í Gunn-
arsholti og gæti þar jafnvel orðið
fóðurbirgðastöð fyrir land allt. 1
Gunnarsholti era á vegum Sand-
græðslunnar um 200 holdanaut,
auk fjárbús. Lög um holdanauta-
rækt voru samþykkt á árinu 1962,
en hafa ekki komizt f fram-
kvæmd vegna andstöðu yfirdýra-
læknis. Era bændur mjög óánægð
ir með að úr því hefur ekki orðið
enn sem komið er. 1 Kollafirði hef
ur verið komið upp klakstöð fyrir
lax- og silungeldi. Mun þessi stöð
kosta allt að 16 millj. króna, þeg-
ar hún er fullbúin. Er þess vænzt,
að þar sé merkileg starfsemi og
vísir til þess að ný atvinnugrein
rísi í landinu og allar hinar mörgu
ár og vötn verði fyllt með silungi
og laxi. Mætti þá einnig með
þessum hætti afla þjóðinni gjald'
eyristekna í ríkum mæli,þvímark
aður er nógur fyrir lax- og silung
og verðið mjög hátt. Hér hefur
verið drepið á nokkur mál land-
búnaðarins, sérstaklega vegna
þess að svartsýnismenn, Fram-
sóknarmennimir, telja að land-
búnaðurinn sé á leið til auðnar.
Þeir sjá ekkert nema eyðijarðir,
hvar sem þeir fara, þótt eyðijörð-
um hafi ekki fjölgað svo teljandi
sé sfðustu árin. Nýbýlin, sem ár-
lega era stofnuð, vinna upp það
sem kann að fara í eyði af af-
skekktum jörðum, þannig að býla
fjöldinn breytist Iftið eða ekkert.
Það er svo sjálfsagt og þjóðfélags
leg nauðsyn, að efla la-.dbúnaðinn
og vinna að þvf að hann megi
eftirleiðis eins og ávallt áður,
vera máttarstoð I þjóðfélaginu og
einn af aðal atvinnuvegum þess