Vísir - 11.07.1963, Page 8

8
VÍSIR . Föstudagur 12. júlf 1963.
i
VISIR
Útgefandi: Blaðaútgáfan VfSIR.
Ritstjóri: Gunnar G. Schram.
Aðstoðarritstjóri: Axel Thorsteinsson.
Fréttastjóri: Þorsteinn Ó. Thorarensen.
Ritstjórnarskrifstofur Laugavegi 178.
Auglýsingar og afgreiðsla Ingólfsstræti 3.
Áskriftargjald er 65 krónur á mánuði.
í lausasölu 4 kr. eint. — Sfmi 11660 (5 línur).
^rentsrn'ðja v'£is. — Edda h.f.
mmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmm
Lækkun byggingarkostnaðar
Forystumenn húsnæðismála á Norðurlöndum
hafa setið á þingi hér í Reykjavík að undanfömu. Þar
hefir sú athyglisverða staðreynd komið fram að við
íslendingar byggjum stærstar íbúðimar, um og yfir
100 fermetra, en meðalstærð er ekki nema 60 ferm.
í Finnlandi og 60—70 ferm. í Noregi og Svíþjóð.
Húsnæðismálaráðstefnan leiðir hugann að þeirri
staðreynd að íbúðir eru hér allt of dýrar í byggingu.
Hefir verið sýnt fram á það með rökum, m. a. af Gísla
Halldórssyni arkitekt, að lækka má byggingarkostnað-
inn um 20% án þess að breyta um byggingarhætti.
Hér kemur ýmislegt til greina. Skipulag bygginga hér
á landi hefir verið í hinum mestu molum og þær
taka yfirleitt alltof langan tíma. Með nýju steypi-
mótum Agnars Breiðfjörð má spara 6% byggingar-
kostnaðarins frá því sem nú er. Með því að notast við
stuðlun í hýggingariðnaðinum og verksmiðjubyggða
hluti húsa má og auka hagkvæmnina við byggingar
og þá ekki síður með víðtækari notkun ákvæðisvinnu.
Þetta eru aðeins nokkur atriði sem til lækkunar
byggingarkostnaðarins horfa. Hinn meginþátturinn er
fjármagnsskorturinn. Hann stafar af því að hér á landi
hefir allt þurft að gera í einu. Með viturlegri lánastarf-
semi getur ríkið bætt að nokkru úr lánsfjárskortin-
um, en langt verður þangað til lánin verða komin í
jafngott horf og hjá nágrannaþjóðunum. Því verðum
við að leggja höfuðáherzluna á það að lækka bygging-
arkostnaðinn, því það þýðir aukið fjármagn til bygg-
inganna.
Vel kæmi til greina að húsnæðismálastjórn verð-
launaði þá sem hagkvæmast byggja eða léti þá ganga
fyrir um byggingarlán. Það yrði öðrum hvöt til þess að
taka upp nýjar aðferðir sem lækka byggingarkostnað-
inn. En verulegt átak verður ekki gert af einstakling-
um á þessu sviði. Stærstu byggingarfélögin og ríkið
þurfa í sameiningu að efna til stórfelldrar tilraunastarf-
semi til lækkunar kostnaði, á grundvelli erlendrar
reynslu.
Þá fyrst er verulegs árangurs von.
Skynsamlegir samningar
í gær voru gerðir nýir kjarasamningar prentara og
hókbindara, og fleiri hafa samið. Er hækkunin
á launum 7,5% hjá þessum stéttum, sú hin sama
og aðrar stéttir hafa samið um.
Hér er verklýðshreyfingin á réttri braut. í stað þess
að spenna bogann of hátt, þannig að til verkfalla og
síðan óðaverðbólgu leiði, er kröfunum átillt í það hóf,
að fyrir vikið nást fram raunhæfar kjarabætur.
..
■
<T"
Björn Sigurðsson heitir hann,
sjötugur að aldri eða einu ári
betur. Hann er búsettur á Siglu-
firði og er annar hákarlafor-
maðurinn þar á slóðum, sem
enn er á Iífi. Hinir horfnir —
dánir.
Björn var formaður á „Krist-
jönu“, hákarlaskipi í eigu
Gránufélagsins. Gránufélagið
var frægasta félag á íslandi á
sínum tíma. Seinna skipti það
um nafn og ekki löngu síðar
lognaðist það með öllu út af.
Kristjana var 24 Iesta bátur —
happafleyta.
— Ég kom fyrst á sjó þegar
ég var 10 ára gamall, sagði
Björn. Það var á árabáti frá
Héðinsfirði. Ég átti heima þar
og fékk að fara I selalátur með
pabba undir Hestk.am. Þar var
góð selveiði fyrst þegar ég man
eftir, um og eftir aldamótin.
Svo fóru menn að skjóta bæði
fugl og sel. Þá fældist selurinn
burtu og þá veiddist ekki lengur
I látrin. Bæði Ólafsfirðingar og
Siglfirðingar sóttust eftir sel til
hákarlabeitu. Keyptu hann dýru
verði.
Sólginn í hrossaket
og romm.
— Hákarlinn var sagður
beituvandur.
— Mjög. Hann sóttist mest
eftir selspiki og hrossaketi og
svo rommi eða öðrum lyktsterk-
um drykkjum. Það þótti t. d.
gott að hafa anisdropa í beit-
una, eða þá einhverja aðra lykt-
sterka dropa því hákarlinn er
lyktnæmur en jafnframt vand-
fýsinn. Það voru margir sem
létu romm 1 selspikið þegar það
var saltað í tunnur til beitu.
Þótti gefast vel.
— Hvenær fórstu, Björn,
fyrst á hákarlaveiðar?
— Árið 1908. Þá voru 8 eða
9 skip gerð út á hákarlaveiðar,
flest frá Gránufélaginu. Það var
mikil stund lögð á þær f þá
daga, tilsvarandi eins og á síld-
veiðarnar nú. En svo tók smám
saman að dofna yfir þeim unz
þær lögðust með öllu niður á
árunum 1924 eða 1925. Nú
tilheyra þær sögunni og eru
gleymskunni undirorpnar.
— Hvað stóðu þær yfirleitt
lengi vor hvert?
— Þær byrjuðu nokkuð
reglulega 14. apríl. Fyrr mátti
ekki fara því skipin fengust
ekki tryggð. Þótti of áhættu-
samt að fara fyrr vegna veðra.
Hafði oft hent slys. Veiðarnar
hættu oftast 10—12 vikur af
sumri. Sum skipin fóru úr því
á reknetaveiðar, aðallega út í
Álinn, 8—10 mílur norður eða
norðaustur frá Siglufirði. Veið-
arnar voru stundaðar framundir
miðjan september. Þótti gott að
fá 100—120 tunnur í drift.
Var hætt við að
maðkaði.
— Hvernig var hákarlaveið-
um háttað í meginatriðum?
er
— Við fórum venjulega út á
Skagagrunn til að byrja með,
seinna á Strandagrunn. Útivist
hverju sinni fór eftir veðri, allt
frá hálfum mánuði upp í mán-
uð. Lengst þegar við fórum
vestur fyrir Horn.
-— Hvað var talinn vera
sæmilegur afli?
— Það þótti ágætt að fá 120
—150 tunnur lifrar í ferð. Þeg-
ar bezt lét fengust 180—200
tunnur, en stundum heldur ekki
nema 30—40. Það þótti skítt.
Hákarlinn var vænni út af
Vestfjörðum, smærri þegar aust-
ar dró. Hákarlinn sjálfan hirt-
um við ekki nema í fyrstu ferð-
unum. Eftir að kom fram um
eða yfir miðjan maí var ekki
talið gerlegt að hirða hann. Úr
því var honum hætt við að
maðka.
Bitarnir merktir
í pottinn.
—- Hvernig var útgerðinni
háttað í meginatriðum?
— Almennt voru 12 manna
áhafnir á hverju skipi. Vaktir
voru 6 klst. í einu og varð
hver skipverji að standa tvær
vaktir á sólarhring.
Útgerðin lagði til baunir,
grjón og kaffi, en að öðru leyti
Iögðu skipverjar sjálfir til mat-
inn. Venjan var að hver og
einn legði sér til 30—40 pund
af hörðu brauði, þ. e. skonroki,
kringlur og kex. Sumir auk þess
eitthvað af heimabökuðu brauði,
en það vildi fljótt harðna enda
ekki nærri allir sem höfðu að-
eftir Þorstein Jósepsson
I