Vísir - 05.09.1963, Qupperneq 9

V í SI R . Fimmtudagur 5. sept. 1963
9
Það er ekki eins eyðilegt á
Kili orðið .og var fyrir nokkrum
áratugum. Nú Iiggja vegslóðir
um endilangan Kjöl, sem færar
eru flestum bílum um hásum-
arið. Brýr liggja yfir stærstu
vatnsföllin og sæluhús hefur
Ferðafélag Islands byggt á fjór-
um stöðum. Ferðafólk streymir
orðið tugum og hundruðum sam
an upp á Kjöl um hverja helgi
og flesta virka daga getur þar
einnig að iíta smærri og stærri
hópa ferðamanna.
En það er ekki nóg með
þetta. Undanfarin sumur hafa
menn haft eins konar búsetu
bæði á Hveravöllum og í Kerl-
ingarfjöllum. í Kerlingarfjöllum
hefur skíðaskóli verið starfandi
síðustu sumrin og það liggur
við að segja megi að þar verði
ekki þverfótað fyrir fólki. Á
Hveravöllum eru „íbúarnir“
færri, aðeins þrír talsins, en
samt er komið þar upp eins
konar þorp, fimm hús úr timbri
fyrir utan sjálft náðhúsið.
Tveir þeirra þriggja manna,
sem dvelja sumarlangt á Kili,
eru smalar, og smalar hafa haft
sumardvöl þar efra um 20 ára
skeið eða lengur. Þeir eru starfs
menn Sauðfjárveikivarnanna og
gegna þv£ hlutverki að bægja
sauðfé frá mæðiveikigirðingu,
sem girt hefur verið yfir þver-
an Kjöl, milli Langjökuls og
Hofsjökuls.
Þriðji Hveravallabúinn hefur
haft skemmri dvöl á Kili. Þetta
er annað sumarið. En hann er
hins vegar þeim mun merki-
legra fyrirbæri, því hann gegn-
ir margföldu hlutverki ýmist
sem visindamaður I fleiri en
einni grein eða þá sem auvirði-
legur benzínsali eða húsvörður.
Og nú er rétt að ræða ofur-
litið við þessa merkilegu Hvera-
vallamanntegund og snúa sér
fyrst til fjárhirðanna eða sauð-
fjárveikivarðanna eða hvað mað
ur ætti að kalla þá.
Tveir með átta
til reiðar
— Hvað heitir þú?
— Ég heiti Jón Einarsson,
kenndur við Hof í Vatnsdal, og
þetta er 5. sumarið sem ég hef
dvalið við girðingavörzlu á Kili.
Félagi minn heitir Marel Jóns-
son frá Tungufelli í Hruna-
mannahreppi. Hann hefur ekki
verið hér áður. Við höfum auk
þess hund og átta til reiðar.
Við erum svo sem ekki einir.
— Hvað gerið þið við svona
marga hesta?
— Við notum þá til reiðar
meðfram girðingunni. Hún er 50
km. löng, milli Blágnýpu við
Hofsjökul og Langjökuls. Sumir
hestanna eru folar, sem við temj
um okkur til skemmtunar. Einn
hestanna, sem við erum með,
heitir Haga-Brúnn. Ágætur hest
ur. Hann varð frægur á sínum
tíma fyrir að hrapa ofan í gjá
á Þingvallahrauni og náðist ekki
upp fyrr ,en búið var að sækja
jarðýtu til að losa um hann.
— Farið þið daglega meðfram
girðingunni?
— Stundum, þegar veður er
gott, er alltaf nokkur hætta á
að féð rási að girðingunni og
þá verðum við að reka frá. Ann-
ars förum við annanhvern dag.
— Þið skiptið ykkur meðfram
girðingunni?
— Jú, annar fer I vesturátt,
hinn í austur. En þetta tekur
sinn tíma, aldrei skemur en 6
stundir.
Vörzlunienn sauðfjárveikivarnanna, Marel Jó'nsson t. v. og Jón Einarsson t. h.
umst vel með daglegum við-
burðum. Annars eru einhverjar
truflanir á kvöldin, urg og leið-
indasónn bæði 1 talstöðinni og
útvarpinu svo að ánægjan af að
hlusta fer stundum út í veður
og vind hjá okkur. En þessi
ólæti byrja venjulega ekki fyrr
en eftir kl. 8 á kvöldin hjá okk-
ur, og þá erum við búnir að
hlusta á fréttimarl
Skemmdarverk
unnin
— Fleira, sem þið dundið við?
— Já, tínum grjót og rusl
upp úr hverunum. Sumir ferða-
menn ganga hér illa um. Senni-
lega em útlendingar hvað verst-
ir I þeim efnum. Sennilega ætl-
ast þeir til að hverirnir spýti
sjálfir grjótinu upp.
— Mikil brögð að þessu?
— Já, I sumar. Það hefur
aldrei verið eins illa gengið um
hverina og nú. Það hefur sann-
kölluð skemmdarstarfsemi verið
höfð í frammi. í suma hverina
hefur verið mokað sandi og möl
með skóflu og þeir fylltir þann-
ig. í aðra hefur verið fleygt
flöskubrotum eða þá að stærð-
ar hnullungar hafa verið born-
ir í þá. 1 einn hverinn voru
Draugar á Hveravöllum og
hornsíli í heitu vatni
— Sleppur aldrei kind hjá
ykkur ígegn?
— Já, það kemur fyrir. f sum-
ar vitum við um þrjár kindur,
sem fóru i gegnum girðinguna.
Einni þeirra náðum við og send-
um hana til föðurhúsanna.
Henni hefur sennilega verið
slátrað. Af hinum tveimur misst
um við.
— Hvað skeður, þegar kind
sleppur í gegn.
— Ekki neitt. Þetta er ekki
eins alvarlegt nú og fyrir nokkr
um árum, þegar mæðiveikin var
í almætti. Þetta er aðeins gert
í öryggisskyni ef mæðiveikinni
eða öðrum fjárpestum kynni að
skjóta upp á nýjan Ieik öðru
hvorum megin við girðinguna.
Verðandi húsmæður
fá mataruppskrift
á Kili.
— Hvenær komuð þið í vor?
— Um mánaðamótin júni—
júlf, og meiningin að við verð-
um hér fram að fyrstu haust-
göngum um miðjan september.
Þá förum við til byggða.
— Þið eldið matinn ykkar
sjálfir?
— Það þykir víst of mikill
lúxus að láta okkur hafa ráðs-
konu, svo við verðum að ann-
ast eldamennskuna sjálfir. Og
ég held, sagði Jón Einarsson,
að ég sé jafnflinkur við það
og meðal ráðskona. Að minnsta
kosti vildu námsmeyjar úr
kvennaskóla fá uppskrift að
jólakökunni minni, sem ég baka
hérna í hverunum. Útlendir
kvikmyndatökumenn hafa líka
kvikmyndað rúgbrauðsgerðina
mína. Þeim þykir hún næsta ein
stæð I sinni röð. Nei, ég þarf
ekkert á ráðskonu að halda.
Dægrastytting
Annars eru okkur færðar vist-
ir á hálfsmánaðarfresti úr
iíungurmoroa. í>að eru lífea Hæg
heimatökin með þvott, hverirnir
allt í kringum okkur.
— Hvað gerið þið í fristund-
unum annað en éta?
— Sofum! Jú, það er ýmislegt
að dunda við. Það fer alltaf
nokftiír tlnif' I 'dS’ ;rA¥tb'úFá dg'þ^o
af séí.': Við/fáum endrum og eins
blöð og þau lesum við spjald-
anna milli. Það er lítið skilið
eftir af lestrarefni.
— Þið hlustið líka á útvarp?
— Já, við höfum bæði útvarp
og talstöð, svo það er ekki unnt
að segja annað en að við fylgj-
Þorleifur Haukssen að ganga frá veðurskýrslu.
mörg stærðar björg flutt og
flöygt í hann. Þetta er í raun
og veru býsna mikil fyrirhöfn
og erfiði, en þó hálfu erfiðara
að ná grjótinu upp aftur. Við
höfum reynt þetta eftir megni,
en það er einhver árátta hjá
fólki að skemma og spilla. Sum
ir halda að þetta geri ekkert til
og ef maður finnur að þessu at-
hæfi við það rekur það upp stór
augu og spyr undrandi: „Hvers
vegna má þetta ekki?“
Það verður engin bót ráðin
á þessu ófremdarástandi fyrr en
komið hefur verið upp aðvör-
unarskiltum við hverina, þar
sem fólki er stranglega bannað
að kasta í þá rusli og grjóti.
Þessi aðvörun þarf að vera a.
m. k. bæði á Islenzku og ensku.
Slæðingur
af draugum
— Er slæðingur af draugum
á Hveravöllum?
— Alveg nóg. Ég verð stund-
um var við þá, sagði Jón Ein-
arsson, en félagi minn telur sig
aldrei hafa orðið var við draug
— ekki einu sinni svip. Nei,
það er ekkert um það að villast
að hérna er talsvert af draug-
um.
Eitt haustið var ég vakinn
klukkan að ganga fimm um
morgun við það að rómmikil
karlmannsrödd kallaði til mín
og sagði að hurðin að skálanum
væri opin. Nú var það þannig
með þessa hurð að hún féll
alltaf að stöfum ef hún var opn
uð og gat ekki staðiö opin nema
að henni væri haldið opinni. Ég
glaðvaknaði við þetta og sá að
hurðin stóð upp á gátt, sá samt
engan mann og ekkert
það sem gæti haldið henni op-
inni. Ég mundi að ég hafði lok-
að henni rækilega um kvöldið
eins og ég var vanur. Ég fór
framúr að svipast eftir manna-
Framh. á bls. 6