Vísir - 02.11.1966, Blaðsíða 8

8
V1SIR . Miðvikudagur 2. nóvember 1966.
VISIR
Utgetandi: BiaOautgaian VISIR
Framkvæmdastjóri: Dagur Jónasscm
Ritstjóri: Jónas Kristjðnsson
Aðstoðarritstjóri: Axe) rhorsteinson
Auglýsingan Þingholtsstræti 1, símar 15610 og 15099
Afgreiðsla: Túngötu 7
Ritstjórn: Laugavegi 178 Simi 11660 (5 linur)
Áskriftargjald kr. 100.00 ð mðnuði innanlands
1 lausasölu kr. 7,00 eintakið
Prentsmiðja Vlsis — Edda h.f
Stefnt að betra jafnvægi
jslendingar hafa búiö við nærri samfellda verðbólgu
í rúmlega tvo og hálfan áratug. Margir eru famir að
líta á hana sem óhagganlega staðreynd og haga gerð-
um sínum eftir því. Illa væri farið, ef skilningur manna
á óheillaáhrifum verðbólgu hefur almennt sljóvgazt
svo, að samstaða náist ekki í baráttunni við hana.
Hið fjárhagslega og félagslega misrétti, sem verðbólga
skapar, er meira en svo, að þjóðfélagið fái staðizt,
ef ekkert lát verður á verðbólgunni.
Undanfarin ár hefur framleiðni aukizt vemlega i
íslenzku atvinnuvegunum og verðlag á útflutnings*
afurðum hefur hækkað ár frá ári. Þetta hefur mildað
áhrif verðbólgunnar. Fiskiðnaðurinn hefur t. d. getað
tekið á sig síaukinn kostnað og launagreiðslur vegna
þess að verðmæti afurða hans hefur stóraukizt. Nú
á síðustu mánuðum hefur þróunin alveg snúizt við
í þessum efnum. Verðlag útflutningsafurða er farið
að lækka og afkoma margra fyrirtækja í sjávarvöru-
iðnaði hefur versnað mjög. Er nú Örðið fýrírsjáanlegt,
að þessi fyrirtæki geta ekki tekið á sig frekari hækk-
anir innanlands á verðlagi og kaupi.
Svipaðir erfiðleikar hafa steðjað að áður, en að
ýmsu leyti er þjóðin miklu betur undir þá búin nú.
Afkoma almennings hefur stórbatnað á undanförn-
um árum og velmegun er orðin almenn, og því eru
skilyrði til að slakað verði á kjaraþenslunni. Ennfrem-
ur eru ekki fyrirsjáanlegir neinir erfiðleikar í greiðslu-
viðskiptum við önnur lönd, því þjóðin nýtur nú orðið
mikils fjármálatrausts erlendis og miklir gjaldeyris-
varasjóðir eru fyrir hendi til að mæta áföllum. Þá hafa
bankarnir sýnt aðhald í peningamálum og ríkisvaldið
hefur sýnt varfærni í fjármálum. Hallalaust fjárlaga-
frumvarp fyrir árið 1967 hefur verið lagt fyrir Alþingi,
og allt bendir til þess, að greiðsluafgangur verði hjá
ríkissjóði á þessu ári.
Miklu máli skiptir, að sveitarfélög um allt land gæti
hófs í nýrri fjárfestingu og geri ekki framkvæmda-
áætlanir um efni fram, heldur stuðli að því, að dregið
verði úr verðþenslunni. Ekki er það síður mikið hags-
munamál þjóðarinnar, að væntanlegir kjarasamning-
ar Iaunþega og vinnuveitenda verði í samræmi við
hin breyttu viðhorf í efnahagsmálunum. í sjálfu sér
er tilgangslaust að þvinga fram kjarabætur, sem eru
ekki í neinu samræmi við framleiðni og greiðslugetu
atvinnufyrirtækjanna. Slíkt yrði aðeins til þess að
setja verðbólguhjólið af stað með meiri hraða en oft-
ast áður.
Af hálfu ríkisvaldsins hefur að undanfömu verið
unnið kappsamlega að heftingu verðbólgunnar, og
hafa þær aðgerðir mætt skilningi og velvild. Ýmis
hagsmunasamtök hafa lagt hönd á plóginn og stuðlað
að hinum mikla árangri, sem þegar hefur náðst. Ef það
tekst að halda áfram á sömu braut, blasir við betra
i'afnvægi í efnahagsmálunum, — hið þráða takmark.
Á myndinni eru nokkrir núverandi forsvarsmenn Læknafélags Reykjavíkun Guðjón Lárusson, Magn-
ús Ólafsson, Víkingur Amórsson og Sigfús Gunnlaugsson. Myndin er tekin á blaðamannafundi, sem
haldinn var i gær vegna yfiriýsingar læknasamtakanna út af ummælum tveggja ráðherra. (Ljósm. B.G.)
Læknastéttin á vafa-
samri leið
í/
Sú staðreynd að læknasam-
tökin og tveir ráðherrar eru
komin i hár saman undirstrik-
ar aðeins þá spennu sem komin
er í samskipti læknasamtak-
anna og opinberra stjómar-
valda.
Læknar eru staðráðnir í aö
knýja fram margvíslegar breyt-
ingar á heilbrigðisþjónustunni í
landinu. — Stjómarvöldunum
gremjast vinnuaðferðir lækna í
málinu, sem likjast því helzt,
sem stilla eigi heilbrigðisyfir-
völdunum upp við vegg. Þá er
og þess að geta að heilbrigðis-
yfirvöldin eru ekki eini skot-
spónn læknasamtakanna. Þeir
krefjast gagngerrar breytingar
á starfsemi Sjúkrasamlags R.vík
ur og læknisfræðikennslu Há-
skóla íslands, svo eitthvað sé
nefnt.
Ný stefna lækna
Oarátta lækna af þessu tagi
og baráttuaðferðir þeirra,
og tónninn f þeim, voru óþekkt
fyrirbæri fyrir fáeinum árum.
Með tilkomu Arinbjamar Kol-
beinssonar sem forystumanns
læknasamtakanna um 1960 er
tekin upp ný stefna og inn-
leiddur nýr tónn sem hefur
haldizt síðan. Þaö er komin
harka og jafnvel óbilgirnj í orð-
ræður lækna um heilbrigðismál.
Læknasamtökin móta þá stefnu
sem miðast að margvíslegum
umbótum á héilbrigðisþjónust-
unni á íslándi, jafnframt eru
settar fram miklar launakröfur.
Eitt atriði er þó öðru fremur
áberandi. Læknar sækjast eftir
auknu sjálfdæmi um eigin kjör
og starfsaðstöðu. Þeir segja sig
úr Bandalagi opinberra starfs-
manna, til að geta rekið sjálf-
stæða launapólitík, þeir krefj-
ast nýrra kjara hjá Sjúkrasam-
lagi Reykjavíkur, þannig að sam
lagið hefur nú minni áhrif á
kjör þeirra en áður. Þeir krefj-
ast þess að heilbrigðisyfirvöld
hefji við þá umræður um flest
er máli skiptir í heilbrigðismál-
um á íslandi og hafi þá ávallt
með í ráðum. Þeir lýsa yfir nauð
syn breyttrar læknisfræði-
kennslu við Háskóla Islands og
vilja vera hafðir til ráðuneytis
um þau mál.
Sjálfstæði
læknasamfakanna
j^Jargt í tillögum þeirra er við-
A urkenndur sannleikur. Um
hitt eru menn ekki jafnvissir
að sjálfstæöisbarátta lækna hafi
eingöngu gott í för með sér.
Menn þekkja sjúkrarúmaskort-
inn og læknaskortinn.. Á þessu
þurfa að verða gagngerar breyt-
ingar. Hitt er svo annað mál, að
tillögur til úrbóta eru umdeilan-
legar. Menn þekkja einnig dæmi
þess t.d. í Ameríku að læknar
eru orönir einskonar riki í rfkinu
Og svo mikið er víst að þar hafa
þeir staðið gegn margvíslegum
umbótum t. d. á tryggingarlög-
gjöfinni. Og það er talið að
stefna þeirra hafi valdið því að
nú séu í Bandaríkjunum færri
læknar miðaö við íbúafjölda en
var um síðustu aldamót. Sterk
læknasamtök eru nauðsynleg,
en of mikiö sjálfstæði og skipu-
lögð völd þeirra eru ekki ein-
hlít.
Skortur
á einlægni
Oaunar leitast islenzkir lækn-
ar sjálfir við að leyna skipu
lagningunni í baráttu sinni. Þeir
halda því til dæmis fram, að
uppsagnir þeirra á Landspítal-
anum fyrir skömmu hafi ekki
verið skipulagðar. Þessu trúir
enginn maöur. Auk þess er það
vitaö að þeir settu fram sam-
ræmdar kröfur og komu fram
sem einn maöur gagnvart heil-
brigðisyfirvöldunum eftir að
þeir voru búnir að segja upp.
Tæknar eru heldur ekki alltof
trúverðugir, þegar þeir
segja að þeir hafi fyrst og
fremst sett starf :skilyröi sín á
oddinn i viöræöum út af upp-
sögnum sínum á ríkisspítölun-
um. Niöurstöður samninganna
sýna þetta bezt. — Aðalatriði
þeirra voru nýtt samkomulag
Læknarnir
erlendis
lL'itt atriði í röksemdum lækna
fyrir þvt að nauðsynlegt sé
að hækka laun þeirra er að nú
starfi allmikill fjöldi íslenzkra
iækna erlendis. Þessir læknar
vilji ekki koma heim nema kjör-
in hérlendis batni og þá ekki
sízt starfsaðstaðan.
T>að liggur reyndar ekki ljóst
fyrir hvað þessir læknar,
t. d. þeir sem eru i Sviþjóð,
sættu sig við sem lágmark. En
augljóst er að starfsskilyrði og
launakjör verða auðvitað seint
eitthvað lík á íslandi því sem
þau eru í Svfþjóð og raunar
víða annars staðar f Vestur-Evr-
ópu og Norður-Amerfku. Þess
vegna er lftil von til annars en
fjöldi fslenzkra lækna verði
alllangan tfma starfandi erlend-
is.
Forystan hjá
opinberum
yfirv’óldum
tTeilbrigðisyfirvöld og læknar
eru þrátt fyrir allt sam-
mála um nauðsyn endurbóta,
mikilla endurbóta, einkum í
sjúkrahúsamálum. En gera verð
ur ráð fyrir að forystan verði
fyrst og fremst að vera á veg-
um opinberra yfirvalda sjálfra
með eðlilegu aðhaldi og ráð-
færslu læknasamtakanna, en
læknasamtökin reyni ekki að
brjótast þar til óeölilegra af-
skipta og yfirráða á líkan hátt
og í sama anda og þeir hafa
brotizt imdan launakerfi ríkis-
ins.
effir Ásmund Einarsáon