Vísir - 29.08.1967, Qupperneq 8

8
V1SIR. Þriðjudagur 29. ágúst 1967,
VÍSIR
CJtgefandi: Blaðaútgátan vism
Framkvœmdastjóri: Oagur Jónasson
Ritstjóri: Jónas KristjánssoD
Aðstoðarritstjóri: Axel Thorsteinsson
Fréttastjóri: Jón Birgir Pétursson
Auglýsingastjóri: Bergþór Olíarsson
Auglýsingar Þingholtsstrseti 1, simar 15610 og 15099
Afgreiðsla: Hverfisgötu 55.
Ritstjóm: Laugavegi 178 Sími 11660 (5 iinur)
Áskriftargjald kr 100.00 á mánuði innanlands
I tausasölu kr. 7.00 eintakið
Prents:.,iði£ Visis — Edda h.f.
Ný viðhorf
Stundum hafa 2—3 heilsíður dagblaða í Reykjavík í /
sumar verið skrautsíður um „lúxusferðalög“ íslend- )
inga á hinum og þessum „drottningum hafsins“ eða )
lystisnekkjum erlendum, til suðlægra sólarlanda. \
Vissulega gat það virzt ólíkt unaðslegra, að vera þátt- (
takandi í slíkum lystisemdum en að kljást við kal- {
skemmdir á túnum eða glíma við torsóttan síldarafla )
í órafjarlægð norð-austur í höfum, á yztu slóðum. \
Ekki er að efa, að margur hafi sótt sér unað og )
skemmtun í þessum gullbryddu skemmtisiglingum og )
öðrum álíka sumarferðalögum. — Ekki má heldur \
gleyma því, að margar slíkar ferðir hafa verið lagðar (
upp í hendur á fólki af atorkusömum ferðaskrifstof- í
um fyrir ótrúlega lítið endurgjald, og fjöldi fólks því /
gripið tækifæri, sem óvænt hefur boðizt, með betri ))
þjónustu og fyrirgreiðslu en menn áður voru vanir. )i
Um þessi lúxus-ferðalög er því vissulega margt gott \
að segja, en líka misjafnt, eins og verða vill. {
Það fólk, sem vinnur hörðum höndum og ann sér /
oft ekki hvíldar myrkranna á milli, á skilið að fátæki- /
færi til þess að lyfta sér upp eða fara í frí um stund )
í sól og sumri. Þjóð, sem verið hefur í fremstu röð í )
verðmætasköpun á hvem einstakling, eins og íslend- \
ingar síðari árin, getur líka leyft sér nokkurn munað. (
En hitt er svo jafnvíst, að þegar ský dregúr fyrir sólu, /
verða menn að gá að sér. /
Við íslendingar höfum verið lánsamir undanfarin (
ár að því leyti, að aflabrögð hafa verið mjög góð og /
verðlag hækkandi á útflutningsafúrðum okkar. En á )
síðasta ári byrjaði að síga á ógæfuhliðina í þessum \
efnum. Verðfall útflutningsafurðanna varð verulegt (
og vetrarvertíðin brást. Blöð stjórnarandstöðunnar /
segja að vísu að ekki hafi o’rðið verðfall, af því að ýms- /
ar útflutningsafurðir hafi verið í svipuðu verði fyrir ))
fimm til sex árum. Verðhækkunin síðan hefur fárið í )i
hækkað kaupgjald og batnandi lífskjör almennings. \
Mundu þessi sömu blöð með sama jafnlundargeði (
segja, að okkur væri vorkunnarlaust að hverfa í þeim /
efnum 5—6 ár aftur í tímann ?• /
Þess er ekki að vænta og ekki heldur hins, að þess /
verði þörf. Við höfum búið vel að okkur, þótt víða /
hafi verið sóað. Við höfum eignazt mikil verðmæti á )
undanförnum árum, sem við nú búum að. Við höfum )
eignazt nýjan skipastól, ný framleiðslutæki, vélar og \
áhöld og bætt samgöngur á landi og í lofti. Við höfum (
safnað varasjóði í erlendum gjaldeyri, sem nú kemur /
sér vel. Við erum ekki á flæðiskeri stödd. En hitt verða /
menn að gera sér Ijóst, að á okkur hvílir sú skylda, að )
horfast í augu við aðsteðjandi erfiðleika eins og )
mönnum sæmir. \
Viggó Oddsson skrifar frá Rhodesiu:
NÝJU SEÐLARN-
IR HANS IANS
Salisbury,
í ágúst 1967.
Eins og menn muna, uröu heil
mikil læti í Þýzkalandi, fyrr á
árinu, þegar upp komst að þar
var verið að prenta nýja banka-
seðla handa Rhodesiu. Vegna
Rhodesiudeilunnar við Breta út
af sjálfstæðistökunni, eru allra
handa refsiaðgerðir gegn Rhod-
esíu, surnar á vegum S. þ. og
aðrar ekkl, en hvað um það,
þá sklpuðu Bretar bankastjóra
fyrir Rhodesiu með aðset-
ur 1 London, en Ian Smith hafði
áfram sinn bankastjóra fyrir
Rhodcsiubanka, meö aðsetur i
Rhodesiu.
Þegar fyrsta peningasending-
in var að fara um borð í flug-
vél 1 Þýzkalandi kröfðust Bret-
ar þess, að seðlamir yrðu gerð-
ir upptækir, „sem fölsuð vara“,
því bankastjórinn í London
hefði ekki pantað þá. Síðan vann
Rhodesiustjórn tvenn réttarhöld
í Þýzkalandi, en afsalaði sér síð
an réttinum til að kaupa seðl-
ana, til að forða þýzku stjórn-
inni frá hefndaraðgerðum Breta
og málið féll niður um sinn.
Byggt við bankann.
Fyrir framan gluggann minn
í Salisbury er Rhodesiubanki
eða „Reserve Bank of Rhodes-
ia“. Einn morguninn hófst upp
mikill gauragangur við bankann
er tugir svertingja fóru að rifa
niður viðbyggingu og breyta
henni. Var jafnvel hamazt á
sunnudögum. Síðar kom krana-
bíll og vörubílar hlaðnir stór-
um kössum, sem troöig var í
gegnum óuppfyllt gat á nýbygg-
ingunni, margir héldu að þetta
væri nýtt loftræstikerfi fyrir
bankann og aðrar smáhagræð-
ingar.
Svo skeði það í júlí, að til-
kynnt var að nýir punds-seðlar
hefðu verið prentaðir í eigin
prentsmiðju Rhodesiubanka og
von væri á fimm punda og tlu
shillinga seðlum til viöbótar inn-
an skamms.
Mikil gleði og reiði.
Þessi frétt vakti mikinn fögn-
uð 1 Rhodesiu og mikla gremju
í London. Peningaseðlar eiga yf-
irleitt að endast I eitt ár, svo
seðlar í umferð I Rhodesiu voru
orðnir heldur snjáðir og óger-
legt að fá nýja seðla þar til nú.
Nýju seðlamir voru prentaðir
í fleiri litum, til að hindra seðla
fals frá London, sem strax úr-
skurðaði nýju seðlana ólöglega
og verðlausa, bæði í og- utan
Rhodesiu. Þama skjátlaðist
þeim eins og endranær. Bæði I
S-Afriku og portúgölsku land-
svæðunum í og utan Afrlku var
seðlunum skipt, þar eð þeir vom
ábyrgðir af Rhodesiu, eins og
gömlu seðlamir; — og eins og
sagði I ritstjómargrein dag-
blaðsins I Salisbury: „Einu
vandræðin með þessa seðla er,
að ná I sem mest af þeim“.
Dýrt fyrirtæki.
Peningagerð er eitt dýrasta
prentverk sem til er, gífurleg
vandvirkni er viöhöfð, og dýrar
og vandaðar vélar. Bæði papp-
ír og framleiðsla eru send I
gegnum þúsundfaldar skoðanir
og minnsti galli sem finnst, er
nóg til aö fleygja eða brenna
Örin bendir á nýju útbygglng-
una við Rhodeslubanka, þar sem
seðlamir eru nú prentaðir. Sendi
ráð Bandarfkjanna var á efri
hæðum bankans, en hefur nú
veriS fjarlægt þaðan,, sennilega
af öryggisástæðum.
framleiöslunni. Aðeins fáar þjóð
ir hafa efni á að eiga peninga-
prentsmiðju, en I Rhodesiu
höfðu þeir ekki efni á að spara.
í prentsmiöjunni má hitastigið
ekki breytast um brot úr stigi,
þar eð stilling vélanna gæti
skekkzt og pappírinn dregizt til.
Þá verður rakastigið einnig að
vera hámákvæmt. Þjálfa þurfti
I flýti hóp af fólki, og ekkert
mátti fréttast hvað um væri að
vera. Næstu daga eftir ag seðl-
amir komu I Ijós mátti sjá 2
svarta lögreglumenn á vakt á
nóttunni, ef ske kynni að ein-
hver yrði sendur með sprengju
til að hefna ófara Breta I þess-
um kafla Rhodesiudeilunnar,
með því að sprengja bankann.
Rhodesia verður
tveggja ára,
þann 11. nóvember. Alltaf eru
uppi sögur um að samkomulag
sé aö nást við Breta, en því er
varlega trúaö. Innlendur iðnað-
ur hefur eflzt feikilega, enginn
sjáanlegur skortur er á nauð-
synjum og atvinna mikil, eink-
um hafa húsbyggingar margfald
azt. Ekkert kynþáttahatur eða
óeirðir, eins og í öðrum hlutum
heims o öþað er kaldhæðnislegt
að hvíta Afríka skuli vera einn
friðsamasti staður á jörðinni,
þegar andstæðingamir em ráöa-
lausir með sínar eigin kynþátta-
óeirðir og heimta að hvíta-Afr-
íka taki upp þeirra stefnu í
þessum efnum.
Viggó Oddsson.
Útsýn yfir stjórnarskrifstofumar í Salisbury, dómkirkjan hægra
megin.
Fyrsti seðillinn,
sem ég fékk, prent-
aður í Rhodesiu.
................................ n ii