Vísir - 14.09.1967, Síða 9

VI SIR . Fimmtudagur 14. september 1967.
HVAÐ ER TIL ÖRBÓTA í UM-
FERÐARMENNINGU OKKAR?
— Hugleiðingar með tilliti til breytingar úr v-umferð í h-umferð
Þegar hausta fer, og saman
fer rigningarúöi og dimma
kvöldsins, fer um leið í hönd
hættulegasti tími ársins með til-
liti til umferðarinnar, jafnt á
vegum úti sem í borgum og bæj-
um. Segja má að við höfuðborg-
arbúar höfum þegar orðið fyrir
barði þessa válega tíma, þar
sem slysum af völdum umf t< ðar
fer nú mjög fjölgandi dag frá
degi. Það vita þeir einir, sem
reynt hafa, hvað það er, ef ást-
vinur lendlr í bifreiðaslysi, og
hverfur frá heimilinu um lengri
eða skemmri tíma, eða kannski
fyrir fullt og allt. Markmið
þessa greinarkorns er ekki að
rekja harmasögu þeirra sem i
þeim raunum lenda, heldur að
reyna að vekja islenzku þjóðina
til umhugsunar um umferðina.
Það er meint sem lóð á vogar-
skálina í þeirri viðleitni að
skapa héí á landi umferðar-
menningu.
Grundvallarskilyröi
umferöarmenningar.
Grundvallarskilyröi þess, að
hér skapist umferöarmenning
er, að allir ökumenn geri sér
fulla og ljósa grein fyrir því,
hvað bifreið er og hver máttur
hennar er. Það er ekki nóg að
geta skýrgreint fögrum oröum
frammi fyrir prófdómara á
prófdegi, hvað bifreið er. Nei,
menn verða skilyrðislaust að
ger'a sér fulla grein fyrir þvi,
hvað bifreiö er, hversu geysi
voldugt tæki hún er, og að með
því að misnota hana, getur við-
komand* valdið dauða, limlest-
ingu eða örkumlun sjálfs sín
eða meðborgara síns. Menn
verða i eitt skipti fyrir öll, aö
gera sér grein fyrir því, aö
því aöeins, að farið sé eftir sett-
um reglum um notkun svo vold-
ugs og gagnlegs tækis sem
bifreið er, getur skapazt um-
ferðarmenning. Gæfu menn sér
tíma til að hugsa um þetta og
reyna að gera sér grein fyrir
þessu, væri vissulega vel af
stað farið á leiðinni til bættrar
umferðarmenningar.
Það er staöreynd að tiltölulega
lítill hiuti ökumanna hér í R-
vík, hvað þá úti á landsbyggð-
inni, kann helztu umferðar-
reglur. Meira að segja þeir, sem
atvinnu hafa af akstri bifreiöa,
kunna því miður flestir allt of
lítið. Daglega sér maöur þessa
menn brjóta algengustu um-
ferðarreglur, meira aö segja
þverbrjóta þær. Þetta er vissu-
lega allkaldranaleg staðreynd,
og þeim mun kaldranalegri er
maður gerir sér grein fyrir því,
að ökumaður bifreiðar ræður í
mörgum tilfellum yfir lífi ann-
arra manna, bæði þeirra sem
eru í bifreiö hans, eða aka um
á götunni eða ganga á gang-
stéttinni. En hversu alvarleg og
kaldranaleg sem þessi staðreynd
er, þá er hún allt of alvarleg
til þess, að ekki sé horfzt í augu
við hana og reynt aö benda á
leiðir til úrlausnar.
Hvers vegna kunna
menn ekki
umferðarreglumar ?
En hver er orsök þess, að
þessir menn og aðrir kunna ekki
umferðarreglur? Það er kunnara
en frá þurfi að segja, að bif-
reiðainnflutningur okkar íslend-
inga hefur vaxið gífurlega und-
anfarin 10 ár, og þá sérstaklega
síðustu 3—i árin. Spurningin er
því þessi? Var þjóðin undir
þennan aukna innflutning, þetta
bifreiðaflóö búin? Var vegakerfi
okkar í borginni, bænum og
þorpinu, eða úti í sveitinni
undir það búiö aö taka við þess-
um gffurlega bifreiðafjölda?
Var lögreglan okkar sömuleiöis
undir þetta búin? Efalaust eru
mörg og margvísleg svör til
við þessum spumingum, og
varla eitt rétt og annað rangt.
Það er aðeins staðreynd í þessu
máli, og það staðreynd, sem
gefa verður gaum að, aö menn
sem voru og eru vanir aö aka
um göturnar í lítilli umferð svo
sem er í bæjum úti á landi nú í
dag og var hér í bænum áður
fyrr, og beita umferöarreglum
af samsvarandi nákvæmni, eru
nú farnir að aka í annars konar
og aukinni umferð, sem vissu-
lega er ekki minni en í mörg-
um stórborgum nágrannalanda
okkar, umferð sem krefst þess
að settum umferðarreglum sé
beitt af kunnáttu, lipurð, leikni,
tillitssemi og öðru því sem góð-
an ökumann i stórborgum og
bæjum erlendis prýða. Spurn-
ingin er því enn: Vorum við við
þessu búnir, vorum viö gæddir
þessum kostum góös ökumanns?
Ég held varla, eöa ef til vill
ails ekki. Varla þýðir að benda
á ráö, sem hefði átt að gera, en
voru ekki gerð. Þaö er aðeins aö
berja höfðinu við steininn. Nei,
við verðum að reyna að gera
okkur grein fyrir því, hvað
hægt er að gera nú til að bæta
úr því ástandi, sem hér er. Viö
veröum að horfast í augu viö
staöreyndirnar og reyna að
leysa vandamálin.
Kenna þarf ökumönnum
upp á nýtt með tilliti
til núverandi aðstæðna.
Og þá erum við einmitt komn-
ir að kjarna málsins og hinu
raunverulega tilefni þessa grein-
arkoms. Hvað á aö gera? Ég
held, að einmitt núna sé tæki-
færiö fyrir yfirvöldin til að grípa
í taumana, stööva óheillaþróun-
ina. Það sem þarf að gera er
held ég bezt oröað í einni setn-
ingu: ÞAÐ ÞARF AÐ UM-
SKÓLA ALLA ÖKUMENN. Það
þarf að kenna þeim öllum á
nýjan leik, meö tilliti til breyttra
aðstæðna, sem leiða af hinni
auknu umferö. Það, að breytt
verður úr vinstri handar akstri
yfir í hægri handar akstur, gef-
ur vissulega tilefni til að koma
þessari umskólun í framkvæmd,
og mér er ekki grunlaust um,
að nágrannar okkar og vinir (ó-
vinir þó í Loftleiðamálinu) Sví-
ar, hafi einmitt beitt þessu ráöi.
Þeir hafa gert það áður og með
góðum árangri, að vísu á öör-
um sviðum, en þeir kunna á þess
uro hlutum tökin.
En hvernig á að framkvæma
slíka umskólun íslenzkra öku-
manna ? Grundvallarundirbún-
ingur slíkrar umskólunar hlýtur
að liggja í nákvæmri undirbún-
ingsrannsókn viðkomandi yfir-
valda’ á því, á hvaða sviðum
þarf helzt að umskóla íslenzka
ökumenn. Gera þarf sérstaka,
viðamikla rannsókn á tíðni
Þessar tvær myndir voru teknar
í hádeginu í gær, á sama sta5 og
slys varð í fyrradag, þ. e. á
gangbrautinni móts við húsið
Laugavegur 176. Á efri mynd-
innj sjáum við vegfaranda biöa
á milli akbrautanna eftir því að
komast yfir götuna á MERKTRI
GANGBRAUTINNI. Hann hagar
sér algjörlega eftir settum og
gildandi reglum. Lögreglumað-
ur á bifhjóli kemur að og gefur
hvítu Landrover bifreiðinni
stöðvunarmerki, til að hinn gang
andi vegfarandi komlst yfir. En
bifreiðin sinnir ekki s :i' vunar-
merki lögregluþjónsins, fyrr en
bifreiðin er komin yfir
MERKTU GANGBRAUTINA, og
vegfarandinn verður að taka til
fótanna til að komast vfir göt-
una og komast undan næstu
bifreið (sjá neðri mynd)). Slíkir
atburðir eru allt of algengir í
umferðinni hér, og sýna aö
margir ökumenn eru algjörlega
kunnáttulausir, jafnvel í algeng-
ustu reglum umferðarlaga.
(Ljósm. Vfsir B. G.)
vissra teg. umferöarslysa, senda
út spiímingalista til útfyllingar,
þar sem spurt er um hin ýmsu
atriði umferöarreglnanna og
jafnvel lagt fyrir íslenzka öku-
menn að leysa viss verkefni úr
umferðinni, atriði, sem vissu-
lega geta komið fyrir í umferð-
inni og koma oft fyrir í henni.
Helzt þyrfti að skylda menn til
að skila slíkum spurningalistum
eða reyna að vekja áhuga þeirra
á einhvem hátt, þannig að öku-
menn skili listunum til baka út-
fylltum. Með slikum athugun-
um, og skoðanakönnunum geta
yfirvöldin komizt að raun um,
hv ir potturinn er brotinn, hvar
og á hvaða sviðum kunnáttan
er sízt fyrir hendi hjá ísienzkum
ökumönnum. Eftir að þetta er
ljóst, þurfa yfirvöldin að vinna
og haga áróöri sínum f sam-
ræmi við niðurstöðurnar .Með
þessu held ég, að við getum náð
langt og að ávöxturinn verði i
samræmi við það sem sáð er.
Þessi skrif má alls ekki skilja
þannig, að greinarhöfundur sé
að setja út á lögregluyfirvöld
eða umferöaryfirvöld. Þau hafa
vissulega unnið mikið verk viö
mjög erfiðar aöstæður og ég vil
segja sérst. aðstæður þar sem
ekki eru dæmi hjá nágr.þjóðum
okkar um að slíkt bifreiðaflóð
hafi skollið á vegakerfi þeirra
og raunin er hér á landi, og þeg-
ar hefur verið bent á. Sú stað-
reynd, að umferðarkynningum í
skólum fer mjög fjölgandi, eink-
um í skólum hinna yngri, jafn-
framt því, sem þær verða æ
viðameiri, er vissulega ánægju-
leg og sýnir aukinn skilning yf-
irvalda á þ\' ástandi sem er. En
við verðum einnig að horfast
í augu við þá staöreynd, að mjög
stór hluti íslenzkra ökumanna
hafði til skamms tíma ekki van-
izt raunverulegri stórborgarum-
ferð, líkt og umferðin hér i höf-
uðborginni er vissulega orðin.
Og með fyrrgreindum athugun-
um og könnunum, er einmitt
verið að reyna aö leysa þann
vanda, sem af því skapast. Um
verðandi ökumenn, yngri sam-
borgara okkar ,er þegar farið
að hugsa með fyrrgreindum um-
ferðarkynningum.
Ef það, sem hér hefur verið
ritað, hefur vakið einhvem til
umhugsunar um þessi mál, sem
vissulega eru mikil vandamál,
eins og vaxandi fjöldi umferðar-
slysa bendir greinilega til, þá
er betur af stað farið en heima
setið., En máltækið segir: „Ekki
er ráð nema í tíma sé tekið",
og það held ég að eigi vel við
hér, við verðum þegar að hefj-
ast handa í þessum efnum, ef
við ætlum ekki að missa af
strætisvagninum.