Vísir - 27.08.1968, Blaðsíða 9

9
V í SIR . Þriðjudagur 27. ágúst 1968.
VAXANDI VIÐSKIPTI VIÐ
FRJÁLSA TÉKKÓSLÓVAKÍU
Rætt við nokkra helztu viðskipta-
menn Tékka hér á landi
^tburðir síðustu daga hafa beint athyg!? manna hvarvetna i heim-
iniun aö Tékkðslóvakíu. Þó að enn geti enginn gert sér fulla
grein fyrir afleiðingum innrásarinnar veita menn því fyrir sér
hvemig samskipti annaira þjóða verði við þá stjórn, sem Sovét-
stjómin setur væntanlega að valdastól i landinu.
íslendingar hafa í áratugi átt mikil viöskipti við Tékka og þeir
em I dag eitt af 120 viöskiptalöndum þeirra. Við keyptum vörur
frá Tékkóslóvakiu á siðasta ári fyrir níutíu og fjórar milljónir, en
útflutningurinn þangað nam hins vegar ekki nema 40 milijónum.
Margir halda því hins vegar fram að hann væri hægt að auka
stórlega. Þess ber þó að gæta að mikil samkeppni er um verð
fyrir fisk á þessum markaði og til dæmis af hálfu Norömanna.
Vfsir ræddi fyrir heigina við nokkra þá menn, sem hvað mest
viðsklpti hafa átt við Tékkóslóvakíu hJr á landi og Ieltaði áiits
þeirra á ástandinu í Tékkóslóvakiu.
aögang að sjó og geta því ekki
aflað sér fisks sjálfir — veröa
að kaupa hann erlendis frá.
Það stóð til aö ég færi þarna
út núna í byrjun september, í
viðskiptanefnd, til þess að ganga
frá nýjum rammasamningi, við-
skipasamningi milli landanna, en
nú veit ég ekki hvað af því
verður.
slóvakíu, sagði Karl Þorsteins-
son hjá heildverzluninni Eddu.
Við höfum átt viðskipti við
Tékka í nær þrjátíu ár og líkað
yfirleitt mjög vel. Maður hefur
orðið var við það á síðasta ári
að þeir voru mikiu frjálsari með
sín viðskiþti og verzlunin við
Vesturlöndin virtist ganga miklu
rösklegar fyrir sig en áður.
Viðskiptin viö Tékka minnk-
uðu að sjálfsögðu mikið, þegar-
verzlunin var gefin algerlega
frjáls hér á landi, en þeir hafa
sífellt verið að auka úrvalið og
bæta framleiðslu sina, til dæm-
is í vefnaðinum og eru á mörg-
um sviðum samkeppnisfaerir við
Vesturlöndin. — Við höfum að-'
allega flutt þaðan ýmiss konar
vefnaðarvörur.
Það veltur mikiö á því núna
fyrir útflutning Tékka til Vest-
urlandanna, hvort landamærin
til Þýzkalands verða opnuð aft-
ur í bráð. Mikið af útflutningi
þeirra til þessara landa fer i
gegnum Þýzkaland og er skipað
út f Hamborg. Það má búast við
að vöru seinki þaðan núna á
meðan á þessu stendur að
minnsta kosti. — Svo er auð-
vitað hætt við eyðileggingu á
verksmiðjum og framleiðslu-
mannvirkjum, ef eitthvað veröur
barizt í landinu. — Þaö er á-
stæða til að harma hvernig kom-
ið er fyrir þessari þjóð f augna-
bliki..a.
Gunnar Kvaran:
Vona að viðskiptin
haldi áfram.
Um 2/7 hlutar alls sykurs,
sem fluttur er til landsins kem-
ur frá Tékkóslóvakfu, eða um
það bil tvö þúsund lestir á síð-
asta ári. Umboðsmenn tékk-
nesku sykurframleiðslunnar hér
á landi eru I. Brynjólfsson og
Kvaran. Við spjölluöum stutt-
lega við Gunnar Kvaran fram-
kvæmdastjóra og sagði hann
að þeir reiknuðu með að erfið-
ara yrði méð afgreiðslu á vör-
unni eftir þessa síðustu atburði.
Þaö er þegar búið að flytja
inn um 2 þúsund lestir af sykri
á þessu ári og var því allt út-
lit fyrir að innflutningurinn
Ég vona bara að við getum
haldið þessum viöskiptum á-
fram. Þetta er eina varan sero-
við flytjum inn i einhverju
magni frá Tékkóslóvakfu.
Þess má geta að Tékkar á-
ætla um 779 þúsund lesta árs-
framleiðslu á sykri og eru
þriðju mestu sykurframleiðend-
ur f Evrópu, næstir á eftir
Rússum op Pólverjum.
Ingi Adolphsson og
Pétur Björnsson.
Voru að smáfæra sig
upp á skaftið.
Og Tékkar selja okkur fíeira
en sykur, bíla og vefnað. —
Mikið af þeim sokkum, sem fs-
lenzkt kvenfólk klæðist eru
fluttir inn frá Tékkóslóvakfu
og umboösmenn fyrir tékkn-
esku sokkana er fyrirtækið
Þórður Sveinsson & Co. — Þar
hittum við að máli þá Inga
Adolphsson og Pétur Björnsson.
Þeir voru einhverjir beztu
viðskiptamenn sem hægt var að
hugsa sér, áreiðanlegir og
greiöugir. Tékkóslóvakía var
eina landið austan járntjalds,
sem leyfði fyrirtækjum að gera
sína eigin sölusamninga við
erlenda aðila. Viðskipti þeirra
viö Vestur-Evrópulöndin voru
sífellt að aukast og þeir voru
famir að verzla mikið fyrir
harðan gjaldeyri. — Voru að
smáfæra sig upp á skaftið.
Sjálfsagt hefðum viö Islend-
ingar getað haft miklu meiri
viðskipti við þá, og kannski höf-
um við ekki veriö nógu duglegir
að selja þeim okkar framleiðsiu.
— Auðvitaö veröa þeir að halda
áfram að flytja út, hvaða breyt-
ingar sem verða á stjóm lands-
ins og við höfum ekki trú á að
þetta ætti að draga neitt úr
viðskiptum okkar við þá.
Áður en innflutningshöftin
voru afnumin hér á landi var
um það bil helmingur af inn-
fluttum sokkum frá Tékkósló-
vakiu, en síðan minnkaði veru-
lega innflutningur þaðan, þeg-
ar markaðirnir opnuðust hvar-
vetna í Evrópu. — En þetta
virtist þó vera aö breytast aft-
ur. Þeir voru farnir að flytja
inn talsvert af -þessari vöru,
sokkum og sokkabuxum tii
Svíþjóöar og fleiri Evrópulanda
og viröast vera orönir sam-
keppnisfærir viö Vestur-Evrópu-
Kristján Gíslason:
Heppilegt viðskipta-
land.
Ég kom fyrst til Tékkósló-
vakíu áður en þessi lönd kom-
ust undir áhrifavald Rússa ’48.
Tékkóslóvakía var þá þegar
eftir stríðið háþróuð iðnaðar-
þjóö og þess vegna fór ég þang-
að. — Síðan hef ég komiö þarna
30—40 sinnum. Það urðu miklar
breytingar þar eftir 1948, en
þaö var alltaf yndislegt að koma
þangaö.
Ég hef verzlað mikið við
Tékka, keypti þaðan mikið af
hjólböröum á tímabili, vefnað-
arvörur, gólfdúka, byssur og
skot, reiðhjól og áhöld, vörur til
bygginga og allt mögulegt. —
Það hefur hins vegar dregið
mikið úr þessum viðskiptum
seinni árin, eftir að innflutning-
ur var gefinn frjáls hér á landi.
Á sínum tíma var samiö við
Tékka um aukna sölu á íslenzk-
um afuröum þangað fyrir raf-
stöðvar. Og þeir seldu okkur
rafstöövar fyrir fimm virkjanir,
Grímsárvirkjun og fleiri virkj-
anir. — Það var allt útlit fyrir
að hægt væri að auka viðskipt-
in viö þá og útflutninginn þang-
að.
Þeir verða að sjálfsögðu að
halda áfram að flytja út þrátt
fyrir þær breytingar sem verða
á stjórnim.. við þessa innrás.
Og það gæti verið að það mynd-
j uðust jafnvel möguleikar til
' þess að selja þangað ennþá
meira af okkar afuröum. —
Tékkóslóvakía hefur alltaf verið
mjög heppilegt viðskiptaland
fyrir okkur. — Þeir hafa hvergi
Ragnar Jóhannesson:
Ekki ef leppstjórn fer
með völdin.
Það er enginn vafi á þvi að
við höldum áfram að verzla
við Tékka, ef lögleg stjórn sezt
þar aftur að völdum. En ég
veit ekki hvað verður ef einhver
leppstjóm verður sett þar á
laggirnar, sagði Ragnar Jóhann-
esson, sem hefur haft mikil
viðskipti við Tékka síðan 1946,
en hann er forstjóri Tékkneska
bifreiðaumboösins, sem flytur
inn Skoda-bílana og margs kon-
ar vélar og vélahluti aðra, stál
og járnvörur.
Bifreiðainnflutningurinn þaö-
an hefur farið vaxandi síðustu
árin, segir Ragnar, enda hefur
þessi framleiðsla þeirra farið
batnandi ár frá ári og þeir
standa nú jafnfætis þeim, sem
fremstir eru í Vestur-Evrópu í
slíkun iðnaöi.
Það væri áreiöanlega hægt
að :elja þeim meira af okkar
framleiðslu. Til dæmis vildu
þeir fyrir nokkrum mánuðum
kaupa af okkur frysta síld og
síldarmjöl, en þessi vara var þá
bara ekki til í landinu.
Ástandið í Tékkóslóvakiu var
gjörsamlega breytt síðustu mán-
uðina, við það sem áður var.
Þeir voru til dæmis miklu á-
hugasamari að verzla við hin
lýöfrjálsu ríki 1 Vestur-Evrópu.
Ég held að þessi þjóð sé lang-
skyldust Norðurlöndum af öll-
um „austanjárntjaldslöndun-
um“ hvar snertir „demokratí"
og lýðræðislega hugsun. — Þess
vegna ætti að vera auðvelt fyr-
ir okkur að hafa saman við
hana að sælda.
Sonur minn var þarna úti,
þegar ósköpin dundu yfir og
er nýkominn til Austurríkis.
Hann sagði, þegar ég talaði við
hann að hann hefði aldrei séö
hamingjasamara fólk en Tékka
þessar síðustu vikur fyrir inn-
rásina. — Og síðan hefur mikil
sorg dunið yfir þessa þjóð.
Karl Þorsteinsson:
Má búast við seinkun
á vöru.
Ég var þar úti í vor, þegar
þessi frelsishreyfing var að
grafa um sig f landinu. Þetta
var f marz og þá var mikið tal-
að um aukið frelsi í Tékkó-