Alþýðublaðið - 18.05.1966, Blaðsíða 4

Btttatjórar: GyUl Gröndal (4b.) o* Benedlkt Gröndal. - RlUtí5rnarfull-
trtl: ElBar GuBnaaon. - Stmar: 14900-1490J - Auglýatngaalml: 1490«.
ABaetur AlþýBuhiialB viÐ Hverflagötu, Reykjavflt. — PrenUmlBJa AlþýSu
UaBalna. — AskrUtargJald kr. 95.00 — 1 lausasölu kr. 8.00 etnUkW.
Utgefandl AlþýOuflokkurlnfl.
Frjálslyndu öflin
ÓSKAH HALLGRÍMSSON, efsti maður A-list-
ans, sagði í útvarpsræðu sinni á mánudag, að Al-
þýðuflokkurinn gengi bjartsýnn til borgarstjórnar-
íkosninganna. Flokkurinn teldi sögu sína í hálfa öld
j hafa sannað, að hann hefði mikilvægu hlutverki að
gégna í íslenzkum stjórnmálum. Með starfi sínu og
stefnu hefði Alþýðuflokknum tekizt að hrinda í
framkvæmd fjölmörgum umbótamálum, sem gjör-
breytt hefðu íslenzku þjóðfélagi á fáum áratugum
og': valdið byltingu um afkomu þjóðarinnar.
Óskar. benti á, að Alþýðuflokknum hefði tekizt
méð málefnalegri baráttu að fá aðra flokka til sam-
starfs um framkvæmd góðra hugsjóna. Og hann
sagði: „Ég ætla, að það sé almennt viðurkemid stað
reynd, sem einn kunningi minn í Framsóknar-
flokknum. margreyndur í íslenzkri pólitík, sagði við
mig á dögunum: Það er svo merkilegt með Alþýðu-
fiokkinn, það gildir einu livort hann vinnur með
Framsókn eða Sjálfstæðisflokknum, honum tekst allt
af að laða fram frjálslyndustu öflin í hvorum flokki
um sig.“
Hér er um að ræða eina athyglisverðustu stað-
reynd íslenzkra stjórnmála á síðari árum. Alþýðu-
flokkurinn hefur haft mikil áhrif, meðal annars af
^því að hann hefur oft ráðið úrslitum um myndun
‘ríkisstjórna. Þessa aðstöðu hefur flokkurinn notað til
,að knýja fram áhugamál sín, og það hefur einmitt
gerzt með því að laða fram frjálslyndustu öflin í sam-
,starfsflokkunum.
Fyrir nokkrum árum stóðu Framsókn og Sjálf-
stæðisflokkurinn saman að- ríkisstjói’n um árabil.
jÞetta samstarf virtist laða fram hagsmuna- og pen
•ingamenn í báðum flokkum, sem voru sífellt á verði
gagnvart hvor öðrum. Þessi stjórn var almennt
fkölluð helmingaskiptastjórnin, og var það verðskuld
að heiti. Þegar verkföllin miklú urðu 1955, voru
stjórnarflokkarnir í harðri andstöðu <við alþýðu lands
ins.
Alþýðuflokknum hefur tekizt það, sem Framsókn
ekki gat, að laða fram frjálslyndustu öflin í Sjálfstæð
isflokknum í núverandi stjómarsamstarfi. Þess vegna
.liefur ríkisstjórnin gert stórfelld átök til aukningar
lalmannatryggingum, samþykkt launajafnrétti
fkvenna og karla, tekið upp víðtæka áætlunargerð,
jendurvakið hyggingu verkamannahústaða og hrund-
jið fram fleiri málum í þessum dúr.
i 'Margir hugsandi menn skilja þetta og telja æski
jfegt. að Alþýðuflokkurinn taki þátt í ríkisstjórn til
fað tryggja, að frjálslyndari öflin í Sjálfstæðisflokkn
um komi fram, en hinum íhaldssömu öflum sérhags-
jtnuna- og peningastétta verði haldið í skefjum.
í þessum efnum skipta borgarstjórnarkosning-
l.arnar næstkomandi sunnudag miklu máli.
ÁTTRÆÐUR í DAG:
Jakob Thorarensen
Jakob Thorarensen er orðinn
áttræður, og vel hefur honum
unnizt um dagana, tíunda ljóða
bókin kemur út.í tilefni afmæl
isins, en sagnasöfnin eru sex, og
þá hvorki talið ritsafnið „Svalt
og bjart” né úrvölin tvö af
kvæðum hans og sögum.
Skáldskapur Jakobs tedstj
mun fremur efni bókar en blaða
greinar. Hann er í senn snjallt
ljóðskáld og slyngur smásagna-
höfundur. Kvæðin einkennast af
raunsýni og karlmennsku, sér-
lyndi og persónuleika, Hfsnautn
og glettni. Jafnframt láta hon-
um mannlýsingar ágætlega, enda
sumar þeirra kannski frægastar
þess, sem liann hefur kveðið.
.Takob gerðist strax í upphafi
rammíslenzkt skáld. Yrkisefnin
sverja sig flest í þá ætt, og túlk
unin er ávallt af þeim toga
spunnin. Ljóðstíll Jakobs minn-
ir lielzt á Bjarna Thorarensen og
Grím Thomsen, en ber þó jafn
an höfundi sínum augljóst vitni,
skapferli hans, liugsunarhætti og
vinnubrögðum. Jakob er í kvæð
um sínum fulltrúi hefðbund-
innar aðferðar, en hún fellur iðu
lega snilldarvel að efni og boð
slcap og táknar þess vegna merka
þróun. Fjölhæfni hans í efnis-
vali sætir tíðindum. Hann sýnir
lesendum í aldarspegli lands og
þjóðar og heims, leikur mörg lög
á rammgert hljóðfæri styrkri og
fimri hendi, svo reynt sé að
skilgreina íþrótt hans með sam-
líkingu. Og Jakob dylst engum,
sem á liann hlýðir, hann er allt-
af sjálfum sér líkur, bassinn í
kórnum, djúphreinn og dimm-
fagur. Smásögurnar Þykja
ýmsum nýstárlegri, en þær bera
í meginatriðum svipmót ljóðanna,
sérkenni Jalcobs í mati og er-
indi. ÁdeiLa kvæðanna verður þar
laundrjúg kímni, en frásögn
og mannlýsing harla svipuð. Ég
geri ekki upp á milli ljóða hans
og smásagna, en þakka hvort
tveggja. Jakob er vissulega mis-
tækur, en eigi að síður sann-
kallaður meistari tveggja list-
greina.,
Sagan af Jakobi Thorarcnsen
er ævintýri um sjálfsnám og al-
þýðumenntun. Honum gafst ekki
skólaganga að heitið gæti, en
liann varð sér samt úti um þekk
ingu og kunnáttu. Jakob er mað
ur fjölfróður og víðlesinn, kann
og skilur land og sögu, en veit
einnig veröldina. Eftirminnileg-
ar verða þær stundir að sitja á
tali við hann og sannfærast um,
hver er sem íslendingur og
heimsborgari. Viðmælandi fer af
þeim fundi margs vísari. Jakob
er sjálfstæður í skoðunum ein3
og útvegshöldur á Ströndum eða
rausnarbóndi í Húnaþingi fyrr
á árum, enda liggja rætur hans
þaðan. Hann er vandlátur á
menn og.málefni og hefur aldrei
hnífakaup óséð við lífið og sam
tiðina. Sumum finnst hann hrjúf-
ur í lund, en sú ályktun er hæp-
in, þó raunar hafi mörgu verið
logið meira. Jakob er einrænn
og seintekinn í margmenni, en
geðfelldur og vinfástur við ná-
in kynni. Ég get sannarlega um
þá eðliskosti borið. Mér gleym
ist liann aldrei á skemmtilegu orð
þingi, svo er mynd hans mikil í
tvennum skilningi. Hann bregð
ur stórum svip yfir hverfi sitt.
Og fáir munu heitari á hjarta
en hann þó að málflaumur vel
þóknunarinnar flæði ekki um var
ir hans í sérhverri ræðu.
Jakob Thorarensen er ham-
ingjumaður en því veldur miklu
hjónaband hans og Borghildar,
sæmdarkonu, sem hefur orðið
honum frábær gæfa. Lengi bar,
hann aldurinn hetjulega, gekk.
sporléttur stræti og torg, þreytti
sund í sjó á öllum árstíma, ferð-
aðist um byggðir og öræfi, gisti ,
framandi lönd og þjóðir og leyfði
sér hvers konar forvitni. Nú þyng
ist honum fótur, og hann hyggur
sig gamlan, en andi hans er-
ennþá fleygur. Jakob sér og heyr
ir fránu auga og næmu eyra.
Skilningarvitin bregðast honum
ekki, þó að á hann sæki mæði.
Gaman er að hylla hann áttræð-
an, þakka skáldskaparkynni og
árna honum góðs.
Helgi Sæmundsson.
4 18. maí 1966 - ALÞÝÐUBLAÐIÐ