Alþýðublaðið - 18.05.1966, Side 8

SJÁLFSTÆÐISFLOKKURINN
, hefur á liönu kjörtímabili farið
með meirihluta vald í borgar-
stjórn Reykjavíkur, svo sem hann
hefur raunar gert síðustu fjóra
áratugina. Svo sem að
líkum lætur hafa borgaryfirvöld
in á þessum langa valdatíma flokks
ins hrundið í framkvæmd fjöl-
mörgum þörfum málum og oft
,með hinum mesta myndarbrag.
; Sumum flokkum 'er þann veg farið
að þeir virðast telja það sáluhjálp
aratriði að láta svo sem allt sem
frá meirihlutanum komi muni
'leiða til hins mesta ófarnaðar.
Fulltrúar þe:sara flokka taka því
: ;jafnan afstöðu gegn tillögum meiri
hlutans eða velja þann kostinn að
ástunda yfirboð í hverju máli.
f Þessu ,er á annan veg farið
,með Alþýðuflokkinn. Hann tekur
- málefnalega afstöðu til mála,
hverjir sem flytja þau, og telur
sér skylt .að styðja að framgangi
allra góðra mála.
Alþýðuflokkurinn hefur margt
að athuga við stjórn Sjáifstæðis
flokksins á Reykjavíkurborg. Við
drögum hinsvegar enga dul á, að
Sjálfstæðisflokkurinn hefur ýmis
,Iegt vel gert í málefnum borgar
innar. Þegar við höfum talið rétt
stefna á liðnu kjörtímabili, höfum
við ekki hikað við að taka afstöðu
ímeð meirihlutanum. Við munum
’hér eftir, sem hingað til, láta
(málefnin ráða og miða starf okk
•ar við hag heildarinnar.
1 Þegar litið er yfir liðið kjör
itímabil, ber þrjú mál hæst. Aðal
skipulagið, hitaveituframkvæmd-
imar og gatnagerðina. Á öllum
þessum sviðum hefur verið lyft
Grettistaki. Núveranjdi borgaþ-
stjóri á vissulega heiður skilið
fyrir forgöngu sína í þessum mál
um, svo lengi hefur aðgerðarleys
ið í þeim verið Sjálfstæðisflokkn
um til vansæmdar og borginni til
tjóns.
Á þessu ári er hálf öld liðin frá
því að alþýða íslands stofnaði til
S’ma fvrs+u hoildarsamtaka stétt
arleara og stiórhmálalegra. Albvðu
flokksins oa Albvðusambandsins.
fetor>7kt, h’ó^róiocr befiir á bessnrri
áratueum tekið ótrúlegum brevting
um. Má með s^nni segia að hér
á landi hafi í raun og veru skan
azt nýtt binðfélag — velferðar-
ríki — sem bvr begnum sínum
Íífskiör á borð við bað. sem bezt
þekkist í nálsegjúm löndum, þjöð
g 18. maí 1966 - ALÞÝÐUBLAÐIÐ
félag sem hefur komið á fót víð
tæku tryggingakerfi til þess að
auka afkomuöryggi og jafna þjóð
félagsaðstöðu; hefur komið upp
opinberum skólum og menntakerfi
sem veitir öllum frjálsan og jafn
an aðgang að menntun og menn
ingarverðmætum og lætur þegn
unum í té víðtæka aðstoð og þjón
ustu í húsnæðismálum og heilbrigð
ismálum.
Reykjavikurborg hefur að sjálf
sögðu ekki farið varhluta af þess
ari þróun, heldur notið hennar í
ríkum mæli á margvíslegan hátt.
Á þessum fáu áratugum, hefir
Reykjavík vaxið úr fámennu sjáv
arplássi með frumstæðu og ein
hæfu atvinnulffi í bæ og síðar
þá nútíma höfuðborg, sem hun er
í dag, með fjölþættu atvinnu- og
athafnalífi, miðstöð menningar og
lista.
Þessi þróun, sem alþýðusamtök
in óumdeilanlega lögðu grundvöll
að, hefur átt ríkastan þátt í því
að gera borgina aðlaðandi og eftir
sóknarverða á margan hátt ,eins
og raun ber vitni um, því hér
hefur nálega helmingur þjóðarinn
ar kosið sér búsetu. Hefur þó
lóða og hú'-næðisskorturinn út-
hýst mörgum, sem hvergi kysu
fremur að vera en hér.
300 ÍBÚÐUM
OF LÍTH).
Húsnæðismálin hafa um ára
tugi verið erfiðasta viðfangsefni
megin þorra Reykvikinga. Þrátt
fyrir margvíslegar ráðstafanir af
opinberri hálfu á síðustu árum,
er mikill vandi óleystur á þessu
sviði hér í borg.
Það er nú almennt viðurkennt
að húsnæðismálin séu ekkert einka
mál þeirra sem við húsnæðisleysi
eða óhæft húsnæði eiga að stríða
heldur sé hér við þjóðfélagsvanda
mál að etja sem leita verði lausn
ar á eftir félagslegum leiðum! og
með fjárhagslegum stuðningi jrík
is og sveitarfélaga.
Alþýðuflokkurinn varð fyrstur
stjórnmáiaflokka hér á landi: til
þess að móta þessa stefnu | og
vinna henni fylgi með þjóðinni.l Er
vafamál hvortl nokkurt átak; á
seinni árum, á sviði húmæðismiála
stenzt samanburð við þann merka
áfanga, sem fyrstu lögin um vetka
mannabústaði voru á sínum tíina.
í öllum nálægum löndum telja
borgarstjórnir það vera eitt nieg
in viðfangsefni sitt að stuðlá að
lausn húsnæðismálanna með öll
um tiltækum ráðum. Víða hafa
borgarstjórnir forystu um ibúða
byggingar og alls staðar, þar
sem ég hefi spurnir af, veita borg
arstjórnir verulegan fjárhagsstuðn
ing til íbúðabygginga.
Eftir að Sjálfstæðisflokkurinn
hvarf góðu heilli, frá þeirri fyrru
að jhúsnæðismálin væm borgar
stjórninni óviðkomandi, hefir borg
in látið byggja nokkuð af íbúðum.
Á því kjörtímabili sem nú er að
ljúka, hafa þannig verið keyptar
eða reistar 170 íbúðir. Eru þessar
íbúðir .allar í eigu borgarsjóðs en
reistarl með fjárhagsaðstoð ríkis
ins.
Tali(f er aff ájrlegai þurfi aff
bygg,jd um 700 íbúðir í Reykjavík
effa utn 2800 íbúðir á fjórum ár
um. Ájiiffnu kjörtímabili voru hins
vegar * affeins byggffar í Reykja
vík 2500 íbúðir og skortir því um
300 íbúffir til þess aff þörfinni
hafi veriff mætt. Enda blasir hús
næffisskorturinn víða viff í óhugn
anlegu‘|u myndum;. Þrátt fyrir
þá gléðilegu staffreynd, aff langt
er nú komiff meff aff útrýma her
skálaíbúffum, er enn mikiff um
óhæft húsnæði og heilsuspillandi
í borginni, og sjálf á borgin á ann
aff hundrað slíkra íbúffa.
Hér er bví mikilla og skiótra
úrbóta þörf. Jafnframt því sem
borgin á að mínum dómi að fylgia
því fordæmi að styð.ia þá einstakl
insa og félagasamtök, sem vilia
og geta byggt eigin íbúðir, þurfa
borgaryfirvöldin að stórauka bygg
ingu leiguíbúða sem sérstaklega
eru ætlaðar barnmörgum fjölskyld
um sem búa í heilsuspillandi hús
næði, einstæðum mæðrum og öldr
uðu fólki. Þá er og mikil þörf á
því að borgin eigi jafnan nokkuð
af íbúðum, sem sérstaklega séu
miðaðar við þarfir ungra hjóna.
Ættj borgin að leigja þær íbúðir
ungu fólki t.d. 5 fyrstu búskapar
árin. Er engum vafa undirorpið
að slíkar íbúðir, ef til væru
á vegum borgarinnar, myndu
hjálpa efnalitlu ungu fólki yfir
þann hjalla sem mörgum er því
miður um megn að yfirstíga.
300 MILLJÓNIR
LÁNAÐAR í ÁR.
Eitt af mörgu, sem valdið hef
ur húsbyggjendum miklum erfið
leikum er það, hve lánsfé til í-
búðabygginga hefur verið af skorn
um skammti. Enda þótt mikið
skorti á að þau mál séu komin í
það horf sem æskilegt er hefur
óneitanlega mikil breyting orðið
til batnaðar í þessu efni. Á sl.
ári voru íbúarlán Húsnæðismála
stjórnar sem næst tvöfölduð, en
þá hækkuðu einstök almenn lán
úr 150 þúsund krónum í 280 þús.
krónur, en lán til meðlima verka
lýðsfélaga hækkuðu í 335 þúsund
krónur . Þessi mikla hækkun lán
anna var framkvæmanleg vegna
þe:s að ríkisstjórnin tryggði Bygg
ingarsjóði ríkisins nýja tekjustofna
auk þess sem eldri tekjustofnar
voru auknir. Er þetta í samræmi
við þau fyrirheit sem ríkisstjórnin
gaf í sambandi við kjarasamninga
verkalýðsfélaganna 1964 og 1965.
Enda þótt þe'-si hækkun lán
anna sé mikilsverð og hafi létt
undir með mörgum húsbyggjend
um, er hitt þó sýnu mikilvægara
að vegna tilkomu nýju tekjustofn
anna reyndist á sl. ári í fyrsta
sinni á 10 ára starfsferli Húsnæðis
málastjórnar, unnt að fullnægja
öllum lánhæfum umsóknum.
Hér er vttsulega um mikla fram
för að ræða, og munu fáir gera
sér gleggri grein fyrir þýðingu
þess, en þeir, :sem standa nú í
byggingu íbúða og njóta hagræð
isins sem í þessu felst.
Á sl. ári veitti Húsnæðismála
stofnunin 3202 lán samtals að fjár
hæð 274,2 millj. króna. Var það
hæsta lánveiting [stofnunarinnar
til þessa á einu ári. Um þessar
mundir er að ljúka fyrri lánveit
ingu þessa árs og munu veitt lán,
er sennilega nema um 160 millj.
króna, eða sömu fjárhæð og öll
lánveiting ársins 1964. Miðað við
tekjuáætlun yfirstandandi árs, ætti
að mega gera ráð fyrir að Bygg
ingarsjóður hafi til ráðstöfunar
til íbúðalána um 300 milljónir kr.
á öllu árinu.
Af þeim tölum sem hér hafa
verið nefndar, sézt glöggt hvað
hinir nýju tekjustofnar, sem rík
isstjórnin tryggði Byggingasjóði,
hafa þýtt í reynd fyrir húsbyggj
endur.
Alþýðuflokkurinn hefur ávallt
látið sig húsnæðismálin miklu
skipta og honum hefur tekizt, í
samvinnu við aðra flokka að
þoka fram þeim umbótum sem
markað hafa stærstu sporin á
þessu sviði. Nægir í því efni að
minna á löggjöfina um Verka-
mannabústaði, lögin um útrým-
ingu heilsuspillandi húsnæðis og
þá stórfelldu eflingu Byggingar
sjóðs sem hér hefur verið gerð að
umtalséfni.
Því fer fjarri að jafnaðarmenn
teljj þessi mál komin í það horf
sem vera þarf. Ennþá eru opin
ber lán til íbúðabygginga allt of
lítill hluti byggingarkostnaðar, sér
staklega hjá því fólki sem ekki
hefur af öðru að taka en launa
tekjum. Mikla nauðsyn ber því
til að Byggingarsjóður verði enn
efldur, þannig að húsbyggjendur
eigi þess kost að fá lán sem nem
ur 60—80% af byggingarkostnaði,
eins og á sér stað með öðrum ná
lægum þjóðum.
Fyrsta skrefið að þessu marki
var stigið á sl. ári, þegar ríkig
stjórnin hét því að láta byggja
á 5 árum 1250 íbúðir fyrir efna
lítið fólk, en þessum íbúðum eiga
að fylgja lán rem nema 80% bygg
ingarkostnaðar. Hér er í raun og
veru um að ræða beint framhald
þeirrar stefnu, sem mörkuð var
með setningu laganna um verka
mannabústaði, enda hugsunin sem
að baki bvr, hin sama.
STÖÐUGUR SKORTUR
Á BYGGINGALÓÐUM.
Þrátt fyrir þá miklu bvgginga
starfsemi, sem hér á landi á
sér stað, mun það vera staðreynd
að við byggjum færri íbúðir, mið
að við fiárfestingu, en nokkur ná
læg þjóð. Enda þótt flestir viður
kenni þetta, eru menn ekki sam
mála um orsakir hins mikla bygg
ingarkostnaðar. Vafalaust er það
rétt, sem haldið er fram, að hér
á landi séu gerðar meiri kröfur