Alþýðublaðið - 16.10.1966, Blaðsíða 8

Nútíminn gerir þær kröfur
til vísinda, að þau geri mönn-
um lífið þægilegra. Lífsþæg-
indi telja menn fyrst og
fremst eitthvað af veraldleg-
um toga, hvort sem það er
djúpur stóll, þvottavélasam-
stseða eða bíó í setustofunni
með tilkomu sjónvarps. Við
leggjum ekkert mat á það
hér, hversu gott hin svoköll-
uðu lífsþægindi gera mannin-
nm sjálfum á andlega sviðinu,
hafandi í huga þá skoðun
spekinga, að allt veraldar-
vafstur geri manninn sljóan
fyrir hinum æðri sannindum
tilverunnar og sé því blekk-
ing ein og falsguðir. Sjónvarp
er eitt tækja — að við ekki
segjum leikfanga — í hópi
þeirra veraldargæða, sem nú-
timamanninum virðist ómiss-
andi. Ef við spyrjum hvers
vegna, virðist svariö liggja í
. því, að það sparar tíma og
tekur frá mönnum ómakið við
að leita sjáljir að tómstunda-
verkefnum.
Sjónvarpið sparar tíma
þeim, sem þurfa að fara langa
leið í kvikmyndáhús eða á
einhvern þann stað, sem hægt
er að eyða kvöldinu án til-
tölulega mikilla útgjalda. —
Þetta er afgerandi vandamál
í erlendum stórborgum, enda
þótt við höfum ekki enn á-
hyggjur af vegalengdum í
kvikmyndahús. — Sjónvarpið
nær — vonandi hér einnig
innan skamms til afskekktra
staða, þar sem ekki er völ
góðra kvikmyndahúsa eða
skemmti- og jræðsluefnis á
borð við það, sem sjónvarp
flytur. Sjónvarp þjónar hin-
um sjúku og fötluðu, sem
ekki eiga heimangengt og það
nær til hinna öldruðu, sem
heldur sitja heima en leggja
á sig flakk á skemmtistaði.
Sjónvarp er ennfremur notað í
þágu fræðslu, ýmist í beinu
sambandi við skóla, eða þá, að
það býður fólki upp á nám-
skeið í fjölmörgum greinum
og fær til kennslunnar úrvals
kennslukrafta. Og þannig
mætti telja áfram.
Ég sagði áðan, að sjónvarp
tæki af mönnum ómakið við
að leita sjálfir að tómstunda-
verkefnum. Þetta er ábyrgð
og vald sjónvarps og einmitt
hér liggur hætta fyrir hinn
almenna áhorfanda. ÉQ efast
ekki um, að í landi með svo
gróna menningu sem hér,
verður leitazt við að hafa
menningarlegt efni á boðstól-
um í íslenzku sjónvarpi, eftir
því sem tök eru á. En sjón-
viarp gleypir óherriju milkið’
efni og uppsprettur eru ekki
ótákmarkaSar. Það er alltaf
hætta á, að nokkuð fljóti með
af léttmeti, sem sjálfsagt er
ekki til annars ills én eyða
tima fólks, sem það annars
gæti notað á jákvæðari hátt.
Sjónvarpið er því stundum
tímaþjófur og mönnum lærist
vonándi með tímanum, að
velja og hafna. En fyrst í
stað má reikna með því, að
fjölskyldumeðlimir, yngri sem
éldri, sitji negldir við sjón-
varpið, stundum á kostnað
annarra aðkaliandi verkefna,
svo' sem náms, lesturs eða
haildiða.
16. október 1966 - Sunnudags ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Vogaskólinn í Reykjavík er á þessu hausti að taka upp
athyglisverða nýbreytni í kennslu á gagnfræðastigi,
og ef tilraun þessi gengur að óskum má vænta þess,
að fleiri skólar feti þar fljótlega í fótsporið. Nýbreytni
þessi er í því fólgin, að nemendum tveggja efstu
bekkja gagnfræðastigsins gefst kostur á að velja sér
að nokkru leyti sjálfir þær námsgreinir, sem þeir lesa
til gagnfræðaprófs. í tilefni þessa hefur Sunnudags
Alþýðublaðið átt spjall við skólastjóra Vogaskólans,
Helga Þorláksson, um þessa nýjung.
— Þessi nýbreytni er í því fólg
in, að nemendum 3. og 4. bekkj
ar, eða 9. og 10. bekkjar eins og
þeir kallast hér í skóla, fá
að nokkru leyti sjájfir að
velja sér námsefni. Okkur finnst
eðlilegt að nemendum gefist þann
ig kostur á að nytja sérhæfileika
sína og einnig finnst okkur rétt
að gefa nemendum, sem eru bún
ir að sitja á skólabekk átta vet
ur, færi á að hafna einhverjum
námsgreinum. Mikill hluti kennsl
unnar, fer þó eftir sem áður fram
í skyldutímum. í íslenzku, dönsku
ensku og reikningi eru fjórir
skyldutímar á viku, 2 að meðaltali
í starfsfræði og félagsfræði, sem
við kennum sem eina grein, tveir
í handavinnu, en þar gefst nem-
endum kostur á að velja milli
tvenns konar náms, og í 10. þekk
Helgi Þoriáksson, skólastjóri.
—Upphaflega var ætlunin- að
þetta valfrelsi næði einungis til
þeirra, sem luku unglingapr'ófi
síðastliðið vor og verða nú í 9.
bekk. En þegar við fórum að kynna
þetta fyrir nemendum í vor tóku
okkur strax að berast margar fyr
irspurnir frá nemendum, sem þá
voru í 9. bekk, hvort þetta gæti
ekki einnig náð til þeirra. Við
létum þá kanna, hvaða greinir
þessir nemendur mundu velja,
ef þeir ættu þess kost, og niður
staðan varð sú að þetta er látið
ganga yfir alla. Því fylgir sá kost
ur að þá er hægt að tengja sam
an í hópa nemendur úr báðum ár
göngunum, og þannig er betur
tryggt að nemendur fái námsefni
við sitt hæfi. Valhóparnir í sömu
grein verða ekki allir látnir hafa
sama námsefni, þeir verða mis
þungir í samræmi við misjafna
kunnáttu og misjafnan þroska nem
enda, og þeir verða lagðir upp
á mismunandi hátt eftir þvi hvert
nemendur hyggjast stefna.
— í þessum tveim árgöngum
sem valfrelsið nær til, eru um
250 nemendur. Nýbreytnin nær til
allra nemanda í þessum árgöngum
nema landsprófsnemanda, en
þeirra nám er að sjálfsögðu bund
ið af prófinu. Áður var þessum
árgöngum skipt í tvær deildir: al
menna bóknámsdeild og verzlunar
deild, en nú verður sú deildaskipt
ing logð niður, en í staðinn kall
ast þetta allt einu nafni: Valdeild.
Þessi nýbreytni hefur nú stráx
haft þau áhrif að færri hafa sótzt
eftir að fara í landsprófsdeild en
oft áður, eiginlega ekki neinir
nemendur, sem við treystum ekki
til að standast landspróf. Nem
endur, sem standa tæpt, geta nú
farið í valdeild og valið sér þar
námsgreinir til að búa sig undir
að fara í landsprófsdeild ári síð
ar og staðið þá betur að vígi held
ur en ef þeir hefðu setið tvo vet
ur í landsprófsdeild. Yfirleitt held
ég að það sé mjög óheppilegt að
vera tvo vetur að læra sama náms
Vógaskólinn í Reykjavík.
efnið, og þessi leið til landsprófs
er áreiðanlega hægari og betri.
Og ég held að það sé til mikilla
bóta að þessi leið skuli opnast.
Það er ekki gott að pressa allt
of snemma á nemendur a'ð fara
í landspróf, enda reynist það svo
að um 30% þeirra, sem þreyta
prófið fá ekki framhaldseinkunn,
en það er óheppilega og óeðlilega
há tala. Og þegar nemendur ná
ekki framhaldseinkunn er það yf
irleitt skoðað sem fall, þótt það
sé rangt í eðli sínu að líta þann
ig á.
— Yfirleitt hafa nemendur val
ið sér greinir mjög skynsamlega,
eiginlega miklu skynsamlegar en
búizt var við fyrir fram. Og það er
áberandi að þeir velja fyrst og
fremst út frá hagnýtum sjónarmið
um, og ennfremur er val þeirra
mjög sjálfstætt. Og sumt af því,
sem kom í ljós, þegar við • fór
um að kanna óskir nemenda, kom
okkur satt að segja dálítið á ó-
vart. í íslenzku gáfum við til dæm
is kost á tvenns lags aukakennslu;
annars vegar í bókmenntum og
framsögn, hins vegar í réttritun
og málfræði. Við bjuggumst ekki
við því að mjög mörg mundu velja
höfum við einnig 2 skyjdutíma á
viku í íslendingasögu. Þar við
bætist svo leikfimi, en kennsla
í henni er lögskipuð. Skyldutím
arnir eru þannig samtals 22 eða
24 eftir því í hvorum árganginum
er, en til viðbótar þessu geta nem
endur valið sér 8—14 tíma í
frjálsu námi, þannig að heildar
tímafjöldinn getur verið frá 30
stundum í 38 stundir á viku
Valgreinunum er skipt í þrjá
flokka og er skilyrði að valin sé
ein grein úr hverjum flokki. Það
er gert til að forðast of mikla sér
hæfingu, en gagnfræðaskólar eiga
auðvitað ekki að vera sérskólar,
þótt ég hafi þá trú að þeir þyrftu
að nytja sérhæfileika nemanda
miklu betur en yfirleitt hefur ver
ið gert. í hinum fyrsta þessara
flokka eru tungumál og reikning
ur, í öðrum flokknum það sem
venjulegast er nefnt lesgreinar,
og í þriðja fiokknum verknám og
listir