Alþýðublaðið - 01.12.1966, Qupperneq 7

Jólablafð ALÞÝÐUBLAÐSINS 1966
Kreppan var í ætt við náttúruöflin, eng-
inn vissi hvaðan ihún kom, né af hverju
Hún skall yfir fólkið eins og óveðurský
og þó ráðamennirnir reyndu að útskýra
hana þá var það eins og latína í eyr-
um fóiksins og það eina sem það skildi
var: færri krónur og lítilfjörleg vinnu-
snöp, sem fóru minnkandi með hverri
vikunni.
Karlar voru að berja klaka í Aðalstræt-
inu. Þeir voru í atvinnubótavinnu, eins
og það var kallað.. Norðankaldinn læsti
sig í gegn um þunna gallana og þeir
þurftu oft að leggja frá sér áhöldin og
berja sér. Fáir á ferli. Mávarnir leituðu
skjóls inni í húsasundunum. Það var að
koma kvöld.
í stóra húsinu á horninu sátu þeir
fjórir. Stebbi með brennivínsbólgurnar í
kinnunum og tröllkonublámann á nef-
inu, Ási sölumaður, lítill og snar í snún-
ingum, Eyfi listmálari með kreppuna í
andlitsdráttunum og litla skáldið að vest-
an með lamaða handlegginn og snúna
fótinn. Allir langdrukknir og brennivíns-
lúsin á þrotum.
Hvar á að reisa næstu flösku? spurði
litla stóáldið með uppgjöf í röddinni.
Ætll maður sjái ekki einhverja leið,
svaraði Ási sölumaður og reyndi að lát-
ast brattur.
Þeir sátu þrír við kringlótt borð. Stebbi
velti sér í tvíbreiðum dívaninum. Rúm-
fötin voru skítug og .bæld og hann var á
skónum.
. Strákar mínir, það þýðir ekki að vera
með þennan skítapíring, eina og eina
flösku. Það er engin framtíð í því. Við
verðum að fá okkur almennilelgan
skammt, sem getur enzt okkur eitthvað
fram á morgundaginn. Það er líka hel-
víti hart að vera hér fjórir samankomn-
ir og geta ekki slegið fyrir tveim, þrem
mænum.
Eyfi málari lagði ekkert til málanna,
horfði út um gluggann á karlana berja
klakann. Það var eitthvert sambland af
þreytu og vondri samvizku í andlitinu
á honum, og þó var hann ungur.
Heyrðu Eyfi, er ekki hægt að stampa
einhverri myndinni þinni fyrir brenni-
víni? spurði Ási sölumaður.
Ég veit ekki, svaraði Eyfi án þess hæigt
væri að heyra nokkurn vott af áhuga í
röddinni.
Látum Ása sýna sölumannshæfileikana,
sagði Stebbi og settist iái stokkinn.
Ætli það þýði nokkuð, sagði litla skáld-
ið, sem virtist fyrirfram dæmt til að þola
sífelld vonbrigði.
Ég held það megi reyna, sagði Ási.
Eyfi stóð þegjandi upp og gekk fram
í eldhúsið við hliðina. Eiginkona Stebba
var að sauma við eldhúsborðið. Hún var
með herðakistil og arnarnef og hálf-
reykta sígarettu í öðru munnvikinu.
Hvað á þessi orgía að standa lengi?
spurði hún Eyfa án þess að líta upp frá
saumunum. Það er hart að göngu að þurfa
að fara í önnur hús til að sofa, fyrir
ykkur þessum bölvuðum fyllisvínum, hélt
hún áfram.
Eyfi anzaði henni ekki en opnaði skáp-
inn í horninu og dró þaðan út striga-
vöndul, sem hann læddist með inn í her-
bergið.
Litið á Eyfa kallinn, það stendur ekki
upp á hann, sagði Stebbi um leið úg
hann sötraði síðustu dreggjarnar úr boll-i
anum sínum.
Hvert á að snúa sér? spurði Ási.
Ætli það sé ekki helzt að bera niður
hjá sprúttsalakrílinu á Grettisgötunni,
svaraði Stebbi.
Hvenær heldurðu að ég geti pram*að
mynd inn á það helvítis kvikindi? spurði
Ási aftur.
Mundu að þú ert sölumaður af guðs
náð Ásagrey, og reyndu nú að haska þér
af stað, skipaði Stebbi.
Meðan á. samræðum þeirra Stebba og
Ása stóð, hafði Eyfi málari dregið fram
mynd og slétti úr henni á gólfið. Þetta
var stærðar mynd: Nakin kvenmaður sitj-
andi á stól. Hann fór um hana mjúkum
höndum með trega í svipnum.
Ég ætlaði mér eiginlega ekki að farga
henni, málaði hana í akademíunni og hélt
pinulítið við módelið. Indælisstúika o i
hún gaf mér stundum að drekka, og ég
lúllaði hjá henni í staðinn, sagði Eyfi
angurvært.
Blessaður Eyfi, farðu ekki að skæla
yfir myndinni þeirri arna, hún verður
hvort eð er aldrei sett í ramma né fest
á vegg, sagði Ási.
Ási og Eyfi hjálpuðust við að pakka
myndinni inn í dagblað. Ási var ofur-
lítið valtur á fótunum, annars sæmilega
til fara. Hann klæddi sig í svartan vetr-
arfrakka og setti upp hattinn, réyndi að
stramma sig af áður en hann færi út.
Stebbi fylgdi honum fram í eldhúsið oig
eiginkonan ieit upp frá saumunum.
Á enn að fara í bi-ennivínssnap? spurði
hún, og það var kvíði í röddinni.
Þeir önzuðu henni ekki, og Stebbi ýtti
Ása fram á ganginn.
Reyndu nú að standa þig Ási, kallaði
Stebbi á eftir lionum um leið og hann
klöngraðist niður þröngan stigann.
Hjtaðu tevatn, konuræksni, sagði
Stebbi um leið og hann gekk um éld-
húsið.
Eiginkonan ætlaði að Iganga í veg fyr-
ir hann, en hann ýtti henni hranalega
frá sér og spurði:
Hvenær verðurðu búin með þessa kjól-
druslu, svo liægt verði að friða húseig-
andann?
Hann beið ekki eftir svarinu, flýtti sér
inn í herbergið.
Góða lyktin, sem lagði út um hótel-
gluggann á horninu gaf Ása byr undir
vængi og hann hljóp við fót austur Aust-
urstrætið. Norðannæðingurinn beit í and-
litið í Lækjargötunni og upp Bakarabrekk
una, oig þegar Ási beygði inn lá Grettis-
götuna hafði runnið talsvert af honum
svo liann þurfti ekki lengur að vanda
sig.
Húsið á Grettisgötunni var lítið með
skúrinngangi og á innridyrunum var eins
konar gægjugat og smekkláslæsing.
Ási barði á dyr. Drykklöng stund leið.
og enginn kom til dyra. Hann hafði bar-
ið nokkrum sinnum, þegar ofurlítið fugls-
andlit kom i gægjugatið.
Hverskonar ófriður er þetta um miðja
nótt? spurði fuglsandlitið, og þegar það
talaði sást að tennurnar stóðu á skjön en
augun voru úr manni.
Ó, Óli minn þú verður að bjarga mér,
fjögur mannslíf í veði og hvergi iglæta,
sagði Ási og reyndi að bera sig illa.
Komdu þá hérna innfyrir góði, sagði
fuglsandlitið og opnaði dymar.
Óli var krypplingur, öimur öxlin mik-
ið hærri en hin og líkaminn allur skæld-
ur og beyglaður eins oig liefði verið und-
ið upp á hann og gleymzt að vinda aftur
ofan af honum. Honum lá hátt rómur
nánast skrækti en i augunum var bæði
gáski og greind.
Hvað get ég svo gert fyrir þig, heili-
in mín spurði Óli.
Æ, það er þetta sama Óli minn, mig
vantar að drekka, Við erum fjórir niðri
Aðalstræti og orðnir lens og þú eini
bjargvættúrinn, sagði Ási.
Já en elsku drengurinn minn, það er
komið langt fram yfir venjulegan ,;lok-
unartíma og svo eru bölvuð pólitiín á
sífelldu snuðri fyrir utan kofann, £agði
Óli og ók sér.
Heyrðu Óli minn, langar þig ekki að
heyra góða vísu? spurði Ási.
Láttu mig heyra.
Hún var ort á Þingvöllum um'daginn.
Landsins bezta skáld. Hlustaðu: >
silkimjúkt er sólskinsbrosið
silfurtært er daggarbað,
en hvergi hafa hjörtun frosið
hraðar en á þessum stað.
Það skríkti í Óla-
Mikið helvíti er hún góð. Hvað var
það annars, Sem þig vantaði? Vcl á
minnzt hefurðu nokkra aura? Hér er eng
in krít eins og þú veizt, sagði Óli.
Heyrðu Óli minn, ég þarf eiginlega að
gera við þig dálítinn samning, sjáðu til
ég er hérna með mynd, eða öllu heldur
málverk. . .
Nei, neí, nei, skrækti í Óla.
Sko þetta er ekki neitt venjulegt mál-
verk Óli, hélt Ási áfram, þetta er málaS
af efnilegasta unga málaranum okkar, og
ég get skorið af mér hausinn upp á það,
að þann verður orðinn heimsfrægur eft-
ir nokkur ár.
Nei, nei Ási minn þetta þýðir ekki aS
ræða. Þú þarft ekki að kenna mér við-
skipti, það er sko mín sérgrein. Nei,
fálki hef ég aldrei verið, þetta er ekki
til að nefna, sagði Óli og opnaði aftur
dyrnar út.
Nei, Óli þú skilur þetta ekki. Mtálverk
er einhver bezta fjárfestimg, sem hægt
er að komast yfir. Reyndar er það ég
sem er að gera þér stóran greiða. Hún
á nokkuð eftir að vaxta sig myndin sú
arna, sagði Ási um leið og hann tók
dagblaðið utan af myndinni og sléttaði
úr henni.
Og þetta lika kvenmannsflykki, dreng
urinn minn, sagði Óli og horfði á mvnd-
ina, það er ekki einu sinn hægt að festa
þetta á vegg, bætti lrann við.
Þú lætur mig hafa þrjár bokkur og.
Framhald á 11. síðu
Smásaga eftir
Björn Bjarman