Austanfari - 28.10.1922, Blaðsíða 2

2
AUSTANFARI
19. tbl.
tte™
Seyðisfirði
hafa fyrirliggjandi:
Kaffi
Kakao
Rúsfnur
Sveskjur
Súkkuíaði
Kaffibætir
Aprikosur, þurk.
Mjólk, „Lybby“
Kryddvörur
Riismjöl
Sago
Kex
Kerti
Baunir
Maismjöi
Hrísgrjón
Bankabygg
Hafragrjón, völs.
Ýmsar vörur væntanlegar með Islandi og Willemoes næst.
Kjöttollurinn
í sumar var rætt um kjöttollsmál-
ið hér í blaðinu. Hefur „Austanfari"
eigi séð ástæðu til frekari ummæla
eða til að taka nánari afstöðu en
hann hafði þá. En nú er nýtt komið
til sögunnar, sem sé ein af hinum
hlægilegu meinlokum „Tímans", sem
kunnar eru orðnar um land alt. Hefur
hann sem sé stuugið upp á því, að
greitt verði bændum úr ríkissjóði,
það sem nemur hækkun kjöttolls.
Ástæðurnar, sem hann færir fyrir þessu,
eru þær, að sakir lagaákvæða í þarf-
ir sjávarútvegsins, hafi kjöttollurinn
verið hækkaður. Nefnir hann þrent til:
1. lögin um síldveiðar.
2. Spánarsamningana.
3. landhelgisgæzluna.
Það hefur áður verið fram tekið,
að vér lýtum svo á, að síldveiðalög-
gjöf vor sé og hafi verið landinu í
heild sinni til bölvunar. Löggjöf sú
er fljótræði og kák. En skaðinn ligg^
ur ekki mestur í því, þótt síldveiða-
Iöggjöfin kunni á einhvern hátt að
hafa orðið til þess að hækka kjöt-
tollinn, heldur í hinu, að Norðmenn
veiða hér við land: síld í stórum stfl,
án þess að landið njóti neinns
gagns af því. Hefur því sjávarútveg-
urinn síður en svo gagn af síldveiöa-
lögunum, þar eð alt landið missir
mikils af tekjum. sem auðvitað herð-
ist mest á sjávarútveginum, þar eð
honum blæðir mest í ríkissjóðinn. Á
hann því sízt að gjalda þess, þó að
heimskuleg löggjöf komi landinu í
koll. En setjum nú svo, að síldar-
löggjöfin væri sjávarútveginum gagn-
Ieg. Yrði það ekki til gagns öllu
landinu? Kæmi ekki þess meira frá
sjávarútveginum í sveitasjóði og ríkis-
sjóð? Svo virðist það vera. Og hefur
hann þá ekki goldið fyrir sig til
allra landsmanna?
Þá er önnur ástæðan, Spánarsamn-
ingarnir. Sem fjarstæðu verður á það
að líta, að þeir komi þessu máli hið
minsta við. Norðmenn sjálfir hafa
gert hið sama í því máli og vér, og
norska þingið er ekki svo vanþroska,
að það láti í smáu bitna á litlu ríki,
það sem þeir sjálfir, margfalt stærri
þjóð, hafa orðið að gera. Það er þó
nú orðið á allra vitorði, eins oft og
hefur verið á það minst, að Norð-
rnenn flytja ekki meíri fisk til Spána
en vér, eða með öðrum orðum 25
sinnum minna hlutfallslega. Þeim er
því Spánarmarkaðurinn margfalt minna
virði, og ekki sízt þar sem þeir hafá
einnig fastan markað annarsstaðar,
svo sem í Suðnr-Ameríku. Þrátt fyrir
allan þennan mun, sjá þeir sér ekki
annað fært en að fara að voru dæmi.
Og hvernig getur á því staðið, að
„Tímanum" finst með öllu óberan-
legur kjöttollurinn, en Spánartollinn
var Iandið vel fært um að bera? Auð-
sýnilegt er þó, að eftir því verði, sem
nú er á fiski, hefði öll útgerð með
öllu verið ómöguleg, ef tollurinn
hfefði gengið í gildi. Eða átti að
greiða sjávarútveginum það sem toll-
inum nam úr ríkissjóði, eða \2lj‘z
millión. Ekki mintist „Tíminn" á það,
enda mundu víst margir spyrja, hvar
mundi hafa átt að taka þá peninga,
þar sem sjávarútvegurinn verður eðli-
lega fyrir mestum gjöldum, þar eð
hann hefur langstærsta umsetningu.
Verður og eigi sagt, að það sé að
neinu leyti ósanngjarnt, heldur í fullu
samræmi við þá skattalöggjöf, sem
vér höfum. Þá máenn á það minnast,
að „Tírninn" taldi engin tormerki á
því að fá nýjan markað fyrir fiskinn
Það átti að gerast á stuttum tíma; en
nú hreyfir hann ekki slíku, þar sem
um kjötið er að ræða!
Þá er loks ’þriðja ástæðan, land-
helgisvarnirnar.
Menn vita það fyrir löngu, að þá
er tollurinn var hækkaður á íslenzku
kjöti, þá var og hækkaður tollur í
Noregi á öllu öðru kjöti, sem inn-
flutt var. Menn vita einnig, að fjár-
hagsvandræði mikil hafa Norðmenn
átt viö að stríða, og landbúnaðurinn
þar hefur átt erfitt uppdráttar. Eðli-
jeg bjargráð bændanna er því toll-
hækkunin. „Tírninn" kveður oft hafa
áður verið reynt að koma tollhækk-
uninni í framkvæmd, þótt aldrei hafi
það tekist. Þetta er ósköp skiljanlegt.
Sem kjötinnflutningur Norðmannasýn-
ir.framleiðir landið ekki nægilegt kjöt til
eiginnota þjóðarinnar. Bæirnir ogallir
þeir, sem ekki stunda búskap, hafa
því staðið á ínóti hækkun kjöttolls-
ins, sem hlaut að hafa í för með
sér aukið verð á innfluttu kjöti. En
nú heíur brýn þörf landbúnaðarins
gert það að verkum, að þingið sá
sér ekki annað fært en hækka tollinn
og láta undan kröfum bændanna. Og
mundi nú ríkissjóður gjalda kjötneyt-
endum mismuninn? Hætt er við að
það sé ekki gert. Verður þó í þessu
tilfelli ein stéttin að gjalda annarar,
eftir því, hversu viðskiftahjólið veltur.
Vér munum því geta fullyrt það,
að kjöttollshækkunin sé til komin af
alt öðrum ástæðum í fyrstu en „Tím-
inn" lætur í veðri vaka. En það er
hann hefur til síns máls, er áskorun
einhverra úr norsku sjómannastéttinni,
um það að lækka ekki kjöttollinn,
þar eð íslenzka landhelgisgæzlan sé
orðin fram úr hófi ströng. Mætti ef
til vill segja, að þetta kynni að ein-
hverju leyti að brjóra í bág við lækk-
un á tollinum og skal þetta atriði
málsins athugað nánar.
Það er á almanna vitorði, að
strandgæzlan hjá oss hefur verið f
mesta ólagi — og það ólag hefur
verið eitthvert vort mesta mein. Nú
hefur verið um hríð fyrir því barist,
að á hana kæmist nokkurt lag, þótt
enn þá sé all mikil vöntun á því, að
vel sé. En eru landhelgisvarnirnar
að eins sjávarútveginum gagnlegar?
Nei, og aftur nei. Slík stórmál ná til
allrar þjóðarinnar, enda vita það allir,
að fjárhagur landsins stendur og fell-
ur með sjávarútveginum. Beri hann
sig ekki og geti lítið goldið í lands-
sjóðinn, verða byrðarnar þyngri á
öllu landinu. Og á þá beinn og óbeinn
kostnaður við landhelgisvarnirnar
fremur en annað, sem varðar hag al-
þjóðar, að koma niöur á honum?
Virðist varla vafi á svarinu. Skal nú
og tekið lítið dæmi, til að sýna fram
á það, hversu hvað rekur sig á ann-
að, þegar fara skal út í slíkar at-
vinnuvegsýtingar sem „Tíminn'1 hefur
þegar byrjað á.
Setjum nú svo, aö vér flyttum lif-
andi fé til Englands. Síðan skoruðu
enskir togaraeigendur á þingið. þar að
hækka tollinn á fénu, sakir þess, að
landhelgisgæzlan hér gerði togurum
þeirra harðar búsifjar. Skal nú athugað,
að þeir, sem mest beint gagn hafa
af landhelgisgæzlunni, eru þeir, sem
stunda ■veiðar á opnum bátum. Fjöldi
þeirra manna stundar einnig landbún-
að og svo að segja undantekningar-
laust á Vestfjörðum. Eru þeir þá
einnig fjár-útflytjendur. Ætti nú ríkis-
sjóður að borga þessum bændum
það, er næmi tollhækkun á fénu,
þrátt fyrir það, þótt landhelgisgæzl-
an, sem tollhækkuninni væri valdandi,
væri lang mest í þeirra þarfir af öll-
um landsmönnum? Eða ætti að flokka
bændurna? Nú kennir „Tíminn“ land-
helgisgæzlunni um — ogætlast hann þá
til, að allir þeir bændur, er sjó stunda,
fái enga uppbót? Ekki gerir hann
ráð fyrir því.
Þá er það, þar sem „Timinn" segir
að sjávarútvegurinn hafi haft mest
fé bankanna og landsins í sínum
höndum, þar á meðal sparisjóðs-
fé bænda. En hversvegna er það?
Auðvitað vegna þess, að þar er bezt
tækifæri til að ávaxta og rnargfalda
féð. Og heldur „Tíminn" að sjávar-
útvegurinn fái féð án allrar vaxta-
greiðslu? Hví mundu bændur ekki
verja sparifé sínu til ræktunar á jörð-
um sínum, nema af þeirri einföldu
ástæðu, að þeim þykir borga sig bet-
ur að leggja það inn í bankana, sem
sjávarútvegurinn gerir færa til, með
sínum fljóta gróða og hröðu veltu,
að gjalda háa vexti. Sjávarútvegurinn
og landbúnaðurinn verða ekki saman
bornir. Skilyrðin eru alt önnur. Land-
búnaðurinn er seglfestan, sem ekkert
skip má án vera. En sjávarútvegurinn
leggur til hreyfiaflið. Rígur og úlfúð
á' ekki að eiga sér stað meðal stétt-
anna. Bróðurleg sambúð og sann-
girni í kröfum og viðskiftum á að
ríkja.Æýst „Austanfari" alls ekki við
því, að krafan um uppbót á kjötverðinu
úr ríkissjóði, sé runnin undan rifjum
bændanna. Tilefni til slíkra krafa
gæti þá alt af komið fram í dagsljós-
ið, þar til sundrung og ósanngirni
riði þjóðinni á slig. Atvinnuvegirnir
eru að miklu leyti, víðsvegar um
land, svo samantvinnaðir, að eigi er
gott að skilja á milli.
Og hvernig stendur á því, að
„Tíminn“ nefnir ekki að kjöttollsmál-
ið sé sjálfstæðismál, þar eð hann
heldur því fram, að tollhækkunin sé
sprottin af því, að Norðmenn vilji
grípa inn í sérlöggjöf vora, fá oss
til að lina landhelgisgæzluna og fella
úr gildi síldveiðalögin? Spánarmálið
var á sama hátt vaxið. Það var í
augum „Tímans" stórkostlegt sjálf-
stæðismál. Þetta horfir eins við. Hví
raðar hann ekki fram Einari Þveræing,
Árna Oddssyni, Skúla fógeta o. s.
frv. Mundi hann nú telja slík mál sem
þessi venjuleg verzlunar- og samninga-
mál?!!
1 ♦
Skip og útbúnaður þeirra.
Stuttiega hefur áður verið drep-
ið á það af ritstjóra „Austanfara“
í „Austurlandi“ að ekki sé
fyllilega fylgt reglum þeim, sem
gilda um útbúnað skipa. Varð
hann þá þegar var við það, að
þetta var illa þokkað af ýmsum
mönnum, en litið hefur verið
að gert um umbætur og það
þykir rétt, þar sem um jafnmik-
ilsvert mál er að ræða, að því
sé hreyft hér að nokkru á nýjan
leik. Víða á landinu virðist
þetta komið í bezta lag og
hafa ekki sízt orðið til að
vekja menn slys þau, er hlotist
hafa af illum útbúnaði. Ennfrem-
ur hafa, útgerðarmenn mist skip
sín, án þess þau fengjust borguð
af ábyrgðarfélögunum, eingöngu
sakir þess, að ýmislegt smávægi-
skorti á að setturn reglum væri
fyigt-
Nú nýlega sá ritstjóri blaðs
þess vélarbátinn „Adam“ frá Borg-
arfirði liggja hér úti við bæjar-
bryggjuna. Er hægt að leiða
vitni að eftirfarandi.